Dünya nufus artışına paralel hızla büyüyen gıda sektöründe ‘’Gıda Satınalması’’ tedarik zincirindeki başlangıç noktalarından biri olma özelliğini korumaktadır.
Özellikle 1980’lerden sonra pazarlama alanında yaşanan değişimler ve interaktif pazarlama ile Hızlı Tüketim Maddelerinin artması sonucu raflarda yerini alması gereken yüzlerce yeni ürün ve mevcut ürünlerin devamlılığı son derece önem kazanmıştır.Bu sayede şirketler saha’da ürün bulunabilirliklerini arttırmışlar ve pazar paylarını koruyup üzerine çıkmayı başarmışlardır.Bu başarının sürdürülebilir olması fabrikalarındaki hatların kesintisiz çalışması ile doğrudan ilgilidir.Sistemin çalışabilmesi ise düzenli bir satınalma stratejisine ve uyumlu tedarikçi ağına bağlıdır.Bu sayede FMSG (Fast Moving Consumer Goods – Hızlı Tüketim Malları Sektörü ) sektöründe fabrikalar kendi satış sezonlarında günde 3 vardiyaya kadar çıkan bir üretim performansı yakalayarak satışa kesintisiz hizmet vermeye devam etmişlerdir. Bu yüksek tempo içerisinde Gıda Satınalması’da kritik rol oynamaya başlamıştır.
Zamanında hammadde temin edilemez ise üretim yapılamayacak ve raflara konacak ürünlerde aksamalar oluşacaktır.Hiç bir tüketici FMSG sektöründe bugun tüketemediği bir gıda ürününü ertesi gun iki katı tüketmek için alım yapmaz.Rafta bulunamayan her ürün satış kaybı demektir.Bu yüzden şirketler kendilerine ilkeler belirleyerek sağlıklı bir tedarikçi ağı kurmaya ve kritik hammadde & malzemelerde sadakat ile her iki tarafında kazan kazan ilkesine dayalı ticaret kurallarını harmanlamaya özen göstermişlerdir.Buna ilave olarak doğru bir satınalma stratejisi ilede hem maliyetlerini disipline etmişler hemde kalite standartlarına yükseğe çıkarmışlardır.Tedarikçilerde yüksek kalite beklentisi olan şirketlerle çalışarak kendi standartlarını geliştirmiş ve müşteri portfoylerini arttırmışlardır.
Satınalma departmanı bu zincir içerisinde özellikle tedarikçi seçim aşamasından başlayarak nihai ürün oluşana kadar geçen tüm süreçlerde kritik rol almaktadır. Hammadde ve malzeme tedarikçisi seçimi son derece titizlikle ve diğer departmanlarla koordineli olarak yapılmalıdır.Araştırma ve geliştirme, Kalite,planlama ve lojistik departmanları seçim sürecinde aktif rol oynamalıdır. Satınalma ise bu departmanların merkezinde koordinasyon görevini yürütmelidir.
Satınalma departmanı ilk aşamada AR&GE veya üretim departmanlarından gelen istek ve ihtiyaç doğrultusunda malzeme ile ilgili pazar araştırması yapmalı ve şirketin yapısına uygun tedarikçileri belirleyerek üretimde aksamaya yol açmayacak tedarikçi seçimlerine özen göstermelidir.Zira özellikle Gıda Sektörüne hizmet eden tedarikçilerde Gıda Güvenliği ve Hijyen son derece önemlidir.Satınalma da en ucuza bir mal veya hizmet edinmek tek ilke değildir.Satınalmanın temel ilkesi ‘’Şirketin istek ve ihtiyaçlarını mevcut tedarikçi portfoyunu geliştirerek,ihtiyaca zamanında ve iyi servis verebilen ,teknik ve yuksek kalite özelliklerine sahip ve şirket’in temel prensipleri ile örtüşen tedarikçilerle çalışmak’’ olmalıdır.
Özellikle Gıda sektöründe hammadde ve malzemeyi en ucuza mal etmediğimiz durumlarla çokça karşılaşabiliriz.Zira ürün içeriğinde kullanılan bazı hammadde ve malzemeler çok fazla tedarikçi pörtfoyüne sahip olmayabilirler veya gıdaya uygun üretim koşullarında üretilmemiş olabilirler.Bu gibi durumlarda kendi alanında saygın ve son derece hassas firmalarla çalışıyor olmak belki piyasadaki muadillerine göre bize maliyet dezavantajı yaratıyor gibi gözükebilir ancak gıda güvenliği ve hijyen gibi sonradan şirket’in hem mali açıdan zayıflamasına hemde Pazar payı kaybederek belkide yok olmasına kadar götürecek bir süreçten koruyabilir.
Satınalma ekibi üyeleri portfoylerini genişletmeye ve bu portfoyleri içerisinde kendi şirket yapı ve kalite anlayışına uygun tedarikçileri katma yönünde araştırmacı kimliklerinide göstermelidirler.Piyasayı aktif bir şekilde takip ederek kendilerini sürekli güncel tutmalı ve gerekirse alanları ile ilgili teknik uzmanlaşmaya dahi gitmelidirler.
Tedariçi seçiminde kalite ,fiyat ,servis,lokasyon,ürün garantisi,ödeme şartları,sevkiyat,finansal güç,sürdürülebilir büyüme,Ar&Ge çalışmaları ve sadakat dikkat edilmesi gereken önemli kriterler arasındadır.İçinizdeki araştırmacı ruhu çıkartmaya hazırsanız iyi bir satınalmacı olma yolundasınız demektir.Bunu ortaya çıkartmaktan sakın korkmayın.
Satınalma Dergisi bu yönde size iyi bir kılavuz olacaktır.Dergi’nin çalıştığı sektör ne olursa olsun herkesin kendinden bir şeyler bulabileceği , birbirlerimizin tecrübelerini paylaştığı ve faydalanacağı bir platform olduğunu şimdiden görmek beni oldukça heyacanlandırıyor.Satınalma alanında kariyer yapmayı hedefleyen tüm arkadaşlarım için bu derginin ışık olacağından hiç şüphem yok.
Bu fikre inanan ve bizlerinde içimizdeki inancı körükleyerek aynı amaç uğrunda buluşmamızı sağlayan sevgili hocam Sayın Prof Dr.Murat Erdal’a teşekkür etmek istiyorum.Zira akademik tecrübesini bu dergi ile birleştirerek sahadan uzak olmadığını bizlere göstermiş ve bu ülkeye faydalı olmak için ne kadar özverili çalışmış olduğunu bir kez daha kanıtlamış oldu.
