Liderlik Yolculuğunuzun Işığıdır Geribildirim
Reyhan YALÇINKAYA
Kurbağayı kaynayan suya atarsanız, içgüdüsel olarak dışarıya sıçrar. Ama soğuk suyla dolu bir tencereye koyup, ısıyı yavaş yavaş artırırsanız, suyun ısındığını farketmez. Su kaynayana kadar orada kalır ve pişer. Güçlü ve tutkulu liderler bile rutine ayak uydurup, bazı rahatlıkların alışkanlıklara dönmesine göz yumduklarında atalete kapılır, pişmiş kurbağanın kaderini yaşarlar.
Ekip içerisinde astlardan üstlere, üstlerden astlara yapıcı geri bildirimler bu ataletten sıyrılmamızı sağlayabilir. Geribildirim denince nedense aklımıza sadece çalışanlarımıza verdiğimiz bildirimler gelir. Organizasyonu diri tutmak, tutkuları ve enerjiyi üst seviyede yürütmek liderin ekip üyelerine, ekip üyelerinin de liderlerine verdiği gerçekçi geri bildirimlerle mümkün olur. Hiçbir hatalı davranış kendi kendine düzelmez. Yapıcı feedback kişileri ve davranışları düzelmeye yönlendirir.
Etkili geri bildirimin taşıdığı unsurlar nelerdir? Kesinlikle kişiye değil, davranışa odaklıdır. Karışık mesajlar içermez, net ve anlaşılırdır. Çalışanın kullanacağı, en ihtiyacı olduğu zamanda verilir. Belirli sıklıklarla yinelenmelidir. Önemli olan testi kırılmadan verilmesidir. Büyük hatalar oluşmadan, zamanında yapılmalıdır. Olumlu geri bildirimleri “Sen”, olumsuzları ise “Ben” dili ile vermek gerekir. Ve mutlaka anlaşıldığından, algılandığından emin olun. Karşınızdakini etkili bir biçimde dinleyin ve suçlayıcı tavırdan uzak durun. Yargılamayın, genel olarak “Neden” ve “Sonuç” lar üzerinde durun. Üstlerden astlara çoğunlukla olumsuz geri bildirimler gider. Oysaki büyüklerimiz, “Marifet iltifata tabidir” demiş. Gördüğünüz olumlu gelişmeleri, başarıları da takdir eder ve dile getirirseniz çalışanın heyecanı ve işi sahiplenmesi artacaktır.
Astlardan üstlere geri bildirim çok da dile getirilmez. Kurumların kendi içlerinde yaptıkları 360 derece değerlendirme formları ile bu yapılmaya çalışsa da sonuçların ne kadar gizli tutulduğu önem taşımaktadır, bazen çalışanların gerçek duygularını ifade edememelerine neden olabilir. Liderin çalışanlarına açık olması, onlardan alacağı geri bildirimlerin önemini ifade etmesi, organizasyonun hedeflerine daha sıkı kanalize olmasını sağlar.
Gerçek benliği bulmak liderin gelişimi için önemlidir. Kişinin kendini gördüğü bakış açısı, dış dünyadakilerin onu gördüğü bakış açısı ile ne kadar örtüşüyorsa kişinin gerçek benliğine o denli yaklaştığını söyleyebiliriz. Bu iki bakış açısının birbirine yakınlaşmasını sağlayan doğru ve etkili geribildirimlerdir.
Üstlerin verdiği sicilin çalışanların ücretlerini etkilemesi ya da üstlerle iyi geçinmenin çalışma hayatını rahat geçirmeyi sağlaması gibi pek çok neden astların liderlerine hep olumlu geribildirimler sunmalarına neden olur. Restoranının kapısında kar gibi bembeyaz iş giysisini giymiş bekleyen işyeri sahibi, gelen çifti güler yüzle karşılar, çift içeriye girdiğinde harika dizayn edilmiş, tertemiz restoran karşısında beğenilerini sunmak için, “mekanınız, dekorasyonunuz ve yemekleriniz harika” derler. İş yeri sahibi ise “Henüz yemekleri tatmadınız, bunu yemekten sonra söyleyiniz” der. Herkes yaptığı işlerden övgüyle bahsedilmesini ister ve bundan mutlu olur. Ancak bu devamlı iyimser hava, devamlı övgü gelişmenin önünde kocaman bir duvardır. Kendinden emin lider olumsuzlukları dile getiren geri bildirimleri zevkle alır ve bunları bir yol gösterici, aydınlatıcı bir ışık olarak görür. Daha iyiye ulaşmak için.
Kendi ışığından emin olan kişi, başkalarının parlamasından rahatsızlık duymaz.
Gerçek benliğinizi saptamak, yetenek ve tutkularınızı ortaya koymak şu anki içinde bulunduğunuz durumun envanterini ortaya koymakla başlar. Rutin, yavaş yavaş sizi etkisi altına alan küçük davranışlar, alışkanlıklar, dikkatsizliğe neden olur ve ataletin üstesinden gelemez duruma düşersiniz. Rutin zamanla tutkuyu, heyecanı ve hakimiyeti ele geçirir, bu durumda gerçeği görmemiz zorlaşır. Buğulu bir aynada kendine bakmak gibidir. Tam net göremezsiniz. Ve bu durum ayna netleştiğinde görmek istemediğiniz birini görmenize neden olabilir. Kaynayan kurbağanın kaderini yaşarsınız.
Ekibinizi konuşan takım üyeleri haline getirin. Liderin gazabından korktukları için, kötü biri konumunda olmamak, uyumlu bir takım üyesi gibi görünmek için suskun kalmasınlar. Siz onlara ne kadar gerçekçi, yapıcı bildirimlerde bulunur, demokratik bir çalışma ortamı sunarsanız, onlardan da size gerçekçi ve yapıcı geri bildirimler gelecektir. Liderler etraflarında iyi geçinmek, hoşnut edilmek adına oluşturulan bu çemberi kırmalı ve gerçek benliğini bulmak adına doğru eleştirilere ulaşmalılar. Duygusal zeka becerileri gelişmiş liderler bunu bizzat araştırırlar. Olumsuz bilgi istemek kişinin sürekli kendini geliştirmesini sağlar ve gerçek liderliğe ulaşmada hayati önem taşır.
