“Şefkat ve merhamette güneş gibi ol”… MEVLANA

İnsanın en önemli değer olduğu çağımızda şefkat her açıdan çok kıymetli bir hale geldi. Gelecekte de dijitalleşme başta olmak üzere pek çok nedene bağlı olarak yaşanacak gelişmeler şefkatin öneminin daha da derinden hissedileceğini gösteriyor.

Şefkat kısaca acıya verilen bilge bir yanıttır. Kalbe dokunmaktır. Tüm insanların isteseler de istemeseler de, yaşamları boyunca kaçınılmaz olarak karşılaşacakları acılara, sıkıntılara, yaşlanmaya, hastalık ve ölüme ya da aklı ve ruhu zayıflatan psikolojik ve duygusal çöküşlerin sardığı ağrılara verilen bir yanıttır. Acıyı paylaşmak, anlaşmak ve fark etmektir. Kendimizin ve başkalarının çektiği acılara olan açıklığımız ve acılarımızı azaltmak için oluşturduğumuz motivasyondur. Acıyı hafifletmek için bir eylemde bulunmaktır. Acıya, ıstıraba, kedere çok biçimli verilen bir yanıttır. Acıların iyileşmesini istemektir. Cesaretin, hoş görünün, sakinliğin ipleri şefkat kumaşının içinde eşit olarak dokunmuştur. (Prof. Dr. Zümra Atalay, 2021 Şefkat 9.Baskı)

Günümüzde liderlik bir takım özel beceri ve yetenekleri beraberinde getiren nitelikli bir sorumluluk haline gelmiştir.. Bu özel beceri ve yeteneklerden biri de “şefkatli” olmaktır. Liderlikte şefkatli olmak konusu özellikle pandemiden sonra sıkça duyduğumuz bir kavram olmakla beraber değişen ve değişmeye devam eden iş dünyasının getirdiği farklılıklar, duyguyu ve insanı odağına alan liderlere ihtiyacı fazlasıyla arttırmış, şefkatli liderlik kavramı hızlıca gündeme gelmiştir.

Şefkatli Liderlik genel anlamda insanlara ilham olmak ve onları etkilemek için bir liderin kafasını ve kalbini kullanma pratiğidir. Böylece onlar da başkalarına ilham olabilir ve onları etkileyebilirler. Herkesin şefkatli bir lider olma ve şefkatli lider olma becerilerini geliştirme potansiyeli vardır. (Defne Donellan, Forbes 2022). 2018 yılında HBR’de yayınlanan bir makalede (https://hbr.org/2018/05/assessment-are -you -a-compassionate-leader), doğru araçlar bulunduğu ve kullanıldığı takdirde, lider olarak şefkatli olmanın herkesin yapabileceği bir durum olduğu belirtilmiştir. Bir lider için burada önemli olan farkındalıkla ve bütünsel bir gelişimle yol almaktır.

Şefkatli Liderlik başka bir anlamda liderin tüm otantikliğiyle yürekten ve cesaretle liderlik yapması aynı zamanda takımıyla derin ilişkiler kurmasıdır. Bu liderlik tarzında merhamet odaklı sürdürebilir bir kültürel sistem kurmak önemlidir. Çalışanlar bu tarz bir kültürün olduğu firmalarda sadakatle ve güvenle çalışır. Önemsenmenin verdiği yoğun hislerle potansiyellerini açığa çıkararak etkileyici bir performans gösterirler.  Bu nedenle Şefkatli Liderlik günümüzde sürdürülebilir bir kurum kültürünün ve etkili bir işveren markasının gereksinim duyduğu önemli bir liderlik türüdür

Şefkatli bir lider hep  “bunu nasıl daha iyi hale getiririm ?” sorusunu sorar.

Ayrıca,

• Zihinsel, duygusal ve fiziksel açıdan çeviktir,
• Etkili iletişim kurar,
• Merhamet ve nezaketli bir tutum sergiler,
• Çalışanların gelişmesine yardımcı olur. Ve onların başarılı olacağı bir kültür yaratır,
• Tüm duyguları ve tüm kişilikleri yargısızca kucaklar,
• Psikolojik sermayesi güçlüdür,
• Duygusal ve ruhsal zekâsı yüksektir,
• Empati kurar ve aktif bir dinleyicidir,
• Takımının zihnen ve ruhen olgunlaşmasına katkıda bulunur,
• Sürdürülebilir bir performans sağlar,
• Tutarlı ve güvenilirdir, adalete önem verir,
• Söyledikleri ve beden dili şefkatle uyum içerisindedir,
• Biz diliyle konuşur,
• Ekibine sevgi ve özenle davranarak onları anlamaya çaba sarf eder. Çözüm üretir ve sorunları çözer,
• Sağduyuludur,
• Takdir eder ve potansiyeli destekler,
• Güçlü bir motivatördür.

