3 Mayıs 2023 tarihli ve 32179 sayılı Resmi Gazete ile Gümrük Yönetmeliği’nde önemli değişiklikler yapılmıştır. Bunlardan vergi unsuruna etkisi bakımından en önemlisi Menşe Şahadetnamesi kullanım kriteri ile ilgili düzenlemedir.
| YENİ HALİ | ESKİ HALİ |
| MADDE 2- Aynı Yönetmeliğin 38 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. | |
| “MADDE 38- (1) 205 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla menşe esaslı ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde önlemin, ilave gümrük vergisinin veya mali yükümlülüklerin uygulanmaması için eşyanın söz konusu uygulamalara tabi ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli sayılmaması gerektiğini veya İthalat Rejimi Kararı eki listelerde Dünya Ticaret Örgütü üyesi olmayan ülkeler için öngörülen gümrük vergisi oranının aynı listelerde yer alan Diğer Ülkeler sütununda gösterilen gümrük vergisi oranından daha yüksek bir oranda belirlenmiş olması halinde eşyanın Dünya Ticaret Örgütü üyesi ülke menşeli olduğunu tevsik etmek üzere menşe ülkenin veya ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olan menşe şahadetnamesi ibraz edilir. | MADDE 38 – (1) 205 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla menşe esaslı ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde önlemin, ilave gümrük vergisinin veya mali yükümlülüklerin uygulanmaması için eşyanın söz konusu uygulamalara tabi ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli sayılmaması gerektiğini tevsik etmek üzere menşe ülkenin veya ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olan menşe şahadetnamesi ibraz edilir. |
| (2) Menşe şahadetnamesinin sonradan ibraz edileceğinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinde belirtilmesi veya ibraz edilen menşe şahadetnamesinin şekil veya muhteva itibarıyla yanlış veya eksik bilgi taşıması nedeniyle gümrük idaresince kabul edilmemesi halinde; İthalat Rejimi Kararı eki listelerde Dünya Ticaret Örgütü üyesi olmayan ülkeler için uygulanan yüksek oranda vergiden kaynaklanan gümrük vergisi farkı, menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülükler nakit teminata bağlanmak suretiyle usulüne uygun bir menşe şahadetnamesi ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süre verilir. Mücbir sebep halleri saklı kalmak ve bitiminden önce başvurmak kaydıyla bu süre gümrük idare amirince en fazla otuz gün uzatılabilir. Süresi içinde usulüne uygun olarak düzenlenmiş menşe şahadetnamesinin ibrazı halinde alınan teminat iade edilir. Menşe şahadetnamesinin kabul edilmemesi halinde ise alınan teminat irat kaydedilir. | (2) Menşe şahadetnamesinin sonradan ibraz edileceğinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinde belirtilmesi veya ibraz edilen menşe şahadetnamesinin şekil veya muhteva itibarıyla yanlış veya eksik bilgi taşıması nedeniyle gümrük idaresince kabul edilmemesi halinde; menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülükler nakit teminata bağlanmak suretiyle usulüne uygun bir menşe şahadetnamesi ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süre verilir. Mücbir sebep halleri saklı kalmak ve bitiminden önce başvurmak kaydıyla bu süre gümrük idare amirince en fazla otuz gün uzatılabilir. Süresi içinde usulüne uygun olarak düzenlenmiş menşe şahadetnamesinin ibrazı halinde alınan teminat iade edilir. Menşe şahadetnamesinin kabul edilmemesi halinde ise alınan teminat irat kaydedilir. |
| (3) İkinci fıkrada belirtilen haller dışında, İthalat Rejimi Kararı eki listelerde Dünya Ticaret Örgütü üyesi olmayan ülkeler için uygulanan yüksek oranda vergiden kaynaklanan gümrük vergisi farkı, menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklerin beyan edilerek ödenmesi halinde, beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süreyi aşmamak üzere menşe şahadetnamesi ile gümrük idaresine başvurulması halinde, tahsil edilen tutar geri verilir. Mücbir sebep halleri saklı kalmak ve bitiminden önce başvurmak kaydıyla bu süre gümrük idare amirince en fazla otuz gün uzatılabilir.” | 3) İkinci fıkrada belirtilen haller dışında, menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklerin beyan edilerek ödenmesi halinde, beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süreyi aşmamak üzere menşe şahadetnamesi ile gümrük idaresine başvurulması halinde, tahsil edilen tutar geri verilir. Mücbir sebep halleri saklı kalmak ve bitiminden önce başvurmak kaydıyla bu süre gümrük idare amirince en fazla otuz gün uzatılabilir. |
| MADDE 3- Aynı Yönetmeliğin 205 inci maddesinin dördüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir. | |
| MADDE 205 – (1) Eşyanın serbest dolaşıma girişinde, o tarihte yürürlükte bulunan ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere ilişkin mevzuat ile konulmuş hükümler de uygulanır. | MADDE 205 – (1) Eşyanın serbest dolaşıma girişinde, o tarihte yürürlükte bulunan ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere ilişkin mevzuat ile konulmuş hükümler de uygulanır. |
| (2) Bu maddede bahsi geçen önlemlerin, ilave gümrük vergisinin veya diğer mali yükümlülüklerin uygulanmasında serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi esas alınır. Önlem kararının düzenlenecek bir belgeye istinaden uygulanması durumunda, gümrük beyannamesinin tescil tarihi itibariyle geçerlilik süresi sona eren belgeler kabul edilmez. | (2) Bu maddede bahsi geçen önlemlerin, ilave gümrük vergisinin veya diğer mali yükümlülüklerin uygulanmasında serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi esas alınır. Önlem kararının düzenlenecek bir belgeye istinaden uygulanması durumunda, gümrük beyannamesinin tescil tarihi itibariyle geçerlilik süresi sona eren belgeler kabul edilmez. |
| (3) Serbest dolaşıma girişte, ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyanın menşei, menşe şahadetnamesi ile ispat olunur. Menşe şahadetnamesi, eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin beyanname ekinde ibraz edilir. | (3) Serbest dolaşıma girişte, ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyanın menşei, menşe şahadetnamesi ile ispat olunur. Menşe şahadetnamesi, eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin beyanname ekinde ibraz edilir. |
| (4) Bu maddede bahsi geçen önlemlere, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyadan; | (4) Bu maddede bahsi geçen önlemlere, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyadan; |
| a) Türkiye’nin bazı ülkeler veya ülke grupları ile yaptığı anlaşmalar çerçevesinde veya tek taraflı olarak tanıdığı tercihli tarife uygulamasından faydalanmak amacıyla eşyanın tercihli menşeini tevsik eden belgelerin ibraz edilmesi halinde, | a) Türkiye’nin bazı ülkeler veya ülke grupları ile yaptığı anlaşmalar çerçevesinde veya tek taraflı olarak tanıdığı tercihli tarife uygulamasından faydalanmak amacıyla eşyanın tercihli menşeini tevsik eden belgelerin ibraz edilmesi halinde, |
| b) Serbest ticaret anlaşmaları veya Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi çerçevesinde tercihli tarife uygulamasının ortadan kalktığı tarihten önce gümrük gözetimi altında bulunan serbest dolaşımda olmayan eşyaya ait dördüncü fıkranın (a) bendinde sayılan belgelerin ibraz edilmesi halinde, | b) Serbest ticaret anlaşmaları veya Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi çerçevesinde tercihli tarife uygulamasının ortadan kalktığı tarihten önce gümrük gözetimi altında bulunan serbest dolaşımda olmayan eşyaya ait dördüncü fıkranın (a) bendinde sayılan belgelerin ibraz edilmesi halinde, |
| c) Doğrudan ticaret politikası önleminin uygulandığı ülkeden ithal edilen veya ticaret politikası önlemi, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülük uygulanan ülke menşeli olduğu beyan edilen eşyanın serbest dolaşıma girişinde, | c) Doğrudan ticaret politikası önleminin uygulandığı ülkeden ithal edilen veya ticaret politikası önlemi, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülük uygulanan ülke menşeli olduğu beyan edilen eşyanın serbest dolaşıma girişinde, |
| ç) Türkiye ile AB arasında gümrük birliği tesis eden 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının ticaret politikası önlemlerine ilişkin 47 nci maddesi hükümleri saklı kalmak üzere, AB’ye üye ülkelerden A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde gelen eşyanın serbest dolaşıma girişinde, | ç) Türkiye ile AB arasında gümrük birliği tesis eden 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının ticaret politikası önlemlerine ilişkin 47 nci maddesi hükümleri saklı kalmak üzere, AB’ye üye ülkelerden A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde gelen eşyanın serbest dolaşıma girişinde, |
