İthalatta Royalti Beyanı

Yazar:

Kerim Çoban

15 Ağustos 2024

Satınalma Dergisi 7 Gün 7 Gündem İthalatta Royalti Beyanı

İthalatta Royalti Beyanı

Kerim ÇOBAN

Emekli Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi

I- Eşyanın Gümrük Kıymeti ve Royalti

A- Eşyanın Gümrük Kıymeti

Eşyanın Gümrük Kıymeti; Ana hatlarıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, Gümrük Kıymetine İlişkin 2 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği, çeşitli genelgeler ve tasarruflu yazılar ile belirlenmiştir.

Gümrük Kanunu’nun 24. maddesinde, ithal eşyasının kıymetinin, eşyanın satış bedeli olduğu; satış bedelinin, Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve 28. maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olduğu,

25.maddesinin 1.fıkrasında, 24.madde hükümlerine göre belirlenemeyen gümrük kıymetinin, bu maddenin 2.fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinin sırasıyla uygulanmasıyla belirleneceği; eşyanın gümrük kıymetinin bir üst bent hükümlerine göre belirlenebildiği sürece bir alt bent hükümlerinin uygulanmayacağı hükümlerine yer verilmiş,

26.maddesinde ise, 24 ve 25.madde hükümlerine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymetinin, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII.Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşmanın, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının (GATT) VII.maddesinin ve bu bölüm hükümlerinin prensip ve genel hükümlerine uygun yöntemlerle ve Türkiye’de mevcut veriler esas alınarak belirleneceği öngörülmüş; GATT’ın VII.Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşmanın 17.maddesinde de, bu Anlaşmada yer alan hiçbir hükmün, gümrük idaresinin, gümrük kıymetinin belirlenmesi ile ilgili olarak ibraz edilen tutanak, belge veya beyannamenin gerçeklik veya doğruluğunu araştırma hakkını sınırlamayacağı ve bu hakkı tartışma konusu haline getirecek şekilde yorumlanamayacağı hükme bağlanmıştır.

B- Royalti ve Lisans Ücretleri

– Royalti ve lisans ücretlerinin başlıca dayanak ve uygulamasına ilişkin hükümleri; 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, Gümrük Kıymeti İlişkin 2 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği ile Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2011/48 sayılı Genelge başta olmak üzere çeşitli genelgelerde ayrıntılı şekilde yer almaktadır.

Royalti Kavramı: Hukuk Terimleri Sözlüğünde bir lisans veya marka sahibinin sahip olduğu hakları bir başkasına devretmesi karşılığı aldığı bedeldir. Kiralanarak veya üretim birimi üzerinden verilebilir.

Lisans Kavramı: Maddi olmayan hukuki bir malın, bir ihtiranın veya eserin, ücret karşılığında belli bir süre kullanmak üzere bir başkasına devrettiği sözleşme olarak tanımlanmaktadır.

Lisans Sözleşmesi: Marka ve patent hakkı yanında üretim yönetimi veya teknik bilgi (know-how) gibi üretim proseslerini de içermektedir.

Royalti Veya Lisans Ücreti: İthal eşyasının imalatı, ihraç edilmek üzere satışı veya kullanımı ya da yeniden satışı ile ilgili hakların kullanımı nedeniyle patent, dizayn, know-how, model, marka, tescilli tasarım, telif hakkı ve imalat prosesleri gibi adlar altında yapılan ödemelerdir.

İmalat Kavramı; maddeleri makina, cihaz, tezgah, alet, el emeği vasıtasıyla kısmen veya tamamen değiştirmek, işlemek ya da maddeye ürünün bünyesinde bir fonksiyon yüklemek suretiyle yeni ürün elde edilmesini ifade eder.

Franchise(ing): “Kısaca sözlük anlamı; 1) Hükümet tarafından verilen imtiyaz veya muafiyet, 2) ortak işletmecilik, mümessillik, bir markanın isim hakkının alınması, bir üretici ya da hizmet sunucu ile bir kuruluş arasında, ürün ya da hizmetin genellikle sınırları belirlenmiş bir yörede pazarlanması yolunda varılan anlaşma” demektir. Türkçe karşılığı “imtiyaz” olan franchise, İngilizce bir kelimedir.

C- İthalatla İlgili Royalti Tutarlarının Genel Beyanı

1- Royalti ve lisans vb. ücreti/ tutarı, miktarı ilgili ithalat beyannamesinin (SDGB) tescili sırasında belli ise beyannamenin tescili (beyan) sırasında eşyanın gümrük kıymetine katılarak beyan edilir.

2- Royalti ve lisans vb. ücreti/ tutarı, miktarı ilgili ithalat beyannamesinin (SDGB) tescili sırasında belli değil ise; ilgili royalti sözleşmesi ilgili Gümrük idaresine/ Bölge Müdürlüğüne ibraz edilerek, ithalat normal fatura tutarı üzerinden, Gümrük Yönetmeliği’nin 53.maddesi gereği istisnai kıymetle beyan edilerek gerçekleştirilir, sonrasında royalti – lisans miktarı/ tutarı belli olunca ve ilgili royalti – lisans faturası ithalatçı firmanın muhasebe kayıtlarına girdiği tarihi takip eden ayın 26’sına kadar Gümrük Yönetmeliğinin 53 ve 150.maddelerine göre işlem yapılır/ tamamlayıcı beyanda bulunulur.

3- Royalti-lisans tutarı, yapılan sözleşme gereği ithal edilen ürünlerin kıymeti veya miktarı göz önüne alınarak ilgili SDGB veya SDGB’lere dağıtılarak, beyan edilir. Ya da, yine royalti sözleşmesi şartlarına göre bulunacak/ belirlenecek katsayıya ile ithal edilen ürünlere ilişkin SDGB/ veya SDGB’lerinin tutarlarının çarpımı ile her beyannameye düşen royalti miktarı bulunur ve gümrük idaresine beyan edilir.

4- Royalti-lisans ücretlerinin/ tutarlarının, brütleştirilmiş tutar üzerinden beyan edilmesi (İlgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ile beyan edilerek tekabül eden Stopajın, ilgili Gümrük İdaresine beyan edilerek te KDV ile diğer gümrük vergilerinin ödenmesi) gerekir.

5- Royalti-lisans ücretlerinin/ tutarlarının, brütleştirilmiş tutar üzerinden ilgili Gümrük İdaresine beyan edilmesi gerekir.

6- Franchisee fee, redevans/redevance, royalti, lisans ücreti, telif hakkı vb. gayri maddi hakların kullanımı karşılığı olarak ithal edilen eşya ile ilgili olarak ödenen ve ya ödenecek olan, yani, gümrük kıymetinin bir unsuru olan bahse konu giderler (Yapılan anlaşma gereği hak sahibine net tutar olarak yapılıyor ise) stopaj oranı dikkate alınarak brüte çevrilmesi ve ulaşılacak brüt tutar üzerinden ilgili gümrük idaresine beyan edilerek tekabül eden gümrük vergi ve resimlerinin tahsil edilmesinin sağlanması gerekir…

Not: Bu konuda çok daha ayrıntılı bilgi edinmek isteyen arkadaşlar, İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Sitesinde 06.11.2020 tarihinde yayımlanan “Royalyt – Lisans Ücretlerinin Vergisel Boyutu” ile 08.03.2021 tarihinde yayımlanan “Örneklerle Royalty Lisans Vb. (Gayri Maddi Hak Kazançları) Üzerinden Alınan Vergiler” isimli makalelerimizi okuyabilirler.

II- Gayri Maddi Hak Kazançlarının Brütleştirilmesi

A- Gayri Maddi Haklarla İlgili Bazı Mevzuat Hükümleri

Bu konudaki en geniş izahat “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında 1 Seri Nolu Genel Tebliğ”in 10.maddesinde yapılmış olup, buna göre;

Gayri Maddi Haklar: Sinema filmleri, radyo-televizyon yayınlarında kullanılan filmler ve bantlar dahil olmak üzere edebi, artistik, bilimsel her nevi telif hakkının veya her nevi patentin, alameti farikanın, desen veya modelin, planın, gizli formül veya üretim yönteminin veya sınai, ticari, bilimsel tecrübeye dayalı bilgi birikiminin kullanma imtiyazı, kullanma hakkı veya satışı ile sınai, ticari, bilimsel teçhizatın kullanma imtiyazı veya kullanma hakkını ifade etmektedir. Başka bir ifadeyle, gayri maddi haklar patent, ticari marka, ticari unvan, tasarım ya da model gibi sınaî varlıkların kullanım hakkı ile edebi, sanatsal eserlerin mülkiyet hakları ile ticari bilgi birikimi (know how) ve ticari sırlar gibi fikri hakları kapsamaktadır. Gayri maddi haklar özellikleri nedeniyle ticari gayri maddi haklar ve pazarlama amaçlı gayri maddi haklar olmak üzere iki grup altında değerlendirilmektedir.

Ticari Gayri Maddi Haklar: Bir malın üretiminde ya da bir hizmetin sağlanmasında kullanılan patentler, know-how, dizaynlar ve modeller ile müşterilere transfer edilen ya da ticari faaliyetin işletiminde kullanılan (bilgisayar yazılım programları gibi) ticari varlık niteliğine sahip gayri maddi hakları ifade etmektedir.

Pazarlama Amaçlı Gayri Maddi Haklar İse: Bir ürün ya da hizmetin ticari amaçlı olarak kullanımına yardımcı olan ticari markalar ve ticari unvanlar, müşteri listeleri, dağıtım kanalları ile ilgili ürün açısından önemli bir promosyon değerine sahip nevi şahsına münhasır isimler, semboller ya da resimler gibi gayri maddi hakları ifade etmektedir.

– Gayri maddi hakların satışı, temliki (bir mülkü birine mülk olarak verme), devri, kullanımı yada kiraya verilmesi sonucu elde edilen kazançlarada gayri maddi hak kazancı veya gayrimenkul sermaye iradı denir.

B- Gayri Maddi Hak Kazançlarının Brütleştirilmesi

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15/7. ve 30/11. maddelerinde: Yapılacak vergi kesintisinde, kazanç ve iratların gayrisafi tutarları üzerinden dikkate alınacağı, kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde vergi kesintisinin, fiilen ödenen tutar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanacağı belirtilmiştir.

Gayri maddi hak sahipleri genellikle alacakları tutarın net olarak (her hangi bir kesinti yapılmadan) kendilerine ödenmesini isterler, bu nedenle ilgili anlaşmalarda çoğunlukla ödemenin net olarak yapılacağı belirtilir.

Gayri maddi hak kazançlarında ödenecek vergi (stopaj) matrahını bulabilmek için yapılan ödemenin brüt tutar üzerinden mi (ödenecek vergi kesintisi yapılarak geriye kalan kısmın hak sahibine ödenmesi), yoksa net tutar özerinden mi yapıldığının araştırılması, ödeme net tutar özerinden yapılmış veya yapılacak ise söz konusu ödeme bedelinin, stopaj oranı dikkate alınarak (Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” varsa burada belirtilen oran, anlaşma yoksa genel stopaj oranı dikkate alınarak) brütleştirilmesi gerekmektedir.

Brütleştirilmiş gayri maddi hak kazancının/ödemesinin, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihteki merkez bankası döviz alış kuru üzerinden TL’ye çevrilerek, bulunacak meblağ üzerinden Stopaj ve KDV’nin hesaplanması/ödenmesi gerekir.

Örnek 1: Türkiye’de üretici olan X firması tarafından, Türkiye’de yaptığı üretim için Almanya’da mukim Y firmasına 100.000-EUR royalty faturası karşılığında ödeme yapılacağını varsayalım.

Not-1: Türkiye’de yapılan üretim için veya herhangi bir ürünün Türkiye’de çoğaltılması için ödenen royalti-lisans ücreti Gümrük Kıymetini ve Gümrük İdaresini ilgilendirmemektedir. Haliyle Gümrük İdaresine de beyan edilmesi gerekmemektedir). Yapılacak ödeme iki farklı şekilde, iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir.

Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak, stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile Almanya arasında mevcut olan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması “ÇVÖA” gereği % 10 stopaj kesilerek) geriye kalan 90.000-EUR Almanya’da mukim Y firmasına gönderilir. Bahse konu royalty ödemesine istinaden ilgili vergi dairesine yapılan stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve sorumlu sıfatıyla KDV matrahı beyanı 100.000-EUR karşılığı TL olarak beyan edilir.

İkinci yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden 100.000-EUR olarak Almanya’da mukim Y firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına ulaşmak için yapılan ödemenin brütleştirilmesi, brüte taşınması gerekir. Şöyle ki: % 90’ı 100.000-EUR ise, % 100’ü ne kadardır? İçler dışlar çarpımı sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate almamız gereken Brütleştirilmiş matrah 111.111,11-EUR olup, tüm vergilerin, Kurumlar Vergisi/Stopaj ile sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV’nin bu tutar (yani 111.111,11-EUR matrah) üzerinden ilgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ve 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyan edilip ödenmesi gerekir.

Örnek 2: Türkiye’de üretici olan A firması tarafından, Türkiye’de yaptığı üretim için Pakistan’da mukim B firmasına 100.000-USD royalty-lisans faturası karşılığında ödeme yapılacağını ve Türkiye ile Pakistan arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) olmadığını varsayalım. Yapılacak ödeme iki farklı şekilde, iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir.

Birinci yöntem; Ödeme brüt olarak, stopajı/vergisi kesilerek (Türkiye ile Pakistan arasında ÇVÖA olmadığı için genel oran olan % 25 stopaj kesilerek) geriye kalan 75.000-USD Pakistan’da mukim B firmasına gönderilir. Bahse konu lisans ödemesine istinaden ilgili vergi dairesine yapılan stopaj matrahı (Kurumlar Vergisi) beyanı ve KDV matrahı beyanı 100.000-USD karşılığı TL olarak beyan edilir.

İkinci yöntem; Ödeme net olarak, net tutar üzerinden 100.000-USD olarak Pakistan’da mukim B firmasına gönderilir. Bu durumda, stopaj matrahına ulaşmak için yapılan ödemenin brütleştirilmesi gerekir. Şöyle ki: % 75’i 100.000-USD ise, % 100’ü ne kadardır? İçler dışlar çarpımı sonucunda, bütün vergi hesaplamalarımızda dikkate almamız gereken brütleştirilmiş matrah 133.333,33-USD olup, tüm vergilerin, Kurumlar Vergisi/Stopaj ile sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV’nin bu tutar (yani 133.333,33-USD matrah) üzerinden ilgili vergi dairesine Muhtasar Beyanname ve 2 Nolu KDV Beyannamesiyle beyan edilip ödenmesi gerekir.

Not-2: Bu konuda çok daha ayrıntılı bilgi edinmek isteyen arkadaşlar, İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Sitesinde 28.10.2020 tarihinde yayımlanan “Gayri Maddi Hak Kazançlarının Brütleştirilmesi ve Vergisel Boyutu” isimli makalemize müracaat edebilirler.

Not-3: Bu konu başta olmak üzere, YYS Yıllık Faaliyet Raporu Hazırlanması, YYS Yıllık Zorunlu Eğitimlerinin Verilmesi, YYS Revizyonları, Ön İzleme, Yeni YYS Belgesi Hazırlıkları ve YYS Belgesi Alım Süreci, İlgili Ön Zorunlu Eğitimlerin Alınması, YYS Başvuru Formlarının Doldurulması, YYS Danışmanlığı, vb. Tüm YYS Süreçler hakkında daha fazla ayrıntılı bilgiyi, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı konularında gerekli Hukuki ve Mevzuat Desteğini, İdari ve Adli İtiraz Süreçleri, Dava Açılması, Dava Aşamalarının Takibi, İlgili Mevzuat Ve Hukuki Açılardan Gerekli İtiraz Ve Savunmaların Yapılarak Dava Sonucunun Olumlu Sonuçlanmasına Katkıda Bulunulması, Sonradan Kontrol/ Firma İncelemesi Yaptırılması, Antrepo Açma, Antrepo Genişletme, AN6, AN7, AN8 Raporlarının düzenlenmesi, … vb, işlemleri, Sürekli/ Düzenli, Aylık, Yıllık Gümrük ve Dış Ticaret Danışmanlığı, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı Eğitimleri, … vb. konularında yardım, destek, danışmanlık ve benzeri hizmetleri -isterseniz- Firmalarımız “Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim, Danışmanlık ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.”den veya “Çözüm Denetim Gümrük Dış Ticaret ve Danışmanlık A. Ş.”den alabilirsiniz.

C- İthalatı İlgilendiren Royalti-Lisans Ücretlerinin/ Ödemesinin Beyanı

İthal edilen ürünler için ödenen, ithal edilen eşyaları ilgilendiren royalti-lisans ücretleri/ tutarlarının da; Yukarıda (B- Gayri Maddi Hak Kazançlarının Brütleştirilmesi bölümünde) izah edildiği üzere, brütleştirilmiş tutar üzerinden ilgili Gümrük idaresine beyan edilmesi, KDV tutarı ithalat sırasında diğer gümrük vergi ve resimleriyle beraber ilgili Gümrük idaresince hesaplanıp tahsil edileceği için İlgili/ bağlı bulunulan Vergi Dairesine 2 Nolu veya 1 Nolu KDV Beyannamesiyle beyan edilmesi gerekmemekte (aksi takdirde iki defa/ ikinci kez KDV ödenmiş olacaktır.),

Ancak, Stopaj açısından ilgili Vergi Dairesine Brütleştirilmiş tutar üzerinden Muhtasar Beyanname verilerek tekabül eden Stopajın ödenmesi gerekir.

Kerim ÇOBAN

Emekli Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi

(Yetkilendirilmiş Gümrük Müş. “YGM – T903”)

Çoban Gümrük Dış Tic. Den. Dan. ve

Yetkilendirilmiş Gümrük Müş. A. Ş.

www.cobangumrukdenetim.com

www.cozumdenetim.net

E Mail: info@cobangumrukdenetim.com

kerim.coban@cobangumrukdenetim.com

k.coban0306@gmail.com

Tel: 0505 519 88 41

Kaynakça

4448 Sayılı Gümrük Kanunu.
Gümrük Yönetmeliği.
Gümrük Kıymetine İlişkin 2 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği.
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün Bazı Genelgeleri.

Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Temmuzda İhracatını Arttırdı, 1,32 Milyar Dolara Ulaştı

Yazar:

Satınalma Dergisi

14 Ağustos 2024

Tedarik Zinciri Danışmanlığı Haber Akdeniz İhracatçı Birlikleri (aki̇b) Temmuzda İhracatını Arttırdı, 1,32 Milyar Dolara Ulaştı

Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Temmuzda İhracatını Arttırdı, 1,32 Milyar Dolara Ulaştı

Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Koordinatör Başkanı Fatih Doğan, temmuz ayında 1,32 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiklerini açıkladı. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 oranında artış sağladıklarını belirten Başkan Fatih Doğan, ihracat hacminde en güçlü ivmelenmeyi demir-çelik ve hayvansal gıdada elde ettiklerini, Mısır, Ukrayna, Yunanistan, Slovenya ve Birleşik Krallık pazarlarında üç haneli artışlarına imza attıklarını söyledi.

