PERAKENDE DEVLERİNDEN ÖRNEK SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK UYGULAMALARI
ÇEVKO Vakfı, Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) iş birliğinde geçen yıl başlattığı ÇEVKO Vakfı Söyleşileri ile iklim krizi konusunu tüm yönleriyle masaya yatırmaya devam ediyor. 2022 yılı ÇEVKO Vakfı Söyleşileri’nin ikincisi, Türkiye’de Öncü Sanayi Kuruluşlarının İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışmaları başlığıyla gerçekleştirildi. EGD Başkanı Celal Toprak’ın moderatörlüğünde, ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer’in de katılımıyla gerçekleşen söyleşide, CarrefourSA ve Migros’un uygulamaları aktarıldı.
Özellikle son beş yıldır “iklim krizi ile savaşım” ve “döngüsel ekonomiye geçiş”e odaklanan ÇEVKO Vakfı, ÇEVKO Vakfı Söyleşileri ile iklim krizi konusunu tüm yönleriyle ele alıyor.
“ÇEVKO Vakfı Söyleşileri ” bu yıl da tüm hızıyla devam ediyor. Ekonomi Gazetecileri Derneği Küresel Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle, ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Çalışma Grubu’nun hazırladığı söyleşilerin ikincisi, Türkiye’de Öncü Sanayi Kuruluşlarının İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışmaları başlığıyla gerçekleştirildi. Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) Başkanı Celal Toprak moderatörlüğünde, ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer’in de katılımıyla gerçekleşen online söyleşide, CarrefourSA ve Migros’un uygulamaları aktarıldı. Söyleşinin bu ayki konukları ise CarrefourSa İSG, Kalite Güvence, Çevre ve Sürdürülebilirlik Grup Müdürü Tayfun Akusta ve Migros Ürün Güvenliği ve Çevre Yönetimi Grup Müdürü Serpil Ürek oldu.
Online toplantının açılışında EGD Başkanı Celal Toprak, çevre bilinci yüksek sanayi kuruluşlarının iklim krizi ile mücadelede üstlendikleri öncülüğün önemini vurgulayarak ilk sözü ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer’e verdi.
ÇEVKO Vakfı Söyleşileri’nde, farklı sektörlerden sorumlu sanayi kuruluşlarının sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği alanındaki çalışmalarının aktarıldığını ifade eden Mete İmer, “Bugünkü söyleşimizde, sanayi ürünlerinin tüketici ile buluşma noktası perakende sektöründen, ÇEVKO Vakfı üyesi iki önemli kuruluşun temsilcileri ile birlikteyiz. Bugünlerde zor bir dönemden geçen perakende sektörü, ekonomik hayata önemli katkılar yapmanın yanı sıra iklim kriziyle mücadele, çevre ve sürdürülebilirlik ve konularında da önemli değerler üretiyor. Perakende sektörü, kendi operasyonlarında plastik ve diğer atıkların azaltılması ve yönetimi, karbon salımlarının azaltılması ve sürdürülebilirlikle ilgili faaliyetler yürütürken, bir yandan da bu konuda toplumsal bilincin artması için tüketicilere bilgi aktarımında önemli rol oynuyor. Atık yönetiminde bireylere düşen sorumluluklar konusunda bilgilendirme ve bilincin oluşturulmasında, tüketicilere erişim ve satış noktaları çok önemli. Vakfımız, bu alanlarda, özellikle bugün bizlerle olan Migros ve CarrefourSA iş birliğinde önemli çalışmalar gerçekleştirdi. Virüs salgını sürecinde ambalajlı ürün tüketimi ve e-ticaret hacimlerindeki artış, başta ambalaj atıklarının yönetiminin önemini ve bu konuda perakende sektörüne düşen sorumlulukları da artırdı. Tüm bu alanlarda son derece faal iki kurumun temsilcilerine, bizleri aydınlatacakları için şimdiden teşekkür ediyorum” dedi.
ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer, söyleşi sırasında iklim yasası ile ilgili gelen bir soruya cevaben de şunları söyledi: “Paris İklim Anlaşması’nın TBMM’den geçmesinden sonra, Türkiye 2053 yılında karbon nötr olma hedefini açıkladı. Sonrasında, Konya’da çok büyük katılımla bir İklim Şurası toplandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı, bu Şura’da iklim yasasının çıkacağını duyurdu. Bu yasanın ve ilgili yönetmeliklerin bir an önce çıkması gerektiği görüşündeyim. Hedeflere ulaşmak için kamu kurumlarına, sanayi kuruluşlarına ve bireylere çok önemli sorumluluklar düşüyor ve bu konuda harekete geçmemiz gerekiyor.”
Migros’tan ‘İyi Gelecek Planı’
Migros Ürün Güvenliği ve Çevre Yönetimi Grup Müdürü Serpil Ürek “Bugün dünyamızın geleceği için burada bulunmak çok önemli” derken “Migros İyi Gelecek Planı” hakkında bilgi verdi:
“Türkiye’nin 81 ilinde, 2500’ün üzerinde mağazamızla hizmet veriyoruz. 40 bin çeşit ürünü, 3 binden fazla tedarikçiden alıyoruz. 2018 yılında ‘Migros İyi Gelecek Planı’nı yayınladık. Tüm kamuoyuna yol haritamızı ilan ettik. 2030 yılına kadar satış metrekaremiz başına karbon emisyonlarımızı yüzde 35 azaltmayı taahhüt ettik. Elektrik kullanımını merkezden kontrol ediyoruz. Patenti bize ait olan sulu soğutma sistemi ile mağazalarımızdaki soğutucu dolaplarda gaz yerine, soğutulmuş su dolaştırarak gaz kaçaklarını önemli ölçüde önlüyoruz. Su kaynaklarını verimli kullanmak adına su miktarını ölçümlüyoruz. Gıda israfı, tüm dünyada büyük bir sorun ki 1 milyar insan da gıdaya ulaşamıyor. Çöpe atılan gıda da büyük bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Bunun için BM’nin sürdürülebilirlik kalkınma amaçlarına uygun olarak 2030 yılına kadar yüzde 50 azaltma taahhüdümüz var. “
Serpil Ürek, Migros olarak adım adım hangi süreçleri takip ettiklerini de şöyle özetledi:
“İlk adım, satabileceğin kadar ürünü raflara koy. Yapay Zeka destekli otomatik sipariş sistemimiz sayesinde her mağazaya satılabilecek kadar ürün giriyor. İkinci adım, olgunlaşan veya son tüketim tarihi yaklaşan ürünlerin yüzde 50’ye varan indirimlerle satışını desteklemek. İndirim uygulamamızla 2021’de 4 bin ton gıdayı atık olmaktan kurtardık. Satışa dönüşmeyen, ancak hala tüketilebilir nitelikte olan, besleyici ve sağlıklı ürünleri, ihtiyaç sahiplerine bağışlıyoruz. Bugüne kadar 1 milyon ihtiyaç sahibine ulaştık. Bunun dışında, uygun nitelikli ürünleri HAYTAP aracılığıyla hayvanlar için bağışlıyoruz. 2021 yılında, 1400 ton gıdayı da böylece kurtardık. Son olarak da tüketilemeyecek durumda olan organik atıklar biyogaz ve kompost tesislerine gönderiliyor.”
