Anticipatory Shipping: Siz ürününüzü sipariş bile etmediniz ancak ürününüz çoktan yola çıktı.
ABD merkezli dünya devi e-ticaret şirketi Amazon, 24 Aralık 2013 tarihinde bir patent aldı. Patentin adı ‘Method and System for Anticipatory Package Shipping.’ Türkçe’ye çevirip, biraz da kısaltırsak ‘Beklentisel (İleriyi kapsayan) Kargo’ şeklinde ifade edebiliriz.
Sistemi kısaca, ürünün teslimat adresinin tam olarak belirtilmeden, belirli coğrafi bölgelere gönderilmesi olarak özetleyebiliriz. Peki şirket, hangi ürünü, hangi coğrafi bölgeye göndereceğini nasıl belirleyecek? Cevap çok basit: Veri analizi.
Herhangi bir e-ticaret sitesinde gezinip, beğendiğiniz ürünleri sadece sepete attığınızda (satın almadan) sistem, birkaç gün içinde aynı ürünü veya benzer ürünleri size önermeye başlar ve size ürünle ilgili mail veya bildirimler gönderir. Ürünü sepetinize atma nedeniniz aşağı – yukarı bellidir. Ürünü beğendiniz, satın almaya razı olduğunuz bir fiyat var ve ürünün fiyatının bu fiyata düşmesini bekliyorsunuz. Şirketin elinde, sizin bu ürünü almaya istekli olduğunuza yönelik bir bilgi var. Bu en basit veri toplama yöntemlerinden biri ve çoğu e-ticaret şirketi tarafından kullanılıyor.
Büyük veri (big data), Amazon’un düşündüğü bu sistemde kilit rol oynuyor. [1] Amazon, büyük verinin öneminin farkında olan şirketlerin başında geliyor ve bu verileri lojistik operasyonunu iyileştirme noktasında yol gösterici olarak kullanmak istiyor. Geçmiş siparişler, aramalar, istek listeleri ve hatta imleç hareketlerinden bile bir anlam çıkarmaya çalışıyor ve müşterisini analiz ediyor. [2] Müşterisini, müşterisinden daha iyi tanıyor.
Aynı ürünü, aynı fiyattan satan birçok işletme olduğunda, işletmeye duyulan güven ve işletmenin sunduğu hizmetler ön plana çıkar. (Satış sonrası destek, iade garantisi, hızlı teslimat vb.) Bu işletme bir e-ticaret işletmesiyle, akla ilk hızlı teslimat gelir. Müşterinin beklediği ve istediği de bu. Müşteri hız istiyor.
Ortalama iki gün olan teslimat süreleri, alışveriş belirli bir saate yapıldığında aynı güne ve hatta Amerika’nın bazı bölgelerinde iki saate kadar düştü. Amazon, bu yeni sistemiyle birlikte çıtayı biraz daha yükseltmeyi, teslimat sürelerini dakikalara düşürmeyi hedefliyor.
Sistem nasıl işliyor?
Sistemin, şimdilik hızlı tüketim ürünleri (fast moving consumer goods) için geçerli olabileceğini belirtelim. Örneğin; Market ürünleri, banyo malzemeleri vb. Sistem sizin bir ürünü ne kadar sürede tükettiğinizi, ürünü ne sıklıkla sipariş ettiğinizi tespit edebilmeli ki ona göre ürünü size veya size en yakın dağıtım merkezine yönlendirebilsin. Ürün bir hızlı tüketim ürünü değilse (örneğin cep telefonu), sistemin çalışması pek mümkün değildir.
Bir örnekle sistemi açıklama çalışalım.
İstanbul – Avcılar bölgesinde ikamet eden bir tüketici, ayda bir kez olmak üzere, her seferinde aynı markaya ait aynı kağıt havluyu sipariş ediyor. Sistem birkaç siparişin ardından bu tüketicinin alışveriş alışkanlığını tespit etti. Ayrıca bu tüketiciyle aynı bölgede ikamet eden ve aynı kağıt havluyu sipariş eden başka tüketicilerin olduğu bilgisi de mevcut.
Kağıt havlunuz bitmeye başladı ancak farkında değilsiniz. Endişelenmenize hiç gerek yok. Amazon ürünü sizin için hazırladı ve sipariş etmeniz muhtemel tarihte teslim etmek üzere ürünü size en yakın dağıtım merkezine yolladı.
Kağıt havlunuzun bittiğini fark ettiniz ve ürünü Amazon’dan sipariş ettiniz. Amazon da sipariş vermenizi bekliyordu. Ürün muhtemelen dakikalar içerisinde kapınızda olacak.
Sistemin en dikkat çekici noktası ise şu: Amazon sizin bu ürünü hangi tarihte sipariş edeceğinizden emin ise (verilerle bunu tespit ettiyse), siz ürünü sipariş etmeden, ürünü direkt olarak adresinize de gönderebiliyor. Yani siz ürünü sipariş etmediniz veya sipariş vermeyi unuttunuz, ürün bitti diye üzülecekken kapı çalıyor ve görevli istediğiniz ürünü size teslim ediyor. Müşteri memnuniyeti açısından ne kadar tatmin edici bir sistem değil mi?
Aklınıza direkt şu soru geldi: Ürünü sipariş etmezsem ve ürün kapıma kadar gelirse ne olacak?
Patentte bu konuya açıklık getirilmiş. Sürekli aynı tarihte sipariş verdiğiniz ürünü bu sefer sipariş vermediyseniz ve buna rağmen Amazon bu ürünü kapınıza kadar gönderdiyse, ürünün ücretsiz olarak size verileceği belirtiliyor. [3]
Amazon neden böyle bir arayışın içinde?
GeekWire’ın araştırmasına göre, Amazon’un 2018 yılında kargo için harcadığı tutar 27.7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bir önceki yıla göre 6 milyar dolarlık (%27.6) bir artış söz konusu ve bu artış her yıl artarak devam ediyor. [4] Amazon’un bu yeni sistemi ile kargo maliyetin düşürülmesi hedefleniyor.
Amazon’un böyle bir arayış içerisinde olmasının diğer bir sebebi ise kuşkusuz müşteri memnuniyeti. Müşteri artık hız bekliyor. Geç teslimata tolerans yok veya çok az. Bu sistem ile ürünlerin teslimatının dakikalara düşürülmesi hedefleniyor. Sizi düşünen birinin olduğunu bilmek de bir hayli memnun edici olsa gerek. İzlendiğinizi bilmek kulağa hoş gelmeyebilir ancak elde edilecek fayda düşünüldüğünde bu konu göz ardı edilebilir.
Teoride çalışmayacak bir sistem gibi görünmüyor. Uygulamada ne kadar başarılı olunur merak konusu.
Patente erişim: https://patents.google.com/patent/US8615473B2/en
Kaynakça
2-https://www.practicalecommerce.com/Anticipatory-Shipping-Amazons-Approach-to-Influencing-Purchases
3-https://www.smartdatacollective.com/amazon-wants-predictive-analytics-offer-anticipatory-shipping/