Temmuz ayında 22,5 milyar dolarlık ülke ihracatına AKİB olarak yüzde 6,9 oranında destek verdiklerini kaydeden Başkan Fatih Doğan, kur politikası, sert rekabet ortamı, enerji ve girdi maliyetlerindeki yüksek artışlara rağmen küresel arenada sahip oldukları kazanımları korumak için büyük fedakarlıklarla ilerlediklerini vurguladı. Başkan Fatih Doğan, “Yıllık bazda üretim maliyetlerimiz en az iki katına çıkarken bazı sektörlerde bu oran yüzde 120’leri aştı. Ancak, döviz kurundaki artış yaklaşık yüzde 23 düzeyinde kaldı. Dolayısıyla girdi maliyetleri ile kur arasındaki dengesizlik nedeniyle Türk ihracatçıları küresel arenada oyunda kalmakta çok zorlanıyor. Bunu bölgemizin 7 aylık performansına baktığımızda mobilya, yaş meyve sebze, tekstil, hububat ve bakliyat sektörlerinde çarpıcı şekilde görüyoruz. İvedilikle girdi maliyetleri ile döviz kurunun dengelemesini bekliyoruz.” dedi.

“Demir-çelikte yüzde 79, hayvansal gıdada yüzde 75 artış yakaladık”
AKİB’in temmuz ayı ihracat performansını bağlı Birliklere göre değerlendiren Koordinatör Başkan Doğan, şunları söyledi: “Yılın yedinci ayında en yüksek ihracat değerlerine demir-çelik, kimya ve hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörlerinde ulaştık. Demir-çelikte yüzde 79, hayvansal gıdada yüzde 75 oranında ihracatımızı artırdık. Hazır giyimde bu oran yüzde 21, mobilyada yüzde 9, yaş meyve sebzede yüzde 5, kimyada yüzde 2 oranında yansıdı.
Temmuz ayında Akdeniz Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliğimiz 411,1 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. Akdeniz Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliğimiz 390,3 milyon dolar değer ile ikinci sırada, Akdeniz Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliğimiz 139,7 milyon dolar değer ile üçüncü sırada yer aldı. Yine temmuz ayında Akdeniz Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliğimiz 91,7 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. Akdeniz Mobilya, Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliğimiz 90,3 milyon dolar, Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliğimiz 83 milyon dolar, Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliğimiz 38,2 milyon dolar, Akdeniz Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliğimiz 31,8 milyon dolar ihracata imza attı.”

“Mısır pazarında ihracat hacminde en güçlü artışı ve en yüksek değeri elde ettik”
AKİB’in Mersin, Adana, Kayseri, Hatay ve Karaman illeri başta olmak üzere Türkiye genelinde birçok ilden ve sektörden 27 bini aşkın üyesiyle zorlaşan şartlara rağmen “İhracatla Yükselen Türkiye” vizyonuna güçlü desteğini sürdürdüğünü vurgulayan Başkan Fatih Doğan, temmuz ayında en yüksek değerlere Mısır, Irak ve Hollanda pazarlarında ulaştıklarını, ihracat hacminde Mısır, Ukrayna, Yunanistan, Slovenya ve Birleşik Krallık pazarlarında rekor düzeyde artışlar sağladıklarını ifade etti. Başkan Fatih Doğan, “Türkiye’nin ve Akdeniz’in üretim gücünü Avrupa, Orta Doğu, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Afrika ülkeleri başta olmak üzere tüm dünya pazarlarında en iyi şekilde değerlendirmenin gayretini gösteriyoruz. AKİB olarak temmuz ayında en fazla ihracatı yüzde 365 artış ve 106,7 milyon dolar değer ile Mısır’a gerçekleştirdik. Irak, yüzde 29 artış ve 100,5 milyon dolar değer ile ikinci sırada, Hollanda yüzde 30 artış ve 87,5 milyon dolar değer ile üçüncü sırada yer aldı. İhracat hacmini en fazla artırdığımız ülkeleri incelediğimizde Mısır’ın ardından yüzde 187 artış ve 34,1 milyon dolar değer ile Ukrayna, yüzde 149 artış ve 25,3 milyon dolar değer ile Yunanistan, yüzde 122 artış ve 3,9 milyon dolar değer ile Slovenya, yüzde 100 artış ve 35,5 milyon dolar değer ile Birleşik Krallık geldi.” dedi.
AKİB Koordinatör Başkanı Fatih Doğan, 2024 yılı Ocak-Temmuz ayları arasında yüzde 19 artışla 9,89 milyar dolar ihracat değerine eriştiklerini, son 12 aylık dış satım performansında ise 17,7 milyar dolar seviyesine ulaştıklarını sözlerine ekledi.

