İhracatçının Sorunu Nedir ?

Ülkemizin adeta can damarı niteliğindeki ihracatçılarımızın sorunlarını bir iki cümle ile sıralayacak olursam;

• Üretim maliyetleri, enflasyonist ortam, doğru ölçülemeyen adı doğru telaffuz edilemeyen enflasyon
• Enflasyon oranında artmayan baskılanan döviz kurlarının neden olduğu ihracatçının rekabet şansının azalması
• İhracat bedeli dövizlerin tamamının ihracatçının serbest kullanımına bırakılmaması

Sanayici İhracatçılar İçin Üretim Maliyetleri Artarsa Uluslararası Piyasalarda Rekabetçi Olamayız

Üretim maliyetlerinin sürekli artması dolayısıyla yurt dışına satılacak ihraç mallarının fiyatını da arttıracaktır.

Yüksek maliyetlerle üretilen ihraç mallarını yurt dışına satabilmek için;

• Üretimle ilgili telafi edici, maliyet düşürücü devlet teşviklerinin var olması veya yeterli değilse arttırılarak ihracatçının desteklenmesi

veya

• İhracatta kullanılan döviz kurlarının en az enflasyon artışı kadar serbestçe artmasına olanak verilmeli ki sanayici ihracatçı ürettiği malını başa baş maliyetle yurt dışına satsa da döviz kurlarının enflasyon kadar artmasından dolayı ihracatçımız olası kur farkıyla dahi kâr sağlayabilmelidir.

Üçüncü bir yolu var mıdır sanayici ihracatçıya destek sağlayan ?

• Döviz kurları enflasyon kadar artmıyorsa ve baskı altında ise, enflasyon rakamları doğru ölçülmüyorsa, soruna doğru yaklaşım gösterilemeyecek ve ihracatçı ise ihracat yapmaktan vazgeçerek mevcut kontratlarını da iptal etme yoluna gidecektir.

Üretim Maliyetleri Derken

Ekim itibarıyla konutlarda kullanılan doğalgazın toptan satış fiyatında değişikliğe gidilmezken, elektrik üretim amaçlı doğalgaz tarifesi ile büyük sanayi kuruluşlarında ve küçük ve orta ölçekli işletmelerde kullanılan gazın satış fiyatı yüzde 20 artırıldı.

• BOTAŞ’ın internet sitesinde ekimde geçerli olacak mesken ve sanayi abonelerinin tarifesi ile elektrik üretim amaçlı tarife tablosu yayımlandı.
• Buna göre, BOTAŞ’ın konut tüketicileri için dağıtım şirketlerine Ekim’de uygulayacağı satış fiyatı 1000 metreküp doğal gaz için 4 bin 80 lira olarak açıklandı.
• Sanayi abonelerinin tarifesi, kademe 1 için 1000 metreküp doğalgazda 8 bin 549 lira, kademe 2 için ise 11 bin 374 lira olarak belirlendi.
• Elektrik üretim amaçlı tarifede ise 1000 metreküp doğal gazın fiyatı 12 bin lira olarak duyuruldu.

Kaynak: https://www.bloomberght.com/sanayi-ve-santrallere-verilen-dogalgaza-zam-yapildi-2339341

Baskılanmış Kur ve Üretim Maliyetleri

Üretim maliyetlerinin artması doğal olarak her üretici sanayicinin maliyetlerini arttıracak, artan maliyetler karşısında döviz kurlarının yeterince artmaması halinde ise, sanayicinin yapacağı ihracat pazarlamasında global piyasada fiyat tutturamayacağı, pazar kaybedeceği, kaybedilen pazarın ise ihracat rakamlarımızın azalmasına neden olabileceği ortadadır.

Gerçek Enflasyon Kadar Döviz Kurları Artmıyorsa

Döviz kurları gerçek enflasyon oranında artmıyor ve sıkıntısını ihracatçı çekiyor.

Grafikten de anlaşılacağı üzere döviz kurlarında sürekli bir baskılama ve müdahale söz konusudur.

İhracatçının üretim maliyetleri artarken döviz kurları aynı oranda artmıyorsa, ihracatçı;

• Global piyasada pazar kaybedecektir çünkü ürettiği malın birim fiyatı yükseldi,
• İhracatçı ya mevcut kontratlarını iptal yoluna gidecek, ya da zarar edecektir,
• Azalan ihracatın neden olduğu istihdam da olumsuz etkilenecektir.

İhracat Adına

Ekonomi tarihinin sayfalarına bakıldığında kurları baskılamak ve durdurmak ihracatçıyı değil, ithalatçıyı destekler. Kurlar artmasın da varsın ihracatınız az olsun mantığı ne denli doğru sonuçlar verir ?

Kurları baskılamak ülkemiz için çözüm olsaydı, son 40-50 yılda kur baskılamanın ülkemiz ekonomisini şaha kaldırdığını görürdük. Ama baskılanan kur sanayici ihracatçıyı canından bezdirip ithalatı şahlandırdı.

Reşat BAĞCIOĞLU

ICC Uluslararası Ticaret Odaları

Türkiye Milli Komitesi

Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi