Fark Ettirmeden Etkilemek
Efsun YÜKSEL TUNÇ
Görünmeyen etki, gündelik kararların en güçlü mimarıdır.
İkna, çoğu zaman yüksek sesli, belirgin ve yönlendirmeyle yapılan bir eylem gibi algılanır. Oysa gerçek dünyada en güçlü etki, çoğu zaman sessizdir. Görünmezdir. Ve çoğu zaman biz fark etmeden yönümüzü değiştirir.
İş yerinde birinin masa düzeninden etkileniriz fakat bunu söylemeyiz. Bir projeye nasıl yaklaştığımızı, ekipteki en güvenilir kişinin bakışı şekillendirir. Kimi zaman bir toplantıda sessiz kalan kişinin duruşu, söylenenden daha çok iz bırakır.
İşte buna görünmeyen etki diyoruz. Ve iş hayatında bu görünmeyen etki, fark ettirmeden fakat derinden işler. Çünkü biz insanlar, düşündüğümüzden çok daha fazla sosyal etkiye maruz kalırız. Ve bu etkiyi sadece konuşanlar değil, tavırlarıyla alan yaratanlar üretir.
Günümüzde ikna yalnızca satış ekiplerinin işi değil. İster lider olalım ister ekip üyesi ister operasyonel bir rolde görev yapalım… Hepimiz, bir şekilde başkalarını ikna etmeye çalışıyoruz: bir fikri kabul ettirmeye, bir projeyi hayata geçirmeye, bir davranışı değiştirmeye.
En başarılı etki, genellikle doğrudan değil; dolaylı yollardan gerçekleşiyor. Yani karşımızdakine “yapmalısın” demek yerine, bizim bunu yapıyor olmamız, çok daha güçlü bir mesaj taşıyor.
İş yerinde kültürü tanımlayan şey politikalar değil, gündelik davranışlardır. Bir yöneticinin toplantıya zamanında gelmesi, dakikliğe dair onlarca yazılı kuraldan daha ikna edici olabilir. Bir ekip arkadaşımızın özverisi, e-postayla gönderilen motivasyon içeriklerinden çok daha derin etki yaratabilir.
Araştırmalar, çevremizdeki insanların seçimlerinin bizim kararlarımızı etkilediğini net biçimde ortaya koyuyor. Bir restoranda yan masadaki kişi tatlı söylüyorsa, bizim tatlı siparişi verme ihtimalimiz artıyor. Aynı şekilde, ofiste çoğunluk geç saatlere kadar çalışıyorsa, biz de kalmasak bile kendimizi “kalmalıymışız gibi” hissedebiliyoruz. Çünkü biz insanlar, “uyumlanma” eğilimindeyiz. Bu biyolojik bir gerçek. Ancak farkındalığımız arttıkça, bu uyumu seçerek yapma şansımız da artıyor.
Ekip içinde bir değişim başlatmak istiyorsak, ilk adım başkalarını değiştirmek değil, kendimizi görünür kılmak. Çünkü insanlar ne söylendiğine değil ne yaşandığına bakar. Sessizce ve istikrarla çalışan birinin çevresine yaydığı etki, konuşmalarla yaratılan motivasyonun çok ötesine geçebilir. Biz bu duruma “davranışla liderlik etmek” diyoruz.
Örneğin bir çalışma ortamında “iletişim çok önemli” diyorsak, ilk olarak biz nasıl iletişim kuruyoruz? sorusunu kendimize sormalıyız. Yanıtlarımız, başkalarına söylediklerimizden daha çok yol gösterecektir.
Bu görünmeyen etkiyi bilinçli şekilde yönetmek için şu dört prensip üzerinde durabiliriz:
- Tutarlılık: Söylediklerimiz ve yaptıklarımız arasında denge varsa, etki başlar. Çelişki, güveni zedeler.
- Davranışla Örnek Olmak: İyi liderler rehberlik eder, harita vermez. Ne söylediğimiz değil, nasıl davrandığımız iz bırakır.
- Alan Açmak: Dinlemek, alan tanımak, katkıyı teşvik etmek… Bunlar görünmeyen ve güçlü etki alanları yaratır.
- Farkındalıkla Gözlemlemek: Etki yaratmak için önce çevreyi okumak gerekir. İnsanları anlamadan, insanlara ulaşamayız.
İş hayatında ikna artık sadece nasıl konuştuğumuzla değil, nasıl göründüğümüzle, nasıl hissettirdiğimizle, nasıl var olduğumuzla ilgili bir kavrama dönüştü. Ve bu dönüşüm, etkili olmanın daha sessiz ama daha güçlü yollarını bize sunuyor.
Her sabah işe geldiğimizde, birilerinin bakışında, davranışında, hatta masasındaki düzeninde bile etki yaratma ihtimalimiz var. Yani ister fark edelim ister etmeyelim, etki bırakıyoruz.
O hâlde bu etkiyi farkında olarak, bilinçle yönlendirelim. Fark ettirmeden ve derinden… Çünkü gerçek ikna, zorlamak değil; doğruluğuyla ilham vermektir.
Efsun YÜKSEL TUNÇ
Eğitmen ve Yönetim Danışmanı
Yaşam ve Yönetici Koçu
efsun@indus.com.tr
https://www.linkedin.com/in/efsunyukseltunc/
Instagram @indusefsun
