Dövize Genel Anlamda Bakalım İsterseniz
Ülkemizin ödemeler dengesi, TCMB rezervleri, ihracatın ithalatı karşılama oranları, yurt dışından ithal edilen tüm ithalat kalemleri için gerçek anlamda ihtiyaç duyduğumuz varlık; dövizdir.
Dövizin az oluşu veya olmaması ülkemiz açısından ciddi sıkıntılar doğuracağı gibi gerek sermaye hareketleri, gerek ülkemize gelen, gerekse ülkemizden giden yatırımcılar, ülkemizin yatırım projeleri için dövizin varlığı şarttır.
İhracatçıya Gerekli Olan Döviz ve Kurları
İhracatçıya bir göz atalım. Hali içler acısı. Ne söylesek, nasıl teselli etsek ihracatçılar haklıdır döviz kurları konusunda. Hem ihracatın arttırılması isteniyor, hem de döviz kurlarına tam sana pres baskı yapılıyor. Bırakın kurların aynı yerinde kalmasını, ihracatçının döviz kurları günden güne bilinçli ve kontrollü biçimde aşağıya doğru ivmeleniyor. Düşürülüyor.
Son grafiğimize baktığımızda bugünkü USD / TRL döviz kuru C/32.2100 şeklinde ve bugünden iki ay geriye gittiğimizde döviz kurunun yine aynı yanı USD / TRL döviz kuru C/32.2100 olduğunu göreceğiz.
Bırakın kurların enflasyon oranında yükselmesini, kurlar tam iki ay önceki kurlar ile aynı.
Bu arada iki ay içerisinde gerçekleşen piyasa enflasyonunun da ortalama % 9 olduğunu düşündüğümüzde USD / TRL döviz kurunun enflasyon artışı oranında olması gerektiğini varsayıp kurların da % 9 enflasyon oranında artacağını varsayarak bugün döviz kurunun USD / TRL döviz kurunun C/35.00 üzerinde olması gerekirdi.
Ama bugünkü kurların baskı neticesi USD / TRL döviz kuru C/32.21 civarında kalması demek ihracatçının kazancından aşağı yukarı iki ayda % 9’luk bir kayıp yaşandığı ortadadır.
İhracatçıya Rekabetçi Kur Gerekli
Ülkemizin ihracat rakamlarının artması ve Türk Mallarının global piyasalarda satılabilmesi için ihracatçılarımıza kesinlikle enflasyon oranında rekabet edilebilir kurlar gereklidir.
Söylemekten hicap duyuyorum ki, bugün ihracatçılarımız ya alıcılar ile yapmış oldukları sözleşmelerini iptal etme yoluna gidiyorlar, ya da zararına yükleme yapıp işini rölantitye almayı tercih ediyorlar.
Kurların Sürekli Düşüş Göstermesinin Nedeni
Piyasamızda faizler yüksek. Hatta paran çok ise alacağın faiz de pazarlık usulü artabiliyor. Hal böyle olunca yurt dışından gelen paraların hızı artıyor. Carry Trade. Bu paranın gelişi sırasında döviz bolluğu yaşansa da, belli bir vadeden sonra bu paralar tekrar ülkemizi terk etmeye başladığında biz ülke olarak sıkıntıya gireceğiz. Emsallerini geçtiğimiz yıllarda yaşadık.
Bu Kurlar ile Olan İhracatçıya Oluyor
Piyasa gereği yüksek faiz, gerileyen döviz kurunun bedelinin bir kısmını ihracatçı ödeyecektir. İhracatçı sürekli ağlar.
Bugünkü ihracatçımızın durumu.
Dövizin Boğazını Sıkar, Nefesini Keserseniz
Dövizin hareket etmesinin önüne geçmek için, dövizin boğazını sıkar, dövize nefes aldırmaz iseniz, bir süre sonra döviz hareketsiz kalır, elden ayaktan gider.
Nefes alamayan ölüm döşeğindeki dövizin ihracatçıya faydası olmaz. Aylardır komaya girmiş gibi hareketsiz bir şekilde kalan dövizin, ülkemize döviz girdisi sağlayan ihracatçıya asla faydası olmayıp, fayda sağlayacağı kesim ise ülkemizden sürekli döviz çıkışı sağlayan ithalatçılar olacaktır.
Çok hareketli, türbülansa yakalanmış uçak gibi hareket eden dövizin olsa olsa spekülatörlere faydası olur ki ülkemiz bu hareketlerden zarar görür. Sürekli iniş ve çıkış gösteren döviz ile ihracatçı iş yapamaz, yurt dışına fiyat veremez, ülkemizde de fiyat istikrarı sağlanamaz.
Reşat BAĞCIOĞLU
ICC Uluslararası Ticaret Odaları
Türkiye Milli Komitesi
Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi
