Laboratuvar Hizmet Alım İhalesinde Aşırı Düşük Sorgusunun Net Olmaması?
Mehmet ATASEVER
İtirazen Şikayet Konusu; Başvuru sahibinin dilekçesinde özetle; İdarenin aşırı düşük teklif açıklama talebinin mevzuata uygun olmadığı, anılan istekli tarafından önemli teklif bileşeni olarak belirlenen kalemlere ilişkin Ek-O.5, Ek-O.6 veya EkO.7 numaralı tutanaklardan biri ile açıklama yapılması gerektiği halde ilgili tutanakların sunulmadığı, anılan istekli tarafından Ek-O.5, Ek-O.6 veya Ek-O.7 tutanakları sunulmuş olsa dahi, sunulan fiyat tekliflerinin maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak düzenlendiği fakat Ek-O.5 formu yerine Ek-O.6 formunun doldurulduğu, bu formun ise fiyat teklifini hazırlayan firma ve mali müşaviri tarafından kaşelenmediği ve imzalanmadığı, sunulan fiyat tekliflerinde gerekli ibarelerin bulunmadığı, meslek mensubu ve firma tarafından iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenip mühürlenmediği, fiyat teklifleri ekinde sunulan Ek-O.5 formunun da standart forma uygun doldurulmadığı, imza ve mühür vurulmadığı, aynı zamanda bu formda beyan edilen vergi dönemi ile fatura bilgileri tablosunun birbiri ile uyuşmadığı, tutanaklarda meslek mensubu ve firma tarafından iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenip mühürlenmediği sunulan standart forma uygun doldurulmadığı, aynı zamanda bu formda beyan edilen vergi dönemine ilişkin faturaların sunulmadığı, maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekirken bu miktarda bir alım yapılmadığı, üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınmadığı, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen fiyatların kullanılmış olması halinde, ilan edilen fiyatların ihalenin ilan tarihi ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olmadığı, özel veya münhasır hak sahibi kuruluşların uyguladığı fiyatların kullanılmış olması halinde, kullanılan fiyatların ilan tarihi ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olmadığı, işçilik maliyetine ilişkin yapılan hesaplamaların ve açıklamaların KİK İşçilik Hesaplama Modülüne uygun olmadığı, ihale konusu işte çalışacak personele ait yol ve yemek giderlerine dair açıklama yapılmadığı ve bu giderler için yapılan açıklamanın mevzuata aykırı olduğu, iddialarına yer verilmiştir
Konu İle İlgili Emsal Kamu İhale Kurulu Kararına Göre;
Yapılan inceleme ve tespitler neticesinde; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir.
Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir …” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
…
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur.
Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir…” açıklamaları yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: 24 Aylık 2 Kısım Puan Karşılığı Laboratuvar Testleri Hizmet Alımı
b) Türü: Hizmet alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.
d) Kodu:
e) Miktarı: 1. Kısım İdrar Testleri 39.513.858,00 Puan 2. Kısım İdrarda Uyuşturucu Testleri 51.420.770,00 Puan Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Müdürlüğümüze bağlı hastaneler” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar. 33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir …” düzenlemesi yer almaktadır.
İtirazen şikâyete konu ihalenin ………….. İl Sağlık Müdürlüğü tarafından açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “24 Aylık Toplu Laboratuvar Hizmet Alımı” ihalesi olduğu, söz konusu ihalede 13 adet ihale dokümanı indirildiği, 10.12.2024 tarihinde yapılan ihaleye 8 isteklinin katıldığı, ihalenin 2 kısımdan oluştuğu, şikâyete konu edilen kısmın 2’nci kısım olduğu, 2’nci kısım için yaklaşık maliyeti 39.645.413,67 TL olan ihalede idarece, 2’nci kısım için sınır değerin 25.270.441,75 TL olarak hesaplandığı görülmüştür.
İhalenin şikayete konu edilen kısmı için sınır değerin altında teklif sunan istekli ………Medikal Tıbbi Tanı Araç ve Gereçleri Tic. Ltd. Şirketinden 10.12.2024 tarihli ve 735 sayılı “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması konulu” yazıda“24 Aylık Toplu Laboratuvar Hizmet Alımı işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 13.12.2024 tarihine kadar İdaremize sunmanız, numune/demonstrasyon değerlendirmesi için teklif ettiğiniz ürüne/ürünlere ilişkin örnekleri aşağıdaki tabloda belirtilen adrese ulaştırarak, yine aşağıdaki tabloda belirtilen tarih ve adreste değerlendirme için hazır bulunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 13.12.2024 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir.
