İletişim hepimizin bildiği gibi en basit anlamıyla duygu, düşünce ve bilgi aktarımıdır. Sağlıklı ilişkilerin kurulmasında, etkileşimde, karar almada ve geri bildirim süreçlerinde iletişim temel rol oynar. İnsan davranışlarının ürünü olan bu dinamik olgu hayatı anlamanın ve anlamlandırmanın da önemli bir aracıdır.

Hayatımızın her alanında pek çok nedenle iletişim halindeyiz.

• Anlaşmak ve uzlaşmak
• Kişileri belirli bir konuda, kaynağın isteği doğrultusunda ikna etmek
• Herhangi bir konuda, fikir, düşünce, durum ya da olayla ilgili kişileri bilgilendirmek
• Yol göstermek ve Liderlik etmek
• Motive etmek
• Harekete geçirmek (eyleme geçirmek)
• Eğlendirmek
• Duyguları paylaşmak

İletişim fark yaratan, temel bir yetkinlik olarak önemini korumakla birlikte dijital çağın bir yetkinliği olarak artık “Dijital İletişim” ve “Dijital İletişim Kuralları”nı konuşur hale geldik. Çünkü hepimiz artık birer “Dijital Okuryazar”olma yolunda ilerliyoruz.

Dijital iletişim genel olarak, bir mesajı paylaşmak amacıyla diğer bireylere veya belirli bir hedef kitleye ulaşmak için dijital iletişim araçlarını kullanarak iletişim kurmaktır. Çevrimiçi tüm iletişim araçlarını içerir. Elektronik mesajların kullanımından dijital medya aracılığıyla bilgilerin iletilmesine kadar geniş bir süreci kapsar.

Dijital iletişimde birçok teknoloji bir araya gelir. Bilgisayar teknolojileri, internet teknolojileri ve mobil teknolojiler bunların en önemlileri arasında sıralanabilir. En yaygın dijital iletişim kanallarının ise web siteleri, sosyal medya ağları, bloglar, forum siteleri, mobil uygulamalar ve sohbet yazılımları olduğunu söyleyebiliriz. Bunların yanı sıra e-postalar, video konferanslar, sohbet robotları, anketler ve e-bültenler de dijital iletişimde önemli birer araç kullanılmaktadır.

Türk Bilgi Teknolojileri  ve İletişim kurumunun 2022’de yayınladığı “Türkiyede Dijital Dönüşüm ve Okur yazarlık” adlı araştırmaya göre yaşanan teknolojik gelişmelerin yeni bir “dijital dünya” ortamı oluşturması, toplumların bu ortama hızla uyum göstermesi, toplumların teknoloji temelli e-yaşam düzenini benimseyerek teknoloji olgusunun toplumsal değişim ve gelişmedeki öncü rolü üstlenmesini sağlamıştır. Teknoloji ve beraberindeki dijitalleşme, hayatımızın her alanında bu kadar önemli hale gelmişken dijital iletişim de önemli bir iletişim türü olarak hayatımızda hızlı bir şekilde yerini almıştır.

Teknoloji gelişmeye devam ettikçe dijital iletişimin geleceğinin parlak olacağı aşikardır. Dijital iletişimin geleceğini şekillendirmesi muhtemel bazı önemli trendleri ise Yapay zeka, 5G ve ötesi, giyilebilir teknoloji,  sanal gerçeklik olarak sıralanabilir.

Değişen teknolojileri farklı ihtiyaçlarla kullanan tüm kullanıcılar dijital iletişimde hedef kitledir. Bu hedef kitleye yönelik hazırlanan içerikler yani mesajlar, web siteleri, sosyal medya ağları, bloglar, forum siteleri, mobil uygulamalar, sohbet yazılımları, e-postalar ve e-bültenler gibi dijital iletişim kanallarıyla iletilir. Bu şekilde mesaj hedef kitleye yönelik olarak daha hızlı ve  doğru anlatılmakta olup hedef kitle için belirlenen davranış değişikliğinin de gerçekleşmesi daha kolay sağlanmış olmaktadır.

Dijital iletişimden doğru yararlanmak için öncelikle iyi bir “Dijital okuryazar” olmak şarttır. 21.  yüzyılda dijital okuryazarlık çok önemli bir kavram haline gelmiştir. Modern dünyada başarılı ve çevik olmak isteyen herkes ve her kurum içinde önemli bir beceridir.

Dijital okuryazarlık, genel itibarıyla dijital hayata katılmak, dijital bir toplumda yaşamak, öğrenmek ve çalışmak için ihtiyaç duyulan bilgi ve becerileri temsil etmektedir.

