Deniz Konşimentosu Postada Kaybolursa – Bölüm 2

Konşimentolarda Tilkiler ve Çakallar Gizli midir?

Şüpheniz olmasın. Dış ticaretin en önemli belgesi olan deniz konşimentosunda tilki ve çakallar illa ki vardır. Bir de kaybolan deniz konşimentosundan bahsettik; hem geçen hafta, hem de bu hafta. İşte bu hafta değinmek istediğim konu kaybolan deniz konşimentosu ve kaybolduğunu düşündüğümüz deniz konşimentosu. Yani işin içinde çakallık var mı diye aklıma gelen hususlar.

Tilkiler ve çakallar. Benim sevimli kahramanlarım… Yazıma ayrı bir renk veriyor desem yeridir. Her yazımda tilki ve çakaldan bahsediyorum doğal olarak.

Çakal dedim de, geçen hafta içinde yaşadığım bir olayı sizinle paylaşayım.

Bir iş dolayısı ile henüz yeni tanıştığım bir kişinin telefonunu aldım olası onunla tekrar görüşmem gerekir diye düşündüm.

Aramızda geçen diyalog şöyle;

Ben                   : “Telefonunuzu kaydedeceğim rehberime. Adınız?”

Karşıdaki kişi    : Ali

Ben                   : “Ok. Soyadınız nedir?”

Karşıdaki kişi     : “Soyadıma gerek yok, siz Ali diye yazın” dedi

Ben                   : “Rehberimde Ali ismi çok var, Aliler karışır. Siz soyadınızı söyleyin

İyi olur” dedim.

Karşıdaki kişi      : “Soyadım Çakal” dedi.

Ve ben. Çakal lafını duydum ve aklıma benim sevimli çakallarım geldi. Kendimi tutamadım ve çaktırmadan gülmeye başladım.

Karşıdaki kişi    : “Sizi güldüren şeyin soyadımın olduğunu düşünüyorum. Çok mu

komiğinize gitti?” diye sordu.

Kendimi toparlamaya çalıştım ama şu çakal lafı beni gerçekten güldürdü. Gülme sebebim karşıdaki kişinin soyadından daha ziyade benim sevimli çakalımın benim ciddiyetimi nasıl bozduğu asıl beni güldürendir. Ulan çakal, neler yaptığının farkında mısın, ciddiyet diye bir şey kalmadı.

Ben                : “Sizi temin ederim sizin soyadınızla bir ilgisi yok benim gülmemin”

desem de bu cevaba ben dahi inanmadım.

Anlayacağınız çakal her yerde var, her işte çakallık var, değil ki deniz konşimentosunda olmasın. Bilhassa çakallığın daniskası deniz konşimentosunda vardır.

Kayıp Konşimento ve Gümrükte Bekleyen Mallar

Gümrükte bekleyen konteynerlerin mülkiyeti kaybolan deniz konşimentosundadır. Konşimento ibraz edilip nakliyeci firmadan ordino alınmadıkça, malların gümrüklerde bekleyeceği, bekleyen mallar için gümrüklere ardiye ücreti, konteynerlerin zamanında boşaltılıp nakliyeci firmaya iade edilmeyişinden dolayı da demuraj ücretleri işleyecektir.

Ve konşimentomuz kayıp.

Konşimento olmaksızın gümrüklerden malların çekilmesine olarak tanıyan ordino belgesini de nakliyeci firmadan alamayacağımıza göre bir çare üretilmesi kaçınılmazdır.

Malların Gümrüklerde Bekleme Süresi

Ülkeden ülkeye küçük değişiklikler gösterse de, malların gümrüklerde bekleme süre ortalama 30 gündür. Demem odur ki gümrüklerden ek süre alınmaması halinde malların ithalatçının ülkesindeki gümrük sahasında bekleme süresi 30 gün arası olup, bu sürenin sonunda gümrükler bekleyen malları gümrüğe terk edilen mallar olarak kabul eder, ihale yolu ile bu malları satışa koyar, satıştan elde edilen parayı ise o ülkenin hazinesine irad kaydeder. Daha anlaşılır bir ifade kullanacak olursam; gümrükteki mallar tasfiye sürecine girer ce değerinin oldukça aşağısında satılır. Değerinin oldukça aşağısına satılan bu mallara ihtiyacı olan da teklif verir, ihtiyacı olmayan da. Sudan ucuz gümrüksüz mallar. Hatta bu malların satışında benim çakallarıma da çok iş düşer.

