2014 yılında 6518 sayılı Kanun ile “Kamu alımlarında yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik, sanayi katılımı uygulamalarını içeren mal ve hizmet alımları”nın 4734 sayılı Kanun’dan istisna olmasına yönelik düzenleme yapılmıştır.

1. Sanayi İşbirliği Projeleri Mevzuatı

Kamu alımlarında yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik etmek ve kamu alımları yoluyla yerli sanayinin geliştirilmesini sağlamak amacıyla 4734 sayılı Kanun’da yapılan istisnanın uygulanmasına dair usul ve esaslar belirleyen “4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü Maddesinin (u) Bendine Göre Yapılacak Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Sanayi İşbirliği Programı Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik” 15 Şubat 2015 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanmıştır.

2015 yılında yayımlanan söz konusu düzenlemenin gerek kamu idarelerinin gerekse sanayicilerin ihtiyaçlarına cevap veremediği ve sanayinin teknolojik dönüşümüne yeterli katkıyı sağlayamadığı için, mevcut sanayi işbirliği programı modelinin tüm kurum ve kuruluşlar tarafından uygulanabilecek bir yapıya kavuşturulması ve sanayi işbirliği programı uygulamalarının yaygınlaştırılması amacıyla yeni bir uygulama modelinin geliştirilmesi ve mevzuat düzenlemesinin yapılması ihtiyacının hâsıl olmuştur.

Bu kapsamda icra edilen çalışmalar neticesinde “Sanayi İşbirliği Projelerinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik” Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (STB) tarafından hazırlanmış ve 17 Şubat 2018 tarihli 30335 sayıl Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Cumhurbaşkanlığı sistemini müteakip Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla 17 Şubat’ta Resmî Gazete’de yayımlanarak devreye sokulan Sanayi İşbirliği Projelerinin Uygulanması İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılarak, 16 Ağustos 2018 tarih 30511 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sanayi İşbirliği Usul ve Esasları yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

2. Sanayi İşbirliği Projeleri Genel Esaslar Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esasların Çerçevesi

Sanayi İşbirliği Projelerinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar ana hatlarıyla şu şekilde kurgulanmıştır;

2.1. SİP İhalelerde Temel İlkeler

• Saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenilirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması esas alınarak yapılacak ihalelerde; fiyatın yanı sıra, işletme ve bakım maliyeti, verimlilik, kalite, teknik üstünlükler ve Sanayi ve Teknoloji Katılımı (STK) yükümlülükleri gibi fiyat dışı unsurlar da değerlendirmeye alınacaktır.
• Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemeyecektir.
• İdareler, Sanayi İşbirliği Usul ve Esaslarına göre yapılacak ihalelerde, aday veya istekli sayı sınırı aranmaksızın, açık ihale veya belirli istekliler arasında ihale usulü uygulayacak. Ancak stratejik öncelikler, ulusal menfaat, teknolojik birikimin tek bir yerde olması, özgün niteliği ve yüksek teknolojisi nedeniyle özel uzmanlık gerektirmesi veya standardizasyonun sağlanması gerekçeleriyle tek adaydan da teklif alınabilecektir.

2.2. SİP Tedarik Grubu ve STK Grubu

• İdarenin Sanayi İşbirliği Projesi (SİP) uygulamaya karar vermesini takiben idare bünyesinde proje konusu işle ilgili, teknik yeterliliği haiz, idarenin belirleyeceği nitelikte ve sayıda kişilerden oluşan tedarik grubu kurulacaktır.
• SİP uygulama kararının bildirilmesini müteakip, STB bünyesinde STK grubu kurulacaktır.
• Tedarik grubu veya STK grubu, SİP hakkında kamu ve özel sektörü bilgilendirmek ve işbirliği ortamı oluşturmak amacıyla faaliyetler yürütülebilecektir.

2.3. SİP İhale Usulünün Belirlenmesi

• SİP kapsamında uygulanacak ihale usulü, projenin kapsamına ve proje konusu işin özelliklerine uygun şekilde tedarik grubu tarafından belirlenerek, gerekçeleri ile birlikte ihale yetkilisinin onayına sunulacak. İhale yetkilisi tarafından onaylanan ihale usulü uygulanacak.
• Tedarik grubu tarafından hazırlanarak ihale yetkilisinin onayına sunulan ihale onay belgesinde, asgari olarak; ihale dokümanı ve ihale ilanının yapılıp yapılmayacağı yer alacak.

2.4. SİP İhale Komisyonları

• İdare bünyesinde, bir başkan ve proje konusu işle ilgili ve/veya teknik yeterliliği haiz asıl ve yedek üyelerden oluşan tedarik ihale komisyonu, STB bünyesinde ise bir başkan ve asıl ve yedek üyelerden oluşan STK komisyonu kurulacak.
• İsteklinin teklifi; idari teklif, teknik teklif ve STK teklifinden oluşacak. Teklif dosyaları tüm komisyon üyelerinin ve isteklilerin huzurunda açılacak.
• İsteklinin tek olması durumunda bu istekli ile birden fazla olması durumunda ise ilk sıradaki istekli ile sözleşme müzakerelerine başlanacak. Tedarik sözleşmesi müzakereleri tedarik ihale komisyonu tarafından, STK sözleşmesi müzakereleri ise STK komisyonu tarafından yapılacak. Sözleşme müzakerelerinde, isteklinin fiyat teklifinde artış yapılamayacak.

2.5. SİP Sanayi ve Teknoloji Katılımı Kategorileri

Yüklenicinin STK yükümlülüklerini yerine getireceği STK kategorileri şöyle belirlenmiştir;

1. Kategori A-Yerli Katkı: Tedarik sözleşmesi kapsamında yurt içindeki şirketler ile kurum ve kuruluşlar tarafından yurt içinde gerçekleştirilen faaliyetler.
2. Kategori B-Teknolojik İşbirliği: Tedarik sözleşmesi kapsamında Kategori-A faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacaklar hariç olmak üzere, STB tarafından belirlenen alanlarda, sanayileşme, yerlileşme ve ticarileşme amacıyla; yurt içindeki şirketler, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecek Ar-Ge, tasarım, üretim, yazılım geliştirme, test ve benzeri çalışmalara/faaliyetlere ve akademik çalışmalara sağlanacak altyapı, donanım, yazılım, hizmet, bilgi, doküman, eğitim, fikri ve sınai mülkiyet hakkı, sertifikasyon, finansal ve benzeri destekler.
3. Kategori C- İhracat: Tedarik sözleşmesi kapsamında tedarik edilen mal, hizmet veya yapım işinin veya Bakanlık tarafından belirlenen alanlardaki mal, hizmet veya yapım işinin ihracatı.

2.6. SİP Yüklenicinin Sorumlulukları

• Yüklenici, STK yükümlülüklerini yerine getirirken idare ve STB ilave herhangi bir mali yük getiremeyecektir. STK esaslarının kayıtsız şartsız kabul edilmesi ve STK esaslarındaki her bir kategoriye ilişkin olarak belirlenen asgari STK yükümlülük oranlarının sağlanması zorunlu olacaktır.
• Yüklenici, STK sözleşmesi kapsamında STK yükümlülüğünün %6’sı oranında ve STK yükümlülük süresinin tamamlanmasından itibaren en az bir yıl süreyle geçerli olan bir STK teminat mektubunu STB’na sunacaktır.
• Tedarik sözleşmesi bedelinin fiyat farkı dâhil herhangi bir nedenle artırılması veya azaltılması durumunda, yüklenicinin toplam STK yükümlülüğünün değeri de bununla orantılı olarak artırılacak veya azaltılacaktır.
• Sözleşmenin tamamen feshi halinde yüklenicinin STK yükümlülüğü sona erecektir. Tedarik sözleşmesinin kısmi feshi halinde ise yüklenicinin STK yükümlülüğünün feshedilen bölümle orantılı kısmı geçersiz sayılacaktır.

2.7. SİP Kredilendirme

• STK faaliyetlerinin kredilendirilmesi, STK yükümlülüklerinin gerçekleşme durumunu belirten STK raporunun STB’na sunulmasını ve değerlendirilmesini müteakip yapılacaktır.
• Yüklenicinin STK yükümlülüklerini yerine getirirken yapmış olduğu, yükümlülük konusuyla doğrudan ilgili olmayan seyahat, konaklama, yemek, posta hizmetleri gibi idari masraflar kredilendirilmeyecek.
• Yüklenicinin bir program dönemindeki STK yükümlülüğü ile ilgili olarak gerçekleştirmeyi planladığı STK faaliyetleri, STB tarafından belirlenen kredilendirme esaslarına göre geçici olarak kredilendirilebilecektir.
• Hâlihazırda STK yükümlülüğü bulunmayan bir şirketin/kurum ve kuruluşun Kategori-B ve/veya Kategori-C kapsamında ön onay alarak gerçekleştireceği STK faaliyetleri için gelecekteki muhtemel STK yükümlülüklerine sayılmak üzere, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ön kredilendirme yapılacak. Belirli bir STK kategorisi için verilmiş olan ön kredilendirme farklı bir STK kategorisindeki yükümlülükler için kullanılamayacaktır.

2.8. SİP Ceza Oranı

Kategori-A, Kategori-B, Kategori-C, yan sanayi iş payı ve KOBİ iş payı yükümlülüklerinin STK sözleşmesinde belirtilen süre ve şartlarda yerine getirilmemesi halinde, yerine getirilmeyen STK yükümlülüğünün %6’sı oranında ceza uygulanacak. Yüklenicinin cezayı STK sözleşmesinde belirtilen şartlarla ödememesi durumunda, bu bedel STK teminat mektubundan tahsil edilecektir.

2.9. SİP Şikâyet Başvuruları

• İhale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla, ihale sonucunun isteklilere bildiriminden itibaren beş gün içinde idareye şikâyet başvurusu yapılabilecek. Yönetmelik kapsamındaki işlemlere karşı Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet başvurusu yapılamayacaktır.
• 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü Maddesinin (u) Bendine Göre Yapılacak Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Sanayi İşbirliği Programı Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliği yürürlükten kaldıran yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı yapılmış olan ihaleler, ilanın yapıldığı tarihte yürürlükte olan önceki yönetmelik hükümlerine göre yürütülecektir.