10. Dönem Uygulamalı GÜMRÜK ve DIŞ TİCARET UZMANLIĞI EĞİTİM PROGRAMI .
Son Başvuru Tarihi: 2 Ocak 2025. İş İmkanı sunan bu programı kaçırmayın.
Ünsped Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetler A.Ş. – İstanbul Üniversitesi
Katılım şartları ve kayıt için : https://sem.istanbul.edu.tr
Program Yeri: Online eğitim (zoom) 60 saat
Tel: (0212) 440 17 36
Ders Programını Görmek için: https://sem.istanbul.edu.tr/tr/content/uygulamali-gumruk-ve-dis-ticaret-uzmanligi-sertifika-programi/ders-programi
Yapay Zeka ile Stratejiden Empatiye: Satışın Geleceği
Azade ÖZALTUN
Satınalma Dergisi okuyucuları için yapay zekanın (AI) satış dünyasına etkilerini ele almak üzere bu yazıda, teknolojinin getirdiği yeniliklerin ötesinde, insani değerlerin gelecekteki önemine ışık tutuyoruz.
Bugün: Veriye Dayalı Satışın Gücü
Yapay zeka, günümüzde satış ekiplerinin en büyük destekçisi olarak, veri analizinden operasyonel yükün hafifletilmesine kadar birçok alanda fark yaratıyor.
Veri Analizi ile Kesin Tahminler: AI, geçmiş satış verilerinden trendleri anlamayı, doğru müşteri segmentlerini hedeflemeyi ve mücâdelerden öğrenmeyi kesin bir bilime dönüştürdü. Bir müşterinin alışkanlıkları ve ihtiyaçları hakkında ilk iletişimde bilgi sağlamak, satışçıların şansını büyük oranda arttırıyor.
Operasyonel Destek: E-posta takibi, toplantı planlama gibi rutin işlerin yapay zekayla otomatikleştirilmesi, ekiplerin daha stratejik ve müşteri odaklı konulara yönelmesini sağlıyor.
Gelecek: Empati ve Teknolojinin Kesişimi
2025 itibarıyla yapay zeka, satış ekipleri için salt bir araç olmanın ötesine geçerek, empati ve insan odaklılıkla çalışma yöntemlerini destekleyecek bir rehber olacak.
Duygu Analizinin Rolü: Gelişmiş duygu analizi algoritmaları sayesinde, müşterilerin kaygıları veya beklentileri anında algılanacak. Bu özellik, satış ekiplerinin daha empatik bir yaklaşım benimsemesini ve müşteri memnuniyetini arttırmasını sağlayacak.
Etkileyici Sunumlar: Artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojileri, satışçılara ürün ve hizmetlerini daha interaktif ve unutulmaz bir şekilde sunma fırsatı tanıyor.
Teknolojiyi Etik ve Empati ile Dengelemek
Yapay zekayı etkin kullanmak kadar, etik sınırlar içinde kullanmak da kritik. Müşteri verilerinin
şeffaf ve etik bir şekilde işlenmesi, uzun vadeli güven inşa etmek için şart.
Kışiselleştirme ve Güven: Kışiselleştirme, müşterilere değer katarken, bireysel sınırları ihlal etmemek önemlidir. Verinin etik bir çerçevede kullanılması, günümüzde çok daha önemli hale geliyor.
Satışın Temeli: İnsanı Merkeze Almak
Teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin, insanlar güven ve empatiye dayalı bir bağ arar. Satış dünyasında bu değerleri korumak, sadece bir algoritma ile mümkün değildir.
2025’in Satış Stratejileri:
Sonuç olarak, 2025’in satış dünyası, yapay zeka ile insani değerleri dengeleyen ekiplerin liderliğinde şekillenecek. Teknolojiyi bir iş ortağı olarak benimsemekle birlikte, insani dokunuşu kaybetmemek başarının anahtarlından biri olacak.
Azade ÖZALTUN
Leyka Consultancy
2025’te Dış Ticaret ve Lojistik Sektörünü Neler Bekliyor?
2024, lojistik sektörü için bir yandan dijitalleşme yatırımlarının yapıldığı bir yandan da Kızıldeniz’deki gerilimin takip edildiği bir yıl oldu. 2025’te küresel ticaretteki gidişatı ABD’nin dış ticaret politikalarının belirleyeceğini söyleyen Globelink Ünimar Genel Müdürü Fatih Baş, yeni yıla ilişkin beklentilerini açıkladı.
Lojistik sektörü 2024 yılını Kızıldeniz krizi, navlun fiyatları, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik çalışmaları gibi gündemlerle geçirdi. Sektörün yeni yılda ise ABD’nin dış ticaret politikalarını takip edeceğini belirten Globelink Ünimar Genel Müdürü Fatih Baş, 2025 beklentilerini paylaştı.
Küresel Ticarette Belirleyici Olacak Dinamikler
‘’2025’te küresel ticaretteki gidişatı belirleyecek en önemli gündem maddesi, ABD’deki ikinci Trump döneminde uygulanacak dış ticaret politikaları olacak. Özellikle belli başlı ürün ve ham maddelere getirilecek ek gümrük vergileri hem dış ticaretteki dengeleri değiştirebilir hem de çeşitli emtia fiyatlarında dalgalanmalara sebep olabilir. İlk Trump döneminde Çin ile girilen ticaret savaşlarının yeniden ivme kazanıp kazanmayacağı hep birlikte takip edeceğiz.
Öte yandan Türkiye açısından, Avrupa Birliği’nin ekonomik gidişatı oldukça kritik. Çünkü Türkiye’nin ihracatında bu bölgenin yoğunluğu çok fazla. Dolayısıyla AB’de yaşanacak ekonomik durgunluk, ihracatımızı olumsuz etkileyebilir. Avrupa tarafında yönelim negatifken ihracatçımız için Ortadoğu pazarı pozitif bir tablo yaratabilir. Özellikle Suriye’nin yeniden toparlanma ihtimaliyle bu bölgeye gerçekleştirdiğimiz ihracatta ciddi artış yaşanabilir.
Asya-Avrupa Arasındaki Ticaret Yollarında Yeni Alternatifler Önem Kazanacak
İşin lojistik tarafındaysa ana odak Kızıldeniz’deki gerilim üzerinde durmaya devam edecek. Dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 12’sinin bu bölgeden geçmesi sebebiyle sektör, bölgedeki politik gelişmeleri yakından takip edecektir. Buradaki krizin devam ettiği senaryoda, alternatif ticaret yollarına yapılan yatırımlar da artacaktır. Yine bu kapsamda, Asya’dan Avrupa’ya giden ticaret yollarında yeni alternatiflerin değer kazanacağını öngörüyoruz. Bunların başında “Baharat Yolu” geliyor. Ayrıca “Kalkınma Yolu” projesi de Orta Doğu ve Asya bölgesinin Avrupa ile olan bağlantısında önemli bir rota haline gelebilir. Bu potansiyel gelişmeler, lojistik sektörümüz için dengeleri pozitif anlamda değiştirebilir. Bu yolların canlanması da ülkemizdeki lojistik firmalarına olan ihtiyacı artıracaktır.
‘’Dijitalleşme ve yeşil lojistik ön plana çıkacak’’
2025 yılında dijitalleşmenin hız kazanması beklenirken, akıllı lojistik çözümleri ve otomasyon uygulamalarının daha geniş bir yer bulacağını öngörüyoruz. Aynı zamanda sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda yeşil lojistik uygulamaları da ön plana çıkacak. Şirketler, karbon ayak izlerini azaltmak ve çevre dostu taşımacılık çözümleri sunmak için yatırımlarını artırıyor.
