Lojistik Hizmetlerin İnternet Üzerinden Satın Alınması

Atilla Yıldıztekin

Teknoloji gelişiyor iletişim hızlanıyor. Mobil iletişim iş yapma süreçlerimizde yerini aldı. Yakında 5G teknolojisi ile her an her yerde hızlı bilgiye ulaşabileceğiz. İnsanlar da yeni teknolojiyi kullanmaya bayılıyorlar. İnternet bankacılığı, internet siparişi olan e-ticaret, internetten bilet alınması, her yerden mesajlarımıza ulaşım, cep telefonunun bir kompüter gibi kullanımı her an her şeyi hızlı yapma zorunluluğunu da beraberinde getiriyor. Artık işler kaçıyor, biz kovalıyoruz veya biz kaçıyoruz işler bizi kovalıyor.

Lojistik sektöründeki satın alma süreçleri de değişmekte artık. Artık lojistik firmalardan depolama talebinde bulunan üretici veya ithalatçı firmalar nerede kaç m2 deponuz var diye sormuyor. Artık ihtiyacı olan deponun büyüklüğünü, olması gereken yeri, depo adedini, yüksekliğini, yerin durumunu hatta ödeyecekleri fiyatı da belirterek depo istemekteler. İnternet siteleri firmaların depolarında bulunan boş kapasiteleri derleyip depo talebinde olan firmalara önerilerde bulunuyorlar.

Kara nakliyesinde de benzer bir girişim söz konusu. Bir yıl önceki filli sevk adetlerini ve rotalarını listeleyen üretici firmalar gözlerine kestirdikleri birkaç büyük lojistik firmasını görüşmeye çağırıyorlar ve gelecek yıl için kara taşıması ihalesi açacaklarını bildiriyorlar. Ellerinde geçmiş yılın senaryosu ile firmalardan teklif topluyorlar. Birinci pazarlıklar yapılıyor. Fiyatlar dibe çekiliyor. Geçmiş yıl adetleri ve fiyatları referans olarak ele alınıyor ve sadece en ucuzu teklif eden firma işi alacak mantığıyla işler bağlanıyor.

İşler bu noktada bitmiyor elbette. Bundan sonra kısmen zevk, kısmen moda olması nedeniyle, işleri hızlandırmak amacıyla teknolojinin kullanımı devreye giriyor. “İnternet İhalesi “ Gladyatörlerin dövüşü gündeme geliyor.

Günümüz teknolojisinin harikası. Koltuklarınızdan kalkmadan gelecek 1-2 yıllık iş bağlantınızı yapacaksınız. İhaleyi hazırlayan üretici bir horoz düğüşünü seyredecek gibi keyifli. Bundan sonra ekranına düşecek her kelime her rakam ona para kazandıracaktır. Ne kadar süre uzarsa o kadar karlı olacaktır.

Dövüşçüler ise alacakları darbenin onların hayatında neler mal olacağını bile düşünmeden ekrandalar. İçimizde kalmış kumar zevkinin de tatmini söz konusu. Yıllardır rakip olarak karşı karşıya geldikleri kişileri, firmaları geçebilecek olmanın heyecanını yaşıyorlar. Sonunda kronometre çalışmaya başlıyor ve bin bir emekle çalışılan maliyet fiyatlarına dayalı teklif fiyatları karşılıklı kılıç darbeleriyle kesilmeye başlıyor. Kesilen her parça müşterinin tabağına düşen bir döner dilimi. Zevkle izliyor dövüşü. Sonunda canı tükenen, maliyetlerini doğru hesaplayan lojistikçiler çekiliyor yarıştan. Geride ya kumar zevkini henüz tatmin etmemiş, ya iş açlığından gözünü kan bürümüş ya da işi bilmeyen lojistik firmaları kalıyor son vuruşları vurmak için.

Ve işi son nefesini hala vermemiş olan kazanıyor. İşi kazanıyor ama aslında kaybeden o. Doğru olarak tanımlanmamış, geçen yılın varsayımlarıyla, detay analiz yapılmadan, mevsimsellik, iş riskleri,  gecikmeler, sigorta uygulamaları, bilgi akışı henüz belli olmayan, kontrata dayandırılmamış bir işi üzerinde kalıyor.

Bu tip ihalelerde ya işi alan sonunda havlu atmakta ya da gelecek yıl bu işten uzak durmaktadır. Lojistiğin yani ortak süreç yönetiminin, süreç iyileştirmenin, katma değer yaratmanın ve bunun paylaşımının olmadığı bir lojistik işi düşünülemez. İş başında nasıl dövüştüren ve dövüşen olarak başladılarsa ilişkiye iş süresince de döven ve dövülen olarak devam edeceklerdir.

İşi veren firmanın nakliye veya depolama olsun işin nasıl yapılacağını tarif edecek bilgisi olmayabilir. Her iş tanımı işi üstelenen firmanın kapasitesine, tecrübesine, iş verimliği yaratıp yaratamayacağına, kullanacağı yazılıma ve iletişim şekline bağlı olarak kurgulanmalıdır. Firmaları tanımadan yapılan hayalı süreç tanımlarına bağlı olmamalıdır.

İnternet üzerinden bir sefer alışveriş yapabilirisiniz. Bilet alabilirsiniz ancak uzun süreli bir kontratı internet üzerinden bağlayamazsınız. Lojistik iki tarafın iş birliğine dayanan bir evlilik sözleşmesidir. İnternetten yüzünü görmeden evlenmeye karar verdiğiniz kişinin sürpriz olacağı kesindir. İhalenin de öyle.