Alım Talebi: Hamburger – Tost Ambalaj Kağıdı (Poşeti)

Yazar:

Satınalma Dergisi

14 Ağustos 2024

Bir firmamız için, 15cm x 20 cm ebatlarında, hamburger – tost – poğaça için uygun ambalaj kağıdı (poşeti) alımı yapılacaktır. Alım miktarı 1 ton dur.

İki tarafı açık, kullan-at, şamua olması ve 1. kalitede kraft, gıda ile temasa uygun, hamburger, tost ve poğaça ürünlerinde kullanıma uygun olması istenmektedir. Teslim yeri İstanbul – Beylikdüzü olup, ödeme şekli nakittir (peşin).

İlgili olan üretici ya da satıcıların, diğer teknik detaylar için aşağıdaki adımların ardından, iletişime geçmesi rica olunur.

Teklif Vermek İçin;

SATINALMA DERGİSİ’ne abone ol.
Dergi Aboneliği sayfasından PROFESYONEL ÜYELİK işlemlerini tamamla.
Ödeme sonrasında FİRMA BAŞVURU FORMU’nu doldur.

https://satinalmadergisi.com/satici/

TEKLİF VERME : İhtiyacın detaylarını öğrenmek ve teklif vermek için Dergi Aboneliği sayfasından PROFESYONEL ÜYELİK (600 TL) SATIN ALMANIZ GEREKMEKTEDİR. Aboneliğiniz 1 yıl geçerli olup bir sene boyunca tüm alım taleplerine teklif verebileceksiniz.

Ödeme sonrasında ilanla ilgili; ticaret@satinalmadergisi.com adresinden iletişime geçebilirsiniz.

TSKB Ekonomik Araştırmalar’dan, Afet Bilinci ve Hazırlıklılığını Artırmak İçin Yeni Deprem Raporu

Yazar:

Satınalma Dergisi

14 Ağustos 2024

Tedarik Zinciri Danışmanlığı Haber Tskb Ekonomik Araştırmalar'dan, Afet Bilinci Ve Hazırlıklılığını Artırmak İçin Yeni Deprem Raporu

TSKB Ekonomik Araştırmalar’dan, Afet Bilinci ve Hazırlıklılığını Artırmak İçin Yeni Deprem Raporu

TSKB Ekonomik Araştırmalar’ın, “Virgül – Deprem Yılı Tek Bir Yıl Değildir” isimli raporunda Kahramanmaraş merkezli depremlerden bugüne bölgenin ekonomik görünümüne ilişkin tespitlere, toparlanma ve yeniden yapılandırılma doğrultusundaki önerilere yer veriliyor. Raporda, depremin etkilerinin sadece bir takvim yılı ile sınırlı olmadığının altı çiziliyor.

TSKB Ekonomik Araştırmalar ayrıca, 2024-2026 döneminde araştırma ajandasını “afet bilinci ve hazırlıklılığı” çerçevesinde planlayacağının taahhüdünü paylaşıyor. Bu taahhütle hem büyük afetler sonrası hızlanması beklenen uluslararası kalkınma finansmanı kaynaklarının doğru gerekçelerle ihtiyaca uygun somut sonuçlar doğuracak alanlara yönlendirilmesine hem de deprem dışı afetlere dayanıklılığın da artırılmasının gündemde kalmasına katkı vermeyi amaçlıyor.

