Lojistik Sektörünün Köklü Kurumu CILT Türkiye’de Faaliyete Geçti

Yazar:

21 Mart 2023

Lojistik sektörüne yön veren 104 yıllık sivil toplum örgütü The Chartered Institute of Logistics and Transport (CILT) Türkiye Şubesi’ni 11 Mart 2023 tarihinde gerçekleştirdiği ilk olağan Genel Kurul Toplantısı ile faaliyete geçirdi. 1919 yılından günümüze lojistik sektörünün gelişmesine katkıda bulunan CILT’in Türkiye Kurucu Başkanlığını Berna Akyıldız, yönetim kurulu asil üyeliği ve başkan yardımcılığı görevlerini Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu İşletmesi ICA Genel Müdürü Serhat Soğukpınar, Türk Hava Yolları Kargo’dan sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Turhan Özen, Deniz Ulaştırma Mühendisliği alanında çalışan bilim insanı Prof. Dr. Burcu Özsoy üstlendi.

Lojistik sektörünün referans kuruluşu CILT, 11 Mart 2023’te gerçekleştirdiği Genel Kurul Toplantısı ile Türkiye şubesini faaliyete geçirdi. 1919 yılından bugüne lojistik sektöründe referans kurum görevini üstlenen CILT, lojistik ve taşımacılık sektöründe saygın ve global çapta lider bir otorite olarak görülüyor. 104 yaşındaki kuruluşun 40 ülkede, 40 bin üyesi bulunuyor.

İlk olağan Genel Kurul Toplantısı ile faaliyetlerine başlayan CILT Türkiye’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine TGL Transtaş Global Lojistik şirketinde Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı’nı, WİLAT Türkiye Kurucu Başkanlığı’nı, DEİK Afrika Koordinatör Başkan Yardımcılığı’nı ve DEİK Togo İş Konseyi Başkanlığı’nı üstlenen Berna Akyıldız seçilirken, yönetim kurulu asil üyeliği ve başkan yardımcılığı görevlerine Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu İşletmesi ICA Genel Müdürü Serhat Soğukpınar, Türk Hava Yolları Kargo’dan sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Turhan Özen, Deniz Ulaştırma Mühendisliği alanında çalışan bilim insanı Prof. Dr. Burcu Özsoy getirildi. CILT Türkiye’nin Genel Sekreterlik görevini Cavit Uğur ve Saymanlık görevini Mert Akyıldız üstlendi.

CILT Türkiye Şubesi’nin üyelerini ise, Prof. Dr. Emine Yazıcıoğlu, Ali Güreli, Fuat Pamukçu, Esra Kıvrak, Semra Özcan, Elif Sağır, Ezgi Yurdakul, Abide Gülel ve Prof. Dr. Zeynep Özsoy oluşturdu.

“SEKTÖRÜN GELECEĞİNİ İNŞA ETMEYİ HEDEFLİYORUZ”

CILT kurumsal üyesi, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu ICA’nın ev sahipliğinde Hilton Bomonti Oteli’nde gerçekleşen toplantıda konuşan CILT Türkiye Kurucu Başkanı Berna Akyıldız CILT Türkiye Şubesi’nin kuruluş amacını, “CILT Türkiye, ülkemizde bulunan 135 yabancı sivil toplum kuruluşu içerisinde lojistik ve taşımacılık alanında çalışan tek sivil toplum kuruluşu olarak yer alıyor. Taşımacılık ve lojistik sektörü aynı zamanda tüm sektörlerin kesişen noktasındadır. Lojistik ve taşımacılık sektörünün gelişmesi ve güçlenmesi, orta koridor ve Transit merkezi konumu ile Türkiye için son derece önemlidir.

Bu anlamda önemli ve saygın bir asırlık kurumu sektöre ve ülkemize kazandırmaktan mutlu ve gururluyuz. CILT Türkiye Şubesi Genel Kurul Toplantısı sonrası taşımacılık ve lojistik sektörünü geleceğe taşıma vizyonu ile çalışmalarını hızlandıracak. Afet lojistiği, lojistik sektöründe dijitalleşme, orta koridor gibi yeni kavramların konuşulduğu günümüzde 104 yaşındaki CILT’in Türkiye’de faaliyet göstermesi hem ülkemizin hem de sektörün geleceği için önemli çıktılar ortaya koyacaktır” ifadeleriyle anlattı.

“GÜNDEMİMİZDE AFET LOJİSTİĞİ VAR”

Deprem felaketinin ardından tüm odağını afet lojistiği konusundaki çalışmalara çeviren CILT Türkiye Şubesi’nin bu alandaki çalışmalarını anlatan CILT Türkiye Yönetim Kurulu Üyesi ve Başkan Yardımcısı Serhat Soğukpınar, “Ülkemizde yaşanan, 11 ilimizi etkileyen, on binlerce insanımızı kaybettiğimiz, yollarımızın kapandığı, milyonlarca vatandaşımızın çetin kış koşullarında yaşam mücadelesi vermesine sebep olan bu felakette lojistik ve taşımacılığın ne kadar büyük bir önem taşıdığını, günlük hayatımızda kolaylıkla ulaştığımız insani ihtiyaçlarımızın ne kadar büyük bir lojistik eforla bize ulaştığını bir kez daha anladık. CILT Türkiye, henüz lansman hazırlıkları yaparken yaşanan bu felaket sonrasında tüm odağını deprem lojistiği konusundaki çalışmalara çevirdi.

Dünya çapında CILT uzmanlarını bir araya getirerek olası depremlerde sektörün en etkili şekilde nasıl organize olacağı, ihtiyaç haritalarının nasıl tespit edileceği, dijital mecraların nasıl kullanılacağı, sektördeki şirketlerin resmî kurumlarla ne şekilde çalışacağı gibi birçok konuda önemli çalışmalar başlattı” diyerek, “Deprem kaçınılmaz olsa da ona nasıl hazırlanacağımız bizim seçimimiz. Biz bu konuda üzerimize düşen tüm sorumluluğu almak için hazırız. Ancak bu bir koordinasyon işi olduğu için, en önemli gücümüz diğer kurumlarla iş birliği yapmak ve küresel çapta bir uzmanlıktan faydalanmak olacaktır” ifadelerini kullandı.

Deprem ve İhracatımız

Yazar:

Reşat BAĞCIOĞLU

21 Mart 2023

Deprem ve Selin Götürdükleri

Hiç istemesek de dünyanın neresinde olursa olsun deprem gibi bir felaketin götürdükleri, verdiği yıkıcı zararlar ekonomilere ciddi zararlar verir. Depremin var olduğu ülkedeki ekonomiye verdiği zararla birlikte morallerin bozulması sözle anlatılacak gibi değiller.

6 Şubat 2023’de ülkemizde peş peşe meydana gelen 7.7 ve 7.6 şiddetindeki depremi yaşayan illerimizde ekonomi, üretim tamamen durmuş adeta can pazarı oluşmuştur. Güneydoğu Anadolu Bölgesi İllerinde meydana gelen bu depremin yaralarını sarmak, ekonominin tekrar deprem öncesine dönmesini görmek yıllar alacaktır.

Deprem Öncesi GAİB Güney Doğu Anadolu İhracatçı Birlikleri Dış Ticaret Rakamları

Kaynak: https://www.gaib.org.tr/tr/istatistik-ve-raporlar.html

Gaziantep ki sanayisi günden güne gelişmekte ve bünyesinde oluşturduğu çeşitli organize sanayii bölgeleri ile Türk Ekonomisine önemli katkılar sunmaktadır.

Yukarıdaki tabloya bakıldığında GAİB Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği uhdesindeki illerdeki Ocak 2023 ayı dış ticaret rakamları Gaziantep’deki dış ticaret rakamları ile kıyas götürmeyecek derecede Gaziantep’in öncülüğünü ortaya koymuştur. Gaziantep tek başına Güneydoğu Anadolu’nun dış ticaretini sırtlamış durumdadır. Ülkemizin ve Güneydoğu Anadolu’nun yüz akıdır Gaziantep.

Gaib Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri’nin Deprem Sonrası Dış Ticaret Performansı

“2023 Yılı Ocak-Şubat Dönemi İhracat Rakamları”

Birliklerimizce 2023 yılı Şubat ayında, 2022 yılının aynı ayına oranla %43,5’lik düşüşle 604 milyon 548 bin $’lık ihracat kayda alınmıştır.
Birliklerimizce 2023 yılı Ocak-Şubat döneminde, 2022 yılının aynı dönemine oranla %19,2’lik azalışla toplam 1 milyar 545 milyon 563 bin $’lık ihracat kayda alınmıştır.
Birliklerimizin son 12 aylık ihracatı (Mart 2022-Şubat 2023), bir önceki 12 aylık döneme göre%0,2 oranında düşerek 11 milyar 974 milyon 703 bin $ olmuştur.

Bölgemiz ihracatında Orta Doğu Ülkeleri %39,9 pay ile ilk sırada yer almakta, AB Ülkeleri %15,6 pay ile ikinci ve Afrika Ülkeleri %15,2 pay ile üçüncü sırada bulunmaktadır. Toplam 174 ülkeye ihracat gerçekleştirilmiş olup bu ülkelerden Irak, ABD, Suriye, İngiltere, Almanya, Suudi Arabistan, İtalya, Rusya Federasyonu, İsrail ve Libya Bölgemiz ihracatında ilk sıralarda yer alan ülkelerdir.

Ayrıca, makine halıları, pastacılık ürünleri, değirmencilik ürünleri, kumaşlar, iplikler, plastikler ve mamulleri, bitkisel yağlar, ağaç ve orman ürünleri, diğer gıda müstahzarları ile demir-çelik mamulleri Bölgemizden en çok ihracatı gerçekleştirilen ürünler olmuştur.

Bölgemizin lokomotif ili olan Gaziantep, 2023 yılı Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 321 milyon 981 bin $ ihracat ile Türkiye’nin en çok ihracat yapan altıncı ili konumundadır. Tekstil ve hammaddeleri, hububat-bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri, halı, kimyevi maddeler ile ağaç ve orman ürünleri, ilimizin ihracatında önde gelen sektörlerdir.

2023 Yılı Ocak-Şubat Dönemi Gaziantep İhracat Değerleri (1.000 ABD$)

Kaynak: https://www.gaib.org.tr/tr/haberler/2023-yili-ocak-subat-donemi-ihracat-rakamlari-400.html

Ocak – Şubat 2023 Ayı Türkiye’deki Dış Ticaret Rakamları

T.C. Ticaret Bakanlığı web sitesinden aldığım rakamları paylaşmak istiyorum;

Kaynak: https://ticaret.gov.tr/istatistikler/dis-ticaret-istatistikleri

İhracatçının Önünde Engeller Var

Depremin yaratacağı olumsuzluğun yanında ihracatçının önündeki en büyük engel gerçek enflasyon rakamlarının üretim maliyetlerini arttırıp, ihracatçının uluslararası platformlarda fiyat vermesinin önünde engel olmakla birlikte yaklaşık 6 aydır tam saha pres yapılan döviz kurlarının hiç hareket etmemesi, ihracatçının tamamen rekabet gücünü tırpanladığı gibi, kurların sabit kalması ithalatçılara ciddi destek görünümü sergilemektedir.

Dahası

Döviz kurlarının alış / satış arasındaki makasın da geçen haftadan beri ciddi anlamda açılması; yani döviz alış kurunun daha da aşağıya, döviz satış kurunun daha da yukarıya çıktığını görmekteyiz.

Bu tablo bize ne anlatır?

Bankada dövizi olanlar dövizini satmayacak, döviz almak isteyenler ise döviz büfelerinden veya Tahtakale’den pazarlıkla dövizini alacaktır. Serbest dövizi olan kişiler de dövizlerini bankalarda değil, serbest piyasada pazarlık yapmak suretiyle satmayı tercih edecektir.

Kur makasının daha da açılmasının ülkemiz ekonomisine faydası olacak mıdır sizce? Kur makası bu günlerde biraz daha fazla açıldı. Döviz bozduracak olan düşük fiyata, döviz satın alacak kişi veya firmalar ise piyasa fiyatından daha yüksek fiyata satın alacaktır. Gerek kur makasının çok açık oluşu, gerekse kurlara yapılan sıkı markaj dolayısıyla hem ihracat rakamlarımız daha da düşecek, hem de ithalat rakamlarımız ülkemiz aleyhine yukarı çıkacaktır.

Reşat BAĞCIOĞLU

ICC Uluslararası Ticaret Odaları

Türkiye Milli Komitesi

Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi

Serbest Bölgelerden Yapılan İthalatlarda İlave Gümrük Vergisi Muafiyeti Sorunu

Yazar:

İlker Çolakvermiş

20 Mart 2023

Giriş

Serbest Bölgeler; ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kanunla kurulan yerlerdir. Serbest Bölgeler Kanunu ve Gümrük Kanunu’na göre serbest bölgeler; Türkiye Gümrük Bölgesi’nin parçası olmakla beraber, serbest dolaşımda olmayan eşyanın, herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmaksızın ve serbest dolaşıma sokulmaksızın gümrük mevzuatında öngörülen haller dışında kullanılmamak ya da tüketilmemek kaydıyla konulduğu ithalat vergileri ile ticaret politikası önlemlerinin ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olduğu kabul edilen yerledir.

Yazımızın konusu; Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşımda iken serbest bölgeye ihraç edilen ve herhangi bir değişikliğe uğramadan gümrük statü belgesi ile tekrar ülkemize ithal edilen eşyalarla ilgili gümrük vergilerinden muafiyet işlemlerinde yaşanılan sorunu açıklamak üzerinedir.

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün Serbest Bölgelerden Yapılan İthalat İşlemlerine İlişkin Görüşleri

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 22.02.2022 tarihli 71981043 sayılı konuyla ilgili yazısında; serbest bölgelerden serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile Türkiye’ye ithal edilecek eşya için AT uluslararası anlaşma kodunun kullanılmaması gerektiği, Menşe Kontrol Tablosu’nda AT Uluslararası Anlaşma Kodu için belirlenen çıkış ülkeleri arasında, Türkiye ve Serbest Bölge bulunmadığı, AT uluslararası anlaşma kodunun dayanağının 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı olduğu, bu kodun kullanılması için eşyasının çıkış ülkesinin AB ülkelerinden biri olması gerektiği belirtilmiştir.

Yine; İthalat işlemlerinde gümrük vergi oranlarının yer aldığı İthalat Rejim Kararı’nda Türkiye veya Serbest Bölge adına bir vergi sütunu bulunmadığı ve serbest bölgelerden ülkemize yapılan ithalatta serbest bölgelerin ‘‘diğer ülkeler’’ sütununda değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Dolayısıyla serbest bölgelerden ülkemize yapılan ithalat işlemlerinde diğer ülkeler sütunundaki oranlar üzerinden gümrük vergisi uygulanması gerektiği ifade edilmiştir.

Serbest Bölgelerden yapılan ithalat işlemlerinde AT muafiyet kodunun kullanılmamasının istisnası ise yine Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 06.06.2022 tarihli 74594350 sayılı yazısında belirtilmiştir. Şöyle ki; serbest bölgelerde üretilen eşyanın ithalinde, girdiler üzerinden vergilendirmenin talep edilmesi halinde, diğer bir deyişle nihai ürünün elde edilmesinde hammadde olarak kullanılan ürünlerin AB ülkelerinden A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde Türkiye Gümrük Bölgesi’ne gelmiş olması ve nihai ürün üzerinden vergilendirme yapılırken yükümlü tarafından gümrük Yönetmeliği 431. Maddesi uyarınca Gümrük Kanunu 161. Maddesine göre vergilendirilmesinin talep edilmesi durumunda serbest bölgelerden yapılan ithalatta AT muafiyet kodunun kullanılabileceği belirtilmiştir.

Görüldüğü üzere Türkiye Gümrük Bölgesinde yer alan serbest bölgelerden, ülkemize yapılan ithalatlarda gümrük işlemleri yapılırken AT Uluslararası anlaşma kodunun kullanılmaması gerektiği, İthalat rejim kararında serbest bölgeler için ayrı bir ülke sütunu bulunmadığından diğer ülkeler sütununda yer alan vergi oranları üzerinden işlemlerin yapılması gerektiği belirtilmiştir. Genel Müdürlüğü’nün bu şekilde değerlendirme yapmasının dayanağı ise yukarıdaki paragrafta yer alan hem Serbest Bölgeler Kanunu hem de Gümrük Kanunu’nda serbest bölgelerin; ithalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerinin uygulanması bakımından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olarak kabul edilmesidir.

Serbest Dolaşımda İken Serbest Bölgeye İhraç Edilen ve Tekrar İthal Edilmek İstenilen Eşya

Türkiye gümrük Bölgesi’nde serbest dolaşımda iken serbest bölgeye ihraç edilen ürün için gümrük statü belgesi düzenlenir. Öncelikle gümrük statüsü; eşyanın serbest dolaşıma girmiş olup olmadığı yönünden durumunu ifade eder. Eşyanın serbest dolaşım statüsünü kazanabilmesi için 3 şartın tamamının yerine getirilmesi gerekir. Bunlar ise; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve ödenmesi gereken vergilerin tahsilidir.

Görüldüğü üzere; eşyanın serbest dolaşım statüsü kazanabilmesinin şartlarından biri de ithal eşyasının gümrük vergilerinin ödenmesidir. Bu şartları yerine getirilen eşyalar ise serbest dolaşımda bulunan eşya olarak adlandırılır. Türkiye Gümrük Bölgesi’nin başka bir yerinden ihracat beyannamesi kapsamında, serbest bölgelere gönderilen eşyanın serbest dolaşımda bulunup bulunmadığının tespiti amacıyla bölgeye giriş aşamasında gümrük statü belgesi düzenlenir.

Türkiye Gümrük Bölgesi’nde serbest dolaşımda bulunan eşya, ihracat beyannamesi ile gümrük statü belgesi eşliğinde serbest bölgeye gönderilip, herhangi bir değişikliğe uğramaksızın, serbest bölgeye ihraç edildiği hali ile ithal edildiğinde gümrük işlemlerinde uygulamada ‘‘AT’’ muafiyet kodu girilerek A.TR kısmına ise ‘‘V’’ yazıp A.TR kısmına ise ‘‘TC Menşeili’’ yazılarak vergi muafiyetinin sağlanmaktadır.

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün ise yukarıda belirtilen yazılarında Türkiye Gümrük Bölgesi’nde serbest dolaşımdayken serbest bölgeye ihraç edilen ve tekrar ülkemize ithal edilmek istenilen eşya ile ilgili olarak ‘‘ Serbest Dolaşımda İken Serbest Bölgeye İhraç Edilen ve Tekrar İthal Edilmek İstenilen Eşya’’ açıklaması ile ‘‘SBSDE’’ kısaltmalı muafiyet kodunun oluşturulduğu, ve bu şekilde yapılan ithalat işlemlerinde 4010 rejim koduyla beyan yapılarak, gümrük statü belgesinin de sisteme eklenmesi suretiyle vergi muafiyetinin sağlandığı ve işlemlerin belirtilen şekilde tekemmül ettirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün bahse konu yazılarında belirtildiği üzere işlem yapıldığında gümrük vergisinden muafiyet sağlanarak işlem yapılabilmekte iken ithale konu eşya üzerinde ilave gümrük vergisi söz konusu ise bu muafiyet ilave gümrük vergisini kapsamamaktadır. Bilindiği üzere; Gümrük Kanunu’nun 3.maddesine göre gümrük vergileri deyimi, ilgili mevzuat uyarınca ithalat vergilerinin tümünü, ithalat vergileri ise; eşyanın ithalinde ödenecek gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri ifade eder.

Yine İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin 3351 sayılı Kararda İlave Gümrük Vergisi; A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ithal edilen AB ve Türk menşeili olmayan eşyadan alınacağı ve ilave gümrük vergisi hakkında, gümrük vergisinin tabi olduğu usul ve hükümlerin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Sonuç;

Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşımda iken serbest bölgeye ihraç edilen ve tekrar ülkemize ithal edilmek istenilen eşya ile ilgili olarak yapılan SBSDE kod ile gümrük vergisine muafiyet uygulamasının ilave gümrük vergisini de kapsayacak şekilde genişletilmesinin mükerrer vergi uygulamasının önüne geçilmesi adına uygun ver yerinde olacaktır. Konu ile ilgili uygulamada yeknesaklığın sağlanması, yanlış muafiyet kodu ile işlem yapılmaması ve mükerrer vergi ödenmesinin önüne geçilmesi adına SBSDE kodunun kapsamının genişletilmesi gerekmektedir.

İlker ÇOLAKVERMİŞ

Kaynakça;

Serbest Bölgeler Kanunu

Gümrük Kanunu

Gümrük Yönetmeliği

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 22.02.2022 tarihli 71981043 sayılı Yazısı

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 06.06.2022 tarihli 74594350 sayılı Yazısı

Enerji Verimliliği ve Negawatt Kavramı

Yazar:

Dilek Aşan

20 Mart 2023

Negawatt kavramı literatürde enerji verimliliği uygulamaları sayesinde tasarruf edilen elektrik gücünün watt cinsinden birimi olarak kullanılmaktadır. Tahmin edildiği üzere bir güç birimi olan “megawatt”tan türetilen bir ifadedir. Kavramın kökeni ise 1989’da yazılan bir makaleye uzanmaktadır. Rocy Mountain Enstitüsü’nde çalışan fizikçi ve çevre bilimleri uzmanı Amory Lovins, 1989’da ABD’deki Colorado Kamu Hizmetleri Komisyonu raporunda “megawatt” yerine “negawatt” şeklinde bir yazım hatasını fark etmiştir. Bunu düzeltmek yerine konuyu daha popüler hale getirmek ve kamuoyunda farkındalığı artırmak amacıyla teknik bir birim olarak kullanmayı tercih etmiştir. Lovins, enerji verimliliği önlemleri ve aksiyonları sayesinde tassaruf edilerek kullanımı engellenen enerji miktarının ölçütü olarak negawatt kavramını önermiştir.

Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin en önemli nedeni bireysel, kurumsal, yerel yönetimler ve ulusal düzeydeki sera gazı emisyonlarıdır. Bu emisyonların en önemli kaynağı ise enerji üretimidir. Enerji kullanımını insanların hayat konforundan, sağlığından ve güvenliğinden ödün vermeden ve çevresel uyumluluk içerisinde azaltmak, iklim değişikliği ile mücadele açısından çok önemlidir. Hayatın her alanında; evlerde, iş yerlerinde, kamu binalarında, sanayi uygulamalarında vs verimlilik yaklaşımını enerji üretimi ve kullanımının merkezine koymak sera gazı emisyonlarının azaltılmasında kilit bir rol oynacaktır. Bu bağlamda enerji verimliliğinin ölçülebilir ve yönetilebilir bir birim olarak negawatt cinsinden tanımlanabiliyor olması konuya açıklık getirebilmektedir.

