Son yıllarda kendi işini kurmak ve girişimci olmak isteyen gençlerin sayısında dikkat çekici bir artış olduğu görülmektedir. Elbette iş kurma ve girişimci olma isteğinin yaygınlığı gençlerle sınırlı değildir. Ancak yakın dönemde yapılan bazı araştırmalar özellikle Z Kuşağının önemli bir kısmının geleneksel işlerde çalışmak yerine kendi işlerini kurmak istediklerini göstermektedir (1).
İş kurmanın ve girişimci olmanın, diğer birçok alanda olduğu gibi kendine has bazı zorlukları bulunmaktadır. Parlak bir iş fikri başarılı olmanın ön koşullarından biri olmakla birlikte iş hayatının bazı püf noktalarını, diğer bir deyişle iş hayatındaki bazı incelikleri bilmek de gerekir.
İş hayatının önemli bir püf noktası borçların sürekli olduğunun farkında olmakla ilişkilidir. Eminim ki bazıları işyeri kirasının aslında her gün ödenmesi gereken bir borç kaynağı olduğunun farkında değildir. Bunun farkında olmadıkları için kiranın ödeme günü gelene kadar herhangi bir endişe duymazlar ve ödeme günü geldiğinde de ne yapacağını bilemez bir halde kaynak arayışı içerisine girerler. Bu kaynak arayışı ya tedarikçiye yapılacak ödemenin ertelenmesi ya da kredi kartından nakit çekilmesi gibi çok çeşitli ve genellikle girişimcinin ileride daha büyük sorunlar yaşamasına neden olacak yöntemlerin kullanılmasına neden olur.
Tedarikçiye ödemenin ertelenmesi tedarikçi ile olan ilişkinin bozulması ve hatta sona ermesi sonucunu doğurabilir. Öyle ya, kim ödemelerini aksatan birisine uygun koşullarda ürün temin etmek ister ? Kredi kartından nakit çekilmesi ise kirayı geciktirmemek için kira bedelinin yanı sıra nakit avans çekim masrafı ve faiz gibi ilave maliyetlere neden olacaktır. Sonuçta her iki örnek çözüm de borcun daha büyük bir borçla kapatılmasından başka bir şey değildir.
Kiranın vadesinde ödenen bir borç olduğuna ilişkin algının, bu sorunun temel nedenini oluşturduğu ileri sürülebilir. Oysa bu algının değiştirilmesi ve kiranın aslında günlük bir borç olduğu düşüncesinin kabul edilmesi, girişimciler açısından bir motivasyon kaynağı olarak kullanılıp, başarılı olmanın bir aracılı haline pekâlâ getirilebilir. Girişimcinin borcunun yalnızca kira ile sınırlı olmadığı ve çok farklı borç kaynakları olduğu düşünüldüğünde, bu zihinsel kurgulamanın önemi ve etkisi daha açık bir biçimde anlaşılacaktır.
Bir girişimcinin aylık kira maliyeti 30.000 TL, personel maliyeti 90.000 TL ve bunları ödeme günü her ayın birinci günü olsun. Kısacası o girişimci açısından her ayın birinci günü “hele o gün gelsin düşünürüz” denilen gündür. Ne yazık ki her ay o gün kaçınılmaz olarak gelmekte ve toplamda 120.000 TL tutarındaki borcun nasıl ödeneceği paniği yaşanmakta ve değerli zamanın önemli bir kısmı kaynak arayışı ile çarçur edilmektedir.
Peki ya, bu girişimci şöyle düşünseydi nasıl olurdu? “Ben bu işyerini bugün kullanıyorum. Çalışanlarım da bana bugün hizmet sunuyor. Aslında ben hem mülk sahibine hem de çalışanlarıma bugün borçlandım”. Bu düşüncenin sonunda girişimci şunu da fark edecektir: “Benim aylık ödemem gereken tutar 120.000 TL. Yani aslında benim her gün 4.000 TL ödemem gerekiyor. Kısacası her gün bu işyerinin kapısını açtığımda 4.000 TL ekside başlıyorum. O zaman benim en azından borçlarımı ödeyebilmek için bugün en az 4.000 TL kazanmam gerekiyor. Aksi halde bu borç yarına devredecek ve yarın daha fazla çabalamam gerekecek!”.
Her güne ekside başlanıldığı, borcun da aslında her gün ödenmesi gerektiği düşüncesinin yararlı bir bakış açısı olduğuna inanıyorum. Kuşkusuz bu bakış açısı girişimcinin motivasyonunu da yükseltecek, boşa geçirdiği her günün yalnızca gelir kaybı olmadığını, boşa geçirilen ya da yeterince verimli kullanılmayan bir günün aynı zamanda borç toplamını arttıran bir kayıp olduğunu fark etmesini sağlayıp işine dört elle sarılmasına neden olacaktır. Kuşkusuz iş hayatında ve girişimcilikte belirli bir deneyimi olanların önemli bir kısmı bilinçli olsun veya olmasın bu durumun farkındadır. Bu yazıyı bu durumu bilmeyen ya da farkında olmayanlar için yazdım. Umarım bu yazının konusu olan bakış açısının ne kadar önemli ve yararlı olduğuna dikkat çekebilmişimdir.
Prof. Dr. Umut OMAY
Kaynaklar
(1) Lindzon, J. (11.05.2021), “Why Gen Z is so Keen on Entrepreneurship and what that Means for Employers”, Çevrim içi: https://www.fastcompany.com/90631769/why-gen-z-is-so-keen-on-entrepreneurship-and-what-that-means-for-employers, (14.02.2024).
