Döngüsel Ekonomi: Strateji, Uyum ve Fırsatlar

Asuman GÜNORTANÇ

Döngüsel ekonomi, mevcut “al-kullan-at” şeklindeki lineer ekonomik modelin aksine, kaynakları mümkün olduğunca uzun süre döngüde tutmayı, ürün ömrünü uzatmayı, yeniden kullanımı ve geri dönüşümü esas alan sürdürülebilir bir ekonomik sistemdir. Bu modelin temel ilkeleri atık ve kirliliği tasarım yoluyla önlemek, ürün ve materyalleri döngüde tutmak, doğal sistemleri yeniden üretmektir. Döngüsel ekonomi yalnızca çevresel bir gereklilik değil; aynı zamanda ekonomik dirençliliği ve kaynak verimliliğini artıran bir yaklaşımdır.

Döngüsel ekonomi, şirketler için yalnızca çevresel bir sorumluluk değil, aynı zamanda yeni iş modelleri, maliyet avantajı, marka ve itibar kazancı, rekabet üstünlüğü gibi stratejik fırsatlar da barındırmaktadır.

Döngüsel ekonomi modelinin benimsenmesi ile ürünlerin hizmete dönüşmesi, kullanılmış ürünlerin yeniden değerlendirilmesi, yeniden üretimle kullanılmış ürünlerin tekrar pazara sunulması, hammaddeye bağımlılığın azalması, enerjinin verimli kullanımı, atık maliyetlerinin azalması sağlanmakta böylece yasal düzenlemelere uyum, sürdürülebilirlik taahhütleriyle yatırımcı, müşteri ve çalışan nezdinde güven ve sadakat artışı, uluslararası pazarlarda sürdürülebilir tedarikçi olma fırsatı yakalanmaktadır.

Türkiye de son yıllarda döngüsel ekonomi alanında önemli adımlar atmaya başlamıştır. Özellikle Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde hazırlanan eylem planları bu süreci hızlandıracaktır. Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda “Döngüsel Ekonomi Eylem Planı” çalışmaları yürütülmektedir ve yakında yayınlanacaktır. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Sürdürülebilir Üretim ve Temiz Teknolojiler yol haritaları, özellikle organize sanayi bölgeleri için yol gösterici niteliktedir. TÜBİTAK ve Kalkınma Ajansları destekleriyle, Ar-Ge ve pilot uygulama projeleri artmıştır ve artmaya devam etmektedir.

Örneğin Arçelik, kullanılmış beyaz eşyaları geri toplayarak yenileyip tekrar pazara sunmakta ve bu sayede hem kaynak verimliliği sağlamakta hem de çevresel etkileri azaltmaktadır. Cam üreticisi Şişecam, geri kazanılmış camları yeniden işleyerek hem enerji verimliliğini artırmakta hem de döngüsel ekonominin temel prensiplerini hayata geçirmektedir.

Döngüsel ekonomi yalnızca çevreci bir yaklaşım değil, aynı zamanda rekabetçiliği artıran, maliyetleri düşüren ve markaya değer katan bir stratejidir. Bu nedenle satın alma profesyonelleri, tedarik zincirlerini döngüsel prensiplerle yeniden tasarlayarak hem sürdürülebilirliğe katkı sağlayabilir hem de işletmelerini geleceğe hazırlayabilir.

Asuman GÜNORTANÇ