İnsan İçin Ahlak Ne İse Ürün İçin de Kalite Odur
Zafer URFALIOĞLU
İnsan ahlaklıysa güven verir. Sözüne inanılır, yaptığı işe saygı duyulur, arkasından:
– “İyi insandı ya hu” denir.
Ürün de böyledir. Kaliteliyse konuşmasına gerek kalmaz; kendini kullandırır, tekrar satın aldırır, hatta reklamını bile müşteriye yaptırır. Ahlak nasıl insanın karakteri ise, kalite de ürünün karakteridir.
Ahlaksız insan kısa vadede dikkat çekebilir. Gürültü yapar, göz boyar, bir süre idare eder. Ama mutlaka yakayı ele verir. Kalitesiz ürün de aynı yolu izler. Ambalajı parlaktır, sloganı iddialıdır, fiyatı caziptir. Fakat ilk kullanımdan sonra gerçeği fısıldar:
– “Ben göründüğüm gibi değilim.”
O an müşteri sadece ürünü değil, markayı da zihninde çöpe atar.
Kalite, ürünün sessiz vicdanıdır. Kimse bakmıyorken de işini doğru yapar. Dikişi içten atılmıştır, vidası gevşek değildir, yazılımı durduk yere çökmeye karar vermez. Nasıl ki ahlaklı insan yalnızken de doğruyu yapıyorsa, kaliteli ürün de garanti süresi bitince karakter değiştirmez.
İlginçtir, kalite çoğu zaman pahalı olmak zorunda da değildir. Tıpkı ahlakın zenginlikle ölçülmemesi gibi. Bazen mütevazı bir üründe öyle bir özen vardır ki,
– “Bunu yapan işini ciddiye almış” dersiniz.
İşte o ciddiyet, kalitenin ta kendisidir. Çünkü kalite, malzemeden önce niyette başlar.
Kalitesizliğin en büyük savunması ise hep aynıdır:
– “Bu fiyata bu kadar.”
Ahlaksızlığın klasik bahanesi olan:
– “Herkes böyle yapıyor” ile akrabadır.
Oysa müşteri herkes değildir. Tıpkı vicdan gibi, müşteri de detayları görür, hisseder ve unutmaz.
Sonuçta insan ahlakıyla hatırlanır, ürün kalitesiyle anılır. İkisi de uzun vadeli bir yatırımdır. Hızlı kazanç sağlamaz ama kalıcı iz bırakır. Ve en güzel tarafı şudur:
Ahlaklı insanla kaliteli ürünün ortak bir kaderi vardır: İkisi de reklama fazla ihtiyaç duymaz, çünkü zaten konuşuluyordur.
Ama gelin dürüst olalım; günümüzde “Konuşulan” şeylerin çoğu ne ahlakla ne kaliteyle ilgili. Bağıran kazanıyor, parlayan satıyor, “İndirim var” diyen haklı çıkıyor. Ürün henüz kutusundan çıkmadan kampanyaya giriyor, insan henüz tanınmadan etiketleniyor. Kalite sabır ister, ahlak omurga… İkisi de aceleye gelmez. O yüzden de çağın ruhuna biraz ters düşer.
Bir ürün düşünün;
Garanti belgesi var ama garantisi yok.
Servis numarası var ama açan yok.
Müşteri temsilcisi var ama temsil ettiği kimse yok.
İşte bu tam olarak şudur: Ahlak broşürü basıp, içini boş bırakmak. Kimse o broşürü okumaz ama herkes eksikliğini hisseder.
Aynı şey insanlar için de geçerli. Kartviziti kalın, unvanı uzun, cümleleri büyük puntolu… Ama biraz yaklaştığınızda içeride yankıdan başka bir şey yok. Kalite de böyledir; içi dolu değilse ses yapar. Sessiz ve sağlam olan ise işini görür, yoluna devam eder.
Kalite aslında biraz rahatsız edicidir. Çünkü emek, takip ve sorumluluk ister.
– “Oldu bu” demeyi sevmez.
Ahlak da öyledir. Sürekli kendini denetler, hata yapınca bahane üretmez. O yüzden çoğu zaman zahmetli bulunur. Zahmetli olduğu için de ilk vazgeçilen şey olur.
Ama tarih bize şunu gösterir:
Zahmetli olan kalır, kolay olan unutulur.
Ahlaklı insan belki manşet olmaz ama referans olur.
Kaliteli ürün belki trend olmaz ama ölçü olur. Diğerleri ona bakılarak değerlendirilir.
Velhasıl, insan için ahlak ne ise ürün için kalite odur. Biri eksikse diğeri süs olur. Süs de bir yere kadar işe yarar.
Sonra dökülür.
Hem rafta hem hayatta.
Zafer URFALIOĞLU