Dr. Esma Gültüvin Gür Omay

Özellikle iş yaşamında iyi bir İngilizce bilgisine sahip olmanın hem konuşurken hem de yazarken dilbilgisi kurallarına uymak anlamına geldiği düşünülür. Ne var ki, dil yetkinliği sadece o dilin dilbilgisi kurallarını iyi bilmek ile sınırlı değildir. Dil edimi ve kullanımında konuşma, okuma, yazma, dinleme becerileri temel düzeylerle ilişkili iken üst seviyelerdeki dil kullanımlarında özel nitelikler ve beceriler söz konusu olmaktadır. Örneğin bir dildeki deyimlere ve mecazi kullanımlara vakıf olmak, o dilde üst seviyedeki bir yetkinliğin göstergesidir. Bu nedenle iş yaşamında konuşma eyleminde veya iş mektuplarında sıklıkla kullanılan ve bunları bilmeyenler açısından yanlış anlama ve anlaşılmalara neden olan deyimlere ayrı bir başlık açmak gerekir.

İş Yaşamında en çok kullanılan deyimleri incelediğimizde birçoğunun Türkçe karşılıklarının yıllar içerisindeki yoğun temaslar ve tekrarlayan kullanımları nedeniyle birebir çeviri ile Türkçeye aktarılmış olduğunu ve bu deyimlerin gerek kullanım gerekse de anlam bakımından dile yerleştiğini görmekteyiz. Çeviribilimde girişim (interference) olarak tanımlanan bu olgu bazen söylemin organizasyonunda kültürel katmanlara dek sirayet etmektedir (Gür 2002).

Örneğin,

• “See the big picture” (büyük resmi görmek),
• “game plan” (oyun planı),
• “in the driver’s seat” (sürücü koltuğuna geçmek),
• “on the same page” (aynı sayfada olmak),
• “raise the bar” (çıtayı yükseltmek),
• “in the same boat” (aynı gemide olmak),
• “throw in the towel” (havlu atmak),
• “read between the lines” (satır aralarını okumak),

gibi iş jargonunda sıklıkla kullanılan deyimlerin önemli bir bölümü birebir aktarım ile birlikte İngilizceden Türkçeye geçmiştir.

Bunların yanı sıra, Türkçede anlamlarını karşılamakta zorlandıklarımız da bulunmaktadır. Bunların arasında

• “rock the boat” (tekneyi sallamak) iş yerindeki rutini değiştirmek anlamında,
• “go down the wire”  (son anda karar vermek) anlamına gelirken,

henüz Türkçe dil dizgesinde birebir karşılıklara sahip değildirler. Burada önemli olan nokta ise, dil dizgelerinde deyimlerin rolüdür. Kültürlerarası platformlarda deyimler bir dildeki nüansları aktarmak açısından önemlidir. Etkili iş iletişimi açısından İngilizce iş deyimlerine  gelecek yazılarda da yer vererek, iş yaşamında kullanılan deyimlerin İngilizce de etkin iletişimi  nasıl sağlayacağı üzerinde durmaya devam edeceğiz.

Kaynakça:

GÜR E, G.(2002) “Çeviride Girişim Olgusu ve Çeviribilimsel Bakış”, İstanbul Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.