HAİN DOLAR

Hain doları yıllardır tanırım. Doların önündeki kahraman faiz engelini hafifçe kaldırdığınızda, dolar yerinden ok gibi fırlar, adeta füze ile yarışır.

Yukarıdaki tabloyu birlikte inceleyelim. 23 Eylül 2021 saat 14:00. Yani TCMB PPK’nun toplanıp kararlarını açıkladıkları an itibariyle ilk 30 saniye içinde hain doların başını yukarı kaldırması ve tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkmasıydı.

TCMB PPK’nin aldığı karar neydi? Bir göz atalım..

TCMB faiz indirdi ve hain doları yukarı yönlü hareket etti.  Enflasyon düşüş gösterirse, faizlerin düşmesi söz konusu olmalıdır.

KAVANOZ KAPAKLARININ FİYATI DÜŞTÜ  

Evet kavanoz kapaklarının fiyatları düştü.

Bir önceki yıl ile kıyaslandığında bu sene konserve yapımında kullanılan kavanoz kapakları ucuzladı. Ülkemizde enflasyon düştüğünden dolayı bunun sonucunda kavanoz kapaklarının da fiyatı düştü sanmayınız. Konserve yapımında kullanılan sebzelerin fiyatı, bir önceki yıl ile kıyaslandığında % 100 civarında artış gösterdiğinden dolayı, ihtiyaç sahiplerinin çoğu konserve yapmaktan vaz geçmiş. Arz talep sonucunda ise kavanoz kapaklarına talep olmayınca, geçen sene satılan fiyatın yaklaşık yarı fiyatına bu sene kavanoz kapakları satılsa da, yine de üreticilerin ve satıcıların elinde kavanoz kapakları elde kalmıştır.

Kavanoz kapaklarının fiyatının düşmesi enflasyonun düştüğü anlamına gelir mi? 23 Eylül 2021 tarihli TCMB PPK’nun faiz düşürme kararında umarım kavanoz kapaklarının fiyatının düşmesi ile enflasyonun düştüğü anlatılmıyordur.

KÖTÜ ENFLASYON

Yukarıdaki grafik TÜİK’e ait olup, gerçekte çarşı pazar gıda enflasyonunun TUİK Enflasyon bulgusuyla aynı olduğunu düşünüyor musunuz?  En basit bir örnek verecek olursam yaz aylarında tarla domatesinin ve sebzenin en bol olduğu dönem olduğunu biliyoruz.

Salata yapmak için domates ve hıyar fiyatlarını vermek yeterli. Varsın diğer sebze ve meyvelerin fiyatını da söyleyip kötü enflasyonun ipliğini pazara çıkarmak istemiyorum. Verdiğim fiyatlar İstanbul içinde tespit ettiğim fiyatlar.

Yukarıda TUİK’in açıkladığı % 29 lık gıda enflasyon oranına bakıp da, neden yağı, şekeri, peyniri, makarnayı, bulguru, yumurtayı, tavuk etini, patatesi, pırasayı, ıspanağı ve rakıyı TUİK’ın açıkladığı enflasyon oranının üzerinde sattığı için  mahalle bakkalı Hüso Emmi ile kapışmayın bence. Hüso Emmi haklıdır. Ola ki mahalle bakkalınız Hüso Emmi ile kapıştıysanız, bence gidin özür dileyin kendisinden.

Aslında kötü enflasyon düşmedi, sadece kahraman faiz aşağı çekildi. Kötü enflasyon hala yukarıda seyrederken, kahraman faizin aşağı çekilmesi ile ne hain dolar dizginlenir, ne de kötü enflasyon düşer. Bilakis hain doların önü açıldı şu an.

Bir başka grafikte ise tarımsal üretimde kullanılan girdilerin maliyetleri. Bir tarafta TÜİK rakamları, diğer tarafta ise TZOB rakamları. Şu yukarıdaki grafiğe baktığımda bırakın rakamların birbirine benzemesini ve yeknesaklık göstermesini ciddi bir şekilde birbirinden ayrışmaktadır. Bu grafiği gören de TUİK ve TZOB sanki aynı ülkede, aynı pazarda istatistik yapmamış der. Halbuki her iki güzide kurum da bu rakamları Türkiye’de tespit etmişler ve karşımıza grafik şeklinde sunmuşlardır.

Ne dersiniz sanki birileri TZOB’na şişirme ve gerçekle hiç ilgisi olmayan rakamlar mı vermiş acaba? Bu kadar da olmaz ya diyesim var. Veya TUIK bu rakamları alırken indirimli satışlara mı denk gelmiş acaba? Bilemedim, kafam karıştı desem?

Aslında benim kafam oldukça net. Piyasayı, fiyatları gayet iyi biliyorum.

KAHRAMAN FAİZ VE HAİN DOLAR

23 Eylül 2021 tarihindeki TCMB PPK’nun aldığı karar gereği faizler % 18’e düşürüldü. TCMB Başkanı Sayın Kavcıoğlu’nun bir süre önce çekirdek enflasyonun  esas alınabileceği yönünde söylemleri vardı. Çekirdek enflasyon nedir biliyor musunuz? Gıda ve enerji kalemlerinden arındırılmış enflasyon. Çekirdek enflasyon; % 16. TUIK’in açıkladığı enflasyon rakamlarına göre ücret zammı alan çalışanlar bu defa çekirdek enflasyonla karşılaşırlarsa, çekirdek enflasyon sonuçlarına göre maaş ve ücretlerine zam alacaklarsa, önümüzdeki birkaç ay içinde faizler ortalama 200 baz puan daha düşecek demektir.

Riskli piyasada oluşan faiz, piyasa dinamikleri ve gerçekleri göz önünde bulundurularak tespit edilmeli. Aksi halde finans kurumları kaynak sıkıntısına düşebilir. Yükselen kurun yurt içi üretim ve girdi maliyetlerini artırmaya devam etmesini de göz önüne alırsak enflasyonda düşüş olması çok zor. En kötü kısım ise şu anda uygulanan politikaların kur ve enflasyonda yaratacağı sorunlarla kısa vadede yeniden değişmesi yönünde olması. Şimdi hızlıca indirilecek faizin temeli sağlam olmadığı için bedeli fazla değil yakın bir zamanda daha fazla faiz artışıyla sonuçlanabilir.  Üstelik hain dolar da ciddi anlamda yukarı yönlü yol kat etmiştir.

REŞAT BAĞCIOĞLU