TURQUALITY® programını inovasyon çerçevesinde harmanlayarak fikir ve ürün yönetimi gibi kritik noktalara değinilecek olan bu yolculukta, inovasyon uygulamalarını markalar açısından değerlendirerek TURQUALITY® programındaki karşılıklarını ve firmaların bu karşılıkları nasıl fırsata dönüştürebileceklerini yansıtacağım.

Kısaca bilgi vermem gerekir ise, TURQUALITY®, marka gücü yüksek potansiyele sahip firmaların uluslararası pazarlarda kendi markalarıyla global bir oyuncu olabilmeleri, bu markalar aracılığıyla olumlu Türk malı imajının yükseltilmesi ve yerleştirilmesi amacıyla oluşturulmuştur. Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen bu program, dünyada devlet destekli ilk ve tek markalaşma programıdır. Bu program kapsamında markaların inovasyon odaklı bir yapıda olması, küresel piyasada yer edinmesi açısından önemlidir.

Peki nedir inovasyon? OECD ile Eurostat’ın birlikte yayınladığı Oslo Kılavuzuna göre inovasyon, “Yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (mal ya da hizmet) veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin; ya da iş uygulamalarında, iş yeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır.” Tabii ki hayatı kolaylaştıran yeniliklerin, süreçlerdeki basit iyileştirmelerin de inovasyon olabileceği unutulmamalıdır. Bu yenilik, ürünün kendisinde veya müşteriye sunulan hizmette olabileceği gibi, ürünün pazarlama faaliyetleri sürecinde veya organizasyonel yapılanmada da olabilir.

Firmaların odağındaki inovasyon yalnızca pazarlamanın, insan kaynaklarının ya da Ar-Ge’nin değil, tüm departmanların dâhil olması gereken bir süreçtir. Şirkette üst düzey yöneticiler, inovasyona önem vermez, sabırla desteklemez ve teşvik etmezse programın başarılı olmasını beklemek çok iyimser bir senaryo olacaktır.

İşte bu birlikteliği ve sabrı gösterebilen, inovasyonu tüm süreçlerine adapte edebilen firmalar; yeni iş fırsatları geliştirme, yeni ürün oluşturma, mevcut ürünleri iyileştirme, yeni müşteri edinimi, mevcut müşterinin sadakati ve maliyet düşürerek karlılık artırma gibi kendilerini yenileyen ve canlı tutan mekanizmaları sürekli kılarlar.

TURQUALITY® açısından en önemli 2 şey nedir diye sorulduğunda, yanıtımız çok açık bir şekilde “Marka” ve “Strateji” olur. Kurum stratejilerinin hedef pazarlar (ülkeler) bazında olması beklendiği bir ortamda, şirketlerin ‘’İnovasyon Stratejileri’’ de önem taşır. İnovasyon stratejileri belirlenirken makroekonomik durum, pazar ihtiyaçları, sektördeki rakiplerin durumu, şirket stratejileri ile uyum, şirket içerisinde sahip olunan yetkinlikler gibi etmenleri dikkate almak gerekir.

İnovasyon faaliyetleri kapsamında kurum içinde; bazı firmalarda İnovasyon Direktörlükleri gibi organizasyonel yapılanmalar oluşturulurken; bazılarında ise Ar-Ge, Pazarlama, Finans, Tedarik Zinciri, İnsan Kaynakları, Bilgi Teknolojileri gibi tüm süreç sahiplerinin katılımını sağlamak amacıyla İnovasyon Komiteleri kurulabilir. Kurum içi girişimcilik programları ile çalışanlarından yeni ürün/hizmet veya süreçler ile ilgili fikir toplayabilir ve başarılı fikir sahiplerini ödüllendirerek teşvik etme yoluna gidebilir. Fikir yönetimini üstlenen İnovasyon Komitesi tarafından, fikirlerin kurum stratejik planına uyumu, tüketici beklenti ya da talepleri, rekabet avantajı, teknik ve operasyonel yapılabilirlik gibi metrikler göz önünde bulundurulmalıdır.

Yeni ürün/hizmet veya süreçler ile ilgili fikirlerin bir fikir platformu üzerinden toplanması, TURQUALITY® açısından en iyi uygulama olarak değerlendirilmektedir. Bazı şirketler bu fikirleri web siteleri üzerinden toplarken, bazıları da kurum içi iletişim platformları vasıtasıyla fikirleri toplar ve toplanan fikirleri bu platform üzerinden İnovasyon Komitesi tarafından değerlendirirler.

Ek olarak kurum dışında yürütülen inovasyon faaliyetlerine baktığımızda ise; start-up’lar (girişim), üniversiteler, KOBİ’ler, girişimcilik merkezleri, kamu kurumları ile işbirliğinde geliştirilen açık inovasyon alanları bulunur.

TURQUALITY® açısından inovasyon süreçlerini etkin kılan bir diğer önemli konu ise, ürün/hizmet portföy yönetimidir. Ürün/hizmet portföy yönetimi sürecini doğru yönetebilmek adına, performans değerlendirme sürecinin uygun metrikler ile ölçümlenmesi gerekir. Göz önünde bulundurulması gereken anahtar performans göstergelerinden (KPI) bazıları; ürünlerin satış performansı, müşteri memnuniyet oranı, ürün/hizmet karlılığı, satış sonrası ürün/hizmet maliyeti (garanti, satış sonrası hizmet vb.).

Bu ve bunlar gibi daha birçok KPI ile performansı değerlendirilen ürün/hizmetlerden hangilerinin satışına aynı şekilde devam edileceği veya tam aksi şekilde delist edileceği (satış listesinden çıkarılacağı) belirlenmelidir.

Biraz da inovasyonda söz sahibi ülkelerin bu noktaya nasıl geldiklerine değinmekte fayda görüyorum. Bloomberg İnovasyon Endeksi tarafından her yıl yayınlanan en inovatif ülkeler sıralamasında, Türkiye’nin 2020 yılında kendine, 35. sırada yer bulduğunu görüyoruz. Bu listenin ilk sırasında ise, 6 yıllık Güney Kore hegemonyasını yıkan Almanya yer alıyor. Almanya’yı ilk sıraya taşıyan, inovasyonu güçlendirmek ve uluslararası çerçevede uygulamak için 5 ana şehirde Alman Araştırma ve İnovasyon Merkezi kurması oldu. Kendi sektöründe trend belirleyici konumda bulunan önde gelen Alman markaları (BMW, Henkel gibi) sürekli inovasyona yatırım yapmaya devam ediyor.

Peki, markanın ülke ekonomilerine bu denli katkı sağladığı bu dönemde, devlet destekli bir marka programı olan TURQUALITY® firmalara inovasyon alanında ne gibi destekler sağlıyor?

Diğer tüm destek kalemlerinde olduğu gibi, firmaların Ar-Ge personelinin maaşını %50 oranında karşılıyor. 2006/4 sayılı tebliğ kapsamındaki üretim firmalarında, üst limit olmaksızın aynı anda azami 10 moda/endüstriyel ürün tasarımcısı, mühendisin maaşını 5 yıl süresince destekliyor. Hizmet sektöründeki firmaların tabi olduğu 2015/9 sayılı tebliğ kapsamındaysa, 3 aşçı, şef, yazılımcı, mühendis ve tercümanın brüt maaşları 4 yıl süresince destekleniyor.

TURQUALITY®’nin inovasyon altyapısını ve kültürünü firmalarda geliştirmek adına, 5 yıl süresince %50 oranında desteklediği, yönetim ve bilişim danışmanlıklarından bazıları şunlardır;

Yönetim Danışmanlıkları

• Değişim yönetimi kapsamında, organizasyon ve süreç tasarımı danışmanlığı
• İnsan kaynakları danışmanlığı
• Mali işler dönüşümü danışmanlığı
• Değer zinciri yönetimi danışmanlığı
• Marka strateji belirleneme ve marka konumlandırma kapsamında, marka yönetimi danışmanlığı
• Pazara giriş danışmanlığı
• Tasarım danışmanlığı (endüstriyel, moda, ambalaj tasarımı)

Bilişim Danışmanlıkları

• Sanayide dijital dönüşüm danışmanlığı
• Kurumsal kaynak planlaması (ERP) danışmanlığı
• Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) danışmanlığı
• Simülasyon ve tasarım yazılımları danışmanlığı

Kısacası, günümüz dünyasında inovasyona yatırım yapan firmaların sürdürülebilirlik açısından doğru adımları attığı çok net bir şekilde söylenebilir. Bu adımları atarken ise firmaların ayrı inovasyon stratejisi tasarlamaları önerilebilir. Bu stratejileri uygularken potansiyel iyi marka imajına sahip firmalar ise küreselleşme çabalarını TURQUALITY® desteği sayesinde taçlandırabilirler. Doğru zamanda uygulamaya geçirilen inovasyon stratejilerine yönelik faaliyetler, firmaların yerel ve küresel rakiplerinden öne çıkarak pazardaki paylarını artırmada büyük rol oynayacaktır.