Gümrüklerde bekleyen mallar bir ömür boyu beklemez, gümrükler belli bir zaman sonra bu malları satar.

Gümrüklerce satışa konulan bu mallar, adeta sudan ucuz olup, pek çok kişinin iştahını kabartır.

Kayıp Konşimentonun Akıbeti ve Çözüm

Malların sahibi (her kim ise) ellerini açsın Allah’a yalvarsın, dua etsin ki kaybolduğu düşünülen deniz konşimentosunun gerçekten kaybolduğuna ve bulunmadığına. Kaybolduğunu sandığınız deniz konşimentosu gerçekten kayıp ise, mal sahibi ona göre aksiyon alacak ve malların gümrüklerde olduğu biliniyor en azından. Ama malların gümrüklerde ilelebet bekleyemeyeceğini tekrar etmek isterim.

Kötünün en kötüsü, konşimentonun kötü yollara ve kötü kişilerin eline geçmiş olmasına rağmen malın sahibi konşimentonun kaybolduğuna inandırılıyor ise bu işte bir çakallık olduğu muhakkak. Tilkilik hafif kalır burada. Eğer böyle bir vak’a var ise; hastalık farklı, tedavi yöntemi farklı olur ki hasta mutlaka en kısa sürede ölmüşlerine kavuşur.

Hey Reşat Bağcıoğlu, aklımıza kötü kötü şeyleri sokma Allah aşkına. Zaten yeteri kadar kafamız karıştı ve sen de kalkmış ne diyorsun. Burada da mı çakallar ve tilkiler var?

Konşimento yok ise malların gümrüklerden alınması biraz hayal gibi. Zor ama olanaksız değil.

Malların Gümrükten Çekilmesi İçin Ordino

Konşimentomuzdan bir an ümidimizi keselim. Sanki tamamen kayıp veya hiç bulunmayacak şeklinde düşünelim.

Ama mallarımızı gümrükten çekmek durumundayız.

Şöyle yapalım;

Malları çekecek olan ithalatçı;

• Öncelikle çalıştığı bir bankadan teminat yatırmak sureti ile nakliyeci firma lehine bir “Konşimento Garanti Mektubu” alacak. Bu garanti mektubu, malların fatura değerinden az olamaz,
• Bankadan alınan konşimento garanti mektubu, ordinoyu verecek nakliyeci firmaya hitaben düzenlenecek. Konşimento Garanti Mektubunun süresiz olması talep edilse de üç ay süreli bir teminat mektubu bu iş için yeterli olur,
• Konşimento Garanti Mektubunun amacı; ordinoyu almak ve ordino verildikten sonra nakliyeci firmanın ordinonun verilmesinden ve gümrükteki bekleyen malların mülkiyetini ordino sahibine devretmiş olmasından dolayı uğrayabileceği muhtemel zarar ve ziyanın ortaya çıkması halinde, konşimento garanti mektubu ile tazmin talebinde bulunacak nakliyeci firma, kendisine rücu edilen zarar ve ziyanı tazmin yolu ile bertaraf etmiş olacak.
• Zaten malların gümrükte bekleme süresi ortalama 30 gün olduğu düşünüldüğünde, üç ay süreli konşimento garanti mektubu ordinosu veren nakliyecinin zarar ve ziyanını karşılamaya yeterlidir.

Farz edelim ki ordino verildi ve malları ithalatçı gümrükten aldı. 50 veya 70. Günde konşimentoyu bulan bir kişi nakliyeci firmaya gelip;

“İşte orijinal konşimento, ver benim ordinomu”

derse ne olacak?

Geçmiş olsun… 70 gün sonra ordino talep edilse de mallar gümrükte olmaz. Gümrükler malları tasfiye yolu ile elden çıkartmıştır.

Reşat BAĞCIOĞLU

ICC Uluslararası Ticaret Odaları

Türkiye Milli Komitesi

Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi