Cerrahi İşlem Öncesi ve Sonrasında Medikal Malzeme Yönetiminin Hasta Bakım Süreçlerine Etkileri

Yazar:

19 Mayıs 2025

Cerrahi İşlem öncesi Ve Sonrasında Medikal Malzeme Yönetiminin Hasta Bakım Süreçlerine Etkileri Satınalma Dergisi 7 Gün 7 Gündem

Cerrahi İşlem Öncesi ve Sonrasında Medikal Malzeme Yönetiminin Hasta Bakım Süreçlerine Etkileri

Kadir HANÇER

Satınalma Dergisi’nin değerli okurları, yazıma geçmeden önce, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramımızı kutlarım.

Cerrahi işlem öncesi ve sonrasında medikal malzeme süreçlerinin doğru yönetilmesi, hasta bakım süreçlerinin verimliliği, güvenliği ve sonuçları üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Cerrahi müdahaleler, hasta sağlığı açısından kritik olduğundan, bu süreçlerin doğru şekilde yönetilmesi, komplikasyon risklerini azaltmak ve cerrahiden elde edilen sonuçları iyileştirmek için oldukça önemlidir. Medikal malzeme yönetiminin doğru yapılması, cerrahi sürecin her aşamasında yüksek kaliteli bakımın sağlanmasına olanak tanır.

Cerrahi Öncesi Dönem

Cerrahi işlem öncesinde malzeme yönetiminin doğru yapılması, sürecin başarılı olabilmesi için temel bir adımdır. Cerrahiden önceki hazırlık aşamaları, uygun malzemelerin tedarik edilmesi, temizlik, sterilizasyon ve doğru envanter yönetimi gibi önemli adımları içerir.

Hasta Güvenliğinin Sağlanması

Steril malzeme temini: Cerrahi süreçte kullanılan tüm malzemelerin steril olması gerekir. Yetersiz sterilizasyon veya yanlış malzeme kullanımı enfeksiyon riskini artırabilir. Bu nedenle sterilizasyon süreçlerinin doğru yönetilmesi, hastanın enfeksiyon kapmamasını sağlar.

Gerekli malzemelerin tam zamanında temini: Cerrahi işlem öncesinde hastanın ihtiyaç duyacağı tüm malzemelerin eksiksiz bir şekilde hazır bulunması gerekir. Malzeme eksiklikleri veya hatalı tedarik, cerrahi sürecin aksamasına ve hasta bakımının olumsuz etkilenmesine yol açabilir.

İyi Planlama ve Organizasyon

Envanter yönetimi: Cerrahi malzemelerin iyi bir şekilde planlanıp takip edilmesi, herhangi bir malzeme eksikliği yaşanmasını engeller. Cerrahinin gereksinimlerine uygun malzemelerin zamanında tedarik edilmesi, işlem öncesinde yaşanacak aksaklıkların önüne geçer.

Önceden yapılan hazırlıklar: Malzemelerin cerrahiden önce uygun şekilde organize edilmesi, cerrahların ve hemşirelerin ihtiyacı olan tüm araç gereçleri kolayca ulaşabilecekleri şekilde yerleştirmeleri, cerrahinin daha verimli olmasını sağlar.

Cerrahi Süreç (İşlem Sırası)

Cerrahi işlem sırasında doğru malzeme yönetimi, operasyonun sorunsuz geçmesi için kritik öneme sahiptir. Bu aşamada medikal malzemelerin zamanında ve düzgün bir şekilde temin edilmesi ve kullanılması gerekir.

İşlem Sırasında Verimlilik ve Etkinlik

Hızlı ve doğru malzeme temini: Cerrahi ekip, işlemin her aşamasında doğru malzemelere hızlıca ulaşabilmelidir. Bu, cerrahın veya diğer sağlık profesyonellerinin işlem sırasında fazla zaman kaybetmeden ihtiyacı olan malzemeyi almasını sağlar. Gereksiz zaman kayıpları, hasta için komplikasyon riskini artırabilir.

Malzeme organizasyonu: Malzemelerin doğru bir şekilde düzenlenmesi, cerrahların gereksinim duyduğu ekipmanlara kolayca ulaşmalarını sağlar. Bu, cerrahi müdahale sırasında hastanın güvenliğini artırır ve sürecin düzgün bir şekilde ilerlemesini sağlar.

Hasta Güvenliği

Doğru malzeme kullanımı: Her cerrahi işlem için belirli malzemeler gereklidir (örneğin, cerrahi eldivenler, dikiş iplikleri, aletler). Malzeme yönetiminin doğru yapılmaması, yanlış malzeme kullanımına veya eksik malzeme teminine yol açabilir, bu da komplikasyonlara neden olabilir. Doğru malzeme kullanımı, cerrahinin başarısını doğrudan etkiler.

Hijyen ve sterilite: Malzeme ve ekipmanların doğru sterilize edilmesi, cerrahi alanın hijyenik olması büyük önem taşır. Steril olmayan malzemeler veya ekipmanlar, enfeksiyon riskini artırabilir, bu da hasta sağlığını tehlikeye atar.

Cerrahi Sonrası Dönem

Cerrahi işlem sonrasında, malzeme yönetiminin doğru yapılması, iyileşme sürecini doğrudan etkileyebilir. Ayrıca, bu dönemde hasta bakımını desteklemek amacıyla kullanılan malzemelerin doğru yönetilmesi kritik önem taşır.

İyileşme Süreci ve Hasta Konforu

İzlem ve bakım malzemeleri: Cerrahi sonrasında hastaların iyileşme sürecinde kullanacakları malzemelerin doğru yönetilmesi gereklidir. Örneğin, yara bakım malzemeleri, dikiş malzemeleri, ağrı kesici ilaçlar ve diğer iyileşme destekleyici malzemeler doğru şekilde temin edilmelidir. Bu, hastanın iyileşme sürecini hızlandırır ve hasta konforunu artırır.

Erken müdahale gereksinim: Cerrahi sonrası komplikasyonları önlemek için bazı medikal malzemeler erken dönemde kullanılmalıdır. Örneğin, enfeksiyon öncesi tedavi için kullanılan ilaçlar veya yara bakım malzemeleri, hastanın iyileşme sürecine katkı sağlar.

Hasta Takibi ve İzleme

Düzgün takip ve raporlama: Cerrahi işlem sonrası hastanın izlenmesi gereken süreçte doğru malzeme yönetimi, hasta durumunun doğru şekilde izlenmesini sağlar. Örneğin, vital bulgular monitörleri, gerekli tıbbi kayıtlar ve yara bakım malzemeleri kullanılarak hasta iyileşme süreci izlenebilir. Ayrıca, hastanın post-operatif komplikasyonlarının erken fark edilmesi de daha kolay hale gelir.

Enfeksiyon ve komplikasyon risklerinin azaltılması: Post-operatif dönemde, uygun malzemelerin ve ilaçların kullanımı, enfeksiyon riskini ve diğer komplikasyonları azaltabilir. İyi planlanmış malzeme yönetimi sayesinde, hastaların post-operatif süreci daha sorunsuz ve güvenli geçirebilir.

Genel Olarak Hasta Bakımına Etkisi

Hasta Güvenliği ve Memnuniyeti: Cerrahi işlemlerde medikal malzemelerin doğru yönetimi, hem güvenliği hem de hasta memnuniyetini artırır. Bu, hastanın daha kısa sürede iyileşmesine, daha az komplikasyon yaşamasına ve genel bakım kalitesinin artmasına olanak tanır.

Verimlilik ve Zaman Yönetimi: Doğru malzeme yönetimi, cerrahların ve sağlık profesyonellerinin süreç içinde verimli çalışmasını sağlar. Zaman kaybını engellemek, cerrahinin daha etkin bir şekilde yapılmasını mümkün kılar. Bu da hastanın daha hızlı iyileşmesini sağlar.

Sonuç olarak cerrahi işlem öncesi ve sonrasında medikal malzeme süreçlerinin doğru yönetilmesi, hasta bakım sürecine büyük katkı sağlar. Sterilizasyon, doğru envanter yönetimi, malzeme organizasyonu, zamanında malzeme temini ve cerrahi sonrası bakım malzemelerinin doğru kullanımı, komplikasyonların önlenmesine, iyileşme süreçlerinin hızlanmasına ve hasta güvenliğinin artmasına yardımcı olur. Sağlık hizmetlerinde bu süreçlerin dikkatli bir şekilde yönetilmesi, genel bakım kalitesini iyileştirir ve hastaların daha iyi sonuçlar elde etmesini sağlar.

Kadir HANÇER

Liderlerin Yapay Zeka Algısı ve Geleceğin İş Dünyası

Yazar:

Dr. Umut Köksal

18 Mayıs 2025

Liderlerin Yapay Zeka Algısı Ve Geleceğin İş Dünyası Satınalma Dergisi 7 Gün 7 Gündem

Liderlerin Yapay Zeka Algısı ve Geleceğin İş Dünyası

Dr. Umut KÖKSAL

Satınalma Dergisi’nin değerli okurları, yazıma geçmeden önce, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramımızı kutlarım.

İş hayatının geleceği, yapay zekanın (AI) hızla benimsenmesiyle yeniden şekilleniyor. Rutin idari görevlerin otomatikleştirilmesinden veri odaklı karar alma süreçlerine kadar, yapay zeka kurumsal operasyonların temel bir bileşeni haline geliyor. İşletmeler, müşteri hizmetleri (örneğin chatbot uygulamaları), satış tahmini ve tedarik zinciri optimizasyonu için yapay zeka destekli araçları giderek daha fazla kullanıyor.

