Değer köken olarak ticaret anlamına gelen “valere” kelimesinden türeyen ve genel anlamında ürünün kullanım değeri ile değişim değeri arasındaki oransal ilişki olarak ifade edilmektedir. Ancak bu genel anlamının yanında birçok farklı anlamda da (bir şeyin önemini belirleyen ölçüt, kıymet veya ölçülebilen karşılık) kullanılmaktadır. İşletme yönetimi açısından ise müşterilerin biri ürünü elde etmek için vazgeçtiği kaynaklara yaptığı ödeme ile bunun karşılığında elde ettiği yarar arasında oluşan farktır.

Değer tabanlı yönetim ise, değer tabanında rekabetçi üstünlük sağlama ve geliştirmeye yönelik uygulamalar bütünüdür. İlk olarak 1943’de General Electric işletmesinden Larry Mills tarafından geliştirilen değer tabanlı yönetim işletmelerin kısa zamanda yüksek performansa ulaşmasına olanak sağlar. Değer tabanlı yönetimde müşteri istek ve ihtiyaçlarını en kısa sürede karşılamak, karar hızının yüksek olması, biçimsel olmayan ekipler, etkili iş planları ve yaratıcı tekniklere bağlı çabalar bulunmaktadır.

Değer tabanlı yönetim; işletme kaynaklarını daha az değer yaratan alanlardan alarak daha fazla değer yaratan alanlara yönlendirmekte ve bu yönlendirmede fırsatları sezme ve yaratma hızlı ve stratejik nitelikteki kararlarla sağlanmaktadır. Stratejik nitelikteki kararlar hızlı bir şekilde alınırken işletmenin yönlendiricilerinden (misyon, vizyon, amaç, sistem, süreçler, stratejiler, kültür vb.) beslenmektedir. Değer tabanlı yönetim ile işletme tüm paydaşlara ulaşmakta ve onların geri beslemeleriyle alacağı kararları hem güçlendirmekte hem de hızlandırmaktadır. Dolayısıyla böyle bir yönetim paydaşlara değer yaratma fırsatı tanımakta ve yaratılan değeri paylaşmakta, işletme stratejisini güçlendirmekte ve en iyiye ulaşmaya yönelik fırsatı ortaya koymaktadır. Ittner ve Larcker (2001: 349-410) müşteri değer yaratımında 6 temel ilkeyi önermekte ve bu ilkelerin her koşulda değer yaratacağını vurgulamaktadır (Ittner ve Larcker 2001: 349-410);

İlke 1: Paydaşların Amaçları İlkesi: İşletme paydaşların amaçlarını tespit etmekte ve bu amaçlardan güçlü olanları seçerek uygulamada aktif rol oynamalıdır.

İlke 2: Eşleştirme İlkesi: İşletme geliştirdiği stratejileri amaçları ile eşleştirmekte ve bu eşleştirme sayesinde uyumu yakalamaktadır.

İlke 3: Değer Yönlendiricilerini Tanımlama İlkesi: İşletme hem kendine hem de paydaşlarına değer yaratan yönlendiricileri tanımlamakta ve hareket alanını buna göre değere dönüştürmektedir.

İlke 4: Değer Yönlü Analiz İlkesi: İşletme performans ölçümlerini değere bağlı olarak analiz etmekte ve sonuçlarını bu şekilde değer artırmaya yönelik eylem planlarını geliştirerek yönetmektedir.

İlke 5: Yönetimsel Performans İlkesi: İşletme eylem planlarının başarılı olmasında yönetimsel performansın etkinliğini değerlendirmektedir.

İlke 6: Sonuçları Değerlendirme İlkesi: İşletme sonuçları ve sonuçların üreteceği unsurlarının geçerliliğini değerlendirmektedir.

Kaynak ve ayrıntılı okuma önerisi: Aşağıdaki eserl(er) konu ile ilgili kaynak ve bilgilendirmeyi artırmaya yöneliktir.

• Ittner C. D. ve Larcker D. F. (2001). Assessing Empirical Research in Managerial Accounting: A Value-based Management Perspective. Journal of Accounting and Economics. 32: 349– 410.