İşletmecilik literatürünün önde gelen isimlerinden Peter Drucker’a atfedilen, ancak kendisi tarafından söylenmemiş olduğu da belirtilen (1) “Ölçemediğiniz şeyi yönetemezsiniz” düşüncesi, bir şekilde fazlasıyla dikkat çekmiş ve genel olarak benimsenmiştir. Sonuçta işletmelerin performansları ve ekonomi ile ilgili diğer faaliyetler birçok gösterge ile ölçülmeye çalışılmaktadır.
Ölçme ve yönetme arasındaki ilişkinin mutlak doğruluğu birçokları tarafından artık sorgulanmamaktadır. Ancak bu ölçme tutkusunun birçok göstergenin ortaya çıkmasına neden olduğu da görülmektedir. Öyle ki, 17.000 tane temel performans göstergesinin yalnızca konularına göre sınıflandırılarak listelenmesinden ibaret olan bir kitap bile bulunmaktadır (2).
Ölçmeye olan bu tutku, çeşitli açılardan eleştirilmektedir. Bu eleştirilerin en ünlülerinden biri, ismini Vietnam Savaşı sırasında 1961-1968 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanı olarak görev yapmış bulunan Robert McNamara’dan alan, “McNamara Yanılgısı”dır. Bu duruma “nicelik yanılgısı” adı da verilmektedir (3).
Robert McNamara, gerek eğitimi gerekse de kariyeri ile tam bir şirket yöneticisidir. Zaten literatürde “McNamara Yanılgısı” olarak isimlendirilen sorun da McNamara’nın döneminin anlayışına uygun olarak fazlasıyla sayılara, ölçümlere ve göstergelere kafayı takmış olmasından ve yalnızca bunların doğru oldukları ve gerçeği gösterdikleri inancından kaynaklanmaktadır. Sonuçta, ölçümler ve göstergeler gerçek hayatla uyuşmamış ve Amerika Birleşik Devletleri açısından Vietnam savaşı başarısızlıkla sonuçlanmıştır (4).
McNamara Yanılgısı olarak isimlendirilen sorun, temelde asıl önemli olanı tanımlayıp ölçmek yerine, kolaylıkla tanımlanıp ölçülebilene odaklanmaktan kaynaklanmaktadır (5, 6).
McNamara Yanılgısındaki süreç basitçe şu şekilde işlemektedir (6):
- Önce en kolay ölçülebilene odaklanılır. Elde edilen sonuç ilk etapta iş gördüğü için başka unsurlara odaklanılmaz.
- Sonraki aşamada kolaylıkla ölçülemeyen unsurlar ya tamamen göz ardı edilir ya da bunlar için keyfe keder nicel bir değer verilir.
- Takip eden süreçte kolaylıkla ölçülemeyen unsurlar önemsiz olarak kabul edilir.
- Nihayetinde kolaylıkla ölçülemeyen unsurların aslında var olmadıkları ileri sürülür.
Ölçmek, mevcut durumla ilgili fikir vermenin ötesine geçmediği sürece yöneticilere durum hakkında bilgi vermesi bakımından önemlidir. Ancak çok fazla değişkenin bulunduğu ve bugünkü gibi koşulların sürekli değiştiği bir iş ortamında yalnızca ölçümlere ve göstergelere dayanarak gelecekle ilgili karar almak son derece yanıltıcı olabilir (7).
Kısaca belirtmek gerekirse, ölçmek değil ölçümün nasıl yapıldığı ve yorumlandığı önemlidir. Elde edilen verilerin ve sonuçların yalnızca mevcut durumu özetlediğini, neden ve nasıl gibi soruların yanıtlarının aslında genellikle yönetim tarzları, örgüt kültürü ve motivasyon gibi çoğunlukla göz ardı edilen noktalarda bulunduğunu kabul etmek gerekir.
Prof. Dr. Umut OMAY
Kaynaklar:
(1) Zak, P. (2013), “Measurement Myopia”, Çevrim içi: https://www.drucker.institute/thedx/measurement-myopia/, (15.02.2023).
(2) Baroudi, R. (2010), KPI Mega Library: 17,000 Key Performance Indicators, Scotts Valley.
(3) “McNamara Fallacy”, Çevrim içi: https://en.wikipedia.org/wiki/McNamara_fallacy, (15.02.2023).
(4) “The McNamara Fallacy”, Çevrim içi: https://mcnamarafallacy.com, (15.02.2023).