Kamera sensör teknolojisinin ve barkod okuma sistemlerinin gelişimi operasyonel süreçlerde verimliliği artırdı. Bu yenilikçi teknoloji, ticaretin ivme kazanmasında önemli bir rol oynuyor. Aynı zamanda, yapay zeka destekli dağıtım, depolama ve elleçleme sistemleri sayesinde operasyonel süreçler daha verimli ve kolay bir hale geldi.
‘’2025’te e-ticaretin yükselişi küreselde devam edecek’’
Pandemi sonrası hız kazanan e-ticaret sektörü, 2025’te de büyümeye devam edecek. Bu durum, lojistik sektörünün esnek ve hızlı çözümler üretmesini zorunlu kılıyor. Ayrıca, tedarik zincirlerinde çeşitlilik ve dayanıklılık kavramları, küresel ticaretin yeni normallerinden biri olmaya hazırlanıyor. Tüm bu gelişmeler ışığında Globelink Ünimar olarak biz de önümüzdeki yıl teknolojik altyapımızı daha da güçlendirerek ve çevre dostu çözümler geliştirerek müşterilerimize katma değer sağlamaya devam edeceğiz. Aynı zamanda, küresel pazardaki değişimlere hızla uyum sağlayarak rekabet avantajımızı korumayı hedefliyoruz.’’ dedi.
2025 Yılına Başlarken “Yeşil Lojistik” Üzerine Hatırlatmalar
Burcu USLULAR
Yılın son ayında, yıl bitmeden ve sonraki yıl yapılacaklar hepimizin gündeminde yoğun bir şekilde yer alıyor. Bu listeler, şirketlerde mevcut ve stratejik faaliyetlere göre hedefler ve regülasyonlar çerçevesinde, bireyler de ise genellikle kişisel hedeflere göre şekilleniyor.
2023 yılı sonunda şirketler için bu listede yer alan önemli konulardan birisi; 29 Aralık 2023 tarih ve 32414 sayılı Mükerrer Resmî Gazete ’de yayımlanan Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS) ve “Uygulama Kapsamına İlişkin Kurul Kararları” ile TSRS eşik değerleri ölçülerinden en az ikisini (çalışan sayısı 250 kişi, aktif toplamı 500 milyon TL, yıllık net satış hasılatı 1 Milyar TL) art arda iki raporlama döneminde aşan işletmeler için 01/01/2024 “Sürdürülebilirlik Raporlaması” zorunluluk kapsamına alınmasıydı. Pek çok sektörde faaliyet gösteren ve bu kriterleri sağlayan firmalar bu yönde girişimde bulunarak raporlarını paylaşmaya başladılar.
Bir diğeri ise; Avrupa Birliği’nin (AB) sera gazı emisyonlarını azaltmayı ve karbon kaçağını engellemeyi amaçladığı, 1 Ekim 2023’te uygulanmaya başlanan (1 Ocak 2026’dan itibariyle zorunlu) ticari mekanizması Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) ile hedeflenen Net Karbon Sıfır kavramı ile öncelikle emisyon yoğun “Demir-Çelik, Alüminyum, Çimento, Gübre, Elektrik ve Hidrojen” sektörlerinde sürdürülebilirlik faaliyetlerini hızlandırılması ve zorunluluk kapsamında olmasa dahi TSRS standartlarına uygun Sürdürülebilirlik Raporu hazırlamaları idi.
Bu gelişmeler kapsamında gerek TSRS eşik değerlerini sağlayan ölçekte firmalar yönünden, gerekse SKDM mekanizması kapsamında olan sektörlere paralel olarak hem doğrudan hem de dolaylı olarak en çok etkilenen sektörlerden birisi de LOJİSTİK SEKTÖRÜ olmuştur. Herhangi bir malın veya malzemenin bir yerden bir yere taşınması lojistik sektörü kapsamında olduğunu düşündüğümüzde aslında tüm bireyleri de kapsayan bir süreçten bahsedebiliriz. Hal böyle olunca 2024 yılında “Yeşil Lojistik” kavramı sektörde faaliyet gösteren Şirketler için rekabeti arttıran bir mekanizma olarak yerini almış, “Yeşil Lojistik Belgesi” ne talep artmış; yeşil lojistik ve sürdürülebilirlik konularının giderek daha fazla önem kazanmıştır.
2024 Aralık ayına girdiğimiz bugünlerde ve 2025 yılına başlarken yapılacaklar listesinde sürdürülebilirlik faaliyetlerine hız kazandırmak veya zorunluluk kapsamına girdiği için raporlama çalışmaları olan firmalar için; çevresel performanslarında olumlu bir etkiyi yakalamak ve rekabet ortamında iyi bir konum elde etmek isteyen şirketler için sadece lojistik kapsamında değil her alanda “Yeşil Lojistik” ile ilgili harekete geçilmesi zorunluluktan öte sosyal sorumluluk haline gelmiştir.
A. Yeşil Lojistik Nedir?
Yeşil lojistik kavramı; çevresel etkileri minimize etmeye yönelik lojistik uygulamalarını ifade eder ve 1990’lı yılların sonlarından itibaren önem kazanmaya başlamıştır. Ancak, bu kavramın akademik literatürde yer alması ve daha geniş bir kitleye ulaşması 2000’li yıllarla birlikte olmuştur.
Yeşil lojistik faaliyetleri doğaya en az zarar veren ve bu lojistik faaliyetlerin doğa üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmeyi amaçlayan bir lojistik yaklaşımıdır. (1)
Yeşil lojistik, çevreyi kirletmekten kaçınarak, doğal kaynakları tüketmeden üretim yapmak ve lojistik faaliyetlerin çevreye olan olumsuz etkilerini ölçerek, bu etkileri en aza indirgemeye çalışmaktır. Yeşil lojistiğin dünya genelinde artan önemine bağlı olarak ortaya çıkan rekabet ortamı, Türkiye’deki firmaların işleyiş ve politikalarını “yeşilleştirmeye” doğru yönlendirmiş ve böylelikle yeşil lojistik uygulamaları görülmeye başlanmıştır. (2)
Yeşil lojistik, çevreyi koruma ve sürdürülebilirliği artırma amacıyla lojistik süreçlerin optimize edilmesini ifade eder. (3)
B. Yeşil Lojistiğin Temel İlkeleri ve En Yaygın Uygulamalar (3)
Yeşil lojistiğin temelinde birkaç anahtar ilke yatmaktadır. Bu ilkeler, yeşil lojistiğin temel yapı taşlarını oluşturur:
En yaygın yeşil lojistik uygulamaları aşağıdaki şekildedir:
C. Diğer Uygulamalar
Lojistik firmalarının faaliyetlerini “Yeşil” olarak sınıflandırmak adına Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO – International Organization for Standardization) tarafından verilen kalite belgelerini almayı tercih edebilmektedir.
Türkiye’de kamuya ait tek belgelendirme kuruluşu olan Türk Standartları Enstitüsü çatısı altında en çok kullanım alanı bulan sertifikasyon sistemi ise TS EN ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi standardıdır.
Bir diğer uygulama ise; 27 Mayıs 2022 tarihli 31846 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Kombine Taşımacılık Yönetmeliği” ile yürürlüğe giren “Yeşil Lojistik Belgesi” düzenlemesidir. İlgili yönetmelikte belirlenen aşağıdaki şartları sağlayan lojistik faaliyeti yürüten firmalar T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın KEP adresi üzerinden her yıl Ocak ayı süresince başvurabilir ve süresiz olarak bu belgeyi alabilmektedir.
D. Yeşil Lojistik Avantajları (4)
Yeşil lojistiğin hem işletmeler hem de çevre için sunduğu avantajlar şunlardır:
Yeşil Lojistik Belgesi, sürdürülebilir taşımacılığa geçiş sürecinde işletmelerin çevresel sorumluluklarını yerine getirmelerine ve bu süreçten fayda sağlamalarına yardımcı olan önemli bir düzenlemedir. Yeşil lojistik uygulamaları hem çevreyi koruma hem de işletmelerin rekabet gücünü artırma noktasında önemli avantajlar sunar. Bu nedenle, işletmelerin Yeşil Lojistik Belgesi alarak sürdürülebilirlik yolunda güçlü adımlar atmaları büyük önem taşımaktadır.
E. Tedarik Zinciri ve Yeşil Lojistik
Yeşil Lojistik kavramı aslında “Tedarik Zinciri” süreçleri ile iç içe geçmiş bir kavram olup sadece lojistik faaliyeti yürüten firmalar kapsamında olduğu düşünülmemelidir.
Tedarik zinciri ya da lojistik ağı, ürün (ler) ya da hizmet (ler)’in tedarikçiden müşteriye doğru hareket (ler)’ini kapsayan ve bu süreç içerisindeki örgütler, insanlar, teknoloji, faaliyetler ve kaynaklar sistemlerinin bütününe verilen isimdir. Tedarik zinciri faaliyetleri sürecinde, doğal kaynaklar, hammaddeler ve bileşenler, nihai ürün haline getirilir ve son müşteriye teslim edilir. (5)
Yukarıdaki tanımdan hareketle Yeşil Lojistik kavramı; Sürdürülebilirlik yolunda önemli yere sahip tedarik zincirinin sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından hemen her Şirket’in üzerinde durması gereklidir Yazımın başlığında belirttiğim gibi; 2025 yılına geçerken gözden geçirilmesi ve yapılacaklar listesine alınması gereken önemli bir kavramdır.
F. 2025 Yılına Geçerken Yeşil Lojistik Faaliyetleri İçin Neler Yapılabilir?
Kapsamlı bir faaliyet gerektirmediği ve zorunluluk kapsamında olunmadığı durumda “Şirket olarak neler yapılabilir?” literatürden bağımsız, yalın ve anlaşılır şekilde özetlemeye çalışayım.
Bu listeye daha pek çok madde eklenebilir. Bu konuda danışmanlık veren önemli kişi, kurum ve kuruluşlar da bulunmaktadır. Kapsamlı bir iş planı için profesyonel danışmanlık alınması tercih edilebilir.
Ayrıca sürdürülebilir yeşil lojistik konusunda detaylı bilgi edinmek ve işletmenin sürdürülebilir yeşil lojistik süreçlerini geliştirebilmek için aşağıdaki kaynaklardan da yararlanılabilir.
Türkiye’de yeşil lojistik uygulamaları için teşvik ve destekler bulunmaktadır. Çoğunlukla bu teşvikler, işletmeleri çevre dostu teknolojilere, enerji tasarrufuna ve karbon emisyonlarının yönlendirilmesine yöneliktir. Türkiye’de yeşil lojistik alanındaki teşvikler, çevre dostu projelere yatırım yapmayı planlayan işletmelere hem finansal destek hem de rekabet avantajı sunmaktadır. Bu Teşviklerden faydalanarak da sürdürülebilirlik hedeflerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
Burcu USLULAR
Kaynaklar;
Sürdürülebilir Satın alma ve Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi Danışmanlığı
Sürdürülebilir Tedarik Stratejisine Neden İhtiyaç Duyuyoruz?
Sürdürülebilir Satınalma ve Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi Danışmanlığı
Sürdürülebilir tedarik bakış açısında satınalma operasyonu ürün ve hizmet alımının çok ötesine geçti. Tüm dünyada şirketler değer zinciri boyunca iş ilişkilerini; çevre, sosyal ve yönetişim (ESG) perspektifi ile birlikte değerlendiriyor. Tedarikçi ESG programları ve Sürdürülebilir Tedarikçi Endeksleri işin hayati parçası haline geldi. Paydaş firmanın sürdürülebilirlik anlayış ve uygulamaları analiz ediliyor. Tedarikçinin içinde bulunduğu dünyaya, çevreye, topluma, çalışanlara, tüketiciye ve mevzuata saygısı etraflıca değerlendiriliyor. Dünyada şirketler sürdürülebilirlik kriterlerine uymayan firmalarla yan yana gelmek ve onlarla iş ilişkisinde bulunmak istemiyor.
Sürdürülebilir satın alma gereklilikleri için tedarikçi ekosisteminin riskleri analiz edilmelidir. Tedarikçilerden emisyon verisi alınamadığında, emisyon hesaplarında problemlere neden olmaktadır. Net sıfır emisyon hedefi için tedarikçileri teşvik edici aksiyonları (zaman zaman zorlayıcı tedbirler) almak, tedarik stratejisini yeni baştan dizayn etmek gerecektir. Bu bir zorunluluktur.
Sürdürülebilir Satınalma ve Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi yeni dönemin anahtarı olarak değerlendirilmektedir.
Proje Koordinatörü: Prof. Dr. Murat ERDAL egitim@satinalmadergisi.com
ŞİRKETLERE GÜVENİLİR BİR YAPI HAZIRLIYORUZ
Sürdürülebilir Satın alma ve Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi Danışmanlığı
Proje Adımları:
Proje Danışmanlık Süresi: 1 Yıl
Ecovadis Sürdürülebilir Satın alma Puanımızı Nasıl Yükseltiriz?
Sürdürülebilir Satın alma Gelişim Planı Nasıl Yürütülmeli?
Prof. Dr. Murat ERDAL
İstanbul Üniversitesi Tedarik Zinciri Yönetimi Anabilim Dalı Başkanı
merdal@istanbul.edu.tr
Bugün satınalma iş çevresi hızlı bir dönüşüm içerisinde. Gündem çok yoğun ve bir o kadar karmaşık. Operasyonel ve maliyet risklerini yönetme zorlukları devam ederken denkleme iklim ve sürdürülebilirlik riskleri de eklendi. Değer zincirlerinde dekarbonizasyon hedeflerine ulaşmada satınalma departmanlarının katkısı ciddi bir çalışma alanı yarattı.
Tüm ihracat yapan şirketlerimizin gündeminde Sürdürülebilir Satınalma var.
Uluslararası pazarlarda firmaların sürdürülebilirlik kültürü ve bu alandaki uygulamaları iş yapmanın anahtarı haline geldi. İhracat yaparken firmanız, prosesleriniz ve ürünleriniz sürdürülebilirlik odaklı sorgulanıyor. Bütünsel olarak inceleniyorsunuz. Sıkı bir takip ve inceleme, işin stratejik boyutu oldu.
Müşteriler firmanızın sürdürülebilirlik olgunluğunu anlamada tüm yönleri ile sistemsel denetimden geçmesinin yararına inanıyor. Bu kapsamda derecelendirme kuruluşlarından, bağımsız otoritelerden, destek alıyor.
Onların rehberliğine, puanlamalarına ve raporlarına önem veriyor.
Tüm dünyada kabul gören derecelendirme kuruluşlarından bir tanesi de Ecovadis’in firmalara sunduğu sürdürülebilirlik performans değerlendirme hizmetleridir. Bu yazımda Ecovadis sürdürülebilir satınalma puanınızın yükseltilmesi için yapılması gereken stratejik aksiyonlara yer vereceğim.
İlk adım planlı hareket etmek ve işleri bir proje olarak ele almaktan geçiyor.
Doğru bir planlama, önceliklerin tespiti ve kilometre taşları tespit edilmelidir.
– Sürdürülebilir satınalma politikası var mı?
Bu politikanın şirket stratejisi ile ilgisi ne düzeyde örtüşüyor?
– Sürdürülebilir satınalma stratejisinin oluşturulması ve yürürlüğe girmesi.
– Şirketin sürdürülebilir kaynak stratejisi ne zaman ve nasıl belirlendi?
Üst kademenin ve departmanların katkısı nedir?
– Satınalma prosedürünün sürdürülebilirlik odaklı güncellenmesi
– Prosedür kapsamında ESG (Çevre, Sosyal, Yönetişim) ve
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile bağların kurulması
– Sürdürülebilir tedarikçi araştırması ve seçim kriterleri (tedarikçi devreye alma ve değerlendirme) belirlenmiş mi?
– Tedarikçi Davranış Kuralları ve Etik Kodlar oluşturulmuş mu? Yolsuzlukla mücadele yönergeleri belirlendi mi?
– Çatışma Mineralleri Politikası belirlenmiş mi? Tedarikçilere “Çatışmalardan Etkilenmiş ve Yüksek Riskli Bölgelerin Madenlerine İlişkin Sorumlu Tedarik Zinciri için OECD Uyum Rehberi” hakkında bilgi veriliyor mu?
– Sorumlu Satınalma (Responsible Procurement) Politikası belirlenmiş mi?
– Sürdürülebilir Tedarikçi Kalite El Kitabı Var mı?
-Kategori yönetiminde sürdürülebilirlik faktörleri eklenmiş mi?
– Ürün (hizmet), tedarikçi kategorileri temelinde sürdürülebilirlik tabanlı risklerinin azaltılması konusundaki anlayış ve uygulamalar nelerdir?
– Şartname, ihale süreçleri ve sözleşmelerde sürdürülebilirlik faktörlerine yer verilmiş mi?
– Tedarikçi geri bildirim araç ve raporlamaları nelerdir?
– Sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili risk ve fırsatların raporlanması konusundaki çalışmalar nelerdir ?
– TSRS1, TSRS2 ile satınalma ve tedarik zinciri operasyonlarının ilgisi yeterince ortaya konmuş mu?
– Senaryo analizleri ve risk matrislerinin güncellenmesi
– Sistem (ERP) içerisinde sürdürülebilir satınalma fonksiyonlarının güncellenmesi
– Tedarikçi Portalının devreye alınması ve satınalma fonksiyonlarının güncellenmesi.
– Tedarikçilerin gelişimine yönelik bilgi ve belgelerin web sitesinde (varsa tedarikçi portalına eklenmesi
– Satınalma analitiği hangi çerçevede yürütülmektedir?
– Sürdürülebilir satın alma hedefleri neler?
– Sürdürülebilir satınalma performans göstergeleri nelerdir? Yıllar içerisinde nasıl bir iyileşme sağlandı? Geçmişe dönük kayıtlar nelerdir?
– Satınalma departmanının organizasyonu ve çalışanların yetkinlikleri nelerdir?
– Satınalma, Kalite ve Üretim departmanlarına yönelik Sürdürülebilir tedarik zinciri ve yeşil satınalma eğitimleri verilmiş mi?
– Satınalma çalışan başına eğitim gün (saat) rakamı nedir?
– Tedarikçilerin sahip olması gereken belge ve sertifikaların örneğin;
ISO14001 Çevre Yönetim Sistemi, ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı, ISO 26000 Sosyal Sorumluluk Standardı vd. dağlım yüzdeleri nelerdir?
– Tedarikçi firmaların çevresel ve sosyal uygunluklarını ne çerçevede takip ediyorsunuz?
– Tedarikçi geri bildirim makanizmalarının verimliliği nasıl takip ediliyor?
– Tedarikçi uygunsuzlukları, uyuşmazlıklar ve tedarikçi ihlalleri gibi durumlarda düzeltici önleyici eylem planları nasıl işliyor?
– Saha denetim sıklığı nedir? Saha denetim kriterlerini ne sıklıkla güncelliyorsunuz?
– Tedarikçi devir hızı, yurtiçi, uluslararası firmalar, tedarikçi profilleri (kadın girişimciler gibi) farklı alanlarda takip ettiğiniz KPI’lar nelerdir?
– Sürdürülebilirlik raporlamalarınızda satınalma ve tedarik zinciri yönetimi konularına ne ölçüde yer veriyorsunuz?
– Tedarik zinciri dekarbonizasyonu, Kapsam 3 emisyon azaltma hedefleriniz nedir?
– Sürdürülebilir Satınalma Gelişim Planı nedir?
– Sürdürülebilir Tedarikçi Geliştirme Araçları nelerdir?
– Tedarikçilere verilen çevrim içi ve yüz yüze eğitimler nelerdir?
– Tedarikçi sözleşmelerinde taahhüt altına alınan yükümlülükleri (süreç, belge sahipliği yatırımları gibi) ne sıklıkla gözden geçiriyorsunuz?
-Yenilenebilir enerji kaynaklarının devreye alan projeler
-Emisyon azaltıcı proje örnekleri
-Sosyal sorumluluk projeleri
– Yerel tedarikçileri destekleyen projeler nelerdir?
– Döngüsel ekonomi, beşikten beşiğe (C2C) kapsamında projeler nelerdir?
– Döngüsel ekonomiye katkı sağlayan satınalma uygulamalarınız (geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı vb.) var mı?
– Tedarikçi firma geliştirme başarı hikayeleri var mı?
Sürdürülebilir Satınalma Gelişim Planı Nasıl Yürütülmeli?
Doğru Aksiyon ve İyileştirme Çalışmaları İçin Eğitim ve Danışmanlık Alın
Sürdürülebilir tedarik zinciri kültürünün paydaşlara yayılımı ve güçlendirilmesi adına alınması gereken çok sayıda aksiyon var. AB ve ABD pazar müşterilerinin yeni dönem beklentileri çok sert. Kapsamlı düzenlemeler ve gereklilikler bizleri bekliyor.
O nedenle zamanı etkin kullanmayı öğrenmeliyiz. Konuyu sürekli erteleyerek bir yere varamıyoruz. Ne yazık ki şirket içerisinde bir iki kişiye sorumluluk yükleyerek çözüm aramak da verim getirmiyor.
Sürdürülebilir Satınalma Gelişim Planı
Alan uzmanlarını hızla şirketinize davet edin. Birlikte konuyu etraflıca değerlendirerek kazanımlarınızı, risk ve fırsatlarını ele alın. Danışmandan beklentilerinizi ve onun katkısını net bir biçimde tanımlayın. Sonrasında ekibiniz ve danışmanla bir gelişim planını yürürlüğü koyun.
Departmanlar arasında iletişim ve koordinasyonun sağlanmasında, ilk aşamada tek bir departman temelinde değil firma genelinde sürdürülebilir tedarik zinciri eğitimlerini başlatmak en akılcı yol olacaktır.
Başlangıç aşamasında iki günlük Sürdürülebilir Tedarik Zinciri ve Yeşil Satın alma (ISO 20400) Eğitimi gereklidir. Böylelikle talep sahibi (üretim), kalite ve satınalma ekipleri arasındaki iletişim ve farkındalığı yükseltecektir. Bu eğitimin ikinci gününde sürdürülebilir satınalma yol haritası/gelişim planı çıkarılmalıdır.
İkinci bir eğitimle de Planlama, İnsan kaynakları, Satış ve Lojistik çalışanlarına da bu eğitim verilmelidir. Birden fazla lokasyonda fabrika / iş birimi varsa söz konusu eğitim ilgili tesislerde tekrarlanmalıdır.
Bu hamle ile sürdürülebilir tedarik zincirinin tüm tarafları kapsanmaktadır.
Şirket içerisinde aynı dilin konuşulması sağlanmalıdır.
3-6 ay içerisinde eğitim alan çekirdek kadro ile iki günlük bir kamp yapılmalıdır. Danışmanlık toplantısı, mevcut durumun check-up ı niteliğindedir. Danışman ve ilgili ekipler bir araya gelerek yukarıda açıklanan toplam 5 başlık mercek altına alınmalıdır.
Süreç sahipleri süreç içerisinde çalışmalarını anlatır sunumlarını yapar. Yapılması gereken işlerin (ödevlerin) ne ölçüde yapıldığı, ilerlemeler tane tane analiz edilir. Revize edilmesi gereken gün yüzüne çıkartılır. Tüm çalışmalar ve toplantıda alınan kararlar kaydedilir. Daha sonrasında gelinen nokta tepe yönetime raporlanır.
6-9 ay içerisinde sürdürülebilir satınalma ile ilgili tüm bilgi, belge, metrikler (KPI) ve raporlar yeniden gözden geçirilir. Süreç içerisinde ortaya çıkan problemler ele alınır.
Senaryo analizleri, iklim ve sürdürülebilirlik risk matrisleri kapsamında öneriler getirilir. Şirket dayanıklılığı ve iş modeli gözönüne alınarak gelişim planında iyileştirmeler yapılır.
Yıl sonunda hedefler ve sonuçlar değerlendirilmektedir. Sürdürülebilir tedarik zinciri kültürü ve yeşil satınalma uygulamalarında gelinen nokta tartışılır.
Bir projeksiyon dahilinde kısa-t0, orta-t1 ve uzun vade-t2 hedefler (emisyon azaltma hedefleri, yeni projeler gibi) ortaya konur. İyileştirme alanları belirlenir.
Sonuç: ERTELEMEYİN!
Sürdürülebilir tedarik zinciri ve yeşil satınalma yönetimi alanındaki yatırımlar her zaman firmanıza ticari fırsat olarak geri dönecektir. Bu yatırımları ertelemeniz ödevlerinizi biriktirdiğiniz gibi iş fırsatlarını da kaybetmenizi sağlayacaktır. Ticari fırsatları değerlendirmek isteyen her girişimci zaman kaybetmeden işe koyulmalıdır.
SATINALMA OPERASYONLARINA BAKIŞ AÇINIZI KÖKTEN DEĞİŞTİRİN.
Tüm dünyada rekabet avantajının sürdürülebilir satınalma uygulamalarından geçtiğini unutmayın.
Özetle, firmanızı büyütmek istiyorsanız adım atın.
ERKEN YOL ALAN FİRMALAR ÖNÜNE ÇIKAN TİCARİ FIRSATLARI RAKİPLERİNDEN ÖNCE DEĞERLENDİRİR.
“the early bird gets the worm”
SÜRDÜRÜLEBİLİR TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ
VE YEŞİL SATINALMA MAKALELERİ
Sunum Klasörünü indirebilirsiniz:
Sürdürülebilir Kalkınma Raporu ve Türkiye Analizi
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK EĞİTİMİ ve TESTLER
Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi ve Yeşil Satın Alma Eğitimi
Anahtar Sözcükler: Değer Zinciri, Sustainable Procurement, Responsible Procurement, Sürdürülebilir Satın alma Danışmanlığı, Emisyon Hesaplamaları, Karbon, Çevre, Etik, Kategori, Risk, ISO 20400, ISO 5001, Enerji Yönetim Sistemi, KPI, Emisyon, Kapsam 1, Kapsam 2, Kapsam 3, Cradle-to Cradle, Beşikten Beşiğe, LCA, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi, İş Güvenliği, Atık, Mevzuat, Sözleşme, Spesifikasyon, Kalite, Üretim, Sanayi, Fabrika, Karbon Ayak İzi, ISO 14064, ISO 14046, ISO 31000, Risk Yönetim Sistemi, Sürdürülebilirlik, Yeşil, Green, Sürdürülebilir Tedarik, Kategori, Tedarikçi, Metrik, KPI, ESG, Ecovadis, Derecelendirme, Denetim, Puan, İzleme, Eğitim, Doğrulama, CBAM, Sınırda Karbon, ETS, Emisyon Ticaret Sistemi, İklim Kanunu, Danışmanlık, Satın alma, Sürdürülebilirlik Raporu, Tedarik Zinciri Yönetimi, Gözden geçirme, TSRS1, TSRS2, önemlilik, risk analizi, senaryo analizi
İşveren Asgari Ücret Artış Oranının Altında Zam Yaparsa, İşçiye Fesih Hakkı Doğar mı?
Lütfi İNCİROĞLU
Son yıllarda asgari ücret artış oranlarının yüksek seviyede belirlenmesi ile birlikte mavi yakalı işçilerle beyaz yakalı işçiler arasındaki ücret makasında ciddi anlamda daralma meydana gelmiştir. Bu durum işyerinde iş huzuru ve iş barışını olumsuz etkilemekte ve beyaz yakalı işçileri başka iş arayışına sevk etmektedir. İşverenlerin özellikle nitelikli beyaz yakalı işçileri elinde tutmak için belirleyeceği ücret artış oranı önem arz etmektedir. Ancak ülkemizde yaşanan ekonomik şartların zorluğu nedeniyle asgari ücret artış oranının yüksek seviyede belirlenmesi işverenlerin beyaz yakalı işçilerin ücretlerine yapılacak zam oranının belirlemesini de zorlaştırmaktadır.
Mevzuatta ücretlerin hangi dönemlerde veya oranlarda artırılacağına ilişkin herhangi bir çerçeve belirlenmemiştir. Ücret uygulamaları konusundaki yasal düzenleme asgari ücretin altında ücretle işçi çalıştırılamayacağı ile sınırlıdır. Bunun ötesinde ücret uygulamalarına ilişkin esaslar, iş sözleşmelerinde belirlenebilmektedir. İş sözleşmesinde bağlayıcı bir hüküm bulunmaması halinde, uygulamaya ilişkin inisiyatif işverene aittir. İş sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, ücret artışlarındaki anlaşmazlık nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılacağından, herhangi bir tazminat hakkı doğmayacaktır[1]
Yargıtay’a göre de “Dosya kapsamından davalı işyerinde pazarlama elemanı olarak çalışan davacının imzasını içeren istifa dilekçesinde kendi rızası ile şahsi gerekçelerle işten ayrıldığını bildirdiği ancak davacı iş sözleşmesinin davalı tarafından feshedildiğini ileri sürmüştür. Davacının kendi şahidi ise davacının verilen ücreti az bulduğundan isteği ile ayrıldığını beyan etmesi karşısında davacının istifa ederek işten ayrıldığı, aksine delil de bulunmadığından kıdem ve ihbar tazminatının reddine karar verilmesi gerekir”[2].
İşçinin haklı nedenle fesih yapabilmesi için, iş sözleşmesinde “personelin ücretinde yapılacak artış oranı asgari ücret artış oranından az olamaz” şeklinde bir düzenleme bulunması gerekir. Aksi halde, işveren yönetim hakkına dayanarak ücret artış oranı belirleyebilir ve işçi bu nedenle iş sözleşmesini haklı nedenle feshedemez. Bununla birlikte, iş sözleşmesinde “personelin ücretinde yapılacak artış oranı asgari ücret artış oranından az olamaz” şeklinde bir düzenleme bulunmasına rağmen, işverence getirilen teklife olumsuz cevap veren işçinin iş sözleşmesi, doktrinde eleştirilen yüksek mahkeme kararına göre, geçerli nedenle (ihbar-kıdem tazminatı ödenerek) feshedilebilecektir[3].
Sonuç olarak, işçinin haklı nedenle fesih yapabilmesi için, iş sözleşmesinde “personelin ücretinde yapılacak artış oranı asgari ücret artış oranından az olamaz” şeklinde bir düzenleme bulunması gerekir. Aksi halde, işveren yönetim hakkına dayanarak ücret artış oranı belirleyebilir ve işçi bu nedenle iş sözleşmesini haklı nedenle feshedemez. Bununla birlikte, iş sözleşmesinde “personelin ücretinde yapılacak artış oranı asgari ücret artış oranından az olamaz” şeklinde bir düzenleme bulunmasına rağmen, işverence getirilen teklife olumsuz cevap veren işçinin iş sözleşmesi, doktrinde eleştirilen yüksek mahkeme kararına göre, geçerli nedenle (ihbar kıdem tazminatı ödenerek) feshedilebilecektir.
Lütfi İNCİROĞLU
[1] İNCİROĞLU, Lütfi, Sorulu Cevaplı İş Hukuku Uygulaması, 5. Baskı, İstanbul 2023, s.251.
[2] Y9HD.2.10.2014 T., E.2013/16991, K.2014/26989 Legalbank.
[3] Y22HD.10.11.2016 T., E.2016/25207, K.2016/25342 Legalbank
First Law International (FLI) ve Ünsped Gümrük Müşavirliği’nden Önemli İşbirliği
Uluslararası hukuki danışmanlık ağı First Law International (FLI) ile Türkiye’nin en önde gelen gümrük müşavirliği şirketlerinden Ünsped Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetler A.Ş (UGM), iş dünyasında önemli bir işbirliğine imza attı. Taraflar arasında 5 Kasım 2024 tarihinde imzalanan işbirliği protokolü, Türkiye’nin küresel ticaret ağındaki konumunu güçlendirmeyi ve iş dünyasına yönelik kapsamlı hukuki çözümler sunmayı hedefliyor.
Stratejik Ortaklık ile Küresel Çözümler
FLI, dünya çapında 100’den fazla ülkede alanının en prestijli hukuk firmalarını bir araya getiren ve özellikle çok uluslu şirketlerin karşılaştıkları sorunlara çözümler sunan, dünyanın en büyük hukuk danışmanlık ağları arasında yer alıyor.
Ünsped Gümrük Müşavirliği de, 43 yıllık tecrübesi, yaklaşık 2000 çalışanı, Türkiye sathındaki 61 ofisi, yerinde Ar-Ge Merkezi ve dijital uygulamalarıyla, ülkemizin en köklü ve yenilikçi gümrük müşavirliği firmalarından biri olarak gümrükleme hizmetleri, dış ticaret danışmanlığı ve lojistik çözümler sunuyor.
Yapılan bu işbirliği protokolü ile iki firma, özellikle tarife dışı engellerin, anti damping soruşturmalarının, yüksek vergi ve cezaların, yaptırımların, near shoring/friend shoring gibi yeni iş modellerinin daha yoğun biçimde etkilemeye başladığı dış ticaret alanında uluslararası düzeyde karşılaşılan hukuki sorunların çözümünde ve uluslar arası ticarette yeni iş modellerinin kurgulanmasında çok yönlü çözüm ve destekler sunmayı hedefliyor.
İşbirliğinin ana odak noktaları arasında şunlar yer alıyor:
First Law International CEO’su Orlando CASARES, bu işbirliğiyle Türkiye’nin dünya ticaretindeki stratejik önemine vurgu yaparak, “Ünsped ile yaptığımız bu ortaklık, küresel müvekkillerimize Türkiye’nin sunduğu büyük fırsatları daha etkin bir şekilde anlatmamızı sağlayacak,” dedi.
Ünsped Gümrük Müşavirliği UGM Genel Müdürü Rıza Mehmet KORKMAZ ise bu anlaşmanın; Türk dış ticaret erbabının uluslararası hukuki hizmetlere daha kolay erişimini sağlayacağını ve Türkiye’deki işletmelerin küresel pazarlardaki rekabet gücünü artıracağını belirtti.
İşbirliğinin İş Dünyasına Etkisi
Stratejik işbirliği, dış ticaret ve lojistik sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlere yeni iş fırsatları sunduğu gibi yerel ve uluslararası regülasyonların karmaşıklığıyla mücadele eden işletmelere de daha kapsamlı ve profesyonel destek sağlayabilecek.
Ortaklığın ilk aşamalarında iki firma da; eğitim seminerleri, konferanslar ve danışmanlık hizmetleriyle iş dünyasına kolay erişilebilir katkılar sunmayı hedefliyor.
Türkiye’nin uluslararası ticaretteki gücünü artırmayı amaçlayan bir adım olarak değerlendirilen, FLI ve Ünsped Gümrük Müşavirliği arasındaki bu işbirliği; iş dünyası ve ticaret profesyonelleri için yeni kapılar açacak ve Türkiye’nin küresel ticaret sahnesindeki konumunu güçlendirecek.
WIN EURASIA 28 – 31 Mayıs 2025 Tarihleri Arasında İFM’de Kapılarını Açacak
Avrasya Bölgesi’nin lider endüstri fuarı olarak 30 yıldır imalat sanayinin rotasını çizen WIN EURASIA Otomasyon ve Makine Teknolojileri Fuarı, 2025 yılında “Odağımız Otomasyon“ konseptiyle Türkiye’nin endüstriyel dönüşümüne liderlik ederek, sürdürülebilir çözümleri ve inovatif teknolojileriyle otomasyonun geleceğine ışık tutacak. Düzenlendiği her yıl imalat sanayi için milyonlarca dolarlık iş hacmi yaratan fuar, yepyeni içeriğiyle 2025’te küresel ölçekte endüstrilerde otomasyonel dönüşüm ve gelişimi oldukça geniş bir yelpazede ele alacak. Fuar, inovasyonu, teknolojiyi ve sürdürülebilirliği bir araya getirerek sektörlere ilham veren bir platform sunacak.
31. kez kapılarını açmaya hazırlanan WIN EURASIA-2025’te sektör oyuncuları için otomasyonun geleceğine yön veren teknolojilerin yanı sıra otomasyonu ve sürdürülebilirliği kuşatan cazibe merkezi olacak. 30 yıllık mirasını ileri taşıyarak yalnızca teknolojiyi değil, endüstrinin kültürel dönüşümünü de temel alan “Odağımız Otomasyon“ konseptiyle 2025’te imalat sanayisine yeni bir yaklaşım getirecek. Endüstriyel üretimin yeni nesil inovasyonla dönüşümüne projeksiyon tutarken, endüstrilerin yeni nesil enstrümanı olan makinelerin işleyişindeki yenilikleri de katılımcı ve ziyaretçilerle buluşturacak. Bu yaklaşımıyla otomasyonun 30 yıllık dönüşüm yolculuğunu daha da ileriye taşıyacak. 7 salonda toplam 65.000 m² alanda gerçekleşecek WIN EURASIA Otomasyon ve Makine Teknolojileri Fuarı’nda; Elektrik, Elektronik ve Enerji Otomasyonu, Endüstriyel ve Fabrika Otomasyonu Teknolojileri, Robotik Otomasyon ve Dijital Fabrika Teknolojileri, Kaynak ve Robotik Kaynak Teknolojileri, Makine Otomasyonu ve Teknolojileri sektörlerinde faaliyet gösteren yüzlerce firma en son ürünlerini sergileyecek. Fuar 28- 31 Mayıs 2025 tarihlerinde, İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenecek.
