Türbülans teknik olarak sıvı veya gaz halindeki maddelerin hareket eğilimindeki düzensizlik; hava akımı ve boşluğu yaratarak çevrenin yön ve hız bakımından beklenenin dışında gelişmesi olarak ifade edilir. Bir işletmenin faaliyet gösterdiği pazarın içeriğinin değişmesi, belirsizlik ikliminin hâkim olması ve öngörü/uzgörüsünde zorlanılması ise pazar türbülansıdır.

Pazar türbülansı ile müşteri tabanı ve tercihleri sürekli değişmektedir. Müşteri tabanının ve tercihlerinin sürekli değişimi ise işletmenin hafızasında kırılma noktaları oluşturmakta, pazara yönelik bilgiler eskimekte ve sürekli güncellemeyi gerekli kılmaktadır. İşletmenin içinde bulunduğu pazarda türbülans seviyesi düşük ise işletmeler rakiplerine üstünlük sağlamak için müşteri araştırmaları yapmaları ve müşterinin anlayışını öngörmeye çalışmaları gerekmektedir. Ancak pazar türbülansı seviyesi yüksekse, yani değişimler hızlı, sürekli ve öngörülme/uzgörülme seviyesi yüksekse işletmenin pazarlama karmasını yeniden kurgulaması ve stratejilerini yeniden şekillendirmesi gerekmektedir.

İşletmelerin pazar türbülansında strateji geliştirmek için pazara yönelik öncelikle algılarını açık tutmaları gerekmekte, sonrasında ise pazarı hızla yeniden öğrenmeli, pazarını kendisiyle bütünleştirmesi ve koordinasyonunu sağlamaları gerekmektedir. Bunları şu şekilde ifade edebiliriz;

• Pazarı Algıla!: Öncelikle pazarla ilgili algının sürekli açık tutulması, pazardaki gelişmelerin yakından takibi, pazar istihbarat sistemlerinin oluşması ve yayılımı gerekmektedir.
• Pazarı Hızla Öğren!: Algılanılan pazarın hızlı bir şekilde öğrenilmesi gerekmektedir. Bu noktada hem hızlı olunmalı hem de ayrıntılar gözden kaçırılmamalıdır. Dolayısıyla hem yaşayarak hem de ayrıntılar kaçırılmayarak bir öğrenme gerçekleşmelidir.
• Pazarı Bütünleştir!: İşletmenin hem ürünleriyle hem de kendi yetenekleriyle yeni algılayıp öğrendiği pazarı bütünleştirmesi gerekmektedir. Bütünleşen pazar ile işletme kendine daha rahat hareket edebileceği bir alan bulacaktır.
• Pazarın Koordinasyonunu Sağla!: İşletmenin pazardaki yapıya bağlı olarak algılayıp, öğrendiği ve bütünleştirdiği pazarı stratejik esnekliğini kullanarak koordine etmesi gerekir. Böylelikle işletme yeni öğrendiklerini hızla düzenleme ve uygulama yeteneğini hayatı geçirmiş olur.

Kaynak ve ayrıntılı okuma önerisi: Aşağıdaki eserl(er) konu ile ilgili kaynak ve bilgilendirmeyi artırmaya yöneliktir.

• Kaplan, M. (2021). Dinamik Yetenekler, Rekabet Avantajı ve Çevresel Türbülans. Konya: Eğitim Kitabevi.