HAVALİMANLARIMIZ PAHALI MI ?
Bu sorunsalın, oldukça anlaşılabilir ama bir türlü de anlayışla karşılanamayan bir izahı vardır bende. Her yaz gündeme gelen Muğla’nın Bodrum ilçesindeki lahmacun fiyatları ya da İzmir’in şirin ilçesi Çeşme’de içilen bir bardak çaya verilen paralar bile çok net açıklanabilir ama Havalimanlarındaki olay bambaşka bir şeydir hayatımızda.
Havalimanları Neden Pahalı ?
Eğer bu sorunu bugüne kadar hiç fark etmediyseniz yazının geri kalanını okumanıza da gerek yok. Çünkü ya hiç Tayyare[1] kullanarak bir yerlere gidememişsiniz ya da şu bir şeyler alırken fiyatını sormayanlardansınız.
Olayı anlamak için “Piyasa Ekonomisine Giriş” seviyesinde bir bilgi yeter de artar bile. Lakin anlayışla karşılamak için sabır taşı.
Bakın Burası Çok Önemli: Değeri değişen her malın fiyatı da değişir.
BİR TİCARİ MALIN DEĞERİ NASIL DEĞİŞİR ?
a) Talep edenler, arz edenlerden fazla olursa: Bir ürün ne kadar pahalı olursa olsun yine de az satıcının olduğu yerde hiçbir satıcı müşteri kapma derdine düşüp de fiyat düşürmez. Ör: 2021 yılında İstanbul Havalimanından 26,5 milyon uluslararası yolcu geçmiş. Dakikada 50 yolcu demek.
Ayrıca unutmayın size pahalı gelen şey başkalarına gelmiyor olabilir.
b) Fizyolojik Olarak Zorluklar varsa: Tüm canlılar ya suya ya yemeğe ya da hem yemeğe hem de suya ihtiyaç duyarlar. Uçuşunuzda saatler süren bir gecikmeniz varsa ve Havalimanı dışına da çıkamıyorsanız, sistemin aradığı müşteri durumuna düşmemeniz imkansızdır. “Ne pahasına olursa olsun almalıyım” diyen bir müşterisinizdir artık. İşte bu yüzden Havalimanlarında ölmeyecek kadar bir şeyler yemenin maliyeti şehir merkezinde tıka basa yemeninkinden her zaman fazla olur.
c) Alternatifsizlik: Havalimanları gibi yüksek güvenlikli yerlere satmak ya da tüketmek için dışarıdan istediğiniz gibi yiyecek-içecek sokamazsınız. (Bakınız: Sinema salonlarında satılan mısır patlağı ve dondurma fiyatları) O kadar üst aramasında illa bir neden bulup elinizden alınacağını bile bile yanınıza bir şey almazsınız ve Havaalanı içinde satılanlara mecbur kalırsınız.
d) İşletmelerin Yüksek Mağaza Kiraları ve Genel Giderleri: Havalimanlarında yiyecek-içecek satış alanları kısıtlıdır. Bu nedenle de m2 üzerinden kira ücretleri oldukça pahalıdır. Üstüne bir de çalışan personellerin birden fazla dil konuşabildiğini ve tamamen resmi olarak çalıştırılması gerektiğini de hesaba katarsak (Bu arkadaşlarımızın işverene maliyeti şehir içi dükkanlardakilere göre elbette daha fazla olacaktır) tüm giderlerin ürün fiyatlarına fazlasıyla yansıtılması sonucuna varırız.
e) Düşük Rekabet Ortamı: Havalimanlarındaki mağazalar şehir merkezindekilerin aksine kendi içlerinde bir rekabet halinde de değildirler. Planlı ve kontrollü bir seçilmişlik içinde tek hizmet sağlayıcı olmanın tadını çıkartırlar ve yaşadıkları yüksek maliyetleri fiyatlara çok rahat yansıtabilirler. Bu nedenle fiyatları aşağıya çekme zorunluluğu da hiç hissetmezler.
f) Kısıtlı Depolama ve Teşhir Alanları: Tüm bu saydıklarımıza bakarak 1 birime şehirde satılan su havalimanlarında nasıl olsa 5 birime bile satılıyor diye havalimanlarında kamyonlarca dolusu su getiremezsiniz. Yani havalimanı kapasitelerinin kısıtlı olmasından dolayı ürünlerin konulacağı her raf/dolap çok değerlidir. E bu durumda işletmeye maliyet olarak yansıdığına göre otomatikman fiyata da yansır.
g) Ulaştırma: Ürünü tüketmek kadar satmak içinde Havalimanlarına ulaştırmak büyük bir maliyettir. Şehir merkezinde bulunan işletmelere aynı kamyonla dağıta dağıta sevkiyat yaparsınız. Ama Havalimanlarında böyle bir alternatif yoktur. Yani sadece Havalimanındaki mağazaya ürünler ulaştırılır ve bunlar sadece kısıtlı saatlerde yapılırlar. Alın size bir maliyet daha. Otomatikman bu da ürün fiyatına yansıtılır.
Havalimanlarından yüzbinlerce insan gelip geçmektedir. Ve yukarıdaki nedenlerin hep bir sarmal olarak birbirini kucaklaması (tam ifade bu olmayabilir) sonucunda müşterileri kucaklayan bir Havalimanı Ekonomisi oluşmaktadır.
Bu zorunlu olarak gelip geçen yolcuların sadece bir kısmının dahi burada satılan ürünleri satın almaları aslında sadece seyahat hizmeti için kurulan havalimanı ekonomisini canlı tutmaya yetmektedir.
“Bir ürün fiyatı, piyasada satılabildiği sürece düşmez”
Bundan dolayı havalimanlarında satılan ürünler hiçbir zaman ucuzlamayacaktır.
Zafer URFALIOĞLU
Kaynak:
https://www.sahindogan.com/havalimanlari-neden-pahalidir
[1] Tayyare (Uçak); hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, ilerleyebilen motorlu bir hava taşıtıdır. Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/U%C3%A7ak
Emeğinize sağlık çok güzel açıklayıcı bir yazı olmuş.
oldukça faydalı bir yazı olmuş