İskonto Edilemeyen Finansal Ürünler – 2
Reşat BAĞCIOĞLU
İndirimli veya mevsim sonu satışlar bir nevi iskontolu işlemlerdir. Ancak benim anlatmaya çalışacağım konular dış ticaret işlemlerindeki iskontolardı.
İskonto Edilemeyen Finansal Ürünler
İşte bu konular tam da bankacıların ihtisas konusu. Bankacılar bir finansal ürünü iskonto edeceği vakit kılı kırk yararlar. Gerçekten “bu iskonto edilemez” dedikleri bir aksaklık yoksa ancak iskonto işlemine girerler.
Demem odur ki;
İskonto yaparken, tekrar rücu edilmeyen işlemleri iskontoya tabii tutarlar.
Anlayacağınız; tam garantili işlemler olması halinde bankalar iskontoyu başlatırlar. Az bişi garantisi olup da biraz da garantisiz işlemler ve ürünler olması halinde, bankacıların alnına silah da dayasanız nafile. İskonto yapmazlar.
Bankalar Şu Konularda İskonto Yapmazlar
Ne nazlı ve iş yapılması zor insanlar şu bankacılar. Pek bir şeyi beğenmiyorlar. Hangi işi yapmaya kalksanız, bankalar illa ki bir şeyleri bulup, bir şeyler çıkartıyorlar ve bakıyorsunuz ki işlem olmamış ve tıkır tıkır dönen dişlinin çarklarına çomak sokmuşlar.
İşte bankacının olmaz dediği ve kaşlarını yukarı kaldırdığı vakit bir daha asla inmeyen işlem türleri;
Demek oluyor ki borçlusu tarafından imzalanmamış, adı poliçe de olsa bir kağıt parçası iskonto edilemiyormuş.
Sayemde bunu da öğrendiniz ya… Ben Reşat Bağcıoğlu artık gam yemem. Her hafta bir şeyler anlatıyorum.
Bu durumda bankaların iskonto etmeye yanaşmadıkları finansal ürünlere bir göz atalım.
- Borçlusu tarafından imzalanmamış poliçeler iskonto edilemez.
Reşat Bağcıoğlu, sen bir dâhisin aslında. Benim sayemde borçlar kanununa yeni bir madde daha eklemek gerekecek. Bu hususu şimdiye kadar kim düşündü ki benden başka?
Dahasına bakalım. Bankalar hangi aşamalarda iskontodan kaçınırlar.
- Banka avali olmayan poliçeler,
- Banka avali olup ta iskonto edecek bankanın, aval veren bankaya limiti olmayışı,
- Poliçenin iskonto edecek banka adına tanzimli olmayışı veya iskonto edecek banka lehine cirolu olmayışı,
- Poliçe ile ilgili olarak iskonto edecek bankanın, aval veren bankadan poliçenin gerçek olup olmadığı, aval kaşesinin ilgili bankaya ait olup olmadığı ve aval kaşesi üzerindeki imzaların bankanın yetkili imzalar olduğunu ve aynı zamanda bankayı risk ve sorumluluk altına sokacak imzalar olduğunun, vade gününde poliçenin aval veren bankaya ibrazı halinde hiçbir kesinti yapılmadan ödenmesinin sağlanmaması,
- Sadece borçlunun imzasının bulunup, muteber bir bankanın avalinin bulunmaması,
Durumlarında iskonto işlemi gerçekleştirilemez.
Yukarıda bahsetmeye çalıştığım konular kambiyo senetleri ile ilgili olup, ayrıca vadeli bir ihracat akreditifinden doğan alacaklarının da iskonto edilip edilmemesi söz konusu olabilir. Şimdi biz iskonto edilemeyen finansal ürünlerden bahsediyoruz madem,bitraz da akreditife bakalım dilerseniz;
Akreditifler şu şekildeyse iskonto edilemez;
- Yüklemesi yapılmamış ve negoşe bankasına (negotiating bank) evrak sunulmamış,
- Amir banka veya teyid banka tarafından alacak vadesi teyid edilmemiş,
- Ülke riski ile amir bankanın limit sorunu olan,
- Teyidsiz olup da sadece amir bankanın teyidine haiz,
- Üzerinde alacak temliği bulunan,
- Yeni gelmiş ve hiçbir işlem yapılmamış,
- Evraklar üzerinde rezerv bulunan,
- Ülke ve banka riskinin var olduğu akreditifler.
Kaldı ki;
“Geline oyna demişler, gelin de oynarım ama yerim dar” demiş.
Bankacılar da aynıdır desem abartı olmaz. Canları bir işi yapmak istemiyorsa veya minicik bir tereddüt ve risk endişesi taşıyorlarsa, ne yaparsanız yapın nafile. Bankacı o işi yapmaz.
Güzel konuşuyorsun Reşat Bağcıoğlu… Sen bankacı iken yukarıdaki sayılan hususlar oluştuğunda o işi yapar mısın diye bir sorsak.
Neden sormuyorsunuz o halde?
Risk gördüğüm işi yapıp da müşterinin gözünde kahraman, bankamın gözünde iş bilmez biri mi olmak daha iyi sizce?
Ben de yapmam arkadaş.
Reşat BAĞCIOĞLU
ICC Uluslararası Ticaret Odaları
Türkiye Milli Komitesi
Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi