İşyeri ve fabrikalarda güvenlik deyince ilk aklımıza gelen klasik olarak bekçi, hırsızlık, kamera, alarm sistemi konularıdır. Ancak bunların çok ötesinde yapmamız ve almamız gereken önlemler vardır. Genel güvenlik, veri güvenliği, elektrik, manyetik, araç ve oto, servis ve personel taşımacılığı, nakliye ve lojistik, insan kaynakları ve işgücü, yangın ve doğal afetler, çevre, atıklar ve iş güvenliği gibi çok yönlü güvenlik konuları vardır. Güvenlikle ilgili almadığımız her önlem işyerimizin ve şahsımızın itibar güvenliğini de zedeler ve yok eder. Güvenliğin verimliliğe, karlılığa, sürdürülebilirliğe ve imajımıza katkıları yadsınamaz.

Genel güvenlik hırsızlık konusunu kapsar ve danışma, ziyaretçiler için turnike geçiş sistemi, bekçi ve bekçi köpeği bulundurarak, alarm sistemi devreye alarak, kamera sistemlerinden yararlanarak, iyi bir fabrika içi ve çevresi aydınlatması ile bu konuyu yüzde yüze yakın oranda çözebiliriz. Ayrıca personel giriş çıkışları için kartlı, şifreli sistemler veya yüz tanıma, parmak okutma yöntemini uygulayabiliriz. Öte yandan fabrika çevresinin duvar ve tel çitlerle çevrili olması güvenlik açısından iyi olacaktır.

Veri güvenliği konusu günümüzde fabrika ve işyerlerinin en çok tedbir alması gereken alanların başındadır. Siber saldırılara, çalışanların suistimallerine karşı yazılım ve bilgisayar programlarımızı titiz uygulamalarla korumamız gerekir. Bilgisayar, internet trafiği, server ve şirket içi ağımızı virüs olasılığına karşı antivirüs yazılımları ile koruma altına almalıyız. Firewall güvenlik duvarı oluşturabilir, şifreleme ve yetkilendirme yapabilir, ağımızı tecrübeli bir bilgi işlem yöneticisine emanet edebiliriz.

Elektrik kullanımı da güvenlik önlemi almayı gerektiren diğer bir konudur. Elektrik kesintilerine karşı jeneratör bulundurmak, pano ve kablolamalara dikkat etmek, topraklama ölçümleri yaptırmak, yalıtıma önem vermek, kaçak akım ve manyetik alanlara karşı önlem almak şarttır.

Manyetik alan ve radyasyon güvenliği için trafo ve manyetik alan oluşturabilecek makinaların çevresine kurşun levhalar koymak çözüm olabilir. Elektromanyetik radyasyon seviyesi Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınlamış olduğu limit değerlerin altında olmalıdır.

Fabrika araç ve otolarının güvenliği için kasko ve sigortalarının yapılması, kullanacak sürücülerin yetkin ve belgelerinin tam olmasına dikkat edilmesi, bakım ve muayenelerinin zamanında yaptırılması, lastiklerinin yıpranmadan ve mevsimine göre yenilenmesi, araçta bulunması gereken tüm ekipmanların, yedek lastik, yangın tüpü ve ilk yardım çantasının hazır bulundurulması vazgeçilmez unsurlardır. Araç takip sistemine dahil edip takibini anlık yaparsak çok daha güvenli olacaktır.

Servis ve personel taşımacılığı yapan sürücülerin gerekli tecrübe ve yeterlilikte, SRC, psikoteknik gibi belgelerinin tam olması, araçların yeni modellerden seçilmesi, bakımlarının zamanında yaptırılması personelimiz için güvenli ve konforlu bir yolculuk sağlayacaktır.

Nakliye ve lojistik hususunda mutlaka yurtiçi ve yurtdışı güvenilir firmalarla çalışılması, firmaların taşıdıkları yükler için sigorta yaptırmış olmaları gerekir.

