Dr. Mehmet KAPLAN-Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
Semboller; bir gerçekliğin yerine geçebilen duyusal ve hayali bir nesne ya da var olmayan bir durumu hayal edebilmek için kullanılabilen doğrudan deneyimlenebilen herhangi bir kavram olarak ifade edilir. Buna göre sembol, herhangi bir nedenden dolayı duyularla algılanamayan bir duruma insanları yönlendiren algılanabilir olan somut veya soyut nesneler olarak; herhangi bir resim, sembol, sayı, şekil, ses, renk, olay ya da bir kişi olabilir.
Örgütsel açıdan semboller değerlendirildiğinde örgütlerde sembollerin örgüt ideolojisini, karakterini ve değerlerini oluşturan sistemlerin bütünleşik hali olduğu görülür. Başka bir ifade ile örgütlerde semboller örgüt içi soyut yapıları tasvirlemeye çalışan sembolik bir yaklaşım olarak mitleri, hikayeleri, törenleri ve örgüt logosunu kapsar. Dolayısıyla örgütün kültürel yapısını da açıklamaya çalıştığı ifade edilebilir. Örgütsel semboller örgütün soyut yönlerinin somutlaştırılmış hali olarak düşünülür. Örgütlerde semboller genel olarak, örgüt içerisindeki üyelerde, çalışanlarda, yönetim konusunda eğitimi ve denetimi sağlamaya yardımcı olarak, örgütün üyelerinin var olan kültür hakkında bilgi sahibi olmalarını ve böylelikle ortak hedef ortak amaç duygusunu oluşturmaktadır. Örgütlerde semboller örgüt içerisindeki bireylerin, faaliyet gösterdikleri bu ortamda aldıkları hissi, aidiyet duygusunu ve değerleri anlamak için kullanılan bir ögedir. Örgütlerde semboller iki yönlü olarak incelenmektedir. Bunlar;
- Örgüt İçi Basit Semboller; Örgüt içi basit semboller kişilerin karşılaştığı anda algılayabildiği basit düzeyde olan sembollerdir. Örgüt içinde eşitlik düzeyi, adaletlilik biçimi ve özendirilen davranışlar hakkında bilgiler verebilir. Sözgelimi; mobilyalar, odanın şekli, kıyafetler, park yerleri vb.
- Örgüt İçi Karmaşık Semboller; Örgüt içi karmaşık semboller ise örgütsel hayatın derinliklerine inerek bir arayışın içinde olan karmaşık yapılardır. Bu karmaşık semboller ilk bakışta anlaşılamazlar. Bunları anlayabilmek için örgüt hakkında daha fazla bilgi sahibi olunması, örgütte zaman geçirilmesi, iyi bir gözlem yapılması dahası örgütün hayatının yaşanması gerekir. Sözgelimi mitler, hikayeler, törenler, efsaneler, dil, kahramanlar, liderler vb.
Kaynak ve ayrıntılı okuma önerisi: Aşağıdaki eserl(er) konu ile ilgili kaynak ve bilgilendirmeyi artırmaya yöneliktir.
Kesken N. R. (2016). Örgütsel Sembolizm Kavramı Üzerine Notlar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 4(30): 705-720.
Sargut S. (2001). Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim. Ankara: İmge.
