İyi Bir Yöneticinin Gizli Silahı: Eleştiren Dostlar

Türkiye Çapında Alım Satım Kolaylığı

Prof. Dr. Umut Omay
Prof. Dr. Umut Omay
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesidir. İnsan Kaynakları Yönetimi, Çalışma Psikolojisi, Çalışma Sosyolojisi, Sosyal Politika ve Endüstri İlişkileri alanları başta olmak üzere lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde dersler vermekte ve aynı alanlarda ulusal ve uluslararası olarak yayınlanmış çok sayıda çalışması bulunmaktadır.

Sanırım birçokları “eleştirinin olmadığı bir dünya ne kadar güzel olurdu” diye düşünüyordur. Bu düşüncelerinin nedeni kuşkusuz eleştirilerin çoğunlukla yalnızca eleştirmiş olmak ve kusur bulmak için yapılıyor olmasıdır. Bu yönüyle eleştirinin genellikle yıkıcı ve zarar verici bir eylem olarak algılandığı söylenebilir.

Arthur L. Costa ve Bena Kellick, eleştiriye farklı bir açıdan yaklaşıp, eleştirinin mutlaka yıkıcı ya da zarar verici olarak algılanmaması gerektiğini, eleştirinin yapıcı ve geliştirici özelliklerinin de bulunduğunu ileri sürerek, “eleştiren dost” (critical friend) kavramını önermişlerdir. Costa ve Kellick buna ilişkin olarak göz muayenesi sırasındaki mercek denemelerini örnek olarak vermektedir. Gerçekten bazı durumlarda iyi bir görüşümüz olduğunu düşünürken, farklı derecelerdeki mercekleri denediğimizde aslında görüşümüzün sandığımız kadar iyi olmadığını fark etmemiz mümkündür (1).

Her ne kadar “eleştiren dost” ya da “eleştiren meslektaş” (critical colleague) fikrini ilk ortaya koyan kişinin Stenhouse (2) ya da Nuttall olduğu (3) ileri sürülüyor olsa da, konu ile ilgili çalışmalarda çoğunlukla Costa ve Kellick’in “eleştiren dost” tanımlamasının esas alındığı görülmektedir.

Costa ve Kellick’e göre bir kişinin “eleştiren dost” olarak nitelendirilebilmesi için,

  • “Provokatif sorular soran güvenilir bir kişi olması”,
  • “Farklı bir bakışla bakmayı gerektiren veriler sağlaması”,
  • “Bir dost olarak kişinin yaptığı işe ilişkin tenkitte bulunması gerekmektedir” (4).

“Eleştiren dost” kavramı ve yaklaşımı daha çok eğitim alanında yapılan çalışmalarda kullanılmaktadır; ancak bu yaklaşımın farklı alanlarda da kullanılmasının yararlı olacağı yönünde görüşler de bulunmaktadır (5).

Gerçekten de işletme yönetimi ve girişimcilik alanlarında da tıpkı danışman ve uzmanlardan yararlanılması gibi etkili bir karar alma yöntemi olarak “eleştirel dost” yaklaşımından yararlanılması mümkündür. Bu yaklaşımda “eleştiren dostun” öncelikli amacının çeşitli sorulara yanıt vermek yerine çeşitli konularda değerli, samimi ve güvenilir bakış açıları sağlamak olması önemlidir (6,7). Böylelikle “eleştiren dost” nihai karar alan değil, yalnızca yol gösteren kişi olmaktadır.

İş yaşamında farklı bakış açıları, bir projenin, planın ya da kararın kusurlu yönleri kadar fark edilmemiş fırsatları ortaya çıkarması açısından değerli katkılar sağlayabilir. Bir konunun üzerinde fazlasıyla yoğunlaşmanın zaman zaman bazı basit noktaların gözden kaçmasına yol açtığı bilinir. Bu nedenle, Costa ve Kellick’in benzetmesinde de olduğu gibi, her zaman kendi görüşümüze güvenmek yerine farklı mercekler yardımıyla görüşümüzün ne kadar doğru olduğunu test etmemiz gerekir. Uygulamaya geçmeden önce eksik ve yanlışların yanı sıra fırsatları da tespit etmek şüphesiz ki uygulamaya geçtikten sonra bunların farkına varmaktan daha iyidir.

Kısacası yöneticilerin “her şeyi ben bilirim ve en doğru kararı ben veririm” yanılgısına düşmeden, farklı bakış açılarını da dinlemeleri ve dikkate almaları önemlidir. Ancak Costa ve Kellick’in de önerdiği gibi bu yaklaşımda herkesten görüş almak yerine gerçekten güvenilir kişilere görüşlerini sormak gerekmektedir. Kimlerin güvenilir olduğunun tespitinde ise yöneticilerin insan tanımaya ilişkin yetenekleri ve tecrübeleri önemli bir özellik haline gelmektedir.

Prof. Dr. Umut OMAY

Kaynaklar

(1) Costa, A. L. and Kellick, B. (1993), “Through the Lens of a Critical Friend”, Educational Leadership, 51 (2), pp. 49-51.

(2) Kember, D., Ha, T. S., Lam, B. H., Lee, A., NG, S., Yan, L. and Yum, J. C. K. (1997), “The Diverse Role of the Critical Friend in Supporting Educational Action Research Projects”, Educational Action Research, 5 (3), p. 464.

(3) Swaffield, S. (2002), “Contextualising the Work of the Critical Friend”, 15th International Congress for School Effectiveness and Improvement (ICSEI), Copenhagen, 3rd – 6th January, 2002.

(4) Costa and Kellick, ibid., p. 50.

(5) Smith, R. (2016), “Acting as a Critical Friend: Developmental Evaluations, Service Users and the Role of the Researcher”, Innovations in Social Work Research: Using Methods Creatively, Ed. By L. Hardwick, R. Smith and A. Worsley, Jessica Kingsley Publishers, London, p. 135.

(6) Hartley, S. (2015), “An Advisor, Consultant or Critical Friend. Which is best for your business?”, Çevrimiçi: https://www.linkedin.com/pulse/advisor-consultant-critical-friend-which-best-your-business-hartley, (14.03.2023).

(7) Grit, A. (2019), “Taking initiative; Becoming a Critical Friend”, Çevrimiçi: https://www.interregeurope.eu/good-practices/taking-initiative-becoming-a-critical-friend, (14.03.2023).

PAYLAŞIMLAR

Lütfen yorumunuzu girin !
Lütfen adınızı giriniz.

Doğru Marka İsmine Nasıl Karar Verilir ?

İşletmeler ilk kurulduklarında geleneksel olarak kurucusunun verdiği bir isimle hayata başlar. Bu isim; kurucusunun adı veya soyadı, işletmenin doğduğu...

İş İmkanı Sunan 6.Dönem Uygulamalı GÜMRÜK ve DIŞ TİCARET UZMANLIĞI Başlıyor

İş İmkanı sunan bu programı kaçırmayın. 6.Dönem Uygulamalı GÜMRÜK ve DIŞ TİCARET UZMANLIĞI.  Ünsped Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetler A.Ş....

KOBİ’lerin Dijitalleşme Karnesi Zayıf

KOBİ’ler için Avrupa Yeşil Mutabakatı’na geçiş süreci, Endüstri 4.0’a adapte olmanın anahtarını sunuyor. Ölçek ekonomisine geçemeyen KOBİ’lerin “Orta Gelir”...

Geçici Teminatın %3’den Fazlasının Gelir Kaydı ? (Danıştay Kararı)

Danıştay Kararı Özeti; Kemalpaşa Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 2018/564665 ihale kayıt numaralı “Kemalpaşa Belediyesi 2019 Yılı 2...

11. Dijital Otomotiv Raporu Yayımlandı

PwC’nin strateji danışmanlığı grubu Strategy&, yıllık Dijital Otomotiv Raporu’nun 11.’sini yayımladı. Tüketicilerin eğilim ve beklentileri doğrultusunda mobilite sektörünün görünümünü...

Risk Değerlendirmesi Nedir ? Nasıl Yapılır ?

Risk değerlendirmesi kavramını açıklayabilmek için öncelikle tehlike ve risk kavramlarını tekrar hatırlayalım. Tehlike, işyerinde var olan ya da dışardan...

Başarılı Bir İş Planı Hazırlamak

Bu yazımda girişiminiz için İş Planınızı nasıl tamamlamanız ve tamamlanan İş Planınızı sunduğunuzda onaylanması için nelere dikkat etmeniz gerektiğinden...

Deprem ve İnsani Yardım Tedarik Zinciri Yönetimi Klasörü yayında. İndirebilirsiniz. 

Deprem ve İnsani Yardım Tedarik Zinciri Yönetimi Klasörü yayında. İndirebilirsiniz.  KLASÖRÜ İNDİRMEK İÇİN GÖRSELE TIKLAYINIZ.  https://satinalmadergisi.com/wp-content/uploads/2023/03/Deprem-ve-İnsani-Yardim-Tedarik-Zinciri-Yonetimi-.pdf #tedarik #tedarikzinciri #satınalma #PMI #lojistik #taşımacılık...

Vergi Muafiyeti Sağlanan Vakıflar ve YMM Rapor Zorunluluğunun Ertelenmesi

4962 sayılı Kanunun 20’nci maddesine göre, “Gelirlerinin en az üçte ikisini nevi itibarıyla genel, katma ve özel bütçeli idarelerin...

Tedarik Zinciri Gündem Klasörü Mart 2023 Yayında. İndirebilirsiniz.

TEDARİK ZİNCİRİ GÜNDEMİ Mart 2023 Tedarik Zinciri Gündem Klasörünü indirmek görsele için tıklayınız. Hazırlayan: Prof. Dr. Murat ERDAL
  • Çin'den Ürün Tedariki
  • Küresel Ürün ve Firma Araştırması
  • Ülke / Pazar Analizi ve Raporlaması
  • Akreditif, Gümrük ve Dış Ticaret Danışmanlığı

Maliyetlerinizi ve Risklerinizi Düşürün

Satınalma Dergisi'ne Dijital Üye Olun

Dijital Üyelik ile Satınalma Dergisi'nin yayınlanmış tüm sayılarına erişebilir, Buyer Network Öğrenme Merkezi'nde eğitim dokümanlarına ulaşabilirsiniz.

SATINALMA DERGİSİ 10 YILLIK ARŞİVİ

Yayınlanmış Tüm Sayılara ve Yayınlanacak 12 Sayıya Dijital Olarak Erişim

Buyer Network Öğrenme Merkezi

Kariyerinizi Geliştirecek Uzaktan Eğitim Seçeneklerine Sahip Olun

KURUMSAL ÜYELİK AVANTAJLARI

10 Yöneticiye Kadar Geniş Takımlar için Şirket Paketini Satın Alın