TSKB Ekonomik Araştırmalar, depremin uzun vadeli etkilerini ele alan “Virgül – Deprem Yılı Tek Bir Yıl Değildir” başlıklı yeni raporunu yayımladı. Depremin ekonomik ve sosyal etkilerinin sadece bir takvim yılı ile sınırlı olmadığına ve yeniden yapılanma sürecinin birden çok yılı esas alan bir perspektifle kurgulanması ihtiyacına vurgu yapılıyor.

2023 yılında yayımladığı “Deprem Sonrası Dönemi Düşünmek: Kurulacaklar, Kurtarılacaklar, Korunacaklar” başlıklı ilk raporunda “Deprem bölgesi tüm Türkiye’dir” yaklaşımıyla depremin olumsuz etkilerinin sadece doğal afetin yaşandığı kentlerle sınırlı olmadığının altını çizen TSKB Ekonomik Araştırmalar yeni raporunda “deprem yılı tek bir yıl değildir” diyerek afetlerin uzun yıllara dayanan etkilerine yakından bakıyor. TSKB Ekonomik Araştırmalar, Türkiye’de deprem ve deprem dışı afetlere karşı dayanıklılığın artırılması için uzun vadeli bir yaklaşım ortaya koyulmasına, afet yönetimi sürecine ilişkin tüm paydaşların rol oynayacağı üretken ve yapıcı bir tartışma ortamının gelişmesine katkı sağlamayı hedefliyor.

Afet Bilinci ve Hazırlıklılığının Artırılması İçin Her Yıl Bir Rapor

2024-2026 döneminde her yıl deprem bölgesindeki toparlanmayı izleyen raporlar yayımlama kararı alan TSKB Ekonomik Araştırmalar, bu raporlarla Türkiye’nin stratejik kalkınma alanlarına, afet dayanıklılığına ve yeniden yapılanma üzerine odaklanmayı hedefliyor. Raporlarda yer alacak makroekonomik değerlendirmelerde, deprem bölgesindeki toparlanmanın ilerleyişi ve afet riski dikkate alınarak hazırlanan içerikler paydaşlara aktarılacak ve yapıcı bir iş birliği ortamının yaratılması için çalışmalar gerçekleştirilecek.

Fiziki İmkânların ve Sosyal Ağların Onarılması Önemli

Deprem bölgesindeki toparlanma sürecine ilişkin değerlendirmelere yer verilen raporda, bazı kentlerde barınma koşullarının yetersizliğine dikkat çekiliyor. Barınma sorununun çözülmesinin deprem sonrasında yer değiştirmek durumunda kalan insanların yeniden işlerine ve memleketlerine dönebilmesine destek olacağı belirtiliyor.

Toparlanma sürecinde, fiziki imkanların onarılmasının öncelikli olduğu ifade edilen raporda, çalışanların işlerine ve öğrencilerin okullara dönüşünün sadece fiziki onarımla sağlanamayacağı kaydediliyor. Kentlerin, kurulu bina stokunun ötesinde yaşayan bir sosyal ilişkiler ağı olduğuna işaret edilen raporda, gerçek anlamda toparlanmanın bu ağların onarılmasından geçtiği ve yeni ağlar kurulması gerekliliğine dikkat çekiliyor. Bu kapsamda, sosyal ağların inşasını destekleyecek politikaların, işgücü arzı sorununu hafifleterek bölgenin yeniden güçlenmesinde de kilit rol oynayacağı belirtiliyor.

Afetler Cinsiyet Eşitsizliğini Derinleştiriyor

Raporda, afet sonrası dönemde kadınların ekonomik ve sosyal hayata katılımının toplumun afetlerle baş etme kabiliyetini artırması bakımından ciddi bir öneme sahip olduğuna dikkat çekilirken, hali hazırda deprem bölgesinde kadın istihdam oranının ve göreli ücretlerinin azaldığının