Bu neyi ortaya çıkarıyor? Operasyonel verimlilik artışları, satınalma ve müşteri davranışlarına ilişkin daha detaylı içgörüler, ürün, hizmet deneyiminin daha fazla kişiselleştirilmesi üzerine odaklanması.

Burada dikkat çeken, safkan yapay zeka uygulamalarından ziyade hiperotomasyon tarzı, yapay zeka ile yetkinlikleri geliştirilmiş sistemlerin odağa alınmasıdır. Yapay zeka, insan çalışanların yerini almak yerine onların yeteneklerini artırıyor. Örneğin, insan kaynaklarında yapay zeka araçları özgeçmişleri tarayarak ve aday uyumunu tahmin ederek işe alımları kolaylaştırabilirken, pazarlamada kampanyaları gerçek zamanlı olarak optimize edebiliyor.

Bu eğilim, duygusal zeka, empati, eleştirel düşünme, analitik düşünme, yaratıcılık, problem çözme ve stratejik düşünmenin, yapay zekanın hızı ve analitik gücü ile tamamlanan insan gücü olarak kaldığı hibrit insan-yapay zeka işbirliğine doğru bir kaymaya işaret ediyor.

Etik hususlar ve işgücünün uyarlanabilirliği, yapay zekanın tüm potansiyelinden yararlanmak için çok önemli olacaktır.

İşletmelerin, çalışanlarını yapay zeka ile entegre ortamlara hazırlamak için sürekli öğrenme ve yeniden beceri kazandırma programlarına yatırım yapmaları gerekecektir.

Üst yönetimin yapay zeka stratejisine yaklaşımı, gelişen iş yerinde kurumsal başarının kritik bir belirleyicisi haline geliyor. Yöneticiler, yapay zekanın sadece teknik bir araç değil, uzun vadeli iş hedefleriyle stratejik uyum gerektiren dönüştürücü bir güç olduğunun giderek daha fazla farkına varıyor.

Liderliğin etkili Yapay zeka stratejileri, benimseme için net öncelikler belirlemeyi, etik yönetişimi sağlamayı ve bir inovasyon ve uyarlanabilirlik kültürünü teşvik etmeyi içerir.

Yapay zeka iş rollerini, iş akışlarını ve karar alma süreçlerini yeniden şekillendirmeye devam ederken, ileri görüşlü liderler, kuruluşlarını insan yeteneklerinin ve yapay zeka sistemlerinin üretkenliği, yaratıcılığı ve rekabet avantajını artırmak için iş birliği yaptığı hibrit bir geleceğe hazırlamak için iş gücünün yeniden beceri kazanmasına ve değişim yönetimine yatırım yapıyor.

Dr. Umut KÖKSAL

UK Danışmanlık Kurucusu, Dijital Dönüşüm Lideri

Tek Tabanca Satınalmacı

Yazar:

Cavit SOY

17 Mayıs 2025

Tek Tabanca Satınalmacı

Cavit SOY

Satınalma yapmak zordur bilirim; bir de tek tabanca iseniz çok fena. O zaman alımlarınız çok çeşitlenir. Bazen aynı gün içinde o kadar birbirinden uzak, alakasız şeyler talep edilir ki sizden gerçekten ne yapacağınızı şaşırırsınız.

Ekip olanların işi nispeten daha kolaydır. Ekip liderinin gözetiminde kategorik olarak paylaşırlar yükü. Her biri ayrı bir veya birkaç kategoriyi takip eder ve o alanlarda uzmanlaşır. Ama zannediyorum ki ülkemizdeki firmaların büyük çoğunluğu orta ölçekli kobilerden oluştuğu için birçok arkadaşım benim gibi yalnız çırpınır ve baş eder alımlarla.

Ordan, burdan, alttan, üstten, içerden, dışardan, aşağıdan, yukarıdan, depodan, ustadan, mühendisten, çıraktan, muhasebeden, idari işlerden, patrondan, insan kaynaklarından, danışmadan, müdürden, ustabaşından…. Velhasıl her taraftan talepler (birçoğu da acil) sağnak sağnak yağar.

Durumu size örneklendireyim.

Sıradan bir gün;

M33 kılavuz utucu pens talebi: Diş açma makinası için istendi. Tedarik ettik ama makinamıza uymadı. Tedarik ettiğimiz yer çözüm bulamayınca iade ettik. Ufacık bir şey ama 4.000 TL fiyatı var yaklaşık. En sonunda makinamızın ekranından satıcının telefonuna ulaştık. Sağolsun acelemiz olduğunu söyleyince bizi kırmadı, ertesi gün kendi getirdi.

Renkli ve beyazlar için deterjan talebi: Fabrikada bir oda yaptık. Bir arkadaş orada kalıyor. Ona yaşam ortamı oluşturmuştuk. Her şeyi var. Şofbeninden, çamaşır makinasına, televizyonundan internetine kadar… Çamaşırlar için deterjan talep edildi. Alo’nun hem renkli hem de beyazlarda kullanılan deterjanı varmış. Almışken kaliteli marka alayım dedim.

Pnömatik silindir talebi: Önceki aldığımız silindirin stroku kısa kaldı. Mecburen yenisini sipariş ettik.

PYROMETRE PYROSPOT talebi: Bir ısı ölçme cihazı. Fırının içinden belli mesafeden ölçme yapacak. Onun için önce teknik bilgi aldık. Sonrasında işimizi göreceğini anlayınca indirim talep edip siparişi geçtik. Ayrıca beraberinde quartz cam da istendi. Şimdilik araştırıyorum.

NPU-NPI-HEB-Lama, profil, köşebent çelik malzeme talebi: Yeni projemizin çelik listesi mühendis arkadaşlardan geldi. Teklifleri toplayıp siparişi geçtim. Bir kısmı elimize ulaştı.

46 no hidrolik yağ talebi: Yaklaşık 17 varil yağ siparişimiz bugün geldi. Yanında pompa makinası da getirdiler. Varilleri yaklaşık 3 tonluk depoya aktaracağız. Pres kuruyoruz kendimize. Hidrolik güç ünitesi için lazım..

Hareketli kablo kanalı talebi: Geçen hafta verdiğimiz siparişimiz geldi. Bazı kablolar gidip geldiği için hareketli kablo talep etmişlerdi.

Kulaklık, kaynak camı, oto fırçası, tiner, temizlik parça bez gibi sarf malzeme talepleri: Sağ olsun birkaç tedarikçimiz hırdavat konusunda. Getir diyorsunuz aynı gün getiriyorlar. Fiyatları da birbirine yakın. Allah’tan güvenilir firmalar da bu konuda fazla vakit harcamıyorum. Bana teknik ve maliyeti yüksek alımlar için düşünme fırsatı vermiş oluyorlar.

Ayçiçek yağı ve grafit tozu talebi: Bu talebi bir arada hiç denk gelmemiştim. Dökümhane olunca fabrikada çok enteresan talepler gelebiliyor. Daha neler göreceğiz bakalım? Bu arada grafit tozunu 2 kg bedelsiz olarak KGD Grafit firmasından temin ettim.

Gördüğünüz gibi aynı gün içinde aldığım birbirinden apayrı özellikte malzemeler. Tek tabanca olunca kırtasiyeden gıdaya, temizlikten çeliğe, hidrolikten otomasyona, pnömatikten motora, gazdan redüktöre, cıvatadan fittingse, paslanmazdan, hırdavata, izolasyondan elektriğe, rulmandan kesici takımlara, kaynaktan sanayi tüplerine kadar çok geniş yelpazede ürün alabiliyorsunuz. Tabi yıllar içinde hepsi hakkında en asgarisinden teknik bilgiye sahip oluyorsunuz.

Sonuç olarak bu çeşitlilik içinde dinamizm, hareketlilik ve heyecan barındırıyor. Monotonluktan uzak olmak iyi geliyor. Sürekli aynı şeyleri alsaydım herhalde çok sıkılırdım. Hiç bana göre olmazdı. Aksiyonu seviyorum sanırım.

Tabii ifadelerim yanlış anlaşılmasın, tek tabanca derken sadece satınalma konusundan bahsediyorum. Yoksa çalıştığım yerde tek başıma değilim. Yöneticilerimden, patronumdan, mühendis arkadaşlardan ve ustalardan her konuda destek alıyorum.

Tek tabanca çabalamak zordur ama özgürlüktür bence.

Cavit SOY

Alım Talebi: Fındık ve Ceviz Kırma Makinesi

Yazar:

Satınalma Dergisi

16 Mayıs 2025

Alım Talebi: Fındık ve Ceviz Kırma Makinesi

Bir firmamız için, motorlu endüstriyel fındık ve ceviz kırma makineleri alınacaktır. Saatlik ortalama en az 50 kg. ürün işleme kapasitesi olması beklenmektedir. Aynı makinelerden toplamda 5 adet alınması hedeflenmektedir. Teslim yeri Sakarya – Adapazarı olup, ödeme şekli nakit (peşin) dir.

İlgili olan üretici ya da satıcıların, talep edilen makinelerin teknik detayları, spekleri vb. gibi diğer detayları için aşağıdaki adımların ardından, iletişime geçmesi rica olunur.

Teklif Vermek İçin;

SATINALMA DERGİSİ’ne abone ol.
Dergi Aboneliği sayfasından PROFESYONEL ÜYELİK işlemlerini tamamla.
Ödeme sonrasında FİRMA BAŞVURU FORMU’nu doldur.

https://satinalmadergisi.com/satici/

TEKLİF VERME : İhtiyacın detaylarını öğrenmek ve teklif vermek için Dergi Aboneliği sayfasından PROFESYONEL ÜYELİK (750 TL) SATIN ALMANIZ GEREKMEKTEDİR. Aboneliğiniz 1 yıl geçerli olup, bir sene boyunca tüm alım taleplerine teklif verebileceksiniz.

Laboratuvar Hizmet Alım İhalesinde Demonstrasyon İşlemlerinin Hatalı Yapılması?

Yazar:

Mehmet ATASEVER

16 Mayıs 2025

Laboratuvar Hizmet Alım İhalesinde Demonstrasyon İşlemlerinin Hatalı Yapılması?

Mehmet ATASEVER

İtirazen Şikayet Konusu; Başvuru sahibinin dilekçesinde özetle; İdari Şartname’nin 7.7.2’nci maddesinde “Teklif edilen ve halihazırda laboratuvarda kullanılmayan cihazlar için ihale komisyonu gerekli gördüğü takdirde demonstrasyon isteyecektir.” düzenlemesine yer verildiği, demonstrasyonun yeterlik kriteri olarak belirlendiği hallerde demonstrasyonun hangi usul ve esaslara göre yapılacağı varsa ihale dokümanı içeriğine göre yoksa da teknik şartname maddelerine göre yapılması gerektiği, başka bir ifadeyle ihale dokümanında açık bir hüküm yoksa demonstrasyon değerlendirme işleminde isteklilerin teklif etmiş olduğu ürünlerin teknik şartnamede istenen özelliklere sahip olup olmadığının incelenmesi gerektiği; idarece yapılan demonstrasyon değerlendirme işlemlerinde teklif ettikleri cihazın teknik şartnamede istenen özelliklere sahip olduğunun görüldüğü, ancak teknik şartnamede bulunmayan iki hususun gerekçe gösterilerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, demonstrasyon değerlendirme işlemi sırasında teknik şartnamede yer almayan özelliklerin cihazda bulunmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu, iddialarına yer verilmiştir.

Emsal Kamu İhale Kurulu Kararına Göre;

Yapılan inceleme ve tespitler neticesinde; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği ve idari şartnamede yer alması zorunlu hususlar” başlıklı 27’nci maddesinde “… İdari şartnamede ihale konusuna göre asgari aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur: … e) İsteklilerde aranılan şartlar, belgeler ve yeterlik kriterleri. …” hükmü, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları, fotoğrafları ile teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ve demonstrasyon” başlıklı 43’üncü maddesinde “(1) Teklif edilen malın teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygunluğunu belirlemek amacıyla numune, teknik bilgilerin yer aldığı katalog, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ile fotoğraf istenebilir ve/veya demonstrasyon yaptırılabilir. Özel imalat süreci gerektiren mal alımları hariç, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman istenmesi durumunda katalog istenmesi zorunludur. Katalog istenen ihalelerde, teknik şartnamede teknik kriter olarak düzenlenen ancak katalogda yer almayan hususlara yönelik kanıtlayıcı belge ve/veya açıklamalar aday veya istekliler tarafından başvuru veya teklifleri kapsamında sunulur.

(2) Numunelerin sunulması ve bunların değerlendirilmesine yönelik yapılan düzenlemelerde aşağıdaki hükümler esas alınır:

a) İdare tarafından hangi kalem/kalemler için ve kaç adet numune isteneceği, numunenin hangi aşamada ve kimler tarafından sunulacağı, numunelerin değerlendirilmesinde hangi yöntemin kullanılacağı ile diğer hususlara, ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilir. Son başvuru tarihi/ihale tarihi ve saatinden önce numunelerin idareye sunulacağına ya da bu tarih ve saatten önce numune değerlendirmesi yapılarak sadece numunesi uygun görülenlerin başvuruda bulunabileceğine veya teklif sunabileceğine ilişkin düzenleme yapılamaz.

b) Numune sunulması istenen kalem/kalemler için uygun sayı ve nitelikte numune alınması idarenin sorumluluğundadır. Malın niteliğinin birden fazla numune değerlendirmesi yapmaya uygun olup olmadığı ile malın kullanım ömrü dikkate alınarak en az bir adet numunenin idarede muhafaza edilmesi gerekir. Kurul ya da yargı kararları üzerine yeniden değerlendirme, muhafaza edilen numune üzerinden yapılır.

c) Numune değerlendirmesi, ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede düzenlenen aşağıdaki yöntemlerden biri vasıtasıyla yapılır: 1) İhale komisyonu, numuneyi doğrudan inceleyerek, üyelerinin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yaparak karar verebilir. 2) İhale komisyonu, uzman üyelerinin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yaparak karar verebilir. 3) İhale komisyonu, uzman üyelerinin tamamı ile alıma konu malı/malları kullanacak personel arasından görevlendirilen kişi veya kişilerin tamamı tarafından düzenlenen numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde değerlendirme yaparak karar verebilir.

ç) Ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede istenen sayıda ve nitelikte numune, şartnamede yapılan düzenlemeler çerçevesinde idareye teslim edilir. Teslim edilen numunenin üzerinde; ihale bilgileri, numune sunulan kalem bilgileri ve aday veya istekli bilgilerine yer verilir. İdare tarafından numune bir tutanak ile teslim alınır ve talep edilmesi halinde tutanağın bir sureti aday veya istekliye verilir.

d) İdare tarafından gerekli görülen hallerde, numune değerlendirmesinin yapılacağı yer, tarih ve saat bilgisi aday veya isteklilere bildirilir. Numune değerlendirmesinde numunenin fiziksel nitelikleri ile teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygun olup olmadığı kontrol edilir. Yapılan inceleme sonucunda düzenlenen numune inceleme raporunda/tutanağında numunenin uygunluk durumu belirtilir ve uygun bulunmaması durumunda buna ilişkin gerekçelere yer verilir. Numune inceleme raporu/tutanağı çerçevesinde numunelere yönelik nihai değerlendirme ihale komisyonu tarafından yapılır ve bu değerlendirmelere ihale komisyonu kararında yer verilir. (3) Demonstrasyon işlemine yönelik yapılan düzenleme ve değerlendirmelerde ikinci fıkradaki hükümler esas alınır. …” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tekliflerin alınması ve değerlendirilmesi” başlıklı 16’ncı maddesinde “…16.9. Katalog, kılavuz, çizim, fotoğraf vb. belgeler ve/veya numune istenen ihalelerde, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında bu belgelerden ve/veya numune üzerinden teknik şartnameye uygunluk değerlendirmesi yapılır. Tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan belgeler ve/veya numune üzerinden teknik değerlendirme yapılmasının öngörülmemesi halinde ise bu durumun ihale dokümanında belirtilmesi koşuluyla istenen belgelerin ve/veya numunenin sadece teklif ekinde sunulup sunulmadığına bakılır.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhalenin karara bağlanması” başlıklı 36’ncı maddesinde “…36.1.1. Aşırı düşük teklif sorgulamasının yapıldığı ihalelerde, aşırı düşük teklif sahibi tüm isteklilerden; aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlar ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmaları ve ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermeleri/kurulumlarını yapmaları istenir. Beyan edilen bilgi/belgeler ve teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmayan istekliler ile numune ve/veya demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen veya aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Sunulan bilgi ve belgeler ile aşırı düşük teklif açıklamaları çerçevesinde, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlamadığı anlaşılan veya numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi başarısız sonuçlanan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağladığı anlaşılan ve numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi uygun görülen isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamaları incelenir ve açıklamaları uygun görülmeyenlerin teklifleri reddedilir. Aşırı düşük tüm tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması veya reddedilmesi halinde, teklif fiyatı aşırı düşük bulunmayan ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen teklif sahiplerine ilişkin olarak 36.1. inci maddedeki esaslar çerçevesinde değerlendirme yapılır. Aşırı düşük teklifler arasından geçerli en az iki teklif kalması ve bu tekliflerin ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olarak belirlenmesinin öngörülmesi halinde, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeler ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmaları veya ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermeleri/kurulumlarını yapmaları yeniden istenmeksizin ihale işlemlerine devam edilir. Aşırı düşük teklifler arasından tek geçerli teklif kalması ve bu teklif sahibinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesinin öngörülmesi halinde bu istekliden yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeler ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunması veya ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermesi/kurulumlarını yapması yeniden istenmez. İhalede ayrıca ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin belirlenmesinin öngörülmesi halinde ise, bu isteklinin tespitinde 36.1. inci maddedeki esaslar uygulanarak ihale işlemlerine devam edilir. Bu işlemlere, ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilinceye kadar devam edilir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “C-Kitler İle Birlikte Kullanılcak Olan Tam Otomatik Sistem Özellikleri” başlıklı maddesinde “…14. Teklif edilen cihazın teknik şartnamede istenilen özelliklere sahip olup olmadığının saptanması ve performansının değerlendirilmesi için ihale süresi içinde ilgili uzmanlar tarafından hastanede demonstrasyonları ve deneme çalışmaları yapılması istenebilir. Bu çalışmalar sırasında harcanan bütün malzemeler ve diğer giderler firma tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi, Anılan Şartname’nin “E-Eğitim” başlıklı maddesinde “E.1. Cihazı kullanacak personelin eğitimi firma tarafından sağlanacaktır. Eleman sayısının belirlenmesine, eğitimin kimlere verileceğine ve eğitimin yeterli olup olmadığına kurum karar verecektir. E.2. Cihazın kullanım özellikleri, günlük ve aylık bakım kuralları ile teknik özellik ve uyarılarını kapsayan Türkçe yazılmış bir kılavuz olmalı, bu kılavuz yazılı ve elektronik ortamda laboratuvara teslim edilmelidir.” düzenlemesi, Anılan Şartname’nin “H-Tekliflerin Hazırlanması” başlıklı maddesinde “…H.3 Teklif edilen ve halihazırda laboratuvarda kullanılmayan cihazlar için ihale komisyonu gerekli gördüğü takdirde firmadan demostrasyon isteyebilecek ve en geç 10 gün içerisinde cihaz kurulumu gerçekleştirilerek demonstrasyonu yapılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin …… Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “6.109.550,50 Puan Karşılığı Kan Transfüzyon Merkezi Hizmeti Alımı” işi olduğu, bahse konu ihalenin 21.01.2025 tarihinde açık ihale usulü ile e-teklif alınarak gerçekleştirildiği, ihaleye 2 isteklinin katıldığı, 07.03.2025 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile başvuru sahibi ……. Tıbbi Malz. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin “Yeterlik Bilgileri Tablosunda verilen bilgilerin ve yapılan numune demonstrasyonun ayrıntılı olarak incelemesi sonucunda; …… Tıbbi Malz. San. ve Tic. Ltd. Şti Firmasının teklif ettiği cihazlar ve ürünler; ……… ….. cihazı insan kanı ile çalışılan test kartlarını kapalı sistem olmayan, açık sistemle cihazın dışına konulan ağzı açık kapağı olmayan bir kabın içine atmaktadır. Bu sistem; Ulusal Kan ve Kan Bileşenleri Hazırlama, Kullanım ve Kalite Güvencesi Rehberi 2016 (S. 219-226) Genel Biyogüvenlik, Çalışan Sağlığı, Personelin Korunması, Kaza ve Meslek Hastalıklarının Yönetimi, Dökülme/Saçılma Kazaları, Göze Sıçrama, Solunum Yolu ile Bulaşma Rehberine ve maddelerine göre; Biyogüvenlik önlemlerini karşılamamakta ve çalışan sağlığı açısından risk oluşturmaktadır. Ayrıca ………. cihazı menüsü Türkçe olmadığı için personel eğitimi, cihaz kullanımı açısından zorluk ve zaman kaybı oluşturmaktadır.” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, bunun akabinde ihalenin ……….Tıbbi Ürünler San. Tic. A.Ş.nin üzerinde bırakıldığı görülmüştür. Başvuru sahibi ………..Tıbbi Malz. San. Tic. Ltd. Şti.nin yeterlik bilgileri tablosu incelendiğinde; “Mesleki ve Teknik Yeterliğe İlişkin Bilgiler” sütununun “Sicil, İzin, Ruhsat ve Faaliyet Belgeleri: Satış Merkezi Yetki Belgesi” satırında “İstekliye Ait Tıbbi Cihaz Satış Merkezi Yetki Belgesi” ile “İstekliye ve Ürünlere Ait Üts Bilgileri”nin EKAP’a yüklendiği bilgisine, yine “Diğer Belgeler” sütununun “Teknik Şartnameye Uygunluk Belgesi” ve “Cihazlar ve Kitler” satırlarında “EKAP’a yüklenen belgedir.” bilgilerine yer verildiği görülmüştür.