İnsan kaynakları ve işgücü konusu ayrı bir güvenlik sorunudur. İşe alım yapacağımız zaman özgeçmişleri dikkatli incelemeniz, iyi seçim yapmanız, adaylarla dikkatli konuşmanız, adli sicil ve referanslarına önem vermeniz gerekir.

Yangın ve doğal afetlere karşı gerekli önemleri almanız, yangın tesisatını ve söndürme tüplerini periyodik aralıklarla kontrol etmeniz, düzenli olarak personele eğitim vermeniz ve tatbikatlar gerçekleştirmeniz önem arz eder. Binanızdaki olası riskleri belirleyip gerekli tamiratları aksatmadan yapmanız da önemlidir.

Çevre ve atıklar konusunda duyarlı olmanız, atıkları sınıflara ayırıp biriktirmeniz ve yasal yollarla imha edilmeleri ve geri dönüştürülmeleri için güvenilir firmalara teslim etmeniz gerekir. Özellikle tehlikeli ve kimyasal atıklar konusunda daha titiz davranmanız önemlidir.

Gıda Güvenliği için yemek yapılan ve dağıtılan bölümleri denetlemeniz, temiz tutulması konusunda titiz davranmanız, personelin hijyenik eğitimini alması ve portör muayenesinden geçmesi, yenilen yemeklerden numuneler alınıp belirli bir süre saklanması gerekir. İçme ve kullanma suyu analizleri periyodik aralıklarla yaptırılmalıdır.

İş güvenliği konusu en önemli güvenlik konularından biridir. Bu konuyla ilgili olarak;

• Çalışanlara iş güvenliği eğitimleri verilmesi, gerekli belgelerin düzenlenmesi ve alınması
• Risklerin belirlenip önlenmelerin alınması
• Sanayi tüplerinin dolu ve boş olarak ayrılması ve korunması
• Çalışanlara yönetmeliklere uygun iş elbisesi, eldiven, baret, ayakkabı, koruyucu gözlük, kulak tıkacı, toz maskesi gibi ekipmanların verilmesi ve titizlikle kullanmalarının sağlanması
• Vinç, forklift, elektrik tesisatı, topraklama, transpalet, kompresör, yangın tesisatı, hidrofor tankı, paratoner, kaldırma halatları gibi kısımların yıllık periyodik kontrol ve bakımlarının yapılması
• Dışarıdan fabrikanıza tamir, bakım ve iş yapmak için diğer firmalardan gelen personelden belirli güvenlik şartlarını taşımalarının istenmesi
• Uygun ve ayrı bölmelerde sigara içme alanlarının yapılması
• İş güvenliği ekiplerinin oluşturulması, eğitimlerinin verilmesi, özellikle ilk yardım ekibi oluşturulması ve ecza dolabı bulundurulması
• Tuvalet, depo, soyunma odası gibi kısımların temiz tutulması
• Çalışanların periyodik olarak sağlık kontrolünden geçirilmesi, işe girişlerde belirli tetkiklerin istenmesi
• İş güvenliği ilgili uyarı levhaların ve makine kullanım talimatlarının görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması
• Tüm makinaları kullanan kişilerin kullandıkları makinalarla ilgili eğitimleri almış olmaları
• Boya ve diğer kimyasal maddelerin uygun koşullara saklanması ve depolanması
• Yüksekte çalışanlar için gerekli önlemlerin alınması
• Gürültü ve toz ölçümlerinin yaptırılması
• Rafların duvara sabitlenmesi
• Fabrika içi yürüyüş yollarının çizilmesi

Görüldüğü gibi güvenlik deyip geçmemek gerekir. Alınmayan, zamanında yapılmayan ve ertelenen her önlem başımıza telafisi güç veya imkansız sorunlar açabilir. Çıkabilecek bir yangın, olası bir iş kazası, bilgisayar sistemine bir siber saldırı bu zamana kadar yaptığınız emeklerin boşa gitmesine sebep olabilir. Şayet stratejik öneme sahip bir üretim yapıyor veya hammadde bulunduruyorsanız durum daha da ciddi demektir.

Cavit SOY