Harvard’ın şefkatli liderliğin önemini vurgulamak için yaptığı bir araştırmada,  1.000’den fazla lidere konuyla ilgili bir anket yapılmış ve cevaplar göstermiş ki, %90 liderlik için şefkat gereklidir.

Liderler, organizasyonların temel yapı taşlarıdır. Organizasyonların her basamağında aktif şekilde rol alan, kuruma ve çalışanlara yön veren stratejik kişilerdir. Şirketin misyon, vizyon ve stratejilerinin ayrılmaz bir parçasıdırlar. Bu nedenle önemli görev ve sorumluluklara sahiptirler. Bugünün çalışma hayatında insanın önemli bir değer olduğu ve bir kurumun etkili ve yetenekli, kurum amacına hizmet eden sadık çalışanlarla yol almak zorunda olduğu aşikârdır. İşte tam da burada şefkatli liderlik kurumlara stratejik anlamda yol verecek bir kültür olacaktır. Çünkü şefkatli liderlik, liderliğe bütüncül bir bakış açısıyla bakmaktır.

Amit Ray, Kurumsal Liderlik ve Farkındalık adlı kitabında şefkatli liderliğin amacını kısa ve öz şekilde şöyle ifade eder; “şefkatli liderler insan ilişkilerinin karmaşıklığını onurlandırır, özgünlüğü besler ve bireylerin harika fikirlerinin gelişmesi için ortak zemin yaratır”.

Şefkatli bir liderliğin genel anlamda 4 temel bileşeni vardır.

• Bağlantı kurmak ya da ilgili
• Anlamak
• Empati
• Yardım etmek

Kısaca bu maddelere değinecek olursak; bağlantı kurmak ya da ilgi,  bir sorunun farkına varmak, sorunla yakından ilgilenmek ve sorunu kabul etmektir.. Anlamak, sorunu daha iyi anlamak için çeşitli yollardan ve kaynaklardan bilgi toplamaktır. Empati kurmak duygusal ve düşünsel olarak fark etmek, yardım etmek ise cesaretle eyleme geçmektir.

HBR’nin yaptığı başka bir araştırmada şefkatli liderle çalışan kişilerin %25’inin işlerine daha bağlı oldukları, %20’sinin daha fazla aidiyet hissettikleri ve %11’inin daha az tükenmişlik sendromuna yakalandıkları tespit edilmiştir.

Peki Şefkatli Lider Nasıl Olunur ?

• Bir liderin şefkatli olma yolunda acıyı hissetmesi ve kabule geçmesi için öncelikle kendisinin öz şefkat konusunda farkındalık kazanması gerekir. Çünkü kendine şefkat göstermeyen birinin başkalarını anlaması ve başkalarına şefkatle yaklaşması mümkün değildir.
• Şefkatli bir lider iletişim ustası olmalıdır . Karşısındaki kişiyi derinden anlamalı onunla empati kurarak aktif dinleyici rolünü üstlenmelidir. Ayrıca nezaket dilini etkili bir şekilde hissiyatla kullanmalıdır.
• Şeffaf ve güvene dayalı bir kültürle şefkat göstererek, ekibini cesaretlendirmeli, kendi sorumluluklarını kendilerinin almasını sağlayıcı bir yol çizmelidir.
• Geri bildirim mekanizmasını etkili bir şekilde kullanarak süreçleri yakından takip etmeli, sorun çözücü ve geliştirici çözümler üreten bir lider olmalıdır. Ekibinin yanında olduğunu davranış ve söylemleriyle hissettirmelidir.
• Ekibinin psikolojik sermayesine yatırım yapmalı ve bu durumu desteklemelidir.
• Ekip üyelerinin kendileri olma yolcuğunda rehber olmalıdır.
• Acıyı, sevinci, hüznü paylaşan bir misyon edinmelidir.
• Anlayışlı ve tutarlı olmalı ayrıca güven vermelidir.

Yukarıda saydığım özellikler dışında daha pek çok özellikten bahsedilebilir elbette. Ancak bence şefkatin altında yatan asıl güç sevgidir. Sevgi şefkati besleyen bir ışık bir su gibidir.  Bu nedenle sevgiyle ve şefkatle liderlik etmek birbiriyle iç içe geçerek ilerlemelidir.

OSHO’nun dediği gibi “Sadece şefkat iyileştiricidir. Çünkü insanın içindeki tüm hastalıklar, sevgi eksikliğinden kaynaklanır”…

Şefkatli, sevgi dolu ve bilge liderlerin çoğalması dileğiyle…

Saygı ve Sevgilerimle,

Yönetici Eğitmen ve Koç

Nurten KILIÇPARLAR