“Coşku ve heyecan, zekadan daha önemlidir.” Einstein
Uzun bir süre dinlenmeyen bir şarkı duyulduğunda, o şarkının nerede, kiminle, nasıl söylendiğini ve en son ne zaman dinlendiği hatırlanabilir. Okul, hastane vb. yerlere gidildiğinde, daha önceki anılar yani anısal bellek tekrar canlanmaktadır. Okul arkadaşlarının isimleri hatırlanmaya çalışıldığında, anlamsal bellek tetiklenmektedir. Eğer arkadaşlar derin izler bırakmışsa, duygusal bellek hemen harekete geçer ve çok net hatırlamalar yapılır. Bellek türlerinin en güçlüsü ve en etkileyicisi duygusal bellektir. Beyin, her zaman duygulara öncelik vermektedir. Bilgi beyine girdiğinde, talamusa ulaşır ve amigdala hemen o bilgiyi kapar. Bilgi tehlikeli bir duruma işaret ediyorsa, amigdala vücudu kapsayan stres hormonlarını yaymaya başlar.
Kortizol gibi stres hormonlarının yayılması, bilgi transferinin kesilmesine ve açık bir şekilde düşünmeye engel olabilir. Bu şekilde, tüm bellek hatları bloke olmaktadır. Duygusal bellek, diğer bellek hatlarını tetiklemektedir.
Heyecan, vücutta hormon salgılanmasına neden olur. Bu hormonlar ise, amigdalayı tetiklemektedir. Etkilenen amigdala, belleği güçlendirecek sinyaller gönderir. Güçlü duygular, belirli bir olayın bellekte kalmasını destekler. Aynı zamanda da bu olayın, bilinçli bir süreçten geçmesini de engelleyebilmektedir. Heyecan, öğrenme ve bellek konusunda etkili olan bir güçtür. Duygularımız, öğrenmeyi desteklemek veya öğrenmeyi engellemek için mantığımız ile ilişki kurmaktadır (Şekil 2).
Duyguların etkili kullanılması ile başarılı bir öğrenme ve yüksek düzeyde bir kişisel performans sağlanır. Duygusal yönden yoksun, mekanik ve ezbere dayanan bilgi yığınlarının, yaratıcı bir problem çözme sürecine katkısı yoktur. Ortaya konulan katkı ise sadece taklitten ibarettir. Duygular; dikkati yoğunlaştırmayı ve öğrenmenin sürekli bir şekilde olmasını etkilemektedir. İlginin konuya çekilmediği, merakın uyandırılmadığı, konunun zevkli ve eğlenceli bir hale getirilmediği öğrenme süreçleri, bireyin hipokampüs bölgesini etkileyemediğinden dolayı başarısız olmaktadır.
Detaylı bilgiler için aşağıdaki eseri okuyabilirsiniz:
Mert, G. (2017). Organizasyonlarda Bireysel Hafıza, Artikel Yayıncılık, İstanbul. https://www.gozdemert.com/ebook/BH.pdf
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT
Nişantaşı Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi
İşletme Bölüm Başkanı & Gözde Araştırma Şirketi Kurucusu
