Engelli işçiler kısmi süreli olarak çalıştırılabilir mi?
LÜTFİ İNCİROĞLU
İnciroğlu Danışmanlık Denetim ve Eğitim Hizmetleri
“ÇARŞAMBA’NIN SORUSU”
4857 sayılı İş Kanunu’nun 30 uncu maddesine göre, “İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler”. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır (m.30/1).
Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken engelli hâle gelenlere öncelik tanınır (m.30/2).
Yer altı ve su altı işlerinde engelli işçi çalıştırılamaz ve yukarıdaki hükümler uyarınca işyerlerindeki işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz (m.30/4).
Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre de “İşyerinde kısmi süreli olarak çalıştırılan (Değişik ibare: RG-2/8/2013-28726) engelli ve eski hükümlü veya terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralanan işçi bulunması halinde bunlar da çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür ve toplam işçi sayısından düşülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz. Yarım ve daha fazla olan kesirler tama dönüştürülür” (m.11/1).
Engellilerin ………….. talebi halinde, işyerlerinde kısmi süreli çalışma yapan işveren tarafından engelliler……………….kısmi süreli iş sözleşmesiyle de istihdam edilebilir. Zorunlu çalıştırma yükümlülüğü, kısmi süreli çalıştırma ile karşılanmak istendiğinde, kısmi süreli işçi sayısı Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen usul ile belirlenir (m.11/4).
Sonuç olarak, engelli kişilerin, kısmi süreli çalışmaları mevzuata uygundur. Bu kapsamda, engellilerin Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünden kısmi süreli işlere yerleştirilmelerine yönelik talepleri varsa, işyerinde kısmi süreli çalışma yapan işveren, kısmi süreli iş sözleşmesiyle de engelli istihdam edebilir. Ancak bu durumda olan kişilerin, iş taleplerinin Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü aracılığı ile karşılanması gerekir. Zorunlu çalıştırma yükümlülüğü, bu koşullara uyulmak kaydıyla tam süreli işçi yerine kısmi süreli işçi ile karşılanmak istendiğinde, kısmi süreli işçi sayısı çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür ve ayrıca işyerindeki işçi sayısına ilave edilir (Yönetmelik m.11/4).
