Döviz Kurları

Hazin bir tablo paylaşıyorum. Öyle bir tablo ki ihracatımızın önündeki üç takozdan bir tanesi.

İhracatın önündeki diğer takozlar nedir deseniz;

• Döviz kurları,
• Enflasyon,
• Rekabet

Şimdi hazin tablomuza göz atalım;

Yukarıdaki tablo son 3 aya ait dövizin ne denli donuk kaldığını, adeta kurların dondurulmuş / komaya girdiğini göstermektedir. Dolar TRL kuru C/18.50, 18.60 civarında.

Bu tablo da son 6 aya ait grafik. Altı ayda enflasyon ortalama % 30 – 35 artış göstermesine karşılık döviz kurları duygusuz, duyarsız, hareketsiz, üzerine ölü toprağı atılmışçasına hareketsiz durmaktadır.

Dış Ticaret ve İhracat Rakamları

T.C. Ticaret Bakanlığı’nin sitesinden aldığım bu tabloya bakalım;

Diyeceksiniz ki ihracatımız rekor üzerine rekor kırıyor. Bu şekilde düşünenler;  haklısınız. Rekor..

2022 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre;

• ihracat %1,9 oranında artışla 21 milyar 854 milyon dolar,
• ithalat %14,0 oranında artışla 30 milyar 655 milyon dolar

oldu.

2022 yılı Ocak-Kasım döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre,

• ihracat %13,9 oranında artışla 231 milyar 248 milyon dolar,
• ithalat %36,6 oranında artışla 331 milyar 98 milyon dolar

olarak gerçekleşti.

Asıl Rekor Kıran İthalatımızdır

• ihracat %13,9 oranında artışla 231 milyar 248 milyon dolar,
• ithalat %36,6 oranında artışla 331 milyar 98 milyon dolar,

olunca ithalat ile ihracat arasındaki alehte fark yaklaşık USD.100.000.000.- civarında

İhracatımız rekor kırmakla birlikte ithalatımız açık ara gerçek rekoru kırandır.

Donuk Döviz Kurlarının İhracatımıza Olumsuz Etkisi

Döviz kurları yukarıdaki grafiklerde de anlatıldığı üzere donuk kalmıştır. USD TRL kurları aylardır C/18.00 – 18.60 civarında ve hareketsiz kalması ile birlikte ülkemizdeki gerçek enflasyon rakamlarının da etkisi ile ihracatçımızın maliyetlerin ciddi anlamda yukarı çekmiştir. Maliyetlerin yukarı çıkması ancak döviz kurlarının düşük kalması ile ihracatçımız;

• global pazarda USD.10.- olan bir ürün için USD.13.- , USD.14.-

vermek zorunda kalmıştır.

Global piyasada kuruşların dahi önemli olduğu fiyatlandırmada sınıfta kalıyoruz. Fiyat tutturamıyoruz. Tutturamadığımız fiyatlar dolayısıyla hem Pazar payımızı kaybediyor, hem de ihracatımızda gereken performansı gösteremiyoruz.

Artan maliyetlerle birlikte, gerçekçi dalgalı kur politikasının olmaması, kurların aynı kalması ile biz ihracatımızda ayağımıza kurşun sıkıyoruz.

Döviz Kurlarını Durdurmak Adına

Döviz kurlarını durdurmak adına;

Döviz kurlarını durdurmak adına ne kaynaklar heba ediliyor… Ülkemizde yer yerinden oynasa, mali piyasalarda deprem de olsa, döviz kurları hiç tepki vermiyor.

Döviz kurlarının eli kolu bağlandı.

Çünkü dövizin elini, kolunu, başını, parmaklarını velhasıl hareket edecek nesi varsa sıkı sıkıya bağlanmış ve markaja alınmıştır.

Döviz kurlarının bu şekilde sıkı sıkıya bağlanmasının bir maliyeti, bir külfeti olacaktı elbet.

Bunlar;

• Dövizi aynı fiyatta tutabilmek adına döviz kaynaklarımızın gereksiz yere kullanılıp sarf edilmesi,
• İhracatımızın belirgin bir biçimde düşmesi. Bırakalım şu “rekor” hikayesini..
• Döviz kurlarını tutarak ithalatçılara sabit kur garantisi verilerek, kur riskinin ortadan kaldırılarak ithalatçılara cesaret verildi,
• Enflasyon artarken döviz kurlarının sabit kalması piyasanın dengesin bozdu. Piyasanın dengesinin bozulması farklı alanlarda kendini göstermeye başladı.
• Enflasyon fiyat artışını, fiyat artışı da maliyetleri olumsuz etkiledi. Maliyetlerin artması ile ihracat nefes alamaz oldu. Bugün nefessiz kalan ihracat yarın komaya girer
• Kurlar artmasın derken ülkemize döviz girişinin önüne engel koyduk.

Enflasyon etkilerinin önüne geçileceğine, döviz kurlarının serbest hareket etmesini engellemek orta ve uzun vadede ülkemize kaybettirecektir.

Reşat BAĞCIOĞLU

ICC International Chamber of Commerce

Türkiye Milli Komitesi

Türkiye Bankacılık Komisyon Başkanlığı üyesi