Dünyanın Geleceği Otomasyonda
Açılışta konuşan MAKFED Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Dalgakıran, WIN EURASIA Fuarı’nın daha yüksek katma değere ulaşmak için marka yaratma çabalarında Türkiye’ye bir örnek oluşturduğuna dikkat çekti. Fuarın sadece Türkiye’de değil yakın coğrafyada ve uluslararası alanda da önemli olduğunu ve takip edildiğini ifade eden Adnan Dalgakıran, otomasyonun her zamankinden çok daha fazla önem kazandığını söyleyerek, “Dünya otomasyon ve ölçek ekonomisini çok ciddi şekilde kullanıyor. Bu da aslında WIN EURASIA fuarının önemini ortaya koyuyor” dedi.
21. Yüzyıl Organizasyon ve İş Birliği Yüzyılı
Sanayi toplumu olmanın özelliklerini doğru bir şekilde yerine getirebilmek için ölçek ekonomisinde üretimler yapılması gerektiğini vurgulayan Adnan Dalgakıran, “Ölçek ekonomisinde üretim yapmayı başaran ve dünyada bu konuda rekabetçi olan ülkelerle şirketlerimizi iş birliğine teşvik etmemiz gerekiyor” dedi. 21. yüzyılın organizasyon ve iş birliği yüzyılı olduğunu ifade eden Dalgakıran, “Bir şey yaptığınız için övünüyorsanız ve bunun yeterli olduğunu düşünüyorsanız çok yanlış bir yerde duruyorsunuz. Çünkü her kesin her şeyi yapabileceği bir dünyada yaşıyoruz. Önümüzdeki dönemde iş birlikleri gerçekleştiremeyen şirketlerde çok ciddi sıkıntılar yaşanacak. Geleneksel üretim anlayışları yani geleneksel ‘küçük olsun benim olsun’ anlayışının asla devam edemeyeceği bir dönemin içerisindeyiz. Bunu herkesin bilmesi lazım. Şirketlerimiz bugüne kadar sürdürdükleri alışkanlıkları bırakmak zorundalar. 21. yüzyılın bir organizasyon ve iş birliği yüzyılı olduğunu kavrayıp bunun gereklerini yerine getirerek, global şirket olmanın koşullarına kendilerini yönlendirmeliler. Artık küçük olmak yok olmak demektir. Bunun gereklerini hep beraber yerine getirmek durumundayız” diye konuştu.
Fuarlar Şehre ve Ülkeye Ekonomik Katkıda Bulunuyor
Etkinlikte konuşan Kuika & System Optima Yönetim Kurulu Başkanı Süreyya Ciliv ise; fuarların sektördeki insanları bir araya getirdiğini ve yeniliklerin paylaşıldığını belirtti. Herkesin birçok konuyu görmesine fırsat sunmasının yanı sıra şehre ve ülkeye ekonomik olarak büyük bir katkıda bulunduğunun altını çizen Süreyya Ciliv, “Fuarların Türkiye’de yapılması demek, daha çok vatandaşımızın fuarlara gitmesi demek. Bu yüzden WIN EURASIA Fuarı ekibini canı gönülden kutluyorum” dedi.
Endüstrilere Yeni Nesil İnovasyonun Penceresinden Işık Tutacak
Hannover Fairs Turkey Genel Müdür Yardımcısı Belkıs Ertaşkın, relansmanda gerçekleştirdiği konuşmasında, WIN EURASIA’nın 30 yıllık mirasıyla 2025’te, inovasyonun penceresinden teknolojinin ve sürdürülebilirliğin geleceğine ışık tutacağını vurguladı. Belkıs Ertaşkın, şu ifadelerde bulundu: “WIN EURASIA 2025, “Odağımız Otomasyon“ konseptiyle endüstrinin dönüşümünü de gözler önüne serecek. Dünyanın en önemli sanayi fuarı HANNOVER MESSE’nin bölgesel temsilcisi olan WIN EURASIA, endüstriyel ürünlerin yeniden yorumlanmasına olanak tanıyacak ve teknolojiye adaptasyonu odağına yerleştirecek. Katılımcı ve ziyaretçilerimize bu yıl yeni eklenen ürün gruplarımızla haberleşme, mobil iletişim ve bilgi teknolojileri, bina otomasyonu, e-mobilite, bulut bilişim, yapay zeka ve yapay genel zeka gibi son teknolojinin temsilcisi ürünlerle birlikte endüstriyi keşfetme fırsatı sunacağız. Fuarımız geleceği konuştuğumuz bir platform olarak tüm paydaşlara ve endüstrilere yeni ufuklar açacak.”
Açılış konuşmaları sonrasında düzenlenen “Otomasyonun Ölçeklenebilirliği: Bugünün Çözümleri Geleceğe Ne Kadar Hazır?” başlıklı panele Tezmaksan A.Ş. Grup CEO’su Hakan Aydoğdu, Hayat Kimya Global Teknoloji Direktörü N. Tanzer Zeytinoğlu, Ford Otosan Kalite Sistemleri ve Görüntü İşleme Sistemleri Ürün Sahibi Mustafa Karacan, Norm Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ceyhun Araz ve Beko Corporate İleri Robotik Sistemler Yöneticisi Raşit Yücel Gür konuşmacı olarak katıldı.
Wells Fargo Bank’tan Tutmayan Döviz Fiyatı Senaryosu
Reşat BAĞCIOĞLU
Wells Fargo Bank’ın İddiasını Biraz Hatırlayalım
ABD’nin önde gelen bankalarından Wells Fargo Bank geçen yıl yapmış olduğu tahminlerin bir tanesi de dövize ilişkin tahminlerdi. Dövize ilişkin tahminlerine, aynı dönemlerde yazdığım makalemle karşılık vermiştim.
Özetle,
Wells Fargo Bank 2024 yılı sonunda USD TRL kurunun 2024 yılı ortalarında 14 Lira, 2024 yılı sonlarında ise USD TRL 20.- olacağını yazmıştı.
USD TRL C/ 20.- Lira 2024 Yılı Sonu İtibariyle
Benim yazdığım makalemde ise;
Wells Fargo Bank’ın bu tahmininin gerçeklerden oldukça uzak olduğunu ola ki 2024 yılı sonunda USD TRL 20 civarı olursa ihracatçıların kepenk kapatacağını ifade etmiştim.
Sözü fazla uzatmadan Wells Fargo Bank’ın makalesi ve aynı tarihlerde benim bu konuda yazdığım yazıya tekrar göz atalım.
Yaklaşan Seçimler
Yaklaşan seçimler dolayısıyla çeşitli kaynaklar ve yurt dışındaki bankaların tahminleri okumaya değer doğrusu. Bu yazıyı kaleme aldığım gün ABD’li finans kuruluşu Wells Fargo Bank’ın seçim tahminlerini okuduğumda biraz gerçeklerden uzak olduğunu fark ettim. Hangi verilere dayanarak bu sonuca vardıkları kocaman bir soru işareti olsa da, ilerleyen zaman sürecinde bu tahminlerin nereye vardığını hep birlikte göreceğiz.
Önce Wells Fargo Bank’ın tahminlerine ilişkin yazısına göz atalım, sonrasında Türkiye’nin finansal gerçeklerinin de masanın üzerinde olduğu görüşlerimi paylaşacağım.
