1997 yılında faaliyetine başlayan Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın (MASAK) temel fonksiyonu suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi alanındaki gelişmeler ile anılan suçların önlenmesine yönelik çalışmalar yaparak ilgili makamlara iletmektir.
Son dönemde pek çok kişi tarafından duyulan ve ilgi gören kripto paralar sayesinde MASAK kurumu hakkında da biraz bilgi sahibi olduk. Peki kripto para ve kripto varlık nedir? İnceleyelim; kripto para, tamamen dijital, şifreleme sistemine sahip takas işlemlerinde de kullanılabilen sanal bir işlem birimidir. Bazılarınca geleceğin para birimi olarak görülen kripto paraların herhangi bir fiziksel karşılığı yoktur.
Bakıldığında banka ve kredi kartları da sanal bir paradır çünkü yapılan işlemler sistem verilerindeki değişiklik ile olur, kripto paralar da aynı mantaliteye sahiptir. Fakat bu platformun hükümet tarafından yönetilmemesi ve merkezi olmaması durumları dikkat çekerek ilgiyi üzerine toplamıştır.
Konu ile ilgili çarpıcı örneklerden bir tanesi de Mr. Elon Musk’ın Tesla’nın araç satışlarında Bitcoin’i askıya aldıklarını duyurmasıdır. Açıklamanın ardından Bitcoin fiyatı 58 bin dolar seviyesinden 46 bin dolar bandına kadar geriledi. Kripto paranın avantajlarından biri de hiçbir merkez bankasına bağlı olmamasından ötürü ekonomik durumlardan etkilenmemesi olsa da yapılan açıklamaların önemi itibarıyla platformun esnekliğinin yüksek olduğunu da göstermektedir.
Kripto paraların yasallığı ise ülkeden ülkeye değişkenlik göstermektedir. Bazı ülkeler kullanımına ve ticaretine açıkça izin verirken; bazı ülkelerde sınırlı veya yasaklıdır. Örneğin Japonya kripto para birimleri açısından en düzenleyici tutuma sahip ve kripto para birimlerinin kullanımında geleneksel kara para aklamayı önleme yükümlülüklerine uyması ve kripto para borsalarına kayıtlı olması onlar için yeterli bir durumdur.
Türkiye’de ise “Bitcoin yasal mı?” sorusunun cevap bulmaya beklediği süreçte, kripto para platformunun hem kullanıcısı hem de girişimcisi artmıştır. Gün geçtikçe kripto paralar daha fazla yatırım aracı olarak kullanılmaya başlanmış ve dolandırıcılığa da açık alanlar bırakmıştır.
Son günlerde yaşanan Thodex ve Vebitcoin mağduriyetleri sonucunda Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, kripto para düzenlemesi ile ilgili MASAK’ın yetkilendirildiğini açıklamıştır:
“Platformlar her türlü alım satım bilgilerini MASAK ile paylaşacaklar.”
MASAK tarafından yapılan bir düzenleme ile kripto para şirketleri de kara para kapsamında yükümlü sınıfına sokulmuştur.
- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik’in 4’üncü maddesine eklenen iki bentle kripto varlık hizmet sağlayıcılar ile tasarruf finansman şirketleri de yükümlülük kapsamına girmişlerdir.
- Söz konusu Yönetmelik kapsamında çoğu finansal kurum ve kuruluş yanında belli işlemler için avukatlar, noterler, spor kulüpleri, SMMM ve YMM’ler de yükümlü sınıfında yer almaktadırlar. O yüzden biz de çok dikkatliyiz!
Cumhurbaşkanı kararı ile “kripto varlık hizmet sağlayıcıları”, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi için alınan tedbirlerden sorumlu olacaktır.
Aynı karar kapsamında faizsiz konut sistemindeki tasarruf finansman şirketleri de önlemler neticesinde yükümlü olmuştur. Böylelikle Karar ile kripto para platformları ile faizsiz konut şirketleri, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi açısından bankalar, sigorta şirketleri, varlık yönetim şirketleri, milli piyango idaresi, spor kulüpleri ve noterler ile aynı yükümlülükler kapsamına alınmıştır.
Aslında Türkiye’de kripto paralar için ilk hamle 30 Nisan’da Merkez Bankası’ndan gelmişti.
Düzenlemede “Ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemez” ifadeleri yer almaktadır.
Bu durumda Merkez Bankası Kripto paraları bir ödeme aracı olarak görmemektedir. Sonuç olarak kripto para borsalarındaki para transferi için kullanılan uygulamalar düzenlemeden etkilenecektir. Dolayısıyla yatırımcıların para transferlerini farklı araçlar üzerinden yapmaları gerekecek.
MASAK ise kripto para varlık hizmet sağlayıcıları için bir rehber yayımladı. Rehbere göre, kripto para platformları, şüpheli işlemleri, en geç 10 gün içerisinde sakıncalı halleri ise derhal MASAK’a bildirecek ve şüpheli işlemlerde toplam 75 bin lirayı aşan işlemde kimlik tespiti yapılacak.
Konuya üretken bir tutum olarak istihdam oluşturması açısından bakılabilir. Avrupa’da ilk sırada olduğumuz Bitcoin kullanımına getirilecek bir düzenleme ve denetleme ile girişimcilerin önünü de açabiliriz.