| menşe şahadetnamesi aranmaz. Ancak, (c) bendinin istisnası olarak, eşyanın aynı zamanda birden fazla ticaret politikası önlemi, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi olması ya da aynı düzenleme kapsamında ülkesine göre farklı oranların belirlenmiş olması durumunda menşe şahadetnamesi aranır. Menşe şahadetnamesi ibraz edilmemesi halinde, tahsil edilmesi gerekenlerden en yüksek tutarlar esas alınarak işlem yapılır. | menşe şahadetnamesi aranmaz. Ancak, (c) bendinin istisnası olarak, eşyanın aynı zamanda birden fazla ticaret politikası önlemi, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi olması ya da aynı düzenleme kapsamında ülkesine göre farklı oranların belirlenmiş olması durumunda menşe şahadetnamesi aranır. Menşe şahadetnamesi ibraz edilmemesi halinde, tahsil edilmesi gerekenlerden en yüksek tutarlar esas alınarak işlem yapılır. |
| “(5) Bir ila dördüncü fıkra hükümleri, yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı eki listelerde Dünya Ticaret Örgütü üyesi olmayan ülkeler için öngörülen gümrük vergisi oranının aynı listelerde yer alan Diğer Ülkeler sütununda gösterilen gümrük vergisi oranından daha yüksek bir oranda belirlenmiş olması halinde de uygulanır.” | – |
| (6) 181 inci maddenin yedinci ve sekizinci fıkraları hükümleri, ticaret politikası önlemine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde de uygulanır. | (5) 181 inci maddenin yedinci ve sekizinci fıkraları hükümleri, ticaret politikası önlemine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde de uygulanır. |
| (7) Numunelerin serbest dolaşıma girişinde bu madde hükümleri uygulanmaz. | (6) Numunelerin serbest dolaşıma girişinde bu madde hükümleri uygulanmaz. |
Yönetmeliğin değişiklik öncesi ve sonrası hallerini kıyasladığımız zaman, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi olan ve olmayan ülkeler olarak bir ayrıştırmaya gidildiği ve bu ayrıma göre eşyanın menşeinin DTÖ üyesi ülke olup olmadığı hususundaki ispatının Menşe Şahadetnamesi ile yapılması gerektiği vurgusu göze çarpmaktadır.
İthalat Rejim Kararı eki II. Sayılı sanayi ürünlerini içeren listede 38. 68. ve 70. Fasıllardaki bazı GTİP ler için DİĞER ÜLKELER sütunundaki gümrük vergisi oranının Dünya Ticaret Örgütü üyesi olan ülkeler ve üye olmayan ülkeler olarak 2 kategoriye ayrıldığı görülmektedir.
Gümrük Yönetmeliği’nde yapılan düzenleme sonrası bu uygulamayı bir örnek ile ilişkilendirmek gerekirse;
70. fasıl dipnotlarında “(1) DTÖ üyesi olmayan ülkeler için %20 uygulanır.” hükmü yer almaktadır. Diyelim ki 7004 GTİP ile menşei A.B.D. olan bir cam ürünü ithal ediyorsunuz. Eşyayı Diğer Ülke olarak beyan etmek durumundasınız. Diğer Ülkeler sütununda, DTÖ üyesi ise GV oranı %3, DTÖ üyesi değil ise GV oranı %20 olarak belirtilmiştir. İşte tam burada, Gümrük Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik ile eşyanın A.B.D. menşeli olduğuna dair ispat için Menşe Şahadetnamesi ibrazı zorunluluğu getirilmiştir. Usulüne uygun olarak düzenlenmiş Menşe Şahadetnamesi ile eşyanın menşeinin A.B.D. olduğu ispatlanmalı ve GV oranı %3 olarak hesaplatılmalıdır. Aksi halde bir Menşe Şahadetnamesi sunamazsanız GV oranını %20 olarak hesaplamanız gerekecektir.
Bu açıklama sonrası DTÖ üyesi olmayan ülkeleri de tanımamız gerekmektedir. Bunlar; İran, Cezayir, Sudan, Belarus, Sırbistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Bosna Hersek ,Andorra ,Bahamalar, Butan, Komorlar, Curacao, Ekvator Ginesi, Etiyopya ,Irak , Lübnan Cumhuriyeti ,Libya, Sao Tomé ve Principe, Somali, Güney Sudan , Suriye Arap Cumhuriyeti, Doğu Timor ,Türkmenistan ve Özbekistan.
Buraya biz de bir dipnot bırakalım; Azerbaycan her ne kadar DTÖ üyesi değilse de Türkiye ile ikili anlaşması gereği ilgili GTİP lerde DTÖ üyesi olmayan ülkeler için uygulanan vergi oranı uygulamasından muaf tutularak DİĞER ÜLKELER kategorisindeki vergilendirmeye tabi olmaktadır. (Yani yukarıdaki GTİP örneğine atıfta bulunursak; 7004 GTİP ile Azerbaycan menşeli cam eşya ithalatında GV oranı DTÖ üyesi olmayan ülke bakımından %20 değil, Menşe Şahadetnamesi beyanı kaydıyla DİĞER ÜLKELER GV oranı olan %3 üzerinden vergi hesaplamasına tabi olacaktır.)
