Enflasyon Oranları
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 Mart ayı Tüketici Fiyat Endeksi’ni açıkladı. Buna göre, TÜFE’deki değişim mart ayında bir önceki aya göre yüzde 3,16, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 15,06, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 68,50 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 57,50 olarak gerçekleşti.
TÜİK VE ENAG Enflasyon Oranları
TÜİK ile eş zamanlı olarak her ay yıllık ve aylık enflasyonu açıklayan ENAG’a göre ise Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Mart’ta %5,68 arttı. Yıllık enflasyon ise %124,63 olarak açıklandı.
Enflasyonda Görünen
Enflasyonun resmi rakamlara göre aylık olarak % 5.00 ila 6.50 arasında arttığı görülmektedir. ENAG’a göre bu artışın daha da yüksek olduğu, hatta çarşı pazar enflasyonunun bu rakamların oldukça üzerinde olduğunu söylemek isterim.
Enflasyonu asıl hisseden ve yaşayan kişinin vatandaş olduğu ortadadır.
Piyasamızda gerçek bir fiyat artışı olduğunu, bu fiyat artışının üretimden, tüketime, ithalattan ihracata kadar her kalemi etkilemektedir.
Enflasyon Artarken Döviz Kurları Nerelerde ?
Enflasyon karşısında döviz kurlarının da aynı şekilde artıyor olması, enflasyon karşısında üretim maliyetleri artan ihracatçının elini rahatlatır. Ancak ortada gerçek bir enflasyon kaynaklı üretim maliyetlerinin aylık bazda % 5.00 ila % 6.50 oranında artması karşısında, döviz kurlarının da artması halinde ihracatçı global pazarda söz sahibi olup ürünlerini pazarlayabilir. Üretici ihracatçının kazancı az miktardaki kâr marjı ile dövizin artışından kaynaklı kur farkı kârı olabilir. Döviz kurları artmıyorsa ihracatçının rekabet gücü kırılmış demektir.
Günümüzde Döviz Kurları İki İleri Bir Geri Gidiyor
USD / TRY döviz kurları günlerce aynı yerde.
Yılbaşında Döviz Kuru Neydi ?
Aşağıdaki döviz grafiği incelendiğinde USD / TRY Aralık 2023 ayı kapanış fiyatı C/29.47’dir.
2023 yıl sonundaki USD/TRY C/29.47 olduğuna göre, döviz kurlarının enflasyon artışı kadar artması halinde ihracatçı yurt dışı pazarlarda fiyatlama yapabilir. 2024 yılı enflasyon artışı yaklaşık % 18 ila % 20 civarı olduğunu düşündüğümüzde, döviz kurlarının da aynı oranda artması ihracatçının elini rahatlatır.
Buna göre döviz kurlarının yılbaşından bugüne kadar % 20 artması halinde USD / TRY kuru C/35.50 civarında olması gerekirdi. Ancak bugün ise USD / TRY’nin geldiği nokta günlerdir C/32.50 – 32.40 civarındadır.
Bugünkü USD/TRY kuru C/32.40
Olması gereken fiyat USD/TRY C/35.50
Kurlar ve Faiz
Normal piyasa koşullarında piyasa faizlerinin yükselmesi halinde döviz kurları aşağı, piyasa faizlerinin aynı kalması ve / veya düşmesi halinde döviz kurlarının yukarı yönlü hareket etmesi gerekir. Faizler karşısında dövizin mutlaka tepki vermesi sağlıklı bir piyasanın gereğidir.
Ancak bugünkü piyasada faizler hangi yönde hareket ederse etsin, döviz adeta cansız, hareketsiz, tepkisiz durmaktadır.
İşte dövizin bu durumu;
- sıkı bir markaja tabii olduğu
- piyasanın oldukça sağlıksız ve tepkisiz olduğu
- döviz rezervlerimizin gereksiz yere döviz kurunu sabitlemek amacı ile müdahale amaçlı sarf edildiğini göstermektedir.
Döviz Kurlarının Narkozla Uyutulmasının Kime Yararı Var
Döviz kurlarının uyutulup, günlerce aynı yerde tutulması, enflasyon artış hızının oldukça altında kalmasının en büyük zararı ihracatçımız ve TCMB döviz kaynakları görecektir.
TCMB dövizi aynı yerde tutabilmek veya enflasyonun artış hızından çok daha yavaş dövizin artışını sağlamak adına, piyasayı sürekli dövizle fonlamak ve kaynaklarımızı tüketerek sıkıntı yaratacaktır. Eksi durumda olan TCMB rezervleri, daha da azalacaktır.
Ayrıca ihracatçının bu koşullarda kazanamayacağı hatta piyasalarda fiyatlama yapamayıp, ihracat kalemlerinde azalışa neden olacaktır.
TİM Salonlarında 25 Nisan 2024 İhracatın Finansmanı Buluşması
25 Nisan 2024 tarihinde TİM – Türkiye İhracatçılar Meclisi, Çobançeşme İstanbul’da yer alan toplantıda çeşitli finans kurumlarından ve TİM, İGE ve Türk Eximbank kurumlarından birbirinden değerli konuşmacıların sunumları konuşmaları yer aldı.
İhracatın Finansmanı konusunda ihracatçının sorunları, finansmana erişim, finansman maliyetleri ile döviz kurlarının bugünkü durumu ile ihracatçıya olumsuz etkilerinden söz edildi. Aslında bu toplantıda ortak bir sesin; finansmanın pahalılığı ile döviz kurlarının kabul edilebilir seviyesinin altında kalması ve ihracatçının hareket alanının günden güne daraldığı, sürdürülemez olduğu ve ihracatçının ihracatlarını yavaşlattığı konusunda özet konuşmalar yapıldı.
İhracatçı Alım Satım Kontratlarını İptal Ediyor
İhracatçı düşük kur ile ihracat yapıp zarar edecek veya başa baş fiyatla iş yapacağına, alım satım kontratını iptal ettirip iş yapmamayı veya azaltmayı tercih etme yoluna gitmektedir. Bu da yıllık ihracat rakamlarımızın azalmasına ve beklentilerin aşağısına düşmesine neden olmaktadır.
Baskılanan Kurlardan İthalatçı ve Spekülatör Kazanır
Spekülatörler piyasanın hareketliliğinden para kazanır. Takip eder, piyasa yükseldiğinde malını satar, piyasa iniş gösterdiğinde ise tekrar mal alır. Aldığı mal ise her defasında daha fazla olacaktır. Sürekli hareketli bir döviz piyasası, spekülatörün arayıp da bulamadığı bir fırsattır.
İthalatçıların istediği hava ise kurların sürekli baskılanması ve fiyatın ya düşürülmesi, ya da aşağı yönlü hareket etmesi. Kurların baskılanarak sabit tutulması, ithalatçıya sabit kur garantisi vermektedir. Kurların yükselmeyip, sürekli sabit kalması ithalatçının kur riskini çok azaltmasına bunun neticesinde ise ithalatı cazip hale getirmesine destek verir. İthalat patlar, ihracat azalır.
Piyasa dinamikleri gereği kurları ekonominin koşullarına uygun bir biçimde serbest bırakılması yararlı olacaktır.
Reşat BAĞCIOĞLU
ICC Uluslararası Ticaret Odaları
Türkiye Milli Komitesi
Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi
