“Sürekli olarak yeni ufuklar keşfeden bir kuruluş, yetenekleri çekme ve elde tutmada büyük olasılıkla rekabet avantajına sahip olacaktır.” Gary Hamel
Kurumsallaşmanın getirdiği avantajların en başında işletme yönetimine sağladığı kolaylıklar gelmektedir. Kurumsallaşma ile belirli bir iş planının oluşacağı, görev tanımlarının ve görev dağılımlarının belirli standartlar tarafından belirleneceği ifade edilebilir. Çalışanların yapacakları işin açık ve net olarak belirlenmesi, çalışanlardan istenilen hususların yazılı bir şekilde belirtilmesi sorumluluk bilincinin de güçlenmesini sağlamaktadır. Baraz’ın (2006) yapmış olduğu “Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Ölçütleri” çalışması kurumsallaşmanın avantajlarını sıralamıştır. Buna göre avantajlar şu şekildedir:
- Örgütler daha sistemli bir şekilde çalışırlar.
- Yetkiler ve sorumluluklar net çerçevelerle çizilebilir.
- Planlı büyüme gerçekleştirilebilir.
- Denetim daha kolay kılınır.
- Daha hatasız iş yapılabilir.
- İşletme daha verimli faaliyet gösterir.
- Karar alma süreci kolaylaşır.
- Dışa açılma daha kolay gerçekleşir.
Kurumsallaşmanın süreçlerinin eksik veya hatalı uygulanması ya da bazı adımların hiç uygulanmaması birtakım dezavantajlara neden olmaktadır. Bu dezavantajların başında ise işletmenin vizyon ve misyonunun çalışanlar tarafından tam olarak benimsenmemesi gelmektedir. İşletmenin her kademesinde bulunan çalışanların ortak bir amaç için yönlendirilememiş olması, işletmedeki stratejilerin tam anlamıyla uygulanamamasına sebep olur. Bu durum ise ekip ruhunun oluşturulamaması ya da bozulması şeklinde sorunları ortaya çıkarır. Kurumsallaşma örgüte sert bir hiyerarşi ve yapı getirir. Bu yüzden yenilikçi düşüncelerin önü kesilebilmektedir. Örgüt yöneticileri kurumsallaşma ile artan kontrolün getireceği baskıların engellenmesi için kurumsallaşmayı bir süreliğine askıya alarak işleri resmi olmayan şekillerde yerine getirmeye sıcak bakabilmektelerdir. Baraz’ın (2006:) çalışmasında kurumsallaşmanın olumsuz etkileri ise şu şekilde sıralanmıştır:
- Kurumsallaşma yüksek maliyet getirebilir.
- Karar alma prosedürleri fazla zaman olabilir.
- Çalışanların çok yönlülüğünü ortadan kaldırır.
- Çevredeki gelişmelere verilecek tepkiler daha yavaş hâle gelir.
- İşletme yapısı daha hantal olur ve bürokrasi ortaya çıkar.
- Tekrarların sayısı artar.
- Yeni fikirlerin ve yenilikçi düşüncenin önü tıkanır.
Alkış ve Temizkan’a (2010: 76) göre kurumsallaşmanın işletme açısından olası dezavantajları aşağıda gibi belirtilmektedir:
- Kurumsallaşma maliyetli olabilir veya maliyetleri artırabilir.
- Kararlar eskiye göre yavaş alınabilir.
- Yönetimde esneklik gösterilemeyebilir.
- Yavaş karar almadan dolayı piyasadaki değişikliklere cevap vermede geç kalınabilir, bunun sonucu olarak da maddi kayıplar yaşanabilir.
- Hissedarlar ve aile üyeleri eskisi kadar rahat ve keyfî kararlar alamayabilir.
- Tekrarlar arttığından dolayı verim düşüşü gözlemlenebilmektedir.
- Yeni düşüncelerin işletmenin yenilikçi tarafını tıkayabilmesi mümkündür.
- İşletme sahiplerinin kontrolünden çıkabilir.
- İşler tekrara girdiğinden işlerin monotonlaşması muhtemeldir.
- Çalışanlar yalnızca kendi işlerine odaklanabilmektedir.
Detaylı bilgiler için aşağıdaki eseri okuyabilirsiniz.
Mert, G. (2021). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Kurumsallaşma Süreci, Ed. Osman Yılmaz ve Gözde Mert, Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Aile Anayasası, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara. https://www.gozdemert.com/ebook/aikaa.pdf