Enerji verimliliği doğrudan enerji tüketimini azaltmak değildir. Aynı işi aynı sürede ve aynı kalitede daha düşük enerji kullanarak yapmak enerji verimliliğini ifade etmektedir. Ya da bir ürün ve hizmet çıktısını talep edilen konfor, sağlık ve güvenlik gereksinimlerinden ödün vermeden fakat daha az enerji kullanarak yapabiliyor olmak da yine enerji verimliliğine örnektir. Bu hem ekonomik açıdan faydalıdır hem de sera gazı emisyonlarını azaltarak iklim değişikliği ile mücadelede açısından önemli bir adımdır. Lovins 1990 yılında “Negawatt Devrimi” olarak kaleme aldığı makalesinde de bu yaklaşımı açıkça savunmaktadır. Sera gazı emisyonlarının azaltılması için enerji verimliliği odaklı projeler yerine nükleer enerji santrallerinin kurulmasının, karbon emisyonlarını çok düşük oranda azaltabileceğini ortaya koymaktadır. Lovins’in de çalıştığı Rocky Mountain Enstitüsü’nün uzmanları yaptıkları çalışmalarda küresel ısınma ve iklim değişikliği ile ilgili problemlerin sadece enerji verimliliği uygulamalarıyla çok büyük oranda azaltabileceğini göstermektedir.

Lovins konuyu bir adım daha öteye taşıyarak elde edilen negawattların da tıpkı bir meta gibi kendisi için oluşturulan ayrı bir piyasada, negawatt piyasasında satılabileceğini öne sürmüştür. Yani her birey, kuruluş, yerel yönetim ya da ülke kendisi için tanımlanan enerji miktarından kullanmadığı kısmı (negawatt) başka taraflara satabilir. Bu mekanizma, enerji verimliliği farkındalığını artırabilir; gerçek ya da tüzel her kişi daha az enerji tüketerek hem kazanç elde edebilir hem de küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadeleye katkı sağlayabilir.

Negawatt piyasasını halihazırda AB Yeşil Mutabakat sürecinde geliştirilen emisyon ticaret sistemine benzetebiliriz. Karbon kredilerinin ve kullanım haklarının emisyon ticaret sistemi üzerinden başka taraflara satılabildiği gibi enerji tasarrufuyla oluşturulan negawattlar da aynı şekilde satılabilir. Fakat emisyon ticaret sistemi ve karbon piyasası ile ilgili teorik çalışmalar her geçen gün uygulanabilir hale getirilirken somut bir negawatt piyasası oluşturmak oldukça zordur. Zira, tasarruf edilen enerji miktarını saptamanın kesin bir yolu yoktur. Ayrıca enerji sağlayıcı kuruluşlar, kullanıcıların daha az enerji tüketmesini istemeyecek ve bu durum enerji piyasasında bir rebound etkisi yaratarak tüketimi daha da artırabilecektir. Fakat negawatt kavramının arkasında yer alan yaklaşıma, yani enerji verimliliğine odaklanarak sera gazı emisyonlarının her koşulda önemli ölçüde azaltılabileceği unutulmamalıdır.

Dilek AŞAN

Turizm ve Gastronomi Üzerine: Biz Aşçılar

Yazar:

Ali Rıza DÖLKELEŞ

19 Mart 2023

“Baş Aktörler”

İlk çağlardan beri Aşçılık ve Aşçılar sevilmiş ve her zaman takdir görmüştür. Ateşin bulunması ile başlayan aşçılık otçul olan ilk çağlardaki insanlarda av hayvanlarının özellikle çevirme yolu ile pişirmesi ile başlamıştır. Buradan da yola çıktığımızda ilk pişirme tekniğinde korlu ateşte çevirme olmuştur. O zamanlarda kabilelerde bu işlemi en iyi yapan kişi sorumlu tutulmuş her zaman bu kişi ve kişiler pişirme görevini üstlenmişlerdir. Yani kabilenin aşçısı olmuşlardır.

Literatür de Aşçılığın tam olarak açıklaması anlamı, besinlerin farklı yöntemlerle yemeye hazır duruma getirilmesine denir. Bu işlem Aşçılık olarak bilinir. Aşçılığın en temel yöntemi ham maddeleri bir birine katarak yâda bire bir uygulama ile farklı işlemler ve teknikler ile pişirmedir. İyi aşçıda buradan çıkmaktadır, yani araştırmacı, yenilikçi, yaptığı işi seven, mutlu olan kişiler bakıldığında iyi aşçı konumda hep sivrilmiş bulunduğu bölgede adını duyurmuştur.

Aşçılık sanatı geçmiş yüzyıllardan beri önemli olmuş ve hep el üstünde tutulmuştur. Atalarımız boşuna dememişlerdir “kalbe giden yol mideden geçer, can boğazdan gelir” kolay iş değildir natürel ürünü tek tek işleyerek her gün ayrı bir lezzet ayrı bir sunum yaratarak gönülleri fethetmek.

Bunu yapmak için aşçılıkta hisler ve duygular güçlü olmak zorunda; bu olmadığı takdirde yemek yapamaz üretemezsiniz. Yapsanız bile o lezzeti ve sunumu veremediğiniz takdirde beğenilmeyecek tam tersine bir o kadar da tepki görecektir. Aşçılıkta öyledir, mutfak kokusunu sindiremiyorsanız, işlediğiniz ürünün farkına varamıyorsanız üretken olamaz, yerinde sayar sıradan biri olursunuz.

Yemeğin lezzeti ve sunumunu vermeniz için aynı müzisyenlerin ilham beklemesi gibi aşçının da kafası rahat, huzurlu ve mutlu olmalı o zaman en iyi şekilde kafasındaki o güzellikleri ve renk cümbüşünü tabağına yansıtacaktır. Aksi takdirde standardın dışına çıkamayacak tek düzelikten kurtulamayacaktır.

Etrafımıza baktığımız zaman aşçıları sevmeyen yoktur. Her kesin sevdiği memnun olduğu bir aşçısı vardır. Devlet büyüklerinden, memuruna, özel şirketlerden, emniyet teşkilatına, hatta ve hatta şahsen bizim bile vardır devamlı gittiğimiz bir restoran onun haricinde başka bir restorana gitmeyiz yemeğini beğendiğimiz yer orasıdır, mutlu olduğumuz keyif aldığımız yer. Yaşamımız boyunca etrafımıza bu göz ile baktığımız zaman aşçılar nasıl sevilmesin ?

Tabii ki burada sevilmekteki en büyük unsur ise bahsettiğimiz gibi en iyi şekilde kafamızdaki ve ruhumuzdaki o güzelliği tabağımıza yansıtmak. Bunu yaptığımız takdirde bizi sevmeyen olmayacaktır.

“Ben Şefim, Ne Mutlu Bana”

Yıldızlı Tesisler peş peşe açıldı ve açılıyor Akdeniz bandında ve Türkiye genelinde; peki bu yıldızlı tesislerde çalışacak yıldızlı şefler var mı?

Benim görüşüm var ama ne yazık ki bu yıldızlı şefler gözükmüyor nedenini soracak olursanız o kadar çok amaçsız, hedefsiz, kendinden sonra gelecek gençleri düşünmeyen, yerinde sayan şefler var ki bahsettiğimiz aranan şefler gözükmüyor.

Bu yerinde sayan “ben şefim, geleceğim en son noktaya geldim, bundan sonrası yok” saplantısında olan, şefleredir bu sitemim. Arkadaşlar Türk Mutfağını ve Türk Mutfak Şeflerini Avrupa normlarına çıkartacak isek kabuğumuzu kırıp açılan yeni tesislerde gözlemlediğimiz değişimi biz kendimizde de yapmalıyız.

Eski tapulardan kurtulmalıyız. Mutfağımızda değişim yapmalıyız. ’’Ben bunu böyle gördüm ustamdan mutfakta bu giyilmez, bu konulmaz, bu renk olmaz” saplantılarını bırakmamız gerekir.

Yeni nesil çok iyi geldiğini okullu geldiğini unutmayalım, ben yapacağımı yaptım bizden geçmiş felsefesini bırakalım.

Bu davranışlar tarzlar Avrupalı Şeflerde olmadığını devamlı kendilerini yenilediklerini, çağa ayak uydurduklarını buradan hatırlatmak isterim.

Şunu unutmayalım hayat dediğimiz en değerli hazinemiz bizim ona verebildiğimiz kadardır. Aynı yankı gibi ne verir isek onu alırız. Ne olur, Şefler olarak yerimizde saymayalım devamlı bir hedefimiz bir amacımız olsun ve bunu da yetiştirdiğimiz çıraklarımıza öğrencilerimize aşılayalım.

Şu ilkeden vazgeçmemek gerekir ‘’dayanışma destek, eğitim, çağdaşlık’’ bunu yaptığımızda önümüz devamlı açık olacaktır.

“Yanlış Anlamak

İçin Tetikte Bekleyene,

Doğruyu Anlatamazsın…”

Ali Rıza DÖLKELEŞ

Limak Limra Hotel / Food EDİTÖR

chefard@hotmail.com

www.chefard.com

Fabrikalarda Hayal Gücü

Yazar:

Cavit SOY

18 Mart 2023

Hayal gücü her meslekte gereklidir ama fabrika çalışanlarında daha çok ihtiyaç vardır bence.

Neden mi?

Fabrika üretim ve imalat yeridir. Yani proje çiziminden montaj ve devreye alma aşamasına kadar tüm süreçlerde büyük bir hayal gücü kullanmak gerekir.

Mesela proje çizen teknik ressam arkadaşımız; projeyi çizerken makine parçalarını nakış gibi işlemeli, 5 adım, 10 adım ötesini hayal ederek yol almalıdır. İlerki aşamalarda karşısına çıkabilecek olasılıkları düşünmeli, tasarlamalı ve çizmelidir. Hatta her aşamada kullanılacak malzeme listesini projenin altına koymalı ki Satın Alma personeli ona göre alım yapabilmeli, montaj elemanı proje üzerinden hangi parçayı nereye montaj edeceğini görebilmeli, kaynakçı hangi parçayı diğerine nerden kaynak yapacağını tahmin edebilmelidir.

Mesela montaj ustamız ve yardımcısı; montaj yaparken hangi parçaları nasıl birbiriyle buluşturacağını, her aşamanın hemen sonrasını düşünebilmeli ve büyük resmi, yani makinenin bitmiş halini hayalinde canlandırabilmelidir. Projeyi eline aldığında hemen sırasıyla nelere ihtiyaç duyulacağını, hangi malzemelere gereksinim olacağını hemen hayal edip ona göre hazırlıklarını yapmalıdır. Eğer bu hayal gücü eksikse montaj işlemi uzun sürecek, belki yapılan hatalardan dolayı birkaç kez tekrarlanan, sökülüp takılan parçalar olabilecektir.

Mesela mühendis arkadaşımız; fan, redüktör ve rulman seçimlerinde, gaz hattı, hidrolik ve pnömatik hatlar ve elektrik tesisatı çizimlerinde, otomasyon ekipmanlarının belirlenmesinde hayal gücü ne kadar gereklidir düşünebiliyor musunuz? Yaptıkları hesaplamalarda, yenilik ve revizyon süreçlerinde hayal gücü zirve yapar.

Mesela yazılımcılar, hani şu mahkemede şahitliği bile kabul edilemeyen arkadaşlar…. O kadar hayal gücüyle doludurlar ki, adeta farklı bir Dünyada yaşarlar. Algoritmalar, döngüler, veya’lar, ve’ler, 0 lar ve 1 ler arasında adeta kaybolurlar. Onları da hoş görmek gerekir. Biraz farklıdırlar bize göre…

Mesela testereci, kesimci, bükümcü, kaynakçı, plazması, boyacı, tornacı, frezeci hepimiz bir ekibiz biz. Hepimiz bir araya gelmeden makine üretilemez, tek tek yol alamasak ta, bir araya geldiğimizde neler yapabildiğimize fabrika sahipleri şahittir. Makinelerimizi kullanan Dünya ülkeleri şahittir.

Değerli fabrika çalışanları, hayal gücünü geliştirmek için aşağıdaki uygulamaları yapabilirsiniz;

Sıradışı düşünmek yani herkesten farklı bir şeyler yapmayı tasarlamak, sıradan değil orijinal fikirler geliştirmek ve bunu hiç çekinemeden amirlerine iletmek, işin her aşamasında yaratıcı ve geliştirici fikirlerini sunmak.
Odaklanmak yani işi ve görevini en üst seviyede sevmek, benimsemek, dikkatini sadece işine vermek.
Gözlem yeteneğini geliştirmek yani mesleği ile ilgili her şeyi incelemek, okumak, takip etmek, kendinden daha tecrübeli kişilerle çalışmak, onları iyi takip etmek, işin inceliklerini araştırmak ve öğrenmek.
Bakış açısını genişletmek yani bildiklerinin üzerine sürekli yeni bilgi ve tecrübeler eklemek, teknolojiyi takip etmek ve uygulamak, eski ve artık işlevini kaybeden yöntemleri bırakıp yeni tekniklerle kendini donatmak.
Kitap okumak yani mesleği ile ilgili kaynak kitaplara ve yayınlara ulaşmak, dergi ve süreli yayınları takip etmek.
Seyahat etmek yani işiyle ilgili diğer işyerlerini ziyaret etmek, fuarlara katılmak, yurtiçi ve yurtdışı şantiyelerde çalışmak, küçük imalathanelerden tutun da yeni ve modern fabrikalara kadar birçok yeri incelemek.
Beyin fırtınaları yapmak yani aynı meslekten kişilerle bir araya gelip sohbet etmek, fikir alışverişinde bulunmak, toplantı, konferans ve seminerlere katılmak.
Espri ve mizah yeteneğini geliştirmek yani her zaman güler yüzlü, anlayışlı, saygılı ve sevgi dolu olmak, ortamı yumuşatacak, iş stresinden uzaklaştıracak esprileri yapmak. Mesleği ile ilgili mizahi yönleri araştırıp bulmak.
Ters ihtimalleri düşünmek yani her zaman normalin dışında olabilecek olayları düşünerek önlem almak, işlerin her zaman yolunda gitmeyeceğini düşünerek olası terslikleri hayal gücü ile tespit etmek ve öngörmek.
Doğa ile iç içe olmak yani bazen iş gücü bırakıp kendini doğanın kollarına bırakmak, spora, müziğe, sanata, sinemaya, gezilere zaman ayırmak.

Cavit SOY

Yuvam Dünya Türkiye İklim Krizi Algısı Araştırması 2023 Sonuçları Açıklandı

Yazar:

Satınalma Dergisi

17 Mart 2023

Yuvam Dünya Derneği Türkiye’de İklim Krizi Algı Araştırması’nın 2023 yılı sonuçları açıklandı. Konda Araştırma ve Danışmanlık işbirliğiyle, Birleşik Ödeme ve Secure Future desteği ile gerçekleştirilen ve Türkiye’nin en geniş çaplı iklim krizi algısı araştırması ile toplumun iklim değişikliğine dair bilgi seviyesine, görüşlerine ve davranışlarına yönelik hazırlandı. Araştırma kapsamında iklim değişikliğiyle mücadele konusunda toplumun halihazırdaki durumu, farkındalık, kırılganlık, sorumluluk ve pratikler konu başlıklarında değerlendirildi.

Yuvam Dünya tarafından Ekim 2022’de gerçekleştirilen araştırma ve Ocak 2023’te sonuçlanan rapora göre çevre sorunu denince toplumun en çok aklına gelen sorunlar hava kirliliği, çevre ve doğa kirliliği, çöp ve atık sorunu olurken; her 4 kişiden 3’ünün aklına ‘kirlilik’ sorunu geliyor. Toplumun diğer pek çok kesimi gibi her 10 gençten 9’u iklim değişikliği konusunda bireysel olarak sorumluluk alması gerektiğine inanıyor.

İklim değişikliği ile bu yıl en çok ilişki kurulan olaylar hava kirliliği, afetlerin artması ve olağandışı mevsim olaylarının çoğalması yer alıyor. Bu yıl gerçekleştirilen araştırmada ilk kez sorulan sorulardan biri ise sağlık alanı ve çeşitli hastalıklarla iklim krizinin ilişkilendirilmesi oldu. Sonuçlara göre toplumun yarısından fazlası gıda ve beslenme sorunlarının yaygınlaşması, solunum yolu ve kalp damar hastalıklarının kötüleşmesi, su ve taşıyıcı hayvanlar aracılığıyla bulaşan enfeksiyonların artması gibi durumları iklim kriziyle ilişkilendiriyor. Her 10 kişiden yalnızca 2’si ise iklim krizinin kaza ve yaralanmalarla ilişkili olacağını düşünüyor.

Kırılganlık başlığı altında önümüzdeki iki yılda ‘başlarına gelebilme ihtimali en yüksek iki olayı ve bu olaylar başlarına geldiği takdirde diğer kişilere kıyasla ne kadar zorlanabilecekleri’ sorusu bu yıl da yöneltildi. Geçtiğimiz yıla kıyasla yüzdelik olarak en çok artan durum gıdaya erişimde zorlanmak. Her 10 kişiden 3’ü iki yıl içinde gıdaya erişimde zorlanabileceğini düşünüyor. Geçen yıla göre daha az kırılgan hissediliyor.

İklim değişikliği konusundaki endişe seviyesini, kişilerin kendi hayatları ve gelecek nesiller için ne kadar tehlikeli buldukları da araştırma konularından biriydi. Her 10 kişiden 8’i iklim değişikliği konusunda endişeli olduğunu, her 10 kişiden 9’u iklim değişikliğinin gelecek nesiller için tehlike arz ettiğini, her 10 kişiden 7’si de iklim değişikliğinin kendi hayatları için tehlike arz ettiğini dile getiriyor. Toplum iklim değişikliğinden gelecek nesillerin daha fazla etkileneceğini düşünüyor.

Paris Anlaşması’na taraf olan ülkeler arasında yer alan Türkiye’nin anlaşma çerçevesinde takip etmesi gereken iklim hedefleri bulunuyor. İklim krizi ile mücadele kapsamında başta tarım, enerji, turizm ve ulaştırma sektörlerinde olmak üzere tüm sektörlerde gerçekleşecek dönüşüm büyük önem taşıyor. İklim hedefleri doğrultusunda bireylerin de sorumluluk almaları bir diğer önemli alan. Araştırmaya göre sorumluluk başlığı altında iklim değişikliğinin çözülmesi konusunda her 10 kişiden 9’u bireysel olarak sorumluluk alması gerektiğini düşünüyor.

Saha çalışmaları 21-23 Ekim 2022 tarihlerinde gerçekleştirilen Yuvam Dünya Türkiye İklim Krizi Algısı Araştırması, Türkiye’de 75 ilin merkez dahil 327 ilçesinde 15 yaş üstü yetişkin nüfusu temsil eden 2215 kişiyle yapılan görüşmelerle ele alındı. Araştırma kapsamında görüşüne yer verilen kişilerin yüzde 3’ü 15-17 yaş aralığında iken, yüzde 33’ü 18-32 yaş aralığında, yüzde 32’si 18-32 yaş ve yüzde 32’si 49 yaş üzeri kişilerden oluşuyor.

Yuvam Dünya Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Kıvılcım Pınar Kocabıyık, araştırma kapsamında şu yorumlarda bulundu: “Türkiye, iklim krizinin etkilerinin en fazla görüldüğü bölgelerden biri olan Akdeniz Havzası’nda yer alıyor. Özellikle son yıllarda orman yangınları, kuraklık, seller ve sel baskınları gibi doğal afetlerin sıklaştığı ve bu krizin etkilerinin Türkiye’de daha da belirgin hale geldiği görülüyor. Araştırma kapsamında farkındalığımızın yüksek olduğunu, diğer bir yandan toplumda iklim krizinin olumsuz etkilerinden haberdar olan kesimin bu etkilere ve bireysel olarak neler yapabilecekleri hakkında bilgi eksiklikleri olduğunu görüyoruz. Yuvam Dünya Derneği olarak altını ısrarla çizdiğimiz gibi, iklim krizini durduracak olan bireysel ve toplumsal olarak bakış açımızın değişmesiyle yaşayacağımız kültürel bir dönüşümdür. Bu dönüşümü de ancak geniş katılımlı bir toplumsal farkındalık ve kapsamlı bir iletişim sayesinde yapabiliriz. Sürdürdüğümüz bu araştırmalar yaşadığımız toplumun, farklı düşünce, yaş ve eğitim kategorilerindeki insanların iklim krizine bakışlarını anlamamız konusundaki en iyi araçlar olarak bize yardımcı oluyor.”

KONDA Araştırma ve Danışmanlık Genel Müdürü Bekir Ağırdır ise araştırmaya dair “Gerek ülkemizin kurumları gerekse tüm dünyadaki kurumlar ve organizasyonlar maalesef iklim krizinin büyüme hızından daha yavaş aksiyon alıyorlar. Yerkürenin karşılaştığı bu var olma krizine karşı gereke küresel politikalar gerek ulusal kurumlar ve kurallar oldukça yetersizdir. Şunu da belirtmeliyim ki son dönemlerde iklim krizi farkındalığı yaratmak için bireylere yüklenen sorumlulukları da açıkçası adil bulmak güç. Buna rağmen bireylerin önlem almak, davranış değiştirmek konusundaki istenci oldukça yüksek.” dedi.

Yuvam Dünya Derneği Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Levent Kurnaz ise “Rapor sonuçlarında görünen, ne yazık ki ciddi bir kesimin hala, ufak önlemler ve küçük değişiklikler ile iklim krizinin etkilerinin önlenebileceği kanısını taşıdıkları ve bu değişiklikleri de başkalarının yapmasını bekledikleri yönünde. Bunun en çarpıcı göstergelerinden bir tanesi, ‘Sorumluluk almalı mısınız?’ sorusuna ‘Evet’ cevabı verenlerin, ‘O zaman krizin etkilerini azaltmak için siz de günlük yaşamınızda şu değişiklikleri yapın.’ dendiğinde çekimser kalıyor olmaları. Yuvam Dünya İklim Krizi Algı Araştırması bizlere söylemlerimizde ve eğitimlerde hangi noktaların üzerine daha fazla eğilmemiz, hangi konulara daha fazla önem vermemiz gerektiğini açıkça gösteriyor.” dedi.

Yuvam Dünya Derneği Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver sağlık alanına yönelik yorumlarını “Gıda ve beslenme sorunlarının yaygınlaşması, solunum yolu ve kalp damar hastalıklarının kötüleşmesi ve su ve taşıyıcı hayvanlar aracılığıyla bulaşan enfeksiyonların artması ve yaygınlaşması gibi bazı sağlık sorunlarının toplumun yarısından fazlası tarafından iklim krizi ile ilişkilendirilmesi olumlu bir bulgu olarak görülmekle beraber, bu farkındalığın toplum geneline henüz yayılmadığı söylenebilir. Bu bulgular bize iklim krizi ve sağlık ilişkisini toplumun daha geniş bir kesimine, daha derinlemesine ve çok boyutlu anlatmamız gerektiğini gösteriyor.” şeklinde paylaştı.

