“Soru sormak bilim ve sanatın, bütün bilginin kaynağıdır”. Adolf Berle

Hayatınızın farklı alanlarında olumlu ve güzel bir değişim sağlamak için soru sormayı öğrenmenin gücünden faydalanmanız gerektiğini biliyor muydunuz ?

Peki bu nasıl olacak  ?

Öncelikle “soru sormak nedir ve neyi ifade eder? diye düşündüğümüzde benim aklıma şu söylemler gelmektedir;

• İletişimi açan kapı,
• Başlamanın ve yolda kalmanın sihri,
• Kendine koçluğun en önemli aracı,
• Değişimin ve farkındalığın keşfi,
• Problemlerin çözümü,
• Merak duygusunun temeli,
• İknanın bir yolu,
• Sistematik düşünmenin anahtarı

Eminim sizin için de soru pek çok şeyi ifade ediyordur.

Soru sorma eylemi, felsefeyle birlikte milattan yıllar önce başlamış bir tekniktir. Soru sormak felsefede düşünce sisteminin en önemli kaynağı olmuştur. Çünkü insan soru sordukça düşünür. Soru deyince aklımıza ilk gelen filozoflar ise Sokrates ve Platondur. Sokrates sorularıyla ünlü, sorgulamayı seven ve düşüncelerini her fırsatta dile getiren bir filozoftu. Başarısının da bu yeteneğine bağlı olduğu söylenmektedir. Sokratik soru türleri olarak bilinen ve günümüze kadar gelen, halen pek çok alanda da kullanılan etkili soru sorma teknikleri ise soruların hayatımızdaki önemini ve gücünü bir kez daha ortaya koymaktadır.

Sokratik soru tülerini genel olarak ifade etmek ve birkaç örnek vermek gerekirse,

• Açıklama soruları: Sizce temel konu nedir ?
• Önceki konu ya da soruyla ilgili sorular: Bu soru niçin önemli ?
• Varsayım soruları: Sizi doğru anlıyor muyum ?
• Sebep ve kanıt soruları: Bunun doğru olduğunu niçin düşünüyorsunuz ? Sebebinin açıklar mısınız ?
• Köken ya da kaynak soruları: Bu fikri nereden edindiniz ?
• Öneri ve sonuç soruları: Bu olsaydı sonuç olarak ne olurdu ? Niçin ?
• Bakış açısı soruları: İtiraza nasıl cevap verirsiniz ?

Bir kaynakta okuduğum ilginç bir bilgide ise soru sormanın önemi şöyle ifade edilmekteydi , “soru sayesinde beynimiz uyarılır ve serotonin salınmasına neden olur. Bu serotonin salınımı beynin gevşemesini, beynin tüm alanlarından istihbarat toplamasını, böylece yanıtları en detaylı şekilde bulmasını ve çözümler geliştirmesini sağlar” . Soru sormak aynı zamanda ne kadar güzel bir beyin jimnastiği öyle değil mi ?

Soru sormanın zihinsel sağlık üzerinde farklı etkileride bulunmaktadır. Özellikle “ne” ve “nasıl” soruları kendi içsel dünyamızda iyileştirici bir güce sahip olmamıza olanak verir.  Bilinçli farkındalıkla, kabule geçmeyi kolaylaştırır ve negatif duygulardan arındırarak anda kalmamızı sağlar.

Tüm bunlar dışında sahip olduğumuz bilgi, yetenek ve tecrübelerin niteliğinide sorduğumuz soruların kalitesi belirlemektedir.  Ayrıca soracağımız soru, alacağınız cevabı belirleyen temel kriterdir. Bu nedenle ne yapıyor ya da kim olursak olalım  karşımızdaki kişiye doğru soruyu sorabildiğimizde doğru cevapları alabilir ve ilerleyebiliriz. Bu nedenle güçlü ve doğru soru sormak önemlidir.

Güçlü soru, dildeki anlam kargaşalarının ve anlaşmazlıkların özüne yönelik olarak geliştirilen ve belirsizlikleri gideren soru sorma tekniği olarak ifade edilmektedir.

Güçlü sorular, sorgulayan değil yol gösteren, niçin diye sormayan, ilham veren ve değişimi tetikleyen sorulardır.

Güçlü sorular ayrıca, kendimizi, hayatı, değerlerimizi ve başkalarını  anlamak ve konumlandırmak için güçlü bir fırsattır.

Güçlü bir soru için öncelikle kime, nerede, nasıl bir soru sorduğumuz kadar, sorunun kalbe mi ? zihne mi ? yoksa fiziğe yönelik olarak mı sorduğumuzu göz ardı etmememiz ve bunun ayırımını doğru belirlememiz gerekir.

Soru sormak bir sanat olarak da tabir edilir. Bu nedenle bu sanatın kurallarını, püf noktalarını ve inceliklerini iyi bilmek gerekir. Bunlardan ilki, doğru zamanda, doğru yerde, doğru kişiye, doğru soruyu sormaktır.

Güçlü soru sormanın diğer püf noktalarına değinecek olursak,

• Kısa ve net sorular sorun,
• Sorularınız açık uçlu olsun. Evet ya da hayır cevaplı sorulardan kaçının. Ne, Neden ve Nasıl sorularıyla başlayan sorular güçlü sorulardır. Bu sorulardan fazlasıyla istifade edin,
• Bir sorunu dile getiren değil, çözüm odaklı olan sorular sorun,
• Size ve karşı tarafa rehber olacak sorular sorun,
• Mümkün olduğu kadar dinleyici olun,
• Takip soruları sorun,
• Empatik sorular sorun,
• Retorik soruların gücünü kullanın.

Nietzshce diyor ki; “İnsan, sadece cevaplarını bilebildiği soruları duyar.” Oysa en önemli  ve sihirli sorular yıllarca kendimizden sakladığımız ve hiç sormadığımız sorulardır.

Peki,

Kendinize ve çevrenize en son ne zaman doğru ve güçlü bir soru (lar) sordunuz ?

Sorduysanız bu soru (lar) neydi ? Size nasıl bir katkı sağladı ?

Sormadıysanız nedeni nedir ?

Soruların gücünü kendi gücümüze kattığımız sihirli bir yaşam dileğiyle…

Nurten KILIÇPARLAR

Eğitmen ve Koç