Okuyucularımıza kolaylık olması bakımından İthalat Rejim Kararı eki II. Sayılı sanayi ürünlerini içeren listede, DTÖ ye üye olan ve olmayan ülkelere uygulanacak GV oranları ile dipnot eklenmiş GTİP leri aşağıda tabloda bulabilirsiniz:
| GTİP | TANIM | GV Oranı
(Diğer Ülkeler) |
GV Oranı (DTÖ Üyesi Olmayan) |
| 3823.19.10.00.00 | Damıtılmış yağ asitleri | %2,9 | %15 * |
| 6806.10.00.00.11 | Dökme seramik elyaf | %0 | %15* |
| 680710.00.00.00 | Asfalttan veya benzeri
maddelerden eşya (petrol bitümeni veya taşkömürü zifti gibi) Rulo halinde |
%0 | %15* |
| 7004.20.10.00.00 | Çekme ve üfleme cam (plaka halinde), absorblayıcı(emici) veya yansıtıcı ya da yansıtıcı olmayan bir tabakası olsun olmasın, fakat başka şekilde işlenmemiş):Optik camdan olanlar | %3 | %20* |
| 7004.20.91.00.00 | Yansıtıcı olmayan bir tabakası olanlar | %3 | %20* |
| 7004.20.99.10.00
7004.20.99.90.11 7004.20.99.90.12 |
Antik cam
Kalınlığı 2,5 mm.yi geçmeyenler Kalınlığı 2,5 mm.yi geçen fakat 3,5 mm.yi geçmeyenler |
%4,4
MIN 0,4 EUR/ 100 Kg/br |
%20* |
| 7004.20.99.90.13
7004.20.99.90.14 |
Kalınlığı 3,5 mm.yi geçen fakat 4,5 mm.yi geçmeyenler
Kalınlığı 4,5 mm.yi geçenler |
%4,4
MIN 0,4 EUR/ 100 Kg/br |
%20* |
| 7004.90.10.00.00 | Optik camdan olanlar | %3 | %20* |
| 7004.90.80.10.00
7004.90.80.90.00 |
Antik cam
Diğerleri |
%4,4
MIN 0,4 EUR/ 100 Kg/br |
%20* |
| 7005.10.05.00.00 | Float cam ve yüzeyi taşlanmış veya parlatılmış cam (plakalar halinde) absorblayıcı (emici) veya yansıtıcı ya da yansıtıcı olmayan bir tabakası ‘olsun olmasın, fakat başka şekilde işlenmemiş: Yansıtıcı olmayan bir tabakası olanlar | %3 | %20* |
| 7005.10.25.00.00
7005.10.30.00.00
7005.10.80.00.00 7005.21.25.00.00 7005.21.30.00.00 7005.21.80.00.00 7005.29.25.00.00 7005.29.35.00.00
7005.29.80.00.00 7005.30.00.00.00 |
Kalınlığı 3,5 mm. yi geçmeyenler
Kalınlığı 3,5 mm. yi geçen fakat 4,5 mm. yi geçmeyenler Kalınlığı 4,5 mm. yi geçenler Kalınlığı 3,5 mm. yi geçmeyenler Kalınlığı 3,5 mm. yi geçen fakat 4,5 mm. yi geçmeyenler Kalınlığı 4,5 mm. yi geçenler Kalınlığı 3,5 mm. yi geçmeyenler Kalınlığı 3,5 mm. yi geçen fakat 4,5 mm. yi geçmeyenler Kalınlığı 4,5 mm. yi geçenler Tel ile takviye edilmiş cam |
%2
%2 |
%20*
%20* |
| 7006 | Tüm alt pozisyonlar | %3 | %20* |
| 7007 | Tüm alt pozisyonlar | %3 | %20* |
| 7018.20.00.00.00 | Çapı 1 mm. den az olan cam kürecikler | %3 | %15* |
*DTÖ üyesi olmayan ülkeler (Azerbaycan Cumhuriyeti hariç) için uygulanır.
Semra KARTAL
Gümrük Müşaviri
Kaynakça
Gümrük Yönetmeliği
3 Mayıs 2023 tarihli ve 32179 sayılı Resmi Gazete
İthalat Rejim Kararı Eki II.Sayılı Liste