Yuvam Dünya Türkiye İklim Krizi Algısı Araştırması destekçilerinden Birleşik Ödeme CEO’su İlker Sözdinler “İklim krizi, her geçen gün daha da derinleşiyor ve bu korkutucu tablo gezegenimizdeki tüm canlılar için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Ayrıca ülkemizde Şubat 2023’de yaşadığımız depremin maalesef ki insanlık üzerinde olduğu kadar çevre için de geri dönülemez etkileri oldu. Çevre ya da iklim ile ilgili ne yazık ki hazırlanma, bekleme lüksümüz kalmadı. Beklenmedik afetlerin de sarsıcı etkileri, problemleri daha da katmerli hale getiriyor. Var olan tüm alışkanlıklarımızı bugün değiştirmek ve başka bir yaşama biçimi oluşturmak zorundayız. Gelecek seneki raporda çok daha farkındalığı yüksek bir toplum görmeye kararlıyız.” dedi.

Yuvam Dünya Türkiye İklim Krizi Algısı Araştırması destekçilerinden Secure Future CEO’su Cem Miraç Kotanoğlu düşüncelerini “İklim krizi geldi, yaşıyoruz! Artık Dünyamız bu krizle savaşmak durumunda. Secure Future olarak hizmet verdiğimiz kurumların teknoloji alanında yeşil dönüşüm projelerine danışmanlık ediyor ve liderlik ediyoruz. Yuvam Dünya Türkiye İklim Krizi araştırmasına destekçi olmamızdaki en önemli sebebi bu gerçeğin yaygınlaşması ve herkesin farkındalığının artmasını sağlamaktır. İklim krizi ile mücadele etmek herkesin vazgeçilmez bir görevi olduğuna inanıyorum. Hem bireysel hem kurumsal önlemler alınmaması durumunda bizden sonra gelen nesillerin yaşam şartları çok ama çok zorlaşacak. Bu bilinçle hem kendi özel hayatımda hem de şirketimizde önlemlerimizi alıyoruz. Aksi takdirde orman yangınları, heyelanlar, sel felaketleri ve kuraklık haberlerini sıklıkla duymaya devam edeceğiz.” şeklinde paylaştı.

Yuvam Dünya Türkiye İklim Krizi Algısı Araştırması özeti ve raporun tamamına linkten ulaşılabilirsiniz:

https://yuvamdunya.org/pages/turkiye-iklim-krizi-algisi-arastirmasi-2023

Benzer İşe Uygun İş Deneyim Belgesi Kullanımı ?

Yazar:

Mehmet ATASEVER

17 Mart 2023

Kamu İhale Kurulu Kararı Özeti; Erzincan İl Özel İdaresi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 12.12.2022 tarihinde pazarlık usulü ile gerçekleştirilen “Erzincan Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul Binalarında Bulunan Asansörlerin Bakım ve Onarım Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Ümit Aykan’ın 22.12.2022 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.01.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.01.2023 tarih ve 73090 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.01.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından asansör yapımına ilişkin sunulan iş deneyim belgesinin benzer işe uygun olmadığı, bir işin yapımının veya mal alımının (montajlı olarak) o işin bakım onarımı konusunda deneyime sahip olunduğunu göstermediği, ilgili mevzuat hükümlerinden iş deneyim belgesinde ihale konusu işe veya benzer işe uygunluğunun aranacağı, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarlarının iş deneyiminde değerlendirmeye alınmayacağı, ihale sistemi açısından ihale konusu işi veya benzer bir işi yapmış olmanın ne kadar önemli olduğunun anlaşıldığı,

İdarenin şikayete verdiği cevabında “asansör yapımı veya mal alımına ilişkin bir iş deneyim belgesiyle hizmet alım ihalelerine katılmanın uygun olacağı”nın ifade edildiği, ancak bu anlayışın kamu ihale mevzuatında mal veya hizmet ya da yapım işlerinin üç ayrı yönetmeliğe tabi olmasına ters olduğu ve ihale mevzuatına uygun olmadığı,

Söz konusu ihalede OKAS kodunun “50000000 Onarım ve bakım hizmetleri” adı ile hizmet alım sınıfında yer aldığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş bitirme belgesinin 2018/558594 IKN’li mal alım ihalesi sonucunda düzenlediği ve OKAS kodunun “34952000 Hidrolik platformlu yük asansörleri mal alımıdır’’ şeklinde olduğu, idarenin cevabında ise “OKAS kodu ihalenin esasını etkileyecek nitelikte olmadığı sonucuna varılmıştır.” denildiği, ancak bu ifadeyle EKAP üzerinde tanımlanmış ihale isimleri kodlarının idarece yok sayıldığı, bahse konu iş deneyim belgesine konu işin OKAS kodunun bu ihalenin OKAS kodunu karşılamadığı iddialarına yer verilmiştir.

08.02.2023 tarihli ve 2023/UH.II-324 sayılı Kamu İhale Kurulu kararına göre;

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında 4734 sayılı Kanunun 4 üncü maddesindeki tanımlar yanında;

a) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işleri,

… ifade eder.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde “(1) İhale konusu iş veya benzer işlerle ilgili tek sözleşmeye dayalı olarak iş deneyimini gösteren belgeler değerlendirmeye alınır. Birden çok iş deneyimini gösteren belge hiçbir şekilde toplanamaz.

(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz.

…” hükmü yer almaktadır.

Aynı Yönetmelik’in “İş deneyim tutarının güncellenmesi” başlıklı 49’uncu maddesinde “(1) İş deneyimini gösteren belgelerde yazılı tutarlar aşağıdaki şekilde güncellenir:

a) 4734 sayılı Kanun kapsamında ihale edilmiş işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler, belgeye konu işin ihale tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.

…” hükmü,

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Erzincan Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul Binalarında Bulunan Asansörlerin Bakım ve Onarım Hizmet Alımı İşi
b) Türü: Hizmet alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:
e) Miktarı: Asansör bakım ve onarım işi

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: Erzincan Merkez ve İlçeleri” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

7.5.1 İsteklinin teknolojik ürün deneyim belgesi ya da yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgeleri veya
b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işlerine ilişkin deneyimini gösteren belgeleri,

sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 50’den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir.

…

7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir:

Asansör yapım işleri veya asansör bakım onarım işleri benzer iş olarak kabul edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Şikayete konu “Erzincan Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul Binalarında Bulunan Asansörlerin Bakım ve Onarım Hizmet Alımı İşi” ihalesinin pazarlık usulü ile (21/f) gerçekleştirildiği, 3 firmanın ihale dokümanı almaya davet edildiği, 12.12.2022 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 2 isteklinin teklif verdiği, 14.12.2022 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Fatihler Asansör Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Ümit Aykan’a ait son fiyat teklifinin sınır değerin altında kaldığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.

Yukarıda aktarılan doküman düzenlemelerden ihale konusu işin asansör bakım ve onarım hizmet alımı işi olduğu ve benzer iş olarak ise asansör yapım işleri veya asansör bakım onarım işlerinin belirlendiği görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan Fatihler Asansör Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunda 2018/558594-3061035-1-1 numaralı EKAP’a kayıtlı iş deneyim belgesinin beyan edildiği görülmüştür.

EKAP üzerinden yapılan sorgulamada; söz konusu iş deneyim belgesinin Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü/ Erzincan Tavuk Kombinası Müdürlüğü tarafından 13.03.2020 tarihinde ihale üzerinde bırakılan istekli adına düzenlendiği, belgeye konu işin “1 adet asansör alımı ve montajı” işi olduğu, işin kabul tarihinin 31.12.2018 ve belge tutarının 122.950,00 TL olduğu görülmüştür.

İdare tarafından başvuru sahibinin şikâyeti üzerine söz konusu iş deneyim belgesini düzenleyen idareye gönderilen 26.12.2022 tarihli yazıda “12/12/2022 tarihinde idaremiz tarafından ihalesi yapılmış olan 2022/1368513 İKN’li Erzincan Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul Binalarında Bulunan Asansörlerin Bakım ve Onarım Hizmet Alımı İşine Fatihler Asansör Sanayi Ticaret Limited Şirketi istekli olarak katılmıştır.

