Kurumsal sürdürülebilirlik farkındalığı yüksek şirketler süreçlerinin tamamında çevresel, sosyal ve finansal sürdürülebilirlik kriterlerine uyum sağlamaya çalışır. Ürün ve hizmet geliştirme, insan kaynakları, satış ve pazarlama, müşteri ilişkileri vb gibi süreçlerinin her birinde kurumsal sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk standartlarına uygun hareket eder. Aynı hassasiyet satın alma kararlarında da geçerlidir. Tedarik zinciri sürdürülebilirliği ve sorumlu satın alma prensipleri bir şirketin uzun vadede kurumsal sürdürülebilirliği elde etmesinde kritik rol oynar. Zira, bir şirketin ortaya koyduğu ürün ve hizmetlerin yaşam döngüsü boyunca sürdürülebilir olmasının yolu sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi sayesinde mümkün olur. Tedarik zinciri yönetimini gerek ürün ve hizmet içeriği, gerek adil iş uygulamaları ve iş etiği, gerekse finansal kârlılık bazında sürdürülebilir hale getirebilen şirketler kurumsal sürdürülebilirlik bağlamında piyasada fark yaratabilir.

Şirketler tedarik zincirinde beraber çalışacağı iş ortaklarını seçerken sorumlu satın alma ilkelerinin bir gereği olarak kurumsal sürdürülebilirlik farkındalığı yüksek olan kuruluşlarla çalışmaya öncelik verirler. Peki bu kararları hızlı ve kolay bir şekilde nasıl alabilirler? 2007’de kurulan ve günümüzde dünyanın en saygın sürdürülebilirlik derecelendirme hizmeti sağlayıcı olan Ecovadis, bu konuda çok etkili çözümler sunabiliyor. Ecovadis, kendisine başvuru yapan şirketleri çevre, çalışma ve insan hakları, iş etiği ve sürdürülebilir tedarik başlıkları altında değerlendiriyor ve her bir kategoride puanlamalar yapıyor. Sonuçları başvuruda bulunan şirketin ticaret ortaklarıyla paylaşarak hem tedarikçilerin hem de satın alma yapacak tarafların kararlarına doğrudan etki edebiliyor. Şirketler Ecovadis’e üye olarak Ecovadis sürdürülebilirlik derecelendirme hizmeti almış kuruluşların performansını yakından takip edebiliyor ve bu sayede satın alma kararlarını verirken bu sonuçları referans alabiliyor.

Ecovadis’ten derecelendirme hizmeti almak aslında çok kolay. Bunun için karmaşık süreçlere, yerinde denetimlere (çoğu zaman), uzun değerlendirmelere vs gerek kalmıyor. Şirketler, Ecovadis üzerinden bir çevrimiçi kayıt oluşturarak şirket profilini, faaliyet alanını, iletişim bilgilerini vs giriyor. Daha sonra şirketlerden bir anket doldurması isteniyor. Bu anketlerdeki sorular cevaplandırılıyor; aynı zamanda şirketten birtakım dokümanları sisteme yüklemesi talep ediliyor. Anket tamamlandıktan sonra cevaplar ve dokümanlar Ecovadis uzmanları tarafından analiz ediliyor. Analiz sonucunda şirketlere dört ana başlık (çevre, çalışma ve insan hakları, etik, sürdürülebilir tedarik) altında puan kartları veriliyor. Bu sonuçları iş ortaklarıyla paylaşan şirketler, müşterilerle doğrudan iş birliği kurabiliyor ve kendisini hangi alanda geliştirmesi gerektiğini öğrenebiliyor. Şirketler, diğer şirketlerin Ecovadis’te tanımlı sürdürülebilirlik puanlarını da görebildiğinden sürdürülebilir satın alma kararlarını bu puanlara göre verebiliyor.

Ecovadis’in sorumlu satın alma kararlarına bu denli etki etmesinin ve verdiği hizmetlerin dünya çapında bu kadar saygı görmesinin en önemli sebebi, değerlendirme metolojisinin uluslararası sürdürülebilirlik ilkelerine uygun şekilde hazırlamış olmasıdır. Küresel Raporlama Girişimi (GRI), Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC) ve ISO 26000 Sosyal Sorumluluk standartlarında yer alan prensipler, Ecovadis’in derecelendirme metodolojisine ışık tutmaktadır. Bunun yanı sıra kurumsal sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk performasını çok geniş bir yelpazede değerlendirmesi Ecovadis’in sonuçlarını global ölçekte geçerli kılmaktadır.

Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi için şirketler, tedarikçilerinin temelde sosyal, çevresel ve finansal performansına bakmaktadır. Ecovadis’in sürdürülebilirlik derecelendirme metodolojisinde de bu başlıklara detaylı olarak yer verilmektedir. Bunları şöyle özetleyebiliriz:

• Çevresel konular
  • Enerji tüketimi ve sera gazı emisyonu
  • Biyoçeşitlilik
  • Atık, malzeme ve kimyasal yönetimi
  • Su yönetimi
  • Müşteri sağlığı ve güvenliği
  • Ürün yaşam döngüsü analizi
  • Çevresel uyumluluk
• İnsan hakları ve iş uygulamaları
  • Çalışma koşulları
  • İş sağlığı ve güvenliği
  • Sosyal diyalog
  • Kariyer yönetimi
  • Çocuk işçiliği kullanmama, zorla işçi çalıştırmama
  • İş ortamında ayrımcılığın engellenmesi
• İş etiği
  • Rüşvet ve yolsuzlukla mücadele
  • Rekabet dışı uygulamalar
  • Bilgi yönetimi
• Sürdürülebilir tedarik
  • Tedarikçilerin sosyal ve çevresel performansı

Ecovadis, şirketlerden bu konulardaki performans ölçümü yapılmasını sağlayacak birçok doküman talep etmektedir. Bunlar yönetim sistemi sertifikaları, çalışan bilgileri, iş talimatları, çalışan memnuniyet anketleri, müşteri şikayetleri, kurumsal politikalar, yazılım ve donanım listesi vb olabilir. Ecovadis, bazı durumlarda yerinde denetimler de yapmayı isteyebilir. Bunun için bağımsız üçüncü taraf değerlendirmeler yapan şirketlerle anlaşarak denetçilerin kurumun iş sahalarını denetlemesini isteyebilir.

Ecovadis günümüzde birçok farklı sektörde 100 binin üzerinde şirket için sürdürülebilirlik derecelendirme hizmeti sağlamıştır. Finans, eczacılık, elektronik, enerji, imalat ve makine, gıda ve perakende satış sektörüne yönelik verdiği hizmetler şirketlerin satın alma kararlarında güçlü bir etki oluşturmayı başarmıştır. Değerlendirme sürecinin şeffaf ve hesap verebilir olması, sürekli iyileştirme yaklaşımını esas alması ve kanıta dayalı olması sonuçlara olan güveni daha da artırmaktadır.

Dilek AŞAN

Taksim Danışmanlık