Hayatta bazen durup nefes almak, arkaya dönüp bakmak ve geçmişe dair muhasebe yapmak gerekir. Bu durum imalatçımız ve üreticilerimiz için de geçerlidir. İşler iyi gitmediğinde, daralma ve küçülme başladığında “Ben nerde yanlış yaptım” diyerek kendimizi ve firmamızı hesaba çekmek faydalı olacaktır.

Sondan başa doğru yapılması gereken bu değerlendirme, zirveden aşağıya doğru inilmeye başlandığı hissedildiği anda çok geç olmadan yani en dibe inmeden mutlaka yapılmalıdır. Ben bu noktaya “gözden geçirme noktası” diyorum. İnceleme sırasında şu soruların cevapları aranmalıdır:

• Nasıl ve kaç yıllık süreçte zirveye ulaştık?
• Ne kadar süre zirvede kaldık?
• Zirveye ulaşmak için hangi hamleleri yapmıştık?
• Aşağı doğru daralma ve küçülme neden ve nasıl başladı?
• Daralma ve küçülmenin sebepleri neler olabilir?
• Yeniden toparlanıp zirveye geri dönmek ve hatta daha da ileriye gitmek için neler yapılabilir?

Bazen Fabrika Ayarlarına Dönmek Gerekir

İş dünyasında ve imalat sanayiinde işler her zaman beklendiği gibi gitmeyebilir. Birtakım aksilikler, yolunda gitmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarla başa çıkabilmenin yolu fabrika ayarlarına dönmekten geçer. Bazen her şeyi kontrol ettikten sonra gerekli yedeklemeleri yapıp kendimizi ve fabrikamızı formatlamak gerekebilir. Rutine dönüşmüş ve heyecanını kaybetmiş bir süreçten kurtulmanın ve kötüye gidişatı durdurmanın yolu fabrika ayarlarına dönmekten geçer. Moral bozmaya gerek yok, yeter ki içimizdeki amatör ruhu yeniden ortaya çıkaralım, heyecanı yeniden yakalayalım. Kökü derinde, temiz mazisi olan şirketler mutlaka yeniden toparlanırlar.

Küçülme ve Daralmanın Sebepleri Neler Olabilir? Ne Gibi Durumlarla Karşılaşabiliriz?

• Satışların azalması
• Önemli ve kilit pozisyonundaki bir veya birkaç personelin ayrılması ve yerine aynı yeterlilikte personel bulunamaması
• Karlılığın ve verimin düşmesi
• Ortaklardan birinin veya birkaçının ayrılması
• Yönetimsel, finansal ve bireysel birtakım hataların yapılması
• Satış ve pazarlamada çok agresif davranıp piyasadaki tüm işlerin alınması ancak müşteriye söz verilen tarihte teslim edilememesi, ceza ile karşılaşma ve itibar kaybı yaşanması
• Tabii afet, yangın, iş kazası gibi olumsuzlukların yaşanması
• Finansa erişimde zorlukla karşılaşılması, kredi bulunamaması
• Önemli müşterilerden bir veya birkaçının alımdan vazgeçmesi
• Tedarikçilerden bir veya birkaçı ile problemler yaşanması
• Rakip firmaların piyasaya güçlü ve etkili girişleri
• Proje, arge ve imalat ekibinin yetersiz kalması
• Satınalma birimin iş yoğunluğu ve yetersizlikten dolayı zamansız ve hedefsiz alımlar yapması, hedef fiyatları yakalayamaması
• Reklam konusunda yetersiz kalınması
• Fazla ve kontrolsüz büyüme, gereksiz ve fazla harcama yapılması
• Aile şirketinden kurumsallığa doğru adımların atılmaması
• Teknolojiye ayak uydurulamaması
• Ülkede ve Dünyada olumsuz gelişmelerin yaşanması, ekonomik durgunluğa girilmesi
• Motivasyon ve irade eksikliği
• Alacak tahsilatlarında yaşanan gecikmeler sonucu borçların ödenememesi

Fabrika Ayarlarına Dönmek İçin Neler Yapabiliriz?

• Finansa erişim sağlama, yeni kaynak arayışında bulunma
• Şirket evlilikleri veya yeni ve güçlü bir yatırımcı ortak bulma
• Reklama ağırlık verme, fuarlara katılım sağlama
• Kilit pozisyonlara yeni ve dinamik personel işe alma
• Satış ekibini güçlendirme ve yeniden motive etme
• Satınalma süreçlerini iyileştirme
• İmaj yenileme, logo güncelleme, internet sitesini yapılandırma, sosyal medyada kalıcı yer edinme
• Markalaşmaya önem verme
• Fabrika binamızda görünümü iyileştirici, imaja uygun mimari değişiklikler yapma
• Atölye düzeninde olumlu değişiklikler yapma
• Personeli motive edici faaliyetlere ağırlık verme
• Yeni üretim teknikleri ve ürünler geliştirme ve arge çalışmaları yapma
• Proje birimini güçlendirme
• Ürün çeşitliliğini artırma, farklı bir ürünler pazara giriş yapma
• Teknolojiye yatırım yaparak üretimde iyileştirme gerçekleştirme
• Yeni müşterilere ulaşma, eskilerle ilişkileri canlandırma
• Yeni tedarikçilere fırsat verme
• Danışman tutarak fikirlerini ve tavsiyelerini uygulama
• Verimliliği artırıcı tedbirler alma, yalın üretim teknikleri uygulama
• Maliyetleri azaltıcı ve israfı önleyici tedbirler alma
• Organizasyon şemasını gözden geçirme, görev, yetki ve sorumlulukları yeniden düzenleme
• Gerekirse fabrika lokasyonunu değiştirme
• Kurumsallaşma adımlarını yeniden gözden geçirme, hantal bir yapıya dönüşmüşse eski samimi ortam günlerine geri dönme
• Geçmişte bizi başarıya götüren yolları yeniden çözümleme ve gözden geçirme

“Ne en zeki olan hayatta kalır, ne en güçlü olan; Hayatta kalan değişime adapte olabilen ve içinde bulunduğu çevredeki değişime en iyi uyum sağlayabilendir” (Charles Darwin)

Cavit SOY