(5) Chown, A. (1994), “Beyond Competence?”, Journal of In-Service Education, 20 (2), p. 165.
(6) Green, J. and South, J. (2006), Evaluation, Open University Press, Berkshire, p. 46.
(7) Morrison, R. (2022), “Learn To Run Before You Robot”, https://www.forbes.com/sites/forbeshumanresourcescouncil/2022/05/11/learn-to-run-before-you-robot/?sh=4bae9e9d142c, (14.02.2023).
PROF. DR. UMUT OMAY – MAKALE LİSTESİ
GİRİŞİMCİLİK VE YÖNETİCİ GÜÇLENDİRME
- Girişimciliğin Yeni Boyutu: Uluslararası Girişimcilik
- Nakit Öldü, Yaşasın Nakit Akışı!
- Fiyatı Kim Belirler?
- Tatlı Kâr Tuzağı
- Her Yeni Güne Borçla Başladığınızı Biliyor musunuz ?
- Ya Bir Gün Asgari Sermaye Tutarı Artırılırsa ?
- İşletmelerin Patlamaya Hazır Bombaları
- İş Yaşamındaki Filler ve Pireler
- Yöneticinin Zihnindeki Çalışan Tipleri
- B Planı Rehaveti
- İyi Bir Yöneticinin Gizli Silahı: Eleştiren Dostlar
- Önemsiz Aciliyetler
- Kızıl ve Mavi Okyanus Stratejileri
- Ölçerken Yanılmak
- Başarılı Bir Sunum İçin 10/20/30 Kuralı
- Örgütsel Ölümün ve Yenilenmenin Beş Aşaması
- Şirketinizin Kuğularının Hangi Renk Olduğunu Biliyor musunuz ?
- İşletmeniz Kanlı Canlı Bir Makine Olabilir mi ?
- Akıllı Hedeflerle Yönetme Sanatı !
- Çalışanlarınıza Bir de Johari Penceresinden Bakmaya Ne Dersiniz ?
- Bir Sayfa Fotokopi Çekmek İçin Kaç Kişi Gerekir ?
- Beş Yıl Tecrübeli Yeni Mezun
- Müşterilerinize İşgörenlerinize Davrandığınız Gibi Davranmayı Düşünür müydünüz ?
- Neden Bir Çift El Kiraladığımda Aynı Zamanda Bir İnsan da Almış Oluyorum ?
- Sermayemin Tamamını Bilançomda Gösterebilir misin Abidin ?
PAZARLAMA
- Kalite Senfonisi
- Beşi Bir Arada: Çok Duyulu Pazarlama
- Fijital Yerlilerle Tanışmaya Hazır mıyız ?
- Pazarlamanın Ötesine Geçmek: Metapazarlama ve Pazarlama 6.0
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ
- İşveren Markası Yönetimine Bir Eleştiri: Çalışanlar Homojen Değildir!
- İşverenin Markalaşması
- Çalışan Devir Oranı Bize Neler Anlatabilir?
- Çalışan Bağlılığı: Platonik Bir Aşk Hikayesi mi?
İŞ DÜNYASINDA TUTUM VE DAVRANIŞ
- Nerede O Eski Beceriler!
- Henüz Demenin Sihri
- Yetenek Yanılgısı
- Başarısız Olacağını Biliyordum !
- Favori Çalışanımın Başarılı Olacağını Zaten Biliyordum
- Kontrol Odağı ve Başarı
- Bu Taşla Acaba Kaç Kurbağa Ürkütebilirim?
- Piyangodan Para Çıktı ! Hemen İstifa Ediyorum !
- Kraliçe Arıların Taht Kavgası
- Çok Yoğun, Hep Meşgul !
- Daha Nice Terfileriniz Olsun !
- İşinizin Vitamin Değerlerini Ölçtürdünüz mü ?
- En İyi Müdür Oskarı
- Tükenmişlik mi Kronik Yorgunluk mu ?
- Başarıyı İçselleştirememek: Impostor Fenomeni
- İş Sağlığı ve Güvenliğinin Yeni Bir Gündem Maddesi Olarak Karoshi
- Makbul İşkolik – Kötü İşkolik
- Uzmanlaşma Konusunda Ustalaşmak
- İş ve Meslek Karmaşası
- Kayıt Dışı İstifa
- Vasıf Yanılgısı
DİĞER KONULAR









Öncelikle meydana gelen deprem nedeniyle hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allahtan rahmet, yakınlarına baş sağlığı, yaralılara ise acil şifalar diliyorum. Acımız çok büyük ancak bu badireyi hep birlikte ülke olarak atlatacağımıza ve yaralarımızı saracağımıza inanıyorum.
