Türkiye’de enerji firmalarının halka arz ya da yeni yatırım süreçleri başta olmak üzere finansmana erişiminde değerleme hizmeti kritik rol oynuyor. 2023 yılında 100’ün üzerinde enerji firmasına değerleme hizmeti sunduklarını belirten Denge Gayrimenkul Değerleme ve Yatırım A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Korhan Can, “Teşvikler sayesinde geçtiğimiz yıl enerji yatırımlarının %86’sını güneş ve rüzgardan enerji üretmeye dönük yatırımlar oluşturdu. Bu yıl enerji finansmanı değerlemesi sunacağımız firma sayısında 200’ün üzerine çıkmayı bekliyoruz.” dedi.
Geride bıraktığımız 3 yılda pandemi, pandemi sonrası dönemde ortaya çıkan küresel ekonomideki sorunlar, Rusya-Ukrayna Savaşı ve pandemi sonrasında enerji talebini artıran piyasalardaki canlılık Avrupa ülkeleri başta olmak üzere, Türkiye gibi enerji ithalatçısı tüm ülkeler için enerji maliyetlerini hatırı sayılır oranda yükseltti.
Artan maliyetlerin daha ucuz ve erişilebilir olan yenilenebilir enerjiye yönelik talebi artırdığını belirten Denge Gayrimenkul Değerleme ve Yatırım A.Ş. Makine Tesis Genel Müdürü Yardımcısı Korhan Can, değerleme hizmetinin bu alanda sunduğu katkılara dikkat çekti.
Dalgalanan Fiyatlara Çözüm Yenilenebilir Enerji Yatırımlarının Artırılması
“Almanya’da 2021 Ocak ayında megavat saat başı 52,81 EUR olan elektrik Ocak 2022’de megavat saat başı 167,73 Euro’ya kadar yükselmiş sonrasında 82 EUR’a gerilemişti. Ülkemizde ise Ocak 2021’de megavat saat başı 31,92 EUR olan elektrik Ocak 2022’de megavat saat başı 116,67 Euro’ya kadar yükselmiş, sonrasında ise 2023 yılı ortalaması 90,7 EUR olarak gerçekleşirken, 2024 yılı ortalaması 62 EUR’a kadar çekilmişti. Enerji fiyatlarında bu düşüşün yenilebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımın etkisi büyük oldu.” sözleriyle fiyatlarda yaşanan dalgalanmaya karşı yenilenebilir sunduğu enerjiye dikkat çeken Can, gelecek yıllarda yenilenebilir enerjiye olan yatırımın pek çok sebep nedeniyle daha da artacağını vurguladı.
“Önümüzdeki yıllarda da ülkeler enerji talebini karşılamak, dışa bağımlılığı azaltmak, yükselen fiyatları dengelemek ve sıfır karbon emisyon hedeflerine ulaşmak açısından yenilenebilir enerji kaynakları yatırımlarına daha da hız vereceği açıktır. Almanya’nın elektrik şebekelerinde yenilenebilir enerji payının 6,6 puan artarak toplamda %55’e yükseldiği açıklandı. Almanya, 2030 yılına kadar enerji karışımının %80’inin yeşil enerjiden oluşmasını istiyor. Türkiye’de ise bu oran Mayıs 2023 verilerine göre %23 olduğunu, maalesef çok geride kaldığını görüyoruz. Bununla birlikte, YEKDEM ve YEKA uygulamalarının güneş enerjisini daha verimli kullanmak için, 10-12.05.2019 tarihli teşvikle birlikte konutlar 10kW, sanayi tesisleri ise kurulu gücü kadar çatısına lisanssız güneş enerjisi tesisi kurulumuna izin vermiş, buna ek olarak Mart 2022 yılında yeni düzenleme ile konutlarda üst sınır 25kW, sanayi tesisleri için ise kurulu gücün 2 katına çıkarttırıldı. Teşvikler sayesinde ülkemizde 2023 yılında enerji yatırımlarının %86’sını RES ve GES’ler oluşturdu.”
Son dönemde birçok firmanın teşviklerden yararlanarak yapılarının çatılarına veya uygun boş arazileri GES kurulumu yaparak, iç tüketime dönük enerji maliyetlerini azaltarak karlılıklarını arttırdığına hatırlatan Can, “Yeşil enerjiye yaptığı yatırımları uluslararası bir pazarlama stratejisi dönüştürdüğünü gözlemliyoruz. Bununla birlikte borsaya açık enerji firmalarının ve enerjiye yatırım yapan firmaların yüksek bilanço rakamları açıklandığını ve borsanın hareketlendiği 2023 yılında hisse senetleri en fazla değerlenen firmalar arasında olduğunu gözlemliyoruz.” dedi.
Değerleme Raporlarına Talep Artıyor
Yenilenebilir enerji üretiminin daha verimli olması ve kurulum maliyetlerinin azaltılmasına yönelik çalışmalar yapılması ile birlikte, üretilen enerjinin depolanmasını sağlayacak tesislerin de 2024 yılında faaliyete geçecek olması ile yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandığını göreceklerini ekleyen Can, şunları söyledi:
“Ek olarak, Dünya’da ve Türkiye’de uygulanan karbonsuzlaşma ve yeşil dönüşüm politikaları da yenilenebilir enerji yatırımlarına sağlanacak daha fazla finansmana erişim kolaylıkları sağlayacağı için RES ve GES yatırım artışları ile aynı sonucu destekleyecektir.
Enerji firmalarının finansa erişiminde ise değerleme firmaları önemli bir role sahiptir. Enerji firmaların halka arz süreçlerinde, banka kredisi teminat süreçlerinde ve/veya bağımsız denetime konu özkaynaklar değerlerinin belirlenmesi süreçlerinde değerleme firmaları olarak biz devreye giriyoruz.
Halka açılan enerji firması sayısının artması, yeni yatırım yaparak büyüyen enerji firmaları ile enerjiye yatırım yapan firmaların artması ile beraber bu alanda değerleme raporlarına talebi de arttırdı. Denge Değerleme olarak geçen sene 100 üzerinde enerji tesisi için değerleme raporu hazırladık. Bu sayısının bu yıl 200’ün üzerinde olmasını bekliyoruz. Firmaların beklentisi, bu süreçlerinin aksamaması için değerleme raporlarının hızlı, kaliteli ve doğru değerde hazırlanması. Doğru değer tespiti ise, tesisin geçmişte ürettiği üretim verileri, gelecekte ne kadar üretim yapacağı, enerji birim fiyat tahminleri, giderleri USD ve EUR enflasyon tahminleri gibi birçok parametrenin inceleyecek, bu konuya hakim değerleme uzmanlarınca yapılır.
Denge Değerleme olarak kurulduğumuz 2005 yılından itibaren enerji tesisleri gibi farklı uzmanlıklar gerektiren alanlara yatırım yapan bir firmayız. Sektörde 10 makine mühendis ile sayı ve uzmanlık olarak en güçlü kadroya sahip firmayız. Bu nedenle firmaların hızlı ve doğru çözüm beklentilerine cevap vermemiz kolay oluyor.”
