Türkiye’deki uluslararası doğrudan yatırımcıların etkin ve tek temsilcisi olan Uluslararası Yatırımcılar Derneği’nin (YASED) yeni başkanı Engin Aksoy, YASED’in önümüzdeki döneme ilişkin gündemi ve çalışma programını açıkladığı toplantıda Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) ortamı açısından Türkiye’yi değerlendirdi. Engin Aksoy, “Türkiye, bölgesel bir üretim, hizmet, yönetim ve ticaret merkezi olma yolunda sahip olduğu potansiyel ile dünyada en fazla uluslararası doğrudan yatırımı çeken ilk 10 ülke içinde olmalı. YASED olarak odağımız, her zaman olduğu gibi, daha güçlü bir Türkiye için, yeni dönemde de ülkemizin rekabetçiliğinin artırılması hedefiyle yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik oluşturulacak politikalara katkı sağlamak” dedi.
31 ülkeden 274 üyesi ile Türkiye’de doğrudan uluslararası yatırımların yüzde seksen beşini temsil eden YASED’in yeni başkanı Başkanı Engin Aksoy, YASED’in gelecek dönem yol haritasını açıklamak için gazetecilerle bir araya geldi.
YASED’in yeni başkanı Engin Aksoy toplantıda yaptığı açıklamada “Türkiye, bölgesel bir üretim, hizmet, yönetim ve ticaret merkezi olma yolunda sahip olduğu potansiyel ile dünyada en fazla uluslararası doğrudan yatırımı çeken ilk 10 ülke içinde olmalı. YASED olarak odağımız, her zaman olduğu gibi, daha güçlü bir Türkiye için, yeni dönemde de ülkemizin rekabetçiliğinin artırılması hedefiyle yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik oluşturulacak politikalara katkı sağlamak. Ekonomimizin sürdürülebilir bir şekilde büyümesi, katma değerli uluslararası doğrudan yatırımların ülkemize çekilmesine yönelik olarak gerçekleştirilecek çalışmalarda kamu-özel sektör iş birliğinin gücüne inanıyoruz. Öncelikli alanlarımız, dijital dönüşüm, yeşil dönüşüm, küresel tedarik zincirlerine entegrasyon ve insan sermayesinin geliştirilmesidir. YASED üyeleri bu trendlerin hepsinde dünya lideridir. Üye şirketlerimizin potansiyellerini gerçekleştirmelerine imkân verecek öngörülebilir ve istikrarlı bir yatırım ortamının sağlanmasının ülkemize katkı sağlayacağı aşikardır.
“Ülkemizin UDY cazibesi ancak makroekonomik istikrar ve düzenleyici çerçevedeki öngörülebilirliğin tesisi ile mümkün”
Geçen hafta açıklanan ve Türkiye’deki lansmanını YASED’in gerçekleştirdiği Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Dünya Yatırım Raporu’nu değerlendiren Aksoy, “2022 yılı küresel UDY rakamının, küresel olumsuzlukları yansıtan ve beklediğimiz bir şekilde %12 düzeyindeki bir düşüşle 1,3 trilyon dolara gerilediğini gördük. Ülkemizin küresel UDY akışlarından almayı hedeflediği pay 1,5 civarındadır. Bu hedef bizce de realist ve ülkemizin potansiyelini yansıtan bir hedef. Ancak ülkemizin performansına baktığımızda ise % 0,7- 1,0 bandında bir gerçekleşme sağlayabildiğimizi görüyoruz. Geçtiğimiz sene ve bu sene 13,3 milyar dolar düzeyinde bir yatırım çektik. Kompozisyona baktığımızda gayrimenkul satışlarının toplam UDY girişlerinin yüzde 50’sini oluşturduğunu görüyoruz. Bu rakam ve kompozisyon, ülkemizin iddiasını ve potansiyelini yansıtmamaktadır. Küresel rekabetçiliğimizi daha fazla arttırabilmek için öngörülebilirliği artırmamız, makroekonomik istikrarı sağlamamız ve yapısal reformları hayata geçirmemiz kritik önem taşıyor. Öngörülebilirliği güçlendiren bir diğer unsur da ulusal plan, program ve stratejilere bağlı kalınmasıdır. İş dünyası açısından bir çıpa vazifesi gören bu çalışmaların oluşturulması sürecinde iş dünyası ile yakın iş birliği her zaman çok önemli. Biz de başta Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) olmak üzere kamunun özel sektör ile oluşturduğu tüm istişare platformlarına destek veriyoruz” diye belirtti.
