AKREDİTİF KÜŞADININ DÜNÜ VE BUGÜNÜ

Akreditifin dününü görmeye çalışalım; günümüzden 50 – 55 yıl öncesi geriye dönelim. Şimdiki dış ticaret jenerasyonlarına bu yazdıklarım masal gibi gelecektir kuşkusuz. Dış ticaret işlemlerinde akreditif yine dimdik ayaktaydı. Güvenilir, şartlı bir ödeme taahhüdü içerir, bankaların şartlı garantisiydi. Güvenilirliği tıpkı bugün olduğu gibi.

1960’lı yıllarda akreditif açılacağında bankalar nasıl çalışırdı sizce?; Akreditif için her bankanın amblem ve logosunun mevcut olduğu, özel olarak hazırlamış olduğu A4 veya benzer ölçülerinde kağıt üzerine akreditif detayları yazılırdı. Akreditif metnin bitimine bankanın yetkililerince imza edilirdi. İmza altına alınan akreditif metni posta ile ihracatçını bankasına gönderilirdi. İhracatçının bankası genel anlamda, akreditifi açan bankanın muhabir bankası olurdu ve muhabir bankalar birbirlerinden gelecek yazılı garantiler, akreditifler, poliçeler, dövizi natık çeklerde kullandıkları imzaların kontrol edileceği imza örneklerinin yer aldığı imza spesimeni mevcut olup, gerek kıymetli evraklar, gerekse akreditif üzerindeki imzaların hangi yetkililerce imzalandığının ve imzalarını doğru olup olmadıkları imza spesimenlerinden kontrol edilir ve doğruluğu saptanırdı. İmzaların doğruluğunun kontrolü sağlandı ise, o akreditif de amir bankadan gelen gerçek akreditif olarak güvenle kabul edilirdi.

Sonraki yıllarda telex ve teletex kullanılmaya başlandı. Bildiğimiz daktilonun teknik olarak donanımı haberleşme sisteminin desteği ile mesajlaşma trafiğinde kullanıldı. Mesajlaşma derken tüm haberleşme, akreditif, para transferleri ve garantiler telex ile gönderilmeye başlandı. Mesajlar telex ile gönderilirken bankaların birbirlerine daha önceden göndermiş oldukları şifreleme sistemi kullanılırdı. Her mesaja güvenliği sağlayacak o bankanın şifresi tesis edilir, mesajın en baş tarafına bu şifre konulur, karşı bankaya gönderilirdi. Telex mesajını alan karşı bankanın yapacağı ilk iş, mesajın gönderen bankanın tesis ettiği şifrenin doğru olup olmadığını çözmek. Şifre çözülürdü, şifre doğru ise mesaj gerçek mesajdı ve güven duyulması gereken mesajdı şeklinde kabul edilirdi.   Uzun yıllar bankalar arası mesaj trafiği ya mektupla ya da telex veya teletex ile yapılmaya devam edildi.

Bugün ise çağımızın teknolojisi SWIFT – Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunations kullanılmaya başlandı. Yukarıda saydığımız tüm eski usul haberleşmelerin papucunu dama atmış, tamamen kendisine özgü kulları olan bir sistem olup, güven kısmında ise mesajı gönderen ve mesajı alacak olan bankaların Swift bilgisayar sistemleri şifreyi üretiyor, mesajı alan bankanın bilgisayarı ise şifreyi çözmekteydi. Swift mesajlaşmasındaki şifreleme ve güven tamamen bilgisayar ortamında yapılmaktadır.

RED CLAUSE AKREDİTİFİN ANLAMI?

Akreditifli ödemelerde ithalatçı firmalar, ihracatçının talebine istinaden ihracatçıya sevkiyatın yapılmasından önce akreditif tutarının tamamını veya bir miktarını peşin ödeme yapmak isteyebilirler. Böylece ihracatçı, malın üretimi ile ilgili ön finansman desteğini akreditif yolu ile sağlamış olur. Akreditiflerde peşin ödemeye ilişkin hususların hemen göze çarpması açısından akreditif metni daktilo ile yazılırken, peşin ödemeye ilişkin maddeler kırmızı renkte yazılır, altı çizilir. Bu şartı taşıyan akreditifler Red Clause Akreditifler olarak adlandırılır. İthalatçı firma tür akreditiflerde ihracatçıdan, akreditifi açan banka veya ithalatçı lehine, kısmi peşin ödenen kısım için teminat mektubu vermesi istenebilir.

Akreditiflerde peşin ödemeye ilişkin hususların hemen göze çarpması açısından akreditif metni daktilo ile yazılırken, peşin ödemeye ilişkin maddeler kırmızı renkte yazılır, altı çizilir. Bu şartı taşıyan akreditifler Red Clause Akreditif olarak adlandırılır.

Red Clause akredtiflerle ilgili olarak ithalatçı firma veya onu temsilen akreditifin bir tarafı durumunda olan ithalatçının bankası, peşin ödenen kısma ilişkin ihracatçı firmadan;

• Basit bir makbuz veya imzalı alındı,
• Garanti mektubu,
• Herhangi bir teminat

talep etmesi uygulamada görülen bir husustur.

RED CLAUSE AKREDİTİFİN AKİBETİ NE OLDU?

Red Clause Akreditif teknolojik gelişmelerle birlikte değişime uğradı. Şimdiki SWIFT tekniğinde kullanılan haberleşme sisteminde bazı ifadeleri kırmızı ile yazmak söz konusu olmadığından dolayı Red Clause Akreditif yerini aynı işlevi bugünkü SWIFT tekniği ile işlem gören DOWN PAYMENT LETTER OF CREDIT ödeme şekline bırakmıştır. Kısmi peşin ödemeli akreditif anlamındadır. Tıpkı teee eskilerde kalan red clause akreditif özelliği gibi.