Şubat 2023 sayımız yine dopdolu. Dergi içeriği günden güne genişliyor. Satınalma ve tedarik zinciri iş çevresini ilgilendiren gelişmeleri derinlemesine analiz etmeye gayret gösteriyoruz. Kıymetli öğretim üyeleri ve alanında uzman yöneticilerimizin kaleme aldığı yazılar büyük beğeni topluyor. Katkı veren tün yazarlarımıza teşekkür ederim. Bu sayımızdan başlayarak Tedarik Zinciri Gündem klasörüne dergi ekinde yer vereceğiz.

T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, DFDS tarafından, Pendik Limanı’ndan yüklemesi yapılan Cappadocia Seeways gemisi ile İskenderun bölgesine konteyner ev, çadır, mobil tuvalet, mobil mutfak, ambulans, karavan ve benzeri tekerlekli yardım araçlarının ücretsiz taşıması gerçekleştirilecektir.
Emre Tekinalp: 



Bu yazımda Endüstriyel Fırın sektörünün ihtiyaç duyduğu organizasyon şeması hakkında bilgi vereceğim. Bütün imalat sektöründe organizasyonlar benzer olmakla birlikte özellikle endüstriyel fırın üreticileri için özel pozisyonlar olmalı diye düşünüyorum. Aşağıdaki şema ve görevler fabrikanın büyüklüğüne göre değişebilir ama amaç bu listeyi yakalamak olmalı.
İthalat ve İhracat Müdürü
Çelik yapı sistemi Türkiye’nin gündemine oturmalı.
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkan Yardımcısı Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkanı Yalçın Ertan, “Deprem değil bina öldürür sözünün üzülerek doğruluğu ile tekrar yüzleşmek durumunda kaldık. Artık deprem olduktan sonra çare üretmek yerine yapılarımızı depreme dayanıklı halde inşa edilmesi için biz üstümüze düşen çalışmaları yapmaya hazırız. Güvenlik için binalarda kırılgan olmayan esnek yapısı, dayanımı ve hafifliği ile depreme karşı son derece güvenli bir model olan çelik yapı modelinin yaygınlaştırılması gerekmekte. Betonarme yapılara kıyasla çelik konstrüksiyon yapıların özellikle deprem kuşağında yer alan bölgeler için birçok avantajı bulunmaktadır. Çelik yapı sisteminin maalesef ki Türkiye’de bilinirliği oldukça düşük. Avrupa ve Amerika’da çelik sistem kullanımı yüzde 40’lardayken, bu rakam Türkiye’de yüzde 1 civarında seyrediyor.” dedi.
Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerde aldığı ağır hasar sonrasında kullanılamaz hale gelen ve tüm uçuşların durdurulduğu Hatay Havalimanı pistindeki tahribat, bölgeye hızla intikal eden İGA inşaat ve teknik ekiplerinin hummalı çalışması ile onarıldı. Afet bölgesine gönderilen lojistik yardımların ulaştırılması için hayati önem teşkil eden Hatay Havalimanı’nın pistinin öncelikli olan iki kilometrelik bölümündeki çalışmalar, 12 Şubat Pazar günü itibarıyla tamamlanarak; operasyona hazır hale getirildi.
Hatırlanacağı üzere; tüm bölgeyi sarsan depremler sonucunda üç kilometrelik pistin 45 ayrı noktasında oluşan parçalanma ve yarıklar sebebiyle Hatay Havalimanı ulaşıma kapatılmıştı. Şehir merkezine yaklaşık altı kilometre mesafede bulunan ve yardımların zamanında bölgeye ulaşabilmesi için kritik önem teşkil eden havalimanının bir an önce hizmete açılması bekleniyordu.
Genelde ikili tartışmalarda, sürtüşmelerde hatta didişme de denilen kavga yada sükûnet öncesinde taraflardan biri tarafından diğerine sarf edilen soru cümlesidir. Ama benim, kişinin kendisi hakkındaki bir bilgiyi neden karşı tarafa sorduğunu (hatta höykürüldüğünü) anlayamadığım bir sorudur bu;
Tam da Nihai Kullanım İzninden yani İthalat Rejim Kararı eki V sayılı listeden bahsediyoruz.