İdare tarafından başvuru sahibi istekliye 05.02.2025 tarihli ve “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazının gönderildiği, anılan yazıda “2025 Yılı Kan Transfüzyon Merkezi Hizmet Alımı işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 10.02.2025 tarihine kadar İdaremize sunmanız, numune/demonstrasyon değerlendirmesi için teklif ettiğiniz ürüne/ürünlere ilişkin örnekleri 10.02.2025 tarihinde saat 11:00‘te …………..ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ KAN BANKASI BİRİMİ adresinde hazır bulunmanız … gerekmektedir.” ifadelerine yer verildiği, Bunun akabinde, ihale komisyonunda yer alan 2 uzman üye tarafından 17.02.2025 tarihli demonstrasyon değerlendirme tutanağının düzenlendiği, söz konusu değerlendirme tutanağında “2025 Yılı ……Üniversitesi Hastanesi Kan Transfüzyon Merkezi Hizmet Alımı İhale Kayıt Numarası (İKN) ………… ile yapılan ihale sonucunda, …….. Tıbbi Malzemeler San. ve Tic. Ltd. Şti. firması tarafından demonstrasyon, denemece personel eğitimi için ……….. cihazı 10.02.2025 tarihinde Transfüzyon Merkezimize kurulmuştur.

1-………… cihazı insan kanı ile çalışılan test kartlarını kapalı sistem olmayan, açık sistemle cihazın dışına konulan ağzı açık kapağı olmayan bir kabın içine atmaktadır. Bu sistem; ULUSAL KAN VE KAN BİLEŞENLERİ HAZIRLAMA, KULLANIM VE KALİTE GÜVENCESİ REHBERİ 2016 (S. 219-226) GENEL BİYOGÜVENLİK, ÇALIŞAN SAĞLIĞI, PERSONELİN KORUNMASI, KAZA VE MESLEK HASTALIKLARININ YÖNETİMİ, Dökülme / Saçılma Kazaları, Göze Sıçrama, Solunum Yolu ile Bulaşma Rehberine ve maddelerine göre; Biyogüvenlik önlemlerini karşılamamakta ve çalışan sağlığı açısından risk oluşturmaktadır.

2- …………. cihazı menüsü Türkçe olmadığı için personel eğitimi, cihaz kullanımı açısından zorluk ve zaman kaybı oluşturmaktadır.

…

Bu sebeplerden hizmet alımı için uygun görülmemiştir.” gerekçelerine yer verilerek anılan isteklinin getirmiş olduğu cihaza ilişkin demonstrasyon değerlendirmesinin başarısız sonuçlandığı anlaşılmıştır. Ayrıca başvuru sahibinin idareye yaptığı şikâyet başvurusunun “…Şartnamede belirtilmemiş olsa bile Transfüzyon Merkezimiz Kan ve Kan Ürünleri Kanunu, Kan ve Kan Ürünleri Yönetmeliği ve Ulusal Kan ve Kan Ürünleri Rehberlerine göre kalite yönetimini, kalite güvencesini validasyonlarını, biyo güvenlik önlemlerini ve çalışan sağlığı açısından risk yönetim prosedürlerini belirlemekte ve işleyişini sürdürmektedir. …………. cihazı, katı atık sistemi biyo güvenlik ve çalışan sağlığı açısından risk oluşturmaktadır. Ayrıca sistem dilinin ingilizce olması ve yetişmiş personelin yeterli düzeyde İngilizce bilmemesi hata oranını artıracaktır.” şeklindeki gerekçelerle reddedildiği görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden, idareler tarafından isteklilerce teklif edilen ürünlerin Teknik Şartname’yi karşılayıp karşılamadığına yönelik değerlendirmenin tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında yapılması isteniliyor ise bu hususa ilişkin kriter ya da kriterlerinin İdari Şartname’de belirtilmesi gerektiği, teklif edilen ürünlerin Teknik Şartname’de düzenleme altına alınan teknik kriterlere uygunluğunu belirlemek amacıyla, ihaleye konu edilen ürünlerin numuneleri, teknik bilgilerin yer aldığı katalog, teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman ile fotoğrafların ayrı ayrı veya birlikte istenebileceği, teklif edilen ürün/ürünlerin Teknik Şartname maddelerinde istenilen koşullara uygun olup olmadığı hususunun idareler tarafından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında demonstrasyon, numune değerlendirilmesi, katalog kapsamında yer alan bilgilerin değerlendirilmesi ve/veya Teknik Şartname’ye uygunluk beyanı yoluyla yapılabileceği, ayrıca numune değerlendirmesinde numunenin fiziksel nitelikleri ile teknik şartnamede yer alan teknik kriterlere uygun olup olmadığının kontrol edileceği, sunduğu belgeler ile katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlayamayan istekliler ile numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi başarısız sonuçlanan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacağı anlaşılmıştır.

Şikâyete konu ihaleye ait İdari Şartname’nin 7.5.4’üncü maddesinde isteklilerce teklif edilen ürünlerin Teknik Şartname’ye uygunluğunun tespitine yönelik ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak; Teknik Şartname’ye cevapları içeren teknik şartnameye uygunluk belgesinin ve teklif edilen cihaz ve kit ile ilgili tüm teknik dokümanların istenildiği, yine İdari Şartname’nin 7.7.2’nci maddesinde ihale komisyonunca gerekli görülmesi halinde teklif edilen ve halihazırda laboratuvarda kullanılmayan cihazlar için demonstrasyon istenebileceği,

