Dr. Adil ÜNAL (aunal@istanbul.edu.tr)
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
İşletme Bölümü
Süreç modelleme, mevcut veya önerilen bir iş sürecinin temsillerini oluşturmaya yönelik olan yürütülen faaliyetler dizisi olarak tanımlanmaktadır. Bilgi sistemleri perspektifinden ise bir süreç modeli, kontrol akışının bir açıklamasıdır. Son yıllarda, kaynak tahsisini optimize etmek, ürünlerin kalitesini iyileştirmek, iş sonuçlarının verimliliğini arttırmak ve günlük faaliyetleri standartlaştırmak için süreçleri uygun bir şekilde temsil etme ve yönetme ihtiyacı tüm işletmelerin ortak ihtiyacı haline gelmiştir. Süreç modelleri, süreçleri tasarlamak, incelemek ve anlamak için kullanılabilmektedir. Süreçler, bir süreç modelleme dili, yani süreç tasarımı için özel olarak hazırlanmış özel bir dil kullanılarak bir veya daha fazla süreç diyagramı cinsinden grafiksel olarak temsil edilebilir. Süreç diyagramı, her biri kendi iyi tanımlanmış anlamlarına sahip olan görsel yapıların birleştirilmesiyle elde edilen bir sürecin temsilidir. Süreç diyagramları, belirli bir iş hedefine ulaşmak için gerekli olan faaliyetlerin temsilini teşvik eder ve aralarındaki zamansal ve nedensel kısıtlamaları tanımlar.
Süreç modelleme çalışmalarının gerçekleştirilebilmesi için bazı gereksinimler bulunmaktadır. İlk olarak, süreç modeli, iş akışının bir temsilinden daha fazla bilgi içermelidir. İş akışına ek olarak, kapsamlı bir süreç modeli aşağıda sunulan bileşenleri içermelidir:
- Belirli görevleri yerine getirmek zorunda olarak sürece dahil olan organizasyon birimleri (örn. İç ve dış kişiler, departmanlar, (proje grupları) ) hakkında bilgiler veya bu görevlerin yerine getirilmesinden sorumlu olanlara yönelik bilgiler,
- Bir işlevin işlemesi için gerekli olan veriler – “girdi verileri” – ve bir işlevin yürütülmesinden kaynaklanan veriler – “çıktı verileri”,
- Bir işletme içindeki işlevleri açıklayan mevcut dokümantasyon ve veri depolarına referanslar,
- İşlemlerin sonucunu tanımlayan çıktılar (ürünler, hizmetler).
İş süreci modellemesinin diğer gereksinimleri arasında iş hedeflerinin, müşteriler ve tedarikçiler gibi iş ortaklarının, bilgilerin ve uygulama sistemlerinin entegrasyonu bulunmaktadır. İşletmelerin süreç modelleme nedenleri farklı bakış açılarına göre değişebilmektedir. Süreç modelleme nedenleri aşağıdaki tabloda özetlenmektedir (Tablo 1).
Bir sonraki yazımızda süreç analizi konusuna değineceğiz.