“Mevzuat değişiklikleri öncesinde iş dünyası ile istişare süreçleri güçlendirilmeli”
YASED Başkanı Engin Aksoy son dönemdeki ekonomi politikalarını değerlendirirken, “Ekonomik gelişmeler ve değişen ihtiyaçlara göre sektörel düzenleyici çerçevede değişiklik yapılmasının kaçınılmaz ve gerekli olduğunun farkındayız. Ancak bu değişikliklerin, uluslararası mevzuat çerçevesi ile uyumlu olması ve mutlaka düzenleyici etki analizleri ile desteklenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Mevzuat değişiklikleri öncesinde iş dünyası ile yakın iş birliği sağlanması öngörülemeyen risklerin bertaraf edilmesinde ve düzenlemelerin uygulama başarısında da hayati rol oynamaktadır. Bizler zamanında ve yeterli düzeyde bilgilendirilebildiğimiz düzeyde genel merkezlerimizi doğru ve önden bilgilendirebiliriz, böylelikle ülkemiz yatırım ortamı ile ilgili olumsuz kanaatlerin ve spekülasyonların oluşmasının önüne geçebiliriz. Bunun için mevzuat hazırlama süreçlerindeki istişare süreçlerinin güçlendirilmesini çok önemsiyoruz.
Bu anlamda, Türkiye’de iş ve yatırım ortamını iyileştirmek için kurulan YOİKK, kamu-özel sektör iş birliğinin en başarılı örneklerinden biridir. YOİKK kapsamındaki çalışmalarımızdan biri olan “Türkiye’nin UDY Rekabetçiliği” çalışmamız, ülkemizin UDY çekmede rekabet içinde olduğu ülkelerle karşılaştırmalı analizini ortaya koyuyor. Bu çalışmamızda ülkemizin son yıllarda sıralamasında bir değişim olmadığını görüyoruz. Rekabetçiliğimizi olumsuz yönde etkileyen iki ana unsurun makroekonomik istikrarsızlık, yüksek risk algısı ve düzenleyici çerçevedeki öngörülemezlik olduğunu görüyoruz. Bu çalışmamızı destekler mahiyetteki diğer bir analizimiz ise üye CEO’larımızın görüşlerini aldığımız YASED Pulse Anketimiz. Bu anket, döviz kurundaki oynaklığı ve enflasyonu en önemli dışsal olumsuzluk olarak işaret ediyor. Ancak şunu vurgulamak isterim ki; ülkemiz konumu, pazar büyüklüğü, altyapısı, genç nüfusu ve insan kaynakları ile gerçek bir potansiyel taşıyor. Üye şirketlerimiz, yatırım ortamına dair güven verici gelişmelerin hayata geçirilmesi halinde önümüzdeki dönemde, 7,1 milyar dolar tutarındaki yatırımı programlarına almayı planlıyor.” diye belirtti.
“Para politikasındaki sadeleşme ve öngörülebilirliğin diğer alanlarla da desteklenmesi önemli”
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB)’nin 3 Temmuz tarihinde açıkladığı kademeli sadeleştirme ve makro ihtiyati önlemlerine ilişkin olarak Aksoy, “Ekonomi politikası para, maliye, gelirler ve sektörel politikalar olarak bir bütündür. Bunların hepsinin bir uyum içinde birbirlerini destekler nitelikte yürütülmesi gerekmektedir. Dolayısıyla biz ekonomi politikasının sadece para politikasına indirgenmemesi ve bunun üzerinden tartışılmaması gerektiğini düşünüyoruz. Türkiye üretimi artıracak uygun finansman koşullarını sağlamak için para politikasından bazı değişikler yapmayı tercih etti. Ancak bu değişim tercihi beraberinde çok fazla düzenlemede değişiklik ihtiyacı doğurdu. Bu düzenleme değişiklikleri çok sık ve çok kompleks değişiklikler oldu ve para politikasının öngörülebilirliğini azalttı. Bu değişiklikler finansal piyasalarda ciddi verimsizliklere sebep olabiliyor ve firmaları finansmana erişim olanakları açısından zorluyor. Bununla birlikte para politikasında sadeleşmenin sağlanması, daha öngörülebilir şekilde piyasayı ve beklentileri yönetmeye çalışmasını olumlu bir adım olarak görüyoruz. Ancak, para politikasındaki sadeleşme ve öngörülebilirliğin diğer alanlarla da desteklenmesi önemli. Türkiye’nin daha yüksek katma değer üreten ve daha rekabetçi bir ekonomik yapıya kavuşması için uzun vadeli öngörülebilir bir yaklaşıma ihtiyacı var” dedi.
“Öngörülebilir düzenleyici bir çerçevenin temini ülkemize yönelik risk algısının olumlu yönde etkiler”
Aksoy, “Son dönemde gerçekleştirilen vergisel artışların geçmekte olduğumuz zor dönemde ihtiyaç duyulan bütçe için hasıl olmuş olduğunu anlıyoruz. Bu tarz geniş ve önemli düzenlemelerin yatırım ortamının öngörülebilirliğini ve şeffaflığını temin açısından daha uzun vadeler içerisinde ilgili STK ve özel sektör ile istişare edilerek ve gerekli etki analizleri yapılarak gerçekleştirilmesinde fayda görüyoruz. Öngörülebilir düzenleyici bir çerçevenin temini ülkemize yönelik risk algısının olumlu yönde değişiminde büyük rol oynayacaktır. Kurumlar Vergisi oranının da %20’den %25’e yükseltilmesinin küresel rekabet ortamı dikkate alındığında, ülkemizin rekabet gücünü sarstığını ve dünyadaki kurumlar vergisi oranları düşürme trendinin aksine bir uygulama olduğu düşünüyoruz. Acil ihtiyaç üzerine getirilen bu vergilerin 2024 yılında kaldırılacağına ve daha rekabetçi bir kurumlar vergisi uygulamasına geçilmesi ve buna ilişkin bir bilgilendirme yapılması, öngörülebilirliğe ve rekabetçiliğe katkı sağlayacaktır” dedi.
Kredilere uygulanacak faiz / kar payı oranları, Türk Eximbank tarafından belirlenir ve aracı bankalara ayrıca duyurulur. Kredilere uygulanacak faiz ve kar payı oranlarının belirlenmesinde kredi kullandırım tarihinde geçerli olan faiz ve kar payı oranları esas alınır. Aracı bankalar, bu faiz ve kar payı oranları üzerine Türk Eximbank tarafından belirlenen komisyon oranlarını ilave edebilirler.
kredi kullandırım valör tarihinde geçerli olan USD LIBOR / EURIBOR oranları kullanılır. 360 günden daha uzun vadeli kredilerde ise, kar payı oranının belirlenmesinde kullanılacak referans oranlar ilgili kredi vadesi için kredi kullandırım valör tarihinde geçerli olan faiz takası oranları (Interest Rate Swap-IRS) dikkate alınarak Türk Eximbank tarafından belirlenir.
Ticaret Bakanlığı: Bulgaristan Ticaret Müşavirlerimizin iş dünyası temsilcileri ile buluşacağı, Sektörel Elektronik Sohbetler Toplantısına siz de katılabilirsiniz.
Türkiye’nin en yenilikçi ve en hızlı büyüyen fuarı olan F İstanbul Gıda İhracat Fuarı’nın hazırlıkları devam ediyor. 12-14 Temmuz tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi Yeşilköy’de düzenlenecek olan fuar, gıda sektöründeki son iş fırsatlarını, sektörün önde gelen firmalarını ve iş insanlarını bir araya getiriyor. Fuar, gıda sektöründeki en son trendlerin sergilendiği, yeni ürünlerin tanıtıldığı ve iş birliği olanaklarının keşfedildiği zengin bir deneyim sunuyor.