– Yukarıda aktarılan Teknik Şartname düzenlemelerinden ise iddia konusu hususlar ile ilgili olarak, teklif edilen cihazın Teknik Şartname’de istenilen özelliklere sahip olup olmadığının saptanması ve performansının değerlendirilmesi için ihale süresi içinde ilgili uzmanlar tarafından hastanede demonstrasyonları ve deneme çalışmalarının yapılmasının istenebileceği, ayrıca istekli tarafından getirilen cihazın kullanım özellikleri, günlük ve aylık bakım kuralları ile teknik özellik ve uyarılarını kapsayan Türkçe yazılmış bir kılavuzun olması gerektiği anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca demonstrasyon değerlendirme işlemlerinde teklif edilen cihazın ihale dokümanı kapsamında yer alan Teknik Şartname’de belirtilen koşulları sağlayıp sağlamadığı yönünden değerlendirme yapılarak bu hususa ilişkin demonstrasyon değerlendirilmesine ilişkin belgelerin düzenlenmesi gerektiği; mevcut durumda ihale işlem dosyası kapsamında başvuru sahibinin teklif ettiği cihaza (…………) yönelik olarak ihale komisyonunda yer alan 2 uzman üye tarafından demonstrasyon değerlendirme tutanağının düzenlendiği görülmekle beraber, teklif edilen cihaza ilişkin söz konusu demonstrasyon değerlendirme işleminin Teknik Şartname’de belirtilmeyen koşullar (cihazın biyogüvenlik önlemlerini karşılaması ve cihaz menüsünün Türkçe olması gerektiği) üzerinden yapıldığı, nitekim idarenin şikayete cevap yazısında da “…Şartnamede belirtilmemiş olsa bile…” şeklinde belirtildiği, dolayısıyla teklif edilen cihazın Teknik Şartname’de belirtilen koşulları sağlayıp sağlamadığı yönünden değerlendirme yapılarak demonstrasyon işlemlerinin yeniden gerçekleştirilmesi ve tutanak altına alınması gerektiği anlaşılmış olup, bu hususta idare tarafından yapılan işlemlerin ihale dokümanı ve mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Mehmet ATASEVER

Simdata Danışmanlık Y.K. Başkanı
Sağlık Bak. SGB E. Bşk./KİK E. Üyesi
Mhatasever@gmail.com

Mehmetatasever.org

Akreditiflere Dair

Yazar:

Ömer Haluk TURANLI

15 Mayıs 2025

Akreditiflere Dair

Ömer Haluk TURANLI

Değerli okuyucular, bu yazımda biraz akreditifli işlemlerden bahsetmek ve kendi gözlemlerim üzerinden aksadığını düşündüğüm yönlerini sizlerle paylaşmak istedim.

Bilindiği üzere dış ticaret işlemlerinde kullanılan çeşitli ödeme enstrümanları mevcuttur. Bunlardan teorik olarak en güvenilir olanı ise akreditiflerdir.

Akreditifler yapıları itibariyle üzerinde çok da mutabık kalınamayan ve temkinle yaklaşılan bir ödeme şekli olarak ön plana çıkmaktadır. O yüzden yukarıda “teorik olarak” ifadesine yer verdim. Keza bu kadar güvenilen ve bu kadar koruma sağlayan bir ödeme şeklinin dünya ticaretinde en az %50 oranında kullanılıyor olması beklenir. Fakat durum böyle değil. İşin aslı global ölçekte akreditif kullanım oranı %12-15 civarında kalıyor. Türkiye’nin verilerine baktığımızda da durum pek değişmiyor. TÜİK verilerine göre 2025’in ilk üç ayında yapılan akreditifli ithalat işlemleri tüm ödeme şekilleri içinde %5,65’te kalırken ihracat için bu oran sadece %3,81 olarak gerçekleşmiş durumda. Özellikle ihracatta en riskli ödeme şekli olan mal mukabili ödemenin bu süre zarfında %67,90 oranında gerçekleşmesi oldukça ilginç bir durum bence.

Peki o kadar güvenli olan akreditiflerin kullanımı neden bu denli düşük? Bunun bence en büyük sebebi akreditif işlemlerinin “Kullanıcı Dostu” olmaması. Evet, akreditif yoğun prosedürü ve iki ayrı kaynağın bir arada bilinmesini gerektiren ağır mevzuatıyla (UCP 600¹ ve ISBP 821²) kesinlikle güçlü bir uzmanlık gerektiren ve akreditiften asıl fayda sağlayacak olan ihracatçı ve ithalatçının (lehtar ve amir) kolaylıkla yönetebileceği bir ödeme yöntemi olmamasıdır.

Bu zorluktan başka aşağıdaki olumsuzluklar da akreditif kullanımının düşük kalmasına sebep olmaktadır;

Pahalıdır, bankalar işlem başına komisyon alır, ayrıca değişiklikler, rezervler gibi sair masraflar da tahsil ederler ki bunlar hem ithalatçı hem de ihracatçı için yük oluşturabilir. Uygulamada evraklardan birer adet fotokopi çekilmesini isteyen ve fotokopi çekilmezse ekstra ücret isteyen bankalar bile mevcuttur.
Belgeye bağımlıdır, küçük bir belge hatası bile ödemenin reddine ya da gecikmesine yol açabilir.
Zaman alabilir, akreditifin açılma safhası, belgelerin hazırlanması ve doğrulanması süreci uzatabilir.
Bürokratik süreçlidir, çok fazla belge ve prosedür gerektirir.
Öngörülemeyen riskler karşısında etkisiz kalabilir, akreditif şartlarını çok dikkatli oluşturmak gerekir.
Akreditifler işlemin her ayrıntısını kapsamayabilir ve bu da hata olasılığına yol açabilir

Ayrıca “Kabul Kredili Banka Avalli” vesaik ve mal mukabili ödeme yöntemleri de var ve bunlar akreditif kadar olmasa da ona yakın derecede korumayı daha ucuza ve daha basit bir süreçle sağlıyorlar.

Akreditifin bir özelliği de asıl eylemden bağımsız olmasıdır. Yani açılan akreditif, akreditif amiri ile akreditif lehtarı arasındaki ilişkiden bağımsız olduğu gibi, akreditif amiri ile amir banka arasındaki ilişkiden de bağımsızdır. Akreditif amiri, amir bankaya vermiş olduğu talimatlardaki ticari sorumluluğunu yerine getiremese dahi, amir banka ya da teyit bankası akreditif lehtarına karşı olan ödeme yükümlülüğünü yerine getirmekle mükelleftir.

Akreditifin asıl eylemden bağımsız olmasıyla birlikte bir de ibraz edilen belgeler üzerinden çalışması prensibi vardır. Yani akreditif nezdinde ibraz edilen belgeler hatasız ise evraklar asıl eylemle ilgisiz olsa dahi amir banka ödeme yapmak zorunda kalır. Bu konuya bir örnek vermek için sizi 2020 yılına götüreyim. Hatırlayanlarınız olacaktır, 2020 yılının yaz aylarında Türkiye’de faaliyet gösteren Bietsan Bakır ve Pirinç San. Tic. A.Ş. isimli firma, Çin’de faaliyet gösteren İsviçre merkezli Mercuria Energy Trading SA. isimli şirkete bakır külçeler yerine kaldırım taşı göndermişti. Gerçi orada süreç daha farklı çalışmıştı ve ödeme şekli akreditif değildi ama o olayı akreditife uygulamak mümkündür. Şöyle ki, bu bir akreditif işlemi olsaydı bakır külçeler yerine kaldırım taşı yüklendiği halde bankaya ibraz edilen evraklar eğer hatasız ise amir banka ve varsa teyit bankası ihracatçıya parasını ödemek zorunda kalırdı. Burada tabi eşyanın varış yerine evraklardan daha geç ulaşması gerekiyor. Yoksa eşyanın satışa konu eşya olmadığı ödemeden önce anlaşılırsa mahkeme üzerinden ihtiyari tedbir kararı çıkartarak bankanın ödemeyi durdurması sağlanabilir. Dikkatinizi çekerim, ithalatçı doğrudan gidip bankaya “beklediğim eşyadan farklı eşya geldi, ödeme yapmayın” diye talimat veremiyor, mahkeme üzerinden yasal işlem başlatması gerekiyor. İşte asıl eylemin hileli olduğu böyle bir durumda bile evraklar düzgünse amir banka asıl eylemden bağımsız bir şekilde ödeme yapmak zorunda kalır. Durum ödeme yapıldıktan sonra anlaşılırsa o zaman artık konu mahkemeye taşınmış olacaktır ve ödeme yapan bankanın bir kusuru söz konusu değildir, ödemenin iadesi için ödeme yapan bankaya rücu edilemez.

Peki gelişen teknolojiye rağmen niye akreditiften daha verimli, daha kullanıcı dostu bir alternatif üretil(e)miyor? Hele de yapay zekâ hayatımıza bu denli girmişken ve şaşırtıcı derecede üretken bir hal almışken akreditif işlemlerini insan denetiminden bağımsız hale getirmek bu kadar mı zor?

Aslında ta 2010 yılında deneme sürüşü yapılan ve 2013 yılında Uluslararası Ticaret Odası tarafından yayınlanan 725 nolu yayın ile resmiyet kazanan Banka Ödeme Yükümlülüğü (BÖY) adında oldukça pratik ve akreditif süreçlerinin insan eli değmeden yürütülebildiği bir ödeme yöntemi mevcut ama bir türlü hakkettiği kullanım seviyelerine ulaşamıyor. Özellikle yapay zekanın dahliyle BÖY’ün önünün hızlıca açılması gerektiğini ve dış ticaret dünyasında hak ettiği yeri bulması gerektiğine inanıyorum. BÖY’e geçilmesi için gereken alt yapı yatırımlarının her bankanın altından kolaylıkla kalkamayacağı ve örneğin Ortadoğu ve Afrika ülkelerindeki bankaların sisteme entegre olamayacağı gibi açıklamalar yapılsa da bence asıl sebep daha farklı.

Özetle dış ticaret işlemlerinde güvenli alışveriş için aslında çok önemli bir enstrüman olan akreditif aslında oldukça zahmetli kullanımı ve maliyetli yapısı dolayısıyla kullanılması gerektiği kadar kullanılamamakta ve özellikle de yapay zekanın süratli gelişimiyle gerek akreditifli işlemlerin yapay zekâ tarafından yürütüleceği bir sistem gerek yapay zekâ tabanlı tamamen farklı bir sistem kullanmak suretiyle bu durumun değişmesi gerekmektedir. Keza istatistiklerin de söylediği gibi daha riskli ödeme yöntemleri daha fazla kullanılmakta ve bu da dış ticaretin güvenilirliğine sekte vurmaktadır.

Ömer Haluk TURANLI

Kaynakça:

¹Uniform Customs and Practices For Documentary Credits : Akreditiflere İlişkin Birörnek Usuller ve Uygulama Kuralları

²International Standart Banking Practices: Uluslararası Standart Bankacılık Uygulaması

Kara Taşımacılığının Devleri ve Yeşil Dönüşüm Çabaları!

Yazar:

Olgar ATASEVEN

15 Mayıs 2025

Kara Taşımacılığının Devleri ve Yeşil Dönüşüm Çabaları!

Olgar ATASEVEN

Geçtiğimiz hafta denizlerin devasa yük gemilerinin karbon ayak izini mercek altına almıştık. Bu hafta ise rotamızı karaya çeviriyor, e-ticaretin adeta can damarı haline gelen büyük kargo ve kurye şirketlerinin dünyasına doğru bir yolculuğa çıkıyoruz. Zira dijitalleşen ekonomide, tek bir tıkla kapımıza kadar gelen ürünlerin arkasında devasa bir lojistik operasyonu ve bu operasyonu yürüten küresel oyuncular bulunuyor.

Pandemi ile birlikte e-ticaretin yükselişi, kurye sektörünü adeta bir üst lige taşıdı. Artık sadece bireysel tüketiciler değil, her ölçekteki işletme de daha verimli olmak, maliyetleri düşürmek, müşteri memnuniyetini artırmak ve rekabette öne geçmek için bu şirketlerin sunduğu hizmetlere bağımlı hale geldi. Hatta bir e-ticaret firmasının başarısı, büyük ölçüde iş birliği yaptığı kurye şirketinin performansı ile doğru orantılı diyebiliriz.

Hatırlayacağınız gibi, Kovid-19 salgını döneminde sokağa çıkma kısıtlamaları ve insanların evde kalmayı tercih etmesiyle birlikte, kapıya teslimat hizmetlerine olan talep patlama yaşadı. İşte tam bu noktada, kurye şirketleri adeta görünmez kahramanlar gibi devreye girdi ve e-ticaretin aksamadan işlemesini sağladı. Birçok sektör daralma yaşarken, kurye sektörü o dönemde altın çağını yaşadı desek yanlış olmaz.

Peki bu devasa operasyonlar nasıl bu kadar hızlı ve kusursuz işliyor? Cevap, teknolojiye yapılan yatırımlarda gizli. Eskiden bir paketin haftalarca süren yolculuğu artık tarih oldu. Bugün, aynı gün hatta birkaç saat içinde teslimat seçenekleri bile mümkün hale geldi. Nesnelerin İnterneti (IoT), GPS takibi, otomatik ayıklama sistemleri gibi yenilikler sayesinde operasyonlar streamline hale getirildi, teslimat süreleri kısaldı ve doğruluk oranları arttı.

Bu alandaki en dikkat çekici gelişmelerden biri de drone ile teslimat teknolojisi. Amazon gibi sektörün öncü firmaları, belirli bölgelerde ışık hızında drone teslimatlarını hayata geçirmeye başladı bile. Amazon Prime Air hizmeti, 30 dakika veya daha kısa sürede teslimat vaat ediyor. Bu inovasyon, son kilometre teslimat çözümlerinde önemli bir değişimi işaret ediyor; daha hızlı, daha verimli ve geleneksel taşımacılık yöntemlerine olan bağımlılığı azaltan bir gelecek vadediyor.

Gelelim bu devasa pazarın oyuncularına… 2024 yılı itibarıyla United Parcel Service (UPS), 126.04 milyar dolarlık piyasa değeriyle sektörde lider konumda bulunuyor. 2023 yılında günde ortalama 22.3 milyon paket teslim eden UPS, yıl boyunca toplamda 5.7 milyar paketi müşterilerine ulaştırdı. Sadece bir kurye şirketi olmanın ötesinde, UPS aynı zamanda bir tedarik zinciri yönetim çözümleri sağlayıcısı ve Louisville, Kentucky merkezli kendi havayolu ve hava kargo operasyonunu da yürütüyor.

Hemen ardından 76.59 milyar dolarlık piyasa değeriyle FedEx geliyor. Şirket, 2023 mali yılında sadece kara taşımacılığı segmentinde yaklaşık 2.8 milyar paket teslimatı gerçekleştirdi. Bir diğer önemli oyuncu olan Deutsche Post DHL Group ise 52.26 milyar dolarlık piyasa değeriyle dikkat çekiyor. Sadece Almanya’da günde yaklaşık 48 milyon mektup ve 6.7 milyon paket teslim eden şirket, 2022 yılında bu bölgede 27.7 milyar Euro’nun üzerinde gelir elde etti ve yılda 1.5 milyardan fazla paketi müşterileriyle buluşturuyor.

Japonya Post Holdings (33.37 milyar dolar) ve Çin’in önemli oyuncusu S.F. Express (23.48 milyar dolar) da kendi bölgelerinde kritik roller üstleniyor. İtalya’dan Poste Italiane, Çin’den ZTO Express ve Kanada’dan TFI International gibi diğer önemli şirketler de sektörün büyümesine ve inovasyonuna önemli katkılar sağlıyor.

Peki bu devasa büyüme çevreye ne gibi etkiler yaratıyor? Tıpkı deniz taşımacılığında olduğu gibi, kara taşımacılığında da karbon emisyonları önemli bir sorun teşkil ediyor. Ancak umut verici gelişmeler de yaşanmıyor değil. Büyük kargo ve kurye şirketleri, sürdürülebilirlik konusunda önemli adımlar atmaya başladılar.

Örneğin UPS, alternatif yakıtlı araç filolarına yatırım yapıyor ve elektrikli araç sayısını artırmayı hedefliyor. Şirket ayrıca, operasyonel verimliliği artırarak ve rota optimizasyonu yaparak karbon ayak izini azaltma çabalarını sürdürüyor. FedEx de benzer şekilde, elektrikli ve hibrit araçları filosuna dahil ediyor ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapıyor. Deutsche Post DHL Group ise “GoGreen” programı ile 2050 yılına kadar sıfır emisyonlu lojistik hedefi belirlemiş durumda. Bu kapsamda elektrikli araç kullanımını yaygınlaştırıyor, sürdürülebilir havacılık yakıtlarına yatırım yapıyor ve binalarında yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanıyor.

Bu şirketlerin sürdürülebilirlik çabaları sadece çevreye duyarlılıkla sınırlı değil. Aynı zamanda uzun vadeli iş stratejilerinin de bir parçası. Zira tüketiciler ve işletmeler giderek daha çevre dostu lojistik çözümleri talep ediyor. Bu nedenle, sürdürülebilirlik yatırımları, şirketlerin rekabet avantajını artırmalarına ve gelecekteki düzenlemelere uyum sağlamalarına yardımcı oluyor.

E-ticaretin büyümesiyle birlikte kargo ve kurye sektörü de devasa bir büyüme gösteriyor. 2022 yılında dünya genelinde 161 milyar paket, 2023 yılında ise 190 milyara yakın paket taşındı ve tahminler bu rakamın 2027 yılında 256 milyara ulaşacağını gösteriyor. Bu büyüme trendinin devam etmesi beklenirken, sektörün teknolojik inovasyonlarla birlikte daha da dönüşeceği aşikar. Ancak bu büyümenin çevre üzerindeki etkileriniMinimize etmek için büyük oyuncuların attığı sürdürülebilirlik adımları da umut verici bir tablo çiziyor. Tıpkı denizlerde olduğu gibi karada da yeşil bir lojistik geleceği için çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor.

Haftaya farklı bir konuyla yeniden buluşmak dileğiyle…

Olgar ATASEVEN

Girişimci, İş İnsanı, Yazar, Konuşmacı

olgar.ataseven@profesia.com.tr

Geleceği Okuyan Satın Almacılar: Zayıf Sinyalleri Güce Dönüştürmek

Yazar:

Efsun Yüksel Tunç

14 Mayıs 2025

Geleceği Okuyan Satın Almacılar: Zayıf Sinyalleri Güce Dönüştürmek

M.Efsun YÜKSEL TUNÇ

Satın alma, geçmiş verilerle bugünü yönetmek değil; geleceği öngörerek fark yaratmaktır. Bizi bir adım öne taşıyan, çoğu zaman yüksek sesle duyulan trendler değil; henüz fısıltı halinde olan değişimlerdir.

İşte bu yazıda, zayıf sinyallerin dünyasına dalıyoruz. Henüz herkes fark etmeden görmeyi, sesini yükseltmeden duymayı ve şekil almadan harekete geçmeyi birlikte keşfediyoruz.

Zayıf sinyal, gelecekteki büyük değişimlerin küçük, sessiz bununla birlikte anlamlı işaretleridir. Bir müşteri şikâyeti, ani bir talep kayması, tedarikçiden gelen belirsiz bir e-posta, ya da sektörel bir blogdaki alışılmadık bir cümle… Hepsi, doğru gözle bakıldığında bir gelecek senaryosunun başlangıcı olabilir.

Zayıf sinyalleri okumak, sezgiyle desteklenen analitik bir beceridir. Ve satın almacılar için bu, yalnızca avantaj değil; rekabet üstünlüğüdür. Bu üstünlüğü elde etmek için yapabileceklerimiz:

Krizleri önceden fark edebilmek
Alternatif tedarik zincirleri oluşturmak için zaman kazanmak
Yeni iş birlikleri ve inovasyon fırsatlarını ilk gören olmak
Organizasyon içinde stratejik öngörü sahibi bir lider haline gelmek

Bu sinyalleri görebilen satın almacılar sadece sipariş değil; gelecek de satın alır. Zayıf sinyal okuma becerisini geliştirmek için yapabileceklerimiz:

Merak Kasınızı Güçlendirin

Geleneksel raporların dışında düşünün. Satın aldığınız sektörle ilgili farklı kaynaklardan, bloglardan, start-up dünyasından veri toplayın. “Neden bu oldu?” demek yerine, “Bu neye evrilebilir?” diye sorun.

Fısıltıları Duyun

Sosyal medya yorumları, küçük müşteri anketleri, saha gözlemleri, tedarikçilerin gündelik dertleri… Bunlar genellikle raporlara girmez ama sinyalleri içerir.

Anomaliyi İzleyin

Bir veride küçük ama tekrar eden farklılık varsa, orada dikkat çekici bir değişim başlıyordur. Örneğin bir tedarikçinin sevkiyat sıklığında düşüş mü var? Nedenini sorgulamadan “yoğunluk” demeyin.

Trendleri Geniş Perspektifle Takip Edin

Sadece kendi sektörünüzdeki değil, paralel sektörlerdeki gelişmeleri de izleyin. Moda, teknoloji, tüketici davranışları, iklim… Hepsi birbirine bağlıdır.

Ekip İçi Konuşmaları Kıymetli Hale Getirin

Operasyon ekibinden gelen sıradan görünen bir şikâyet, büyük bir değişimin ilk habercisi olabilir. “Bunun arkasında ne var?” diye sorun.

Gerçek hayattan bir olayı paylaşayım: Bir satın alma ekibi, tedarik zincirinde Çin merkezli bir tedarikçiden gelen belgelerin geciktiğini fark etti. İlk başta geçici bir sorun sanıldı. Bununla birlikte biri, tedarikçinin bulunduğu bölgedeki sosyal huzursuzluk haberlerine rastladı. Henüz uluslararası medya bunu konuşmamıştı. Ekip erken aksiyon aldı, alternatif tedarikçilere yöneldi. Aylar sonra diğer firmalar krize yakalanırken, bu ekip çoktan rotasını çizmişti.

İşte bu, zayıf bir sinyalin stratejik bir karara dönüştürülmesidir. Kurumlar olarak neler yapabiliriz ve zayıf sinyalleri yakalayabiliriz diye öneriler paylaşmak isterim.

Zayıf Sinyal Günlükleri: Her ekip üyesi haftalık olarak gördüğü minik değişimleri paylaşır.
3 Ayda Bir “Gelecek Toplantısı”: Gündem sadece şudur: “Bizi ne bekliyor olabilir?”
Zayıf Sinyal Mentörlüğü: Kıdemli satın almacılar, genç yeteneklerle bu bakış açısını paylaşır.

Satın alma artık sipariş ve pazarlık değil; stratejik sezgiyle geleceği bugünden görebilme becerisidir. Zayıf sinyaller; vizyon sahibi liderler için birer dürbündür. Öngörülü olanlar fırsatı görür, hazırlıklı olanlar onu yönetir. Hep aklımızda olsun, her dalga, önce uzaktan görünür. Onu ilk fark eden, en iyi sörfü yapar.

M.Efsun YÜKSEL TUNÇ

Eğitmen ve Yönetim Danışmanı

Yaşam ve Yönetici Koçu

efsun@indus.com.tr

https://www.linkedin.com/in/efsunyukseltunc/

Instagram @indusefsun

Sözleşmenin Feshi İşleme Konulmamış ve İşçi Çalışmaya Devam Etmişse, Fesih Ne Zaman Gerçekleşmiş Olur?

Yazar:

Lütfi İnciroğlu

14 Mayıs 2025

Sözleşmenin Feshi İşleme Konulmamış Ve İşçi çalışmaya Devam Etmişse, Fesih Ne Zaman Gerçekleşmiş Olur Satınalma Dergisi 7 Gün 7 Gündem

Sözleşmenin Feshi İşleme Konulmamış ve İşçi Çalışmaya Devam Etmişse, Fesih Ne Zaman Gerçekleşmiş Olur?

Lütfi İNCİROĞLU

Fesih, iş sözleşmesini derhal ya da belirli bir sürenin geçmesi ile sona erdiren, karşı tarafa yöneltilmesi gerekli tek yanlı irade açıklaması olarak tanımlanmaktadır [1].

Fesih hakkı her iki tarafa da tanınmıştır ve diğer tarafın kabulüne gerek olmayan bir irade beyanıdır. Fesih açıklamasında yazılı bildirim şartı, daha önce sadece 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/2 (Mülga İş Kanunu m.17/II) bendine göre, “haklı sebeple” yapılan fesihlerde aranırken, artık yeni İş Kanunuyla getirilen değişiklikte “ihbar önelli” fesihlerde de yazılı bildirim şartı aranmaktadır (İşK. m.19/1). Esasen, İş Kanununun 109. maddesi uyarınca bildirimlerin yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması gerekir. Fakat, bu bildirimler değişiklikten önce “ispat şartı” olarak kabul ediliyordu [2]. Bu defa getirilen değişiklikte fesih bildiriminin “yazılı” olarak yapılması ve fesih sebebinin “açık ve kesin” bir dille belirtilmesi hükme bağlandığından, “geçerlilik şartı” haline gelmiştir.

Hemen şunu da söylemek gerekirse, yazılı bildirim şartı sadece “ihbar öneli kullandırmak” suretiyle yapılan fesihlerde değil, aynı zamanda “ihbar öneline ait ücretin peşin ödenmek” suretiyle yapılan fesihlerde de geçerlidir. Aksi halde, işten çıkarma “haklı” ve yeni Yasala getirilen “geçerli” bir sebebe dayansa bile, “usulüne uygun” yapılmaması nedeniyle “haksız” veya “geçersiz” sayılacak ve işçinin yargı kararıyla “işe iadesi” söz konusu olacaktır.

Fesih bildiriminin mutlaka taraflarca yapılacağı hususunda bir hüküm bulunmadığından temsil ile ilgili genel hükümler burada da uygulama alanı bulmaktadır. Buna göre, temsil yetkisi bir şekle tabi olarak verilmemektedir, zımni bir irade beyanıyla da verilebilir. Ne var ki genellikle mümessile, temsile yetkili olduğunu ispat edebilmesi için bir “yetki belgesi” verilmektedir. Eğer kişinin Kanundan veya hukuki işlemden doğan bir temsil yetkisi yoksa” yetkisiz temsil” söz konusu olacak, böyle bir durumda da bildirimin geçerli sayılabilmesi için temsil edilenin icazet vermesi gerekecektir [3].

Fesih bildirimine yetkili olanlar ise, iş sözleşmesinin taraflarıdır. Yani işçi, işveren ve bunların Yasal temsilcileridir. Medeni Kanun, çeşitli hükümleri ile sözleşme yapabilme özgürlüğüne bazı sınırlamalar getirmiştir. Bu sınırlamalardan en önemlileri, kişinin medeni haklardan yararlanma ve bunları kullanma yeterliliğine ilişkindir. Bu yeterlilik temyiz gücüne, yani makul surette hareket etme iktidarına sahip, reşit, 18 yaşını doldurmuş ve kısıtlı olmayan kişiler için söz konusudur. (TMK m.11) Temyiz yeteneğine sahip olmayan 18 yaşından küçük işçi, anne, baba ya da Yasal temsilcisinden izin veya onay almadan iş sözleşmesini feshetmeye yetkili değildir.

Fakat, anne, baba veya vasi, küçüğün bir meslek ya da sanatla uğraşmasına izin vermişlerse, küçük ayrıca izin almaksızın iş sözleşmesi yapabilir. Aynı şekilde, 18 yaşından küçük işçi, anne ve babasının izin veya onayıyla aile dışında yaşıyorsa, iş sözleşmesini kendi iradesi ile yapabilir ya da feshedebilir.

Yargıtay’a göre, fesih bildirimi her zaman açık bir şekilde yapılmayabilir, olayların akışından taraflardan birinin davranışı ile sözleşmeye son verildiği anlaşılabiliyorsa bu davranışın da fesih şeklinde değerlendirilmesi gerekir[4]. İşçinin hakarete uğraması üzerine işyerini terk etmesi de haklı fesih niteliğinde olup işçiye kıdem tazminatı ödenmesi gerekir[5]. Yargıtay’a göre, işçinin açık bir iradesi olmadan uzunca bir süre ücretsiz izne çıkarılması iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi anlamına gelir[6]. Ücretsiz izni kabul etmeyen işçinin işyerini terk etmesi ise işçinin sözleşmeyi haklı feshi olarak kabul edilmelidir[7]. Yargıtay bir başka olayda işçiden tehdit ve baskı ile istifa dilekçesi alınmasını değerlendirmiş ve tehdit ve baskı sonucu işçinin elinden istifa dilekçesi alınması halinde sözleşmenin davalı işverence feshedildiğinin kabulü gerektiği sonucuna ulaşmıştır[8].