AÇIKLAMA:
İhalenin 1. Kısım (İdrar Testleri) ve 2. Kısım (İdrarda Uyuşturucu Testleri) için vermiş olduğunuz teklif bedelinize ilişkin olarak;
-Kamu İhale Genel Tebliğinin Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi başlıklı 79.1.2. maddesine ve EKAP Hizmet Alımı Sınır Değer Hesaplama modülüne göre yapılan hesaplamada sınır değerin altında olduğu tespit edilmiştir.
-İhale idari şartnamesinin 33.1 maddesinde yer alan ‘‘İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar. ’’ hükümleri gereğince aşırı düşük olarak tespit edilmiştir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 59.Maddesi ve İdari Şartnamenin 33. maddesinde yer alan “Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. “Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” hükmüne istinaden, taahhüt etmiş olduğunuz iş ile ilgili tekliflerinizin Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.2. maddesi gereğince, aşırı düşük teklifinize esas olmak üzere
-Cihaz Maliyeti,
-Kit Maliyeti,
-Nakliye, Ulaşım, Taşıma Giderleri,
-Teknik Şartnamede Belirtilen ve Teklif Fiyata dahil olan maliyetler,
-Sözleşme Giderleri
-Firma Kârı,
Sunulması Gereken Belgeler:
1- Tıbbi Cihaz Satış Merkezi Yetki Belgesi
2- Teklif edilen kit ve cihaza ait marka/model/yaş v.b. bilgilere ait belge
3- Teklif edilen cihaz/ürünlere ait katalog
4- Teklif edilen kısımlarda cihaz/ürün teknik şartnameye cevap belgesi
5- Teklif edilen kısımlarda Kit Prospektüsleri – kullanım kılavuzları-Bakım Programları
6- Teklif edilen ilgili kısım için Firma/bayilik, Teklif edilen cihaz/ürünlere ait ÜTS çıktıları
7- Teklif edilen ilgili kısımların teknik şartnamelerinde sunulması gereken belgeler …” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
17.12.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararı incelendiğinde, Kaan Medikal Tıbbi Tanı Araç ve Gereçleri Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görüldüğü anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hüküm ve açıklamalarından, idareler tarafından sınır değerin altında teklif veren isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenileceği ve sınır değerin altında teklif veren isteklilerce sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının değerlendirildikten sonra ihalenin sonuçlandırılacağına ilişkin düzenleme yapılması halinde, sınır değerin altında teklif veren isteklilere gönderilecek olan aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerine yer verilmesinin ve isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olan bahse konu önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde açık-net ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, idare tarafından sınır değerin altında teklif veren isteklilere gönderilen 10.12.2024 tarihli aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı incelendiğinde, bahse konu yazıda önemli teklif bileşenlerinin “Cihaz Maliyeti”, “Kit Maliyeti”, “Nakliye, Ulaşım, Taşıma Giderleri”, “Sözleşme Giderleri” “Firma Kârı” ve “Teknik Şartnamede Belirtilen ve Teklif Fiyata Dahil Olan Maliyetler” olarak belirlendiği görülmüştür.
Yukarıda aktarılan tespitler kapsamında “Teknik Şartnamede belirtilen ve teklif fiyata dâhil olan maliyetler” şeklinde önemli teklif bileşeni belirlenmesinin aşırı düşük teklif açıklamaları açısından belirsizlik oluşturduğu, bu kapsamda ihale dokümanı kapsamında teklif fiyata dâhil olan maliyet bileşenlerinden hangi kalemlerin aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında önemli teklif bileşeni olarak belirlendiğinin anlaşılamadığı, bu şekilde yapılan sorgulama sonucunda sunulan açıklamaların mevzuata uygunluğunun denetlenmesinin sağlıklı bir şekilde yapılamayacağı, hangi unsurların önemli teklif bileşeni olarak belirleneceği hususunda idarenin takdir yetkisinin bulunduğu ancak önemli teklif bileşenlerinin açık net ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenmesi gerektiği, bu çerçevede 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesi uyarınca idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşeni ve/veya bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği tespit edilmiştir.
Bu itibarla, isteklilerin aşırı düşük açıklamalarını mevzuata uygun/geçerli şekilde yapabilmeleri ve idarelerin yapılan açıklamaları sağlıklı şekilde değerlendirebilmelerinin ön koşulunun idareler tarafından yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasının 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1’inci maddesine uygun yapılması olduğu, ayrıca aşırı düşük teklif sorgulamasının teklifte önemli olduğu idarece tespit edilen teklif bileşenleri üzerinden yapılması gerektiği, yapılan incelemede, idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında önemli teklif bileşenlerinin açık net ve tereddüde mahal vermeyecek bir şekilde belirlenmediği, dolayısıyla idarece aşırı düşük teklif açıklama talebinin kamu ihale mevzuatına uygun yapılmadığı anlaşıldığından, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Mehmet ATASEVER
Simdata Danışmanlık Y.K. Başkanı
Sağlık Bak. SGB E. Bşk./KİK E. Üyesi
Mehmetatasever.org