KAYNAK: https://sigortagundem.com/wells-fargodan-secim-senaryolari/
Wells Fargo’dan Seçim Senaryoları
Güncelleme: 9 Mart 2023 08:39
Wells Fargo yaklaşan genel ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine yönelik olası senaryoların yer aldığı bir rapor yayımladı. Buna göre yüzde 55-60 ihtimal verilen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimleri kazandığı senaryoda doların 2023 sonunda 19.5 TL, 2024 ortasında ise 20 TL’ye çıkması bekleniyor. Muhalefetin kazanması durumunda TCMB’nin daha sıkı bir para politikası uygulayacağı tahmin edilirken, bu durumda doların 2023 sonunda 15 TL, 2024 ortasında ise 14 TL’ye gerileyeceği öngörüldü.
ABD’li finans devi Wells Fargo Türkiye’de yaklaşan seçimlere yönelik 2 farklı senaryonun yer aldığı bir değerlendirme raporu yayınladı.
Gelişmekte olan ülkelerde yerel politik gelişmelerin ekonomi ve finansal piyasaların yönünde son derece etkili olabildiği belirtilen raporda “Belki de Türkiye siyasetin ekonomik refah ve finansal piyasaları nasıl etkilediğine dair en iyi örneklerden birisidir. Yıllarca Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın etkisiyle ortaya çıkan merkez bankası bağımsızlığının eksikliği, GSYH büyümesine odaklı ekonomik politikalar ve geleneksel olmayan para politikası TL’de sürekli ve büyük ölçekli değer kaybına yol açtı. Ayrıca ulusal finansman maliyetini yükseltti. Bunun sonucu yüksek enflasyon, hane halkı alım gücünde düşüş ve düşük büyüme yaşandı. Türkiye siyasetin aşağı çektiği tek ülke değil ancak yaklaşan genel ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri Türkiye’nin ekonomik görünümünde dramatik değişikliklere yol açabilir” değerlendirmesi yer aldı.
Raporda ‘temel senaryonun’ Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeniden seçilmesi üzerine kurulduğunu belirten Wells Fargo analistleri “Ekonomideki sıkıntılar ve deprem sebebiyle yaşanan yeni sorunlara rağmen Erdoğan’ın mali desteklerle yeterli desteği elde edebileceğini düşünüyoruz. Mali destekler ekonomik durumda düzelme ve seçmende uzun vadeye ilişkin iyimserlik sağlayabilir. Buna rağmen bu senaryonun gerçekleşme olasılığında da düşüş olduğunu ve rejim değişikliği ihtimalinin arttığını düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Kazanırsa Beklentiler
Raporda bu değerlendirmelerin ardından iki farklı senaryoda piyasalarda yaşanabileceklere dair öngörüler paylaşıldı. Wells Fargo analistlerine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimi kazandığı senaryonun gerçekleşme ihtimali yüzde 55-60 aralığında. Bu senaryoda 2. çeyrek sonuna kadar döviz piyasasındaki müdahalelerle doların 19 lira civarındaki sabit seyrinin devam edeceği öngörüldü. Ancak daha uzun vadede döviz rezervlerindeki düşüşün ve para politikasında değişim olmamasının etkisiyle TL’nin 2023’ün ikinci yarısı ve 2024’te değer kaybetmesi bekleniyor. Söz konusu senaryoda Wells Fargo dolar/TL’nin yılın son çeyreğinde 19.5’e, 2024 ortasında ise 20’ye yükselmesini bekliyor.
Millet İttifakı Kazanırsa Beklentiler
Millet İttifakı’nın seçimi kazandığı ‘rejim değişikliği’ senaryosunda ise farklı tahminler yer alıyor. Banka analistleri bu durumda 2023’ün 2. çeyreğinin sonunda kadar daha güvenilir ve geleneksel bir politika uygulanacağı beklentisiyle TL’nin yüzde 20 değer kazanacağını öngörüyor. Daha uzun vadede ise bağımsız hareket edecek TCMB’nin sıkı para politikası uygulaması ve muhtemelen reel olarak pozitif faiz oranına geçilmesiyle TL’deki değer kazancının devam etmesi bekleniliyor. TL varlıklarına sermaye akışının artacağının tahmin edildiği bu senaryoda doların 2023’ü 15 liradan tamamlaması 2024 ortasında ise 14 liraya düşmesi bekleniyor.
KAYNAK: https://sigortagundem.com/wells-fargodan-secim-senaryolari/
Yorum
Wells Fargo Bank’ın görüşleri bu yönde olmakla birlikte farklı araştırmalar ve yurt dışı bankaların tahminleri daha da farklıdır. Dolar / TRL tahmini konusunda ilk defa Wells Fargo Bank’ın tahminlerini iyimser olarak gördüm. Yakın geçmişte okuduğum yurt dışı bankalarının tahminlerinin Dolar TRL kurunda agresif bir artış olacağı yönünde.
Seçim sonrası hangi ittifak iktidara gelirse gelsin, ülkemizdeki kısıtlı kaynaklar, aşırı borç yükü, eksi döviz rezervleri, negatif getirisi olan TRL mevduatı, sürekli artan ithalat ile sürekli ivme kaybeden ihracat, ücretlilerin sürekli azalan alım gücü, önlenemeyen enflasyon, düşen üretim, artan işsizlik rakamları ile karşı karşıya geleceği bir gerçektir.
Bilhassa 2023 yılı için seçim sonrası dövizde oynaklık olacağı kuvvetle muhtemeldir. Hiç kimsenin elinde sihirli bir sopa olmadığına göre, 2023 yılı sonuna kadar bilhassa döviz piyasalarında dövizin düşmesini beklemek ve döviz rezervlerinin uzun vadede pozitife dönmesini beklemek pek olası görülmemektedir.
Kısa vadede enflasyonun kontrol altına alınamayacağı, faizlerin reel pozisyona getirilmesi durumunda, İhracat rakamlarımızın şiddetle artmasına ülke olarak ihtiyacımız olduğu bu günlerde döviz fiyatının 2023 yılını 15 Liradan tamamlaması olasılığı halinde ihracatçılarımızın çoğunun kepenk kapatacağını düşünmek hiç de sürpriz olmaz.
Piyasanın Gerçeği Nedir?
Wells Fargo Bank’ın piyasamızı çok iyi tanıdığı pek söylenemez. Evet ama Wells Fargo Bank’daki analistler ülkemiz piyasası için bu şekilde bir yanıltıcı tahmini nasıl yapmış olabilirler?
Aklıma takıldı, bu kadar büyük bir sapma olur mu?
Peki Aralık 2024 ayının son günlerine geldiğimiz bu günlerde döviz kurlarının geldiği noktaya bir göz atalım mı?
Bu kurların 21 Aralık 2024 tarihli rastgele alınmış bir döviz kuru olduğunu paylaşmak isterim.
Sonuç;
Wells Fargo Bank’ın 2024 yılı sonu döviz kuru tahmini USD TRL C/20.-
Bugün itibariyle piyasanın gerçeği ise USD TRL C/35.- yukarısı
Merak ettiğim nedir biliyor musunuz? Wells Fargo Bank’ın bu tahminlerini baz alarak hareket eden sanayicilerimiz oldu mu? Olduysa bugünkü akıbetleri ne oldu o sanayicilerin?
Reşat BAĞCIOĞLU
ICC Uluslararası Ticaret Odaları
Türkiye Milli Komitesi
Türkiye Bankacılık Komite Başkanlığı Üyesi