Türk Borçlar Hukuku esaslarına göre yenilik doğuran bir irade beyanı karşı tarafa ulaşma anından itibaren hukukî sonuç doğurur (TBK, m. 11/2). Fesih bildirimi işçi ya da işverence uygulamada genellikle işyerinde yapılmaktadır. İş Kanunu m.17’deki “bildirimin diğer tarafa yapılması” ibaresiyle, fesih bildiriminde karşı tarafın öğrenmesine değil, karşı tarafa varması (ulaşması) anlatılmaktadır[9].

Süreli fesih bildiriminin askı süresinde de (raporlu, izinli) kullanılması mümkündür. İşçinin iş sözleşmesi raporlu (istirahatli) olduğu sürede askıda olduğu için söz konusu olan fesih bildirimi raporun bitim tarihinde hüküm ve sonuç doğurur (TBK, m. 432/6). Örneğin işçi yıllık ücretli izinli ya da istirahat raporlu iken süreli fesih bildiriminde bulunulabilir ancak fesih bildirim süreleri yıllık ücretli iznin ya da istirahat raporunun bitiminden itibaren işlemeye başlar[10].

Yargıtay’a göre, iş sözleşmesinin feshi işleme konulmamış ve işçi işine bir süre daha devam ettikten sonra sözleşme feshedilmişse, sözleşmenin önceki tarihte feshedildiği kabul edilemez[11]. Yine işçinin iş sözleşmesini feshinden sonra çalışmasını kesintisiz sürdürmesi halinde, sözleşmenin sona erdiği kabul edilemez[12]. İşçinin emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini feshinden sonra işverenin feshi sonuca etkili olmaz[13].

Sonuç olarak, fesih hakkı her iki tarafa tanınan ve diğer tarafın kabulüne gerek olmayan bir irade beyanıdır. Yargıtay’a göre, iş sözleşmesinin feshi işleme konulmamış ve işçi işine bir süre daha devam ettikten sonra sözleşme feshedilmişse, sözleşmenin önceki tarihte feshedildiği kabul edilemez. Yine, işçinin iş sözleşmesini feshinden sonra çalışmasını kesintisiz sürdürmesi halinde, sözleşmenin sona erdiği kabul edilemez.

Lütfi İNCİROĞLU

[1] Tanımlar için bkz.EKONOMİ, Münir, s.153; TURAN, Kamil, s.125; ARASLAN ERTÜRK, Arzu, s.269; ÇALIK, Şefik, İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi, İstanbul 2005, s.69.

[2] Yarg.İç.Bir.K.18.12.1959, E.1958/28, K.1959/17; YHGK.10.01.1962 T., E.1962/ 9-4, K.1962/31;DEMİR, Fevzi, İş Hukuku ve Uygulaması, s.73; ÇELİK, Nuri, İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2000, s.160; ÇALIK, İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi, s.73.

[3] ODAMAN, Serkan, İşçinin haklı sebeple fesih hakkı, Aralık 2000 Ankara, YODÇEM, s.48

[4] YHGK.17.2.2010 T., E.2010/9-83 K.2010/92 Legalbank.; KILIÇOĞLU/ŞEN-OCAK, s.304;KESER, Hakan, İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep, 3. Baskı, Ankara 2016, s.22-23; ARASLAN ERTÜRK, s.274; ÇALIK, İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi, s.74.

[5] Y9HD.25.4.2012 T., E. 2010/7314 K.2012/4260 Legalbank.

[6] Y9HD.4.12.2008 T., E. 2007/31333 K.2008/33412 Legalbank.

[7] Y9HD.18.1.2010 T., E. 2009/25659 K.2010/36 Legalbank.

[8] Y9HD.6.2.2009 T., E. 2007/34483 K.2009/1710 Legalbank.

[9] ÇELİK, Nuri, CANİKLİOĞLU, Nurşen, CANBOLAT, Talat, İş Hukuku Dersleri, s.422; KILIÇOĞLU, Mustafa/ŞENOCAK, Kemal, s.305-306. KESER, Bildirimli Fesihte Geçerli Sebep, s.23; ARASLAN ERTÜRK, s.274; ÇALIK, İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi, s.71

[10] KESER, Bildirimli Fesihte Geçerli Sebep, s.29.

[11] Y9HD.05.03.1996 T., E.1995/29909, K.1996/3828. ÇİD. Mayıs 1996, s.27.

[12] Y9HD.11.12.2006 T., E.2006/25699, K.2006/32649 Çalışma ve Toplum, s.209.

[13] Y9HD.14.11.2006 T., E.2006/26468, K.2006/3004. Çalışma ve Toplum, s.293.

Satınalma Dergisi Mayıs 2025, Yıl:13, Sayı:149

Yazar:

Satınalma Dergisi

13 Mayıs 2025

Değerli yöneticiler,

ABD-Çin ticaret görüşmeleri sonrasında, işlerin hızla tekrar yoluna girmesini beklemek kolay olamayacaktır. “Yoluna girmesi” ifadesinden anlaşılan, alışıldığı gibi ticaretimize kaldığımız yerden aynı şekilde devam edelim ise bu pek mümkün değil gibi.

ABD yönetiminin yüksek tarife ve ona bağlı çok sayıda hamlesinin özünde, Çin ekonomisinin her alanda dünyaya hakimiyet kurmasının önüne geçilmesi amacı vardır. Çin’i yakalamanın mümkün olmadığının farkına varılmıştır. ABD tarafında ithalatçılarda, Çin tarafında ise ihracatçılarda tarifelerde gevşeme beklentisi olsa bile Trump yönetimi “bir şeyler almalıyız” düşüncesindedir. Gerilimi başlatan, sonrasında ise hızla derinleştiren ABD tarafının müzakere sürecini domine edeceği açıktır.

Eğer arka planda yürütülen bir müzakere yok ise ticaret görüşmelerinin önemli sonuçlar üretmesini beklemediğimi belirtmeliyim. İlk görüşme daha çok karşılıklı olarak talep ve beklentilerin öğrenilmesi şeklinde geçecektir. Toplantı sonrasında masaya gelen taleplerin maliyetleri ve karşılanabilme düzeyi ile ilgili olarak, her iki taraftaki ekiplerin, kendi içlerinde çalışması gerekecektir.

Drewry Konteyner Endeksi mayıs ayı verilerine baktığımızda, Şangay – Roterdam güzergahında % 45, Şangay – Los Angeles güzergahında ise % 32’lik düşüşleri görmekteyiz. Dünya ticaretinde siparişlerin yönünü kestirebilmek hayli zorlaştı. Talep tahminleri ve envanter planlamaları birçok sektörde bozulmuş durumda. Satınalma Dergisi Mayıs 149. sayımızda konuyu tedarik zinciri perspektifinden incelemeye gayret ettik.

Şirket Tedarik Zinciri Risk Envanterini Güncellemeliyiz.

Tedarik zinciri iş çevremizde bu yıl risk, dayanıklılık, kaos, kesinti, belirsizlik, bozulma, adaptasyon, istikrarsızlık, güven (-sizlik) vb. sözcükleri fazlasıyla kullanacağız. Gündem sadece ABD-Çin rekabeti de değil artık. Güven erozyonu artık her yerde. Türbülans olmaması mümkün değil.

Bu dönemde ekonomimize, sektörümüze, şirketimize bir şey olmaz demek fazlasıyla iyimser bir okuma olur. Sorunlar çok boyutlu ve karmaşık. Konu ciddi. “Enseyi karartmayalım” iyimserliğinden hızla sıyrılıp riskler ve senaryolar üzerine çalışma mecburiyetindeyiz. Şirket tedarik zinciri risk envanterini hızla güncellemeliyiz. Rekabet gücümüzün korunması adına tedarik zincirlerinde bozulmaları; olasılıklar ve etkilerini içeren raporlama alışkanlığını kazanmalıyız.

Küresel ekonomi ve tedarik zincirlerinde yaşanmakta olan dalgalanmaları anlayabilmek, bozulmaların doğrudan ve dolaylı etkilerini analiz edebilmek için tecrübeli kadrolara ihtiyacımız var. Bu nedenle şirketlerimizin birincil önceliği nitelikli kadrolarını korumak olmalıdır.

Günümüzde ürün, bilgi ve para akışları bambaşka bir çerçevede ele alınıyor. Tedarik, üretim, operasyon, dağıtım ve pazar tarafında her gün bir sürpriz yaşanıyor. Risk azaltma stratejileri ve dayanıklılık konularında doğru karar alacak sağlam ekiplere ihtiyacımız var. Türbülansın yoğun olduğu zamanlarda nitelikli kadrolarımızı, güvenilir yöneticilerimizi rakibe ya da yurtdışına kaptırma lüksümüz olmadığına inanıyorum.

Satınalma ve Tedarik Zinciri Eğitim Programları

Şirketlerimize sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi ve yeşil satınalma uygulamalarında destek oluyoruz. Stratejik satınalma ve kategori yönetimi, tedarikçi performans değerlendirme, yöneticiler için stratejik müzakere (ileri seviye), harcama analitiği, sözleşme yönetimi ve sektörel kontrat incelemeleri alanlarında eğitim hizmetleri sunuyoruz. Fabrikanızda bire bir (1-1) ve grup eğitimleri gerçekleştiriyoruz.

Dijital Üyelik ile tüm ekibinizi geliştirebilirsiniz.

Firma olarak dergi arşivine (149 sayı), e-kitap, sektör raporları ve gelecek bir yıl boyunca 12 sayıya erişim sağlayın. Dijital dergi aboneliği için https://satinalmadergisi.com/dijital-islem-merkezi/ sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Katkı veren tüm yazarlarımıza teşekkür ederim.

Keyifli okumalar,

Prof. Dr. Murat ERDAL
editor@satinalmadergisi.com