“Perakendeci olarak tedarik zincirinin tam ortasında yer alıyoruz. Ürün satışı yaptığımız müşterilerimizi, tedarikçilerimizi de atıkların azaltılması için destekliyoruz” diyen Migros Ürün Güvenliği ve Çevre Yönetimi Grup Müdürü Serpil Ürek, Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) tarafından başlatılan 10X20X30 girişimine Türkiye’den ilk katılan perakendeci olduklarının ve 23 tedarikçilerini 2030 hedeflerine dahil ettiklerinin de altını çizdi: “Atık yönetimi uygulamalarını önemsiyoruz. Plastik atıkların azaltılması için çalışıyoruz. 493 ton azaltmayı taahhüt ettik ve Migros markalı ürünlerden işe başladık. Örneğin, bulaşık deterjanı ambalajında geri dönüştürülmüş plastik kullandık. Bir akademik kurula, tek tek ambalajları incelettik. 2022 yılında da devam edeceğiz. Poşetsiz Alışveriş Hareketi başlattık. Müşterilerimizi bez çanta kullanmaya teşvik ettik. Sıfır atık belgemizi alarak hem müşterilerimizden topladığımız hem de operasyonel atıklarımızı kaynağında ayrıştırıyor, kayıt altına alıyor ve geri dönüşüm tesislerine gönderiyoruz. Toplanan atık yağları da biyodizel üretim gerçekleştiren lisanslı firmalara ulaştırıyoruz. Bu doğrultuda TURMEPA aracılığıyla denizlerin temizlenmesine katkı sağlıyoruz. ‘Piller Migros’a Sütler Çocuklara’ projesiyle mağazalarımıza getirilen atık piller, TAP’a gönderiliyor ve toplanan pil kadar Migros marka süt Koruncuk Vakfı’na bağışlanıyor. Özetle; tedarikçilerimiz, üreticilerimiz, çalışanlarımız ve müşterilerimizle birlikte oluşturduğumuz güçlü ekosisteme sahibiz. Migros İyi Gelecek Planımız doğrultusundaki sürdürülebilirlik çalışmalarımıza tüm ekosistemimizi dahil ederek yarattığımız pozitif etkiyi katlıyoruz.”
CarrefourSA’dan “Yaşam İçin Doğrusu”
CarrefourSA İSG, Kalite Güvence, Çevre ve Sürdürülebilirlik Grup Müdürü Tayfun Akusta ise konuşmasına dünyadan ve Türkiye’den yeni araştırma sonuçlarını paylaşarak başladı, önemli veriler paylaştı:
“Finlandiya’nın ilk sırada olduğu ve 34 ülkenin yer aldığı Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) listesinde Türkiye, 34’üncü sırada. Dünya nüfusunun 2030 yılı itibariyle 8 buçuk milyara ulaşacağı ve en çok da Asya ve Güney Amerika’nın büyüyeceği öngörülüyor. Tek kullanımlık plastikler, dünyanın en büyük sorunlarından. AB, hemen bu konuda çalışılması gerektiğini vurguluyor. 2021 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26), İskoçya’nın Glasgow kentinde düzenlendi; küresel ısınma ve sera gazı salınım oranlarını azaltma amacıyla 197 ülkenin katılımıyla gerçekleştirildi. Birçok ülke, kömürle ilgili taahhütlerde bulundu. Her ülkenin yeni ödevleri var artık… Dünya Ekonomik Forumu 2022 Küresel Riskler Raporuna göre 10 küresel risk söz konusu ve hepsi sürdürülebilirlikle alakalı. ‘Carbon Tunnel Vision’, yeni bir terim. Hollanda Sürdürülebilirlik Enstitüsü bu terimi literatüre kazandırdı; karbon emisyonları dışında biyoçeşitlilik kaybı, eğitim, sağlık, vs de olmalı, diyor. Türkiye’de ise sıcaklık artışı ve su ile ilgili sorunlarımız olacak. Eğer günümüzdeki gibi su tüketimine devam edersek, 2030’da ihtiyacımız olan suyun sadece yüzde 60’ını bulabileceğiz. Ayrıca gıda söz konusu olduğunda 2030 yılında, dünya üzerinde 1,5 trilyon dolarlık bir israftan söz ediliyor.”