So Fuar Grubu Kurucusu Özgür Sofuoğlu, “Gıda sektörü, uluslararası alanda ülkemizin geliştiği, markalaştığı ve rekabet gücünü artırdığı bir sektör olarak gelecek vadediyor. Geçen yıl F İstanbul Fuarı 96 ülkeden 5586 profesyonel ziyaretçi ağırladı. F İstanbul’un en önemli özelliklerinden birisi de Türkiye’nin ihracatına katkı sağlamak isteyen tüm firmalara eşit mesafede olmasıdır. Katılımcı firmalarımızı, önceden ayrıntılı firma bilgilerini ve hedeflerini bizlere kayıt yaptırarak bildiren yurtdışından gelecek satın almacılarla bir araya getirerek ikili iş birlikleri sağlayacakları özel alanlar oluşturacağız. Fuar, sürekli yeni ticari bağlantılar kurmaya hizmet edecek; üretici, ihracatçı, ithalatçı, toptancı, dağıtıcı, e-ticaret siteleri ve zincir marketleri buluşturarak bu yıl da gıda sektörünün tüm paydaşlarının katılımına açık olacak” ifadelerini kullandı.
Tersine Lojistik bir kuruluşun müşterilerden elde ettiği malzeme kaynaklarının yönetimidir. Bu nedenle tersine lojistik tanımını biraz daha açarsak malzemelerin geri dönüşümü, ikamesi, yeniden kullanımı ile ilgili tüm lojistik faaliyetleri içermektedir.
Ürün ve materyallerin toplanması ve yeniden kullanılması yeni bir durum değildir. Metal hurda toplama, atık kağıt dönüşümü, cam şişeler için depozito uygulamaları uzun zamandır yapılmaktadır. Ancak yukarıda da bahsedildiği gibi işletme üzerindeki baskılar, ürünlerin geri alımında sistematik yollar izlenmesi gerekliğini de beraberinde getirmiştir. Bu da ancak işletmenin, tersine lojistik ve tedarik zinciri faaliyetlerinin farkında olması ve süreçlerde bu “tersine akışı” destekleyecek gerekli düzenlemeleri yapması ile mümkün olacaktır.
Son yıllarda kadın yönetici ve çalışanlarımızı fabrikalarımızda daha sık ve ön planda görmeye başladık. Yani anlayacağınız işlerimize kadın eli değdi, adeta fabrikalarımız çiçek açtı. Temennimiz kadın istihdamının daha da artması yönünde.
Yasemin Ulutaş Ender (GTM Genel Teknik Malzeme – Kendi İşinin Patronu – İş İnsanı)
Öğrenim hayatım İzmit’te geçti. Makine-Resim bölümünden Teknik Ressam olarak mezun oldum. İş hayatıma 1994 yılında kimya sektöründe söz sahibi olan ve önemli makinalar, tanklar, eşanjörler ve reaktörler üreten Atılım Makina’da başladım. Bu firmada teknik malzemelerin satın almasından ve ön muhasebesinden sorumlu olarak 10 sene keyifle çalıştım. Bu süre zarfında yeterince tecrübe edindiğimi düşünerek çocukluk hayalim olan kendi işimi kurmak üzere ilk adımı 2004’te bir ortakla beraber attım ve 2006’dan itibaren ise kendi başıma kurduğum GTM Genel Teknik Malzeme şahıs firmasıyla iş hayatımı bugüne kadar devam ettiriyorum.
