Sivil toplum kuruluşları (STK’lar), çevresel ve sosyal zorlukları farklı açılardan ele alarak sürdürülebilirlikte kritik bir rol oynamaktadır. Bunu yaparken savunuculuk, hizmet sunma, araştırmalar, yenilik ve ortaklıklar dahil olmak üzere birçok faaliyet gerçekleştirirler.
STK’lar çevresel ve sosyal konularda farkındalığın artırılmasında ve sürdürülebilir politika ve uygulamaların savunulmasında etkili olabilmektedir. Bunu, halk eğitim kampanyaları, medyaya erişim ve hükümetler ve işletmelerle lobi faaliyetleri de dahil olmak üzere çeşitli kanallar aracılığıyla yaparlar. Örneğin, Çevre Savunma Fonu iklim değişikliğine karşı mücadelede geçtiğimiz yıllarda öncü bir ses olmuştur. İklim değişikliği bilimi üzerine çığır açan araştırmalar yürütmüş ve çözümler geliştirmek ve uygulamak için hükümetler ve işletmelerle birlikte çalışmışlardır. Yine Greenpeace çevrenin korunması konusunda da aktif bir savunucudur. Çevresel ihlalleri ortaya çıkarmak için doğrudan eyleme geçebilme potansiyeline sahip olan kuruluş, doğrudan hükümet politikalarında değişiklik yapılması için kampanyalar yürütmektedir.
STK’lar sürdürülebilirlik bağlamında insanların ve toplulukların daha sürdürülebilir yaşamalarına yardımcı olacak çeşitli hizmetler sunmaktadır. Yenilenebilir enerji kurulumu, sürdürülebilir tarım eğitimi ve çevre eğitimi programları gibi girişimleri sayabiliriz. Günümüzde birçok STK, ormanları ve diğer doğal alanları korumak için arazi sahipleriyle birlikte çalışmaktadır. Ayrıca sürdürülebilir ormancılık uygulamalarına ilişkin araştırmalara da finansman desteği sağlayan STK’lar da vardır. Bunlara en iyi örnek Sierra Club’tır. Sierra Club, enerji tüketiminin nasıl azaltılacağı ve daha sürdürülebilir yaşam konusunda eğitimler vermektedir. Ayrıca insanlara doğada vakit geçirmenin faydalarını öğreten açık hava rekreasyon programları da geliştirmektedir.
STK’lar sürdürülebilirlik sorunlarına yönelik araştırma yapma; yeni teknolojiler ve çözümler geliştirmede de önemli bir etkiye sahiptir. Bulgularını kamuoyuyla ve diğer kuruluşlarla paylaşan STK’lar hükümetlere bu konuda önemli bilgiler sağlamaktadır. Örneğin, Dünya Kaynakları Enstitüsü iklim değişikliği ve diğer çevre sorunları üzerine yakın geçmişte gerçekten çığır açan araştırmalar yürütmüştür. Ayrıca işletmelerin ve hükümetlerin çevresel etkilerini azaltmalarına yardımcı olacak araçlar ve kaynaklar geliştirmiştir. Bunun yanı sıra, Rainforest Alliance, sürdürülebilir ormancılık ve tarıma yönelik sertifika programları geliştirmektedir. Bu programlar tüketicilerin sürdürülebilir bir şekilde üretilen ürünleri tanımlamasına yardımcı olmaktadır.
STK’ların en önemli aksiyonlarından biri iş birlikleridir. Sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için sıklıkla hükümetler, işletmeler ve diğer kuruluşlarla iş birliği içinde çalışmaktadır. Bu tarz iş birlikleri, çok sektörlü bir yaklaşım gerektiren karmaşık sürdürülebilirlik sorunlarının çözümü için en gerekli unsurlardan biridir. Bu konuya öncülük eden kuruluşlardan biri olan Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini uygulamak için hükümetler, işletmeler ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışmaktadır. Aynı şekilde Clean Cooking Alliance, gelişmekte olan ülkelerde zararlı pişirme tekniklerinin ve ekipmanlarının kullanımını azaltmak için çalışan STK’lar, işletmeler ve hükümetler arasında kurulan bir ortaklık olarak görev yapmaktadır.
Zorluklar ve Fırsatlar
STK’lar sürdürülebilirlik konusundaki çalışmalarında önemli zorluklarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bunlar arasında sınırlı finansman, karar vericilere erişim eksikliği ve diğer kuruluşların rekabeti sayabiliriz. Fakat STK’ların önünde fark yaratmak için de birçok fırsat vardır. STK’lar faaliyetleri boyunca politika süreçlerini doğrudan etkileyebilmekte, sürdürülebilir işletmeleri ve toplulukları desteklemekte ve halkı sürdürülebilirlik konusunda eğitmek için uzmanlıklarından ve ağlarından yararlanabilmektedir.
STK’lar daha sürdürülebilir bir gelecek için değişimi yönlendirmede katalizör bir rol oynayabilmektedir. Bunu da şu şekilde yapabilirler:
- Marjinal grupların sesi olma
- Statükoya meydan okuma
- Farklı sektörler arasındaki boşlukları kapatma
- Yeni teknolojilerin ve çözümlerin benimsenmesini hızlandırma
- Sürdürülebilirlik için kamu desteği oluşturma
Bireysel Katkılar
STK’lar daha sürdürülebilir bir gelecek mücadelesinde tüm paydaşlarla etkileşime girme potansiyeli olan önemli ortaklardır. Bireyler, kamu ve özel sektör kuruluşları STK’larla birlikte çalışarak her kesimin sağlıklı ve mutlu yaşamasına katkıda bulunabilir. Bu konuda yürütülen bireysel çalışmaları göz ardı etmemek gerekir. Zira, sürdürülebilirlik konusundaki çalışmalarında STK’ları destekleyebilmek için çeşitli yollar vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- Kendimize hitap eden konular üzerinde çalışan STK’lara bağış yapmak
- Zamanımızı ve becerilerimizi STK’lara gönüllü olarak ayırmak
- STK’ların çalışmalarını farklı platformlarda duyurmak
- Sürdürülebilirliğe kendini adamış işletmelerin ürün ve hizmetlerini satın almak
- Sürdürülebilirliği destekleyen politikaları desteklemek
Dilek AŞAN