Tayfun Akusta, CarrefourSA’nın “Yaşam İçin Doğrusu” programının önemini de şöyle özetledi:
“Gıda perakendesinde müşteri trendlerine yönelik araştırmamızda, müşterilerin, yeşil bir gelecek adına daha az kozmetik kullanmayı, otomobilini daha az kullanmayı, su tüketimini azaltmayı; güvenilir, GDO’suz, doğaya uyumlu ürünler kullanmak istediklerini gördük. Nielsen’in bir araştırması da özellikle pandemi sonrasında sürdürülebilirlik beklentisinin arttığını ortaya koyuyor. Sürdürülebilirlik programımızın çatısı ‘Yaşam İçin Doğrusu’. Türkiye çapında 769 mağazamız var. 10 bin fazla çalışanımızın yüzde 37’si kadın. Kadın yönetici oranı, yüzde 26 ve daha da artması için çalışıyoruz. Stratejimiz çerçevesinde Sürdürülebilirlik Komitesini hayata geçirdik. Fransa merkezli Carrefour Group ve Sabancı Holding olarak sürdürülebilirlik konusunda Sabancı Holding ilkelerine de uyuyoruz. Karbon net sıfır diye yola çıktık. Sürdürülebilirlik hizmetler hedeflerimiz yanında tedarikçilerimiz konusunda da projelerimiz var. Son üç senedir iş dünyası plastik girişimine taahhütlerde bulunduk. Tek kullanımlık plastiklerin zaman içinde elimine edilmesi, kendi markalarımıza dair taahhütlerimiz de var. Karbon net sıfır, nihai hedefimiz. CDP raporunda her sene yükselen bir trendle devam ediyoruz. ‘Görüntüsüne aldanmayın, tadına şans verin’ söylemiyle gıda israfını önlemek amacıyla marketlerimizde ve sosyal medya hesaplarımızda iletişim yaparak bu konuda farkındalık oluşmasına katkı sağlıyoruz. Target, Measure, Act (10X20X30) girişimine üyeyiz. Gıda atıklarını yüzde 50 oranında azaltma hedefimiz var. Mağazalarımızda kuru ve taze gıdada, ‘Kendi kabınla gel’ kampanyası başlattık. Boş kaplarla gidip alabiliyorsunuz. Kavanoz, bez çanta, herhangi bir kap… Belirli marketlerimizde, topraksız ve dikey tarım uygulaması başlattık. Bu bitkilerden satın alabiliyorsunuz. ‘Viyol kağıt tabak’ projesi ise sebze ve meyvelerin konduğu bir sunum şekli. Plastiklerin azaltılmasına ilişkin yüzde yüz geri dönüştürebilen tabaklar kullanılıyor. BM (WEP’s) imzacısıyız, yedi prensibe imza attık, yıllık raporlama yapıyoruz. Kadınların Gücü, CarrefourSA’nın gücü mottosuyla her yıl kadın üreticilerimiz ile 8 Mart’ta bir araya geliyoruz. İşitme Engelliler İçin Eğitim projemiz ile Sabancı Holding, En İyi Proje Ödülü’nü aldı. Hem kendi ürünlerimizde hem de tedarikçilerimiz konusunda çalışmalarımız devam ediyor. Sosyal sorumluluğun da sürdürülebilir bir iş olduğuna inanan CarrefourSA’nın, çok uzun yıllardır süregelen sosyal sorumluluk faaliyetleri var. Temel İhtiyaç Derneği (TİDER) ile dokuz yıldır süren iş birliği çerçevesinde, Destek Market’e 600 ton ürün tedarik ederek 24 bin ihtiyaç sahibine ulaşıldı. HayKonFed iş birliğiyle devam eden “Dost Hareketi” projesi çerçevesinde, CarrefourSA, marketlerindeki yenilebilir tüketim fazlası ürünleri, HayKonFed gönüllüleri aracılığıyla sokak hayvanları ile paylaşmayı sürdürüyor. Eğitime verdiğimiz desteği UNICEF, TOG, Darüşşafaka kurumları ile yönetilen projeler kapsamında her geçen sene artırarak, eğitimin de geleceği için doğrusunu yapmaya devam ediyoruz. Bitkisel atık yağ dönüşümünde hem kendimizin hem de müşterilerimizden gelen atıkları geri dönüşüme kazandırıyoruz. Elde edilen geliri de Türkiye Otizm Vakfı’na bağışlıyoruz. ‘Atık Pilden Kitaba’ kampanyasında AÇEV’e kitap hediye ediliyor. Üç ayda bir de sürdürülebilirlik bülteni yayınlıyoruz.”
Ekonomi Gazetecileri Derneği Küresel Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle, ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Çalışma Grubu’nun hazırladığı söyleşilerin ikincisine, 100 kişi katıldı. Söyleşi, aynı zamanda ÇEVKO Vakfı’nın YouTube kanalından da izlenebilir:
https://www.youtube.com/watch?v=JDoauSMSf-w&t=196s&ab_channel=CEVKOVakfi