Dijital okuryazar olmak ise, dijital teknolojileri kullanarak bilgi üretmek ve mevcut bilgileri etkili ve eleştirel bir biçimde değerlendirmektir. Başka bir ifadeyle, dijital ortamlarda problem çözmek, iletişim kurmak, işbirliği sağlamak, bilgi edinmek ve bilgiyi kullanarak paylaşmak becerisidir.

2019 Dijital Ekonomi ve Toplum Endeksi’ne (DESI) göre dijital okuryazarlığın en yüksek olduğu ülkeler Danimarka, İsveç, Finlandiya, Hollanda ve Lüksemburg’dur.  Türkiye’de de son yıllarda daha fazla insanın internete erişmesi ve iletişim, eğitim ve eğlence için dijital teknolojileri kullanması ile dijital okuryazarlıkta istikrarlı bir artış yaşamıştır.

Ülkemizdeki duruma detaylı baktığımızda ise 60 milyondan fazla internet kullanıcısı olduğu tahmin edilmekte ve bunların 40 milyondan fazlası sosyal medya faaliyetlerinde bulunmaktadır. 2022 TÜİK verilerine göre Türkiye’de düzenli internet kullanımı %83’lere ulaşmıştır. Gene TÜİK’e göre 2022 yılında Türkiye’de internete erişim imkânı olan hanelerin toplam hane sayısına oranı %94,1’i bulmuştur. Bununla birlikte, evde taşınabilir bilgisayar bulunan hanelerin oranı %36,1 ve masaüstü bilgisayar bulunan hanelerin oranı ise yalnızca %15,8’dir.2023’de bu rakamın daha da arttığını ve gelecekte önemli bir artış oranı sağlayacağı görülmektedir.

Dijital okuryazarlık yanında dijital iletişimde kullanılması gereken önemli beceriler arasında esneklik, hikaye anlatıcılığı, empati, beden dili ve merak sayılabilir.

Tüm bu açıklamalardan da görüyoruz ki, dijital iletişim artık hayatımızın vazgeçilmez bir parçası ve yoğun bir biçimde kullandığımız bir iletişim türü haline gelmiştir. Dijital iletişimin farklı yararları olmakla birlikte bunların en önemlileri arasında,

• Maliyet tasarrufu
• Şeffaflık
• Anlık bilgi paylaşımı
• Artan üretkenlik
• Esneklik
• Zamandan tasarruf
• Mekandan ve zamandan bağımsızlık
• Fayda
• Öğrenme çevikliği ve çabukluğu
• Kolay takip ve hızlı geri bildirim
• Ölçülebilirlik
• Kişisel iletişim kanalları

Sayılabilir.

İletişimi başlatan temel kriterlerden biri de güven yaratmak ve bağ kurmaktır. Bu önemli kriter dijital iletişim içinde geçerli bir durumdur. Dijital ortamlarda her ne kadar yapay bir iletişim olduğunu düşünsek de kişiye temas etmek ve dokunmak dijital ortamlarda da mümkün olabilmektedir. Dijital ya da sanal ortamlarda iletişim kurduğumuzda iletişimi farklı ve verimli kılacağımız yegâne unsur ise samimiyet, güven ve bağ kurmaktır. Bunun yanında dijital ortamlarda iletişim kurarken bazı kurallara da dikkat etmemiz kurduğumuz iletişimin verimini ve kalitesini arttıracaktır.

Peki etkili dijital iletişimin kuralları nelerdir ?

• Doğru kanalı seçmek ve gerektiğinde değiştirmek
• Dijital kimlik yaratmak
• Dijital bir kültür oluşturmak
• Dijital okur yazar olmak
• Etkileşim kurmak
• Yazmadan önce düşünmek ve kontrol etmek
• Dijital beden dilini doğru kullanmak
• Emojileri doğru yerde ve doğru zamanda kullanmak
• Samimi olmak
• Toplantı kurallarını önceden belirle
• Güven ve bağ kurmak
• Dış görünüşe ve teknik donanıma dikkat etmek
• Hedef kitleyi doğru seçmek
• Sade ve akıcı olmak

Dijital dünya hızlı bir şekilde büyümeye devam ederken kapsayıcı ve erişilebilir bir iletişim yöntemi olan dijital iletişimin gücünü inkâr edemeyiz. Bizler dijital dünyanın birer dijital bireyleri olarak dijital iletişimi pratik, hızlı ve kolay bir iletişim yöntemi olarak yoğun bir şekilde kullanmaya devam edeceğiz Fark yaratan kaliteli bir dijital iletişim içinse temelde iyi bir dijital okuryazar olma becerisi kazanarak geleceğin önemli bir yetkinliği olacak bu yetkinliğimizi geliştirip sanal ortamlarda verimli ilişkiler kurmanın yollarını keşfetmeliyiz.

Sevgilerimle,

Nurten KILIÇPARLAR

Eğitmen ve Koç