İlgili firma kurumunuz tarafından düzenlenen “2018/558594 İKN’li Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü Erzincan Tavuk Kombinası Müdürlüğü “1 Adet Asansör Alımı ve Montajı” işine ait iş deneyim belgesini idaremiz tarafından yapılan ihaleye sunmuştur.

Fatihler Asansör Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından “1 Adet Asansör Alımı ve Montajı” işi ile ilgili kurumunuza montajı yapılan asansörün bakım ve onarım hizmetlerinin yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise ilgili belgelerin idaremize gönderilmesi hususunda;

Bilgi ve gereğini arz ederim.” ifadelerinin yer aldığı görülmüştür.

Erzincan Tavuk Kombinası tarafından verilen 27.12.2022 tarihli cevabi yazıda “İlgi sayılı yazınızda Fatihler Asansör Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından “1 Adet Asansör Alımı ve Montajı” işi ile ilgili bakım ve onarım hizmetlerinin yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise ilgili belgelerin tarafınıza gönderilmesi talep edilmektedir. Firma tarafından bakım ve onarım hizmetleri zamanında yapılmış olup belgeleri ekte sunulmuştur.

Bilgi ve gereğini arz/rica ederim.” ifadelerinin yer aldığı ve ayrıca yazı ekinde 23.01.2019 – 25.01.2021 tarihleri arasında her ay bir tane olmak üzere Fatihler Asansör Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından düzenlenmiş 25 adet Asansör Bakım Formunun yer aldığı görülmüştür.

Öte yandan, başvuruya konu ihalede okas kodunun “50000000” olduğu ve okas açıklamasının “ Makine teçhizat bakım onarımı” şeklinde olduğu görülmüştür.

Ancak, ihale konusu iş kapsamında iş deneyiminin tevsiki amacıyla sunulması istenilen iş deneyim belgelerinin okas koduna uygun olması gerektiği yönünde bir değerlendirmenin kamu ihale mevzuatı çerçevesinde yapılamayacağı anlaşılmıştır.

Öncelikli olarak, kamu ihale mevzuatının imkân tanıdığı ölçüde mal alımı, hizmet alımı veya yapım işi niteliğindeki bir işin ihale yöntemlerinden herhangi biriyle temin edilmesi durumunda o işten alınan iş deneyim belgelerinin niteliğinin uygun olması halinde ilgisine göre diğer ihale türlerinde de kullanılabileceği anlaşılmıştır.

Bu gibi durumlarda önemli olan hususun gerçekleştirilmiş olan işin niteliğinin ihale konusu iş veya benzer iş tanımı ile uyumluluk arz etmesi gerektiği, bunun aksine bir yaklaşımın iş deneyim belgesi ve benzer iş düzenlemeleri vasıtasıyla ulaşılmak istenen ihale konusu işte tecrübesi bulunan isteklilerin ihalelere katılması amacından uzaklaşılması sonucunu ortaya çıkaracağı anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede, idarece benzer iş olarak belirlenen “asansör yapım işleri” düzenlemesi ile ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesini düzenleyen idarenin yukarıda aktarılan yazısı ve ilgili yazı ekinde bulunan “asansör bakım formları” da dikkate alındığında, söz konusu iş deneyim belgesine konu “1 adet asansör alımı ve montajı” işi kapsamında ihale konusu işe ve/veya benzer işe uygun olan asansör bakım hizmetlerinin ve montajının bulunduğu anlaşılmıştır.

Bu itibarla, ihale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan ve mal alımı adı altında gerçekleştirilmiş iş deneyim belgesine konu işlerin, idarece benzer işe uygun olarak kabul edilmesinin mevzuata aykırı olmadığı, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Mehmet ATASEVER

Kamu İhale Kurulu Eski Üyesi/ Akademisyen

Alım Talebi : Dokunmatik Ekran Vending Machine

Yazar:

Satınalma Dergisi

16 Mart 2023

Bir firmamız için, dokunmatik ekran vending machine alımı yapılacaktır. Detaylar için iletişime geçilmesi rica olunur.

TR distribütörlüğü olan firma önceliklidir. Kiralama veya satınalma seçenekleri görüşülür.

Adet: 150 (toplam)

Özellik: Kahve, Cold Snack ve Frozen olmalı

Son Teklif Tarihi: 31.03.2023

Taleplerinizi talep havuzunda yayınlamak için tıklayınız.

Dokunmatik Ekran Vending Machine alımı için tekliflerinizi; ticaret@satinalmadergisi.com adresine gönderebilirsiniz.

Tehlike ve Risk Nedir ?

Yazar:

Vedat Caner

16 Mart 2023

İş hayatında sıklıkla kullanılan tehlike ve risk kavramları, genellikle birbirlerinin yerini alabildikleri cümleler içinde kullanılmaktadır. Tehlike ve risk kavramları birbirlerinden farklı anlamlar ifade ettiği için birbirlerinin erine kullanımı yanlıştır. Bu kavramların doğru kullanımını sağlayabilmek için öncelikle anlamlarını inceleyelim.

Tehlike; işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, iş yerini, işletmeyi veya çalışanı zarara veya hasara uğratma potansiyeli olan olay olarak tanımlanmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, olayın henüz meydana gelmemiş olmasıdır. Tehlikenin tanımının ardından riskin tanımını da vererek bu kavramları örnekler üzerinden detaylandıralım.

Risk; tehlikeden kaynaklanan hasar veya zararın ifadesi olarak tanımlanmaktadır. Tehlike meydana gelmiş ve bir zarar oluşmuştur. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise olayın meydana gelmiş olmasıdır. Tehlike henüz gerçekleşmemiş, gerçekleşmesi durumunda zarar veya hasar oluşumunun ifadesi iken; risk, tehlikeden meydana gelen zararın ifadesidir. Bu kavramların daha iyi anlaşılması için birkaç önek verelim.

* Kırmızı şıkta geçmek tehlike mi risk mi ?

* Emniyet kemeri takmadan seyahat etmek tehlikeli mi riskli mi ?

İlk örneğimizde kırmızı ışıkta geçme eylemi gerçekleşmiştir. Peki, bu eylem bir zarar doğurmuş mudur? Kurulan örnek cümlede ‘kırmızı ışıkta geçip bir yayaya çarpıp yaralama, kırmızı ışıkta geçip trafik cezası yemek’ gibi bir zarar ifadesi olmadığı için bir tehlike örneğidir.

İkinci örneğimizde ise emniyet kemeri takılmadan seyahat eylemi gerçekleşmektedir. Yine ilk örnekte olduğu gibi emniyet kemeri takmamaktan doğan herhangi bir zarar ifadesine yer verilmediği için kurulan cümle bir tehlikeli durumu ifade etmektedir.

* Kimyasal gazlardan zehirlenmek tehlike midir risk midir ?

* Emniyet kemeri takmayarak yüksekte yapılan çalışma neticesinde düşüp ölmek tehlike midir risk midir ?

Yukarıdaki örnekler incelendiğinde ise kimyasalların açığa çıkardığı gazların bir tehlike olduğu; bu tehlikelinin bulunduğu çalışma ortamındaki kişilerin, tehlikeden kaynaklanan risk olan zehirlenme olayına maruz kaldıkları ve zarar gördükleri belirtilmektedir. Yine yüksekte çalışma bir tehlikeyi ifade ederken, emniyet kemeri takmadan yüksekte yapılan tehlikeli çalışmanın neticesinde düşüp ölmek bir riskin ifadesidir.

Değinmemiz gereken bir diğer konu ise risk ifadesinin oluşabilmesi için kişide fiziki bir zararın meydana gelme zorunluluğunun olmamasıdır. Örneğin bir şirketin muhasebesinden sorumlu personelin şirket verilerini bilgisayara işlerken verileri kontrol etmeden girmesi bir tehlike iken, kontrol edilmeden girilen verilerin neticesinde ay sonunda firmanın maddi zarara uğraması ise risktir.

Vedat CANER