Çalıştığım ortam malum endüstriyel ürünlerin hazırlandığı, üretildiği, satıldığı yan sanayi. Karası, tozu, toprağı, araç trafiği, gireni çıkanı malum yoğun bir çevre. Her gün usta, kalfa, çırak, firma sahibi ya da müşterilerle yoğun temasta olunan bir ortam. Ağır metallerle uğraşıyorsunuz ki bunların geliş gidişini yönetmek bir bayan için oldukça zorlayıcı olabiliyor açıkçası. Burada sadece sattığınız ürünleri ya da işinizi iyi bilmeniz de yeterli olmuyor, gelen müşterilerin ihtiyaçlarını veya sıkıntılarını iyi anlayıp onlara bir ürünü satmaktan önce doğru çözümün kapısını aralamak, yönlendirmek ve gerektiğinde karşılıksız çözümün ortağı olmanız gerekebiliyor. Dolayısıyla işinize hakimiyetiniz kadar iletişim becerileriniz, empati kurma yeteneğiniz de bir o kadar önem kazanıyor.
İş hikayemi bir nebze anlatmama izin verdiğiniz için size ve Satınalma Dergisi’ne çok teşekkür ederim.
‘’ Ucuz Etin Yahnisi Bu Kadar Olur ‘’
Ali Rıza DÖLKELEŞ
Arama motorları (Google, Yandex) ya da sosyal medyada (Facebook, Instagram, TikTok, Twitter) günde bir kez dahi bir konu hakkında bir arama yaptığınız zaman, karşınıza konu hakkında sürekli reklam ve önermeler gelmeye başlaması Yapay Zekânın ta kendisidir.
Yine 2022 yılında kullanıma sunulan ChatGPT, bir Yapay Zekâ sohbet robotudur. Farklı alanlardaki konuları sistemsel olarak işleyebilen ChatGPT, yanıtlarını kullanıcının taleplerine göre uyarlayarak daha dinamik ve ilgi çekici konuşmalar yapılmasına olanak sağlar.
Geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yıl da UNCTAD Dünya Yatırım Raporu’nun Türkiye lansmanı, YASED ev sahipliğinde gerçekleşti. YASED’in Küresel Yatırım Günleri etkinlik dizisinin ilk programı olan rapor lansmanında, YASED Başkanı Engin Aksoy açılışı yaparken, UNCTAD Yatırım Araştırmaları Bölümünden Amelia U. Santos-Paulino, Dünya Yatırım Raporu 2023’ü sundu.
Açılış konuşmasında küresel UDY hareketlerini değerlendiren Aksoy, tedarik zincirlerindeki bölgeselleşme eğilimlerini son dönemde etkisini artıran “friendshoring” trendi çerçevesinde yakından takip ettiklerini ifade etti. Özellikle yüksek teknoloji yatırımlarının yüksek katma değer ve know-how sağlamaları nedeniyle her geçen gün önemini artırdığına dikkat çeken Aksoy, bu yatırımların yüksek nitelikli işgücü istihdamında oynadığı role de vurgu yaptı. Paris Anlaşması kapsamında belirlenen hedeflere ulaşılması ve AB Yeşil Mutabakatı ile de uyumlu bir yeşil dönüşüm gündeminin yönetilebilmesinde sürdürülebilir kalkınma yatırımlarının önemine değinen Aksoy, küresel düzeyde temiz enerji alanındaki yatırımlardaki gelişmenin umut verici olduğunu ancak bu alanda katedilmesi gereken önemli bir mesafe olduğunu ifade etti. YASED üyelerinin ülkemizin UDY rekabetçiliğinde kritik rol oynayan tüm bu alanlarda en verimli yatırımlara imza atmaya devam ettiğini söyleyen Aksoy, Türkiye’nin UDY performansının geliştirilmesinde, makroekonomik istikrarın ve düzenleyici çerçevedeki öngörülebilirliğin kilit rol oynadığını vurguladı.
Sunum sırasında Santos-Paulino, Dünya Yatırım Raporu kapsamında, UDY akımlarının proje türü açısından sıfırdan yatırım (greenfield), uluslararası proje finansman anlaşmaları ve sınır ötesi birleşme ve satın alımlar (M&As – Mergers&Acquisitions) olmak üzere kategorize edildiği bilgisini paylaşırken sıfırdan yatırım projelerinin sayısında kaydedilen yüzde 15’lik artışın gelecek için olumlu bir görünüme işaret ettiğini belirtti.