Karar verme yöneticilerin başat pratiklerinden biridir. Sonuçta işletmelerin başarısı yöneticilerin alacakları karara ve bu kararın sonucunda gerçekleşen pratiklere bağlıdır. Bir yöneticinin etkili bir şekilde karar vermesi bir seçimi ifade etmektedir. Dolayısıyla karar verme bir seçimdir. Yönetici seçimini yanlış yapar ve/veya eksik/hatalı yaparsa kaynakları etkili bir şekilde kullanamaz ve geri döndürülmesi zor olan en önemli kaynağı zamanını da kaybeder. Bu kadar önemli bir kavramda yöneticilerin baskı altında ve şiddetli rekabet ortamında karar verme yeteneklerinin yüksek olması önemlidir. Mahkeme salonlarında gün boyu yoğun çalışan hakimlerin davalar hakkında sürekli karar vermeleri durumunda, günün ilerleyen saatlerinde verdikleri kararların hatalı veya düşük kaliteli olması ile ortaya atılmış olan karar yorgunluğu günümüz rekabetçi iş/işletmecilik dünyasında yöneticiler için önemli bir durum olarak ifade edilmektedir.

Karar yorgunluğu (Decision Fatigue); uzun ve hızlı bir düşünme süreci ardından, yöneticilerin bireysel kararlarının kalitesinin düşmesi durumunu betimlemek için geliştirilmiş bir psikolojik tanımlamadır. Yöneticilerin gün içinde verdikleri karar sayısı arttıkça, kararlarının kalitesi düşmekte dolayısıyla karar verme yeteneği azalmaktadır ve karar yorgunluğuna maruz kalmaktadırlar.

İş/işletmecilik dünyasında yaşanan ekonomik koşullar ve pazarlardaki belirsizlikler; sürekli karar verme zorlaması yöneticilerin karar yorgunluğuna maruz bırakmaktadır. Karar yorgunluğu yaşayan bir yönetici yanlış/hatalı karar vermekte, verimsiz olmakta, rekabet hamlesi yapamamakta ya da gecikmekte dahası işletme içinde de motivasyon kaybına, bağlılığın azalmasına ve telafisi zor olan olumsuz durumlara yol açabilmektedir.

Aynı sektörde uzun süre çalışarak olaylara hep aynı pencereden bakıp miyopiye maruz kalan ve mental yorgunluğu olan yöneticiler doğrudan karar yorgunluğu yaşamaktadır. İş dünyasından Apple CEO’su Steve Jobs, Facebook CEO’su Mark Zuckerberg gibi başarılı yöneticilerin bir günde almaları gereken kararı sınırlandırdıkları ve karar yorgunluğundan korunmaya çalıştıkları bilinmektedir. Yanısıra bazı işletmelerde aynı sektörde 5 senede fazla üst düzey yöneticilik yaptırılmadığı ve sektörel değişikliklerle yeni bakış açıları oluşturulup karar yorgunluğundan korunulduğu bilinmektedir. Yöneticilerin karar yorgunluğunu engellemek için bazı uygulamalar yapmaları gerekmektedir.

• Zihin Hijyenleştirmesi: Yöneticilerin sağlıklı ve yorgunluğu azaltılmış bir zihin için rahatlık sağlayacak ve konsantrasyon oluşturacak bir zihin hijyenlenmesine ihtiyaçları vardır. Belirli zaman aralıklarında böyle bir uygulama karar yorgunluğunu azaltacak ve bir tazeleme sağlayacaktır.
• İşin Hijyenleştirilmesi: Yöneticilerin iş gerginliklerinden, iş tatminsizliğinden, uzun süreli çalışma sürelerinden, ferahlatıcı iş ortamları oluşturarak işi de hijyenleştirmeleri gerekmektedir. Böylelikle stres kontrol altına alınmakta ve yöneticilerin işleri de ferahlamaktadır.
• Yönetim Hijyenleştirmesi: Yönetim karar mekanizmasında yer alan bireylerin farklı becerilere sahip olması ve çeşitlendirilmesi önemli olmaktadır. Yönetim farklı bakış açıları kazanacak şekilde eğitimler almalı, farklı konularda çalışmalı ve işlerine uyarlamalar yapacak bir yönetim hijyenleştirmesi sağlayarak olan/olası miyopilerden kurtulmalıdır.

Kaynak ve ayrıntılı okuma önerisi: Aşağıdaki eserl(er) konu ile ilgili kaynak ve bilgilendirmeyi artırmaya yöneliktir.

• Kaplan, M. (Edi.) (2021). Strateji Yönetsel Bağlam Çerçevesinde Güncel Okumalar. Konya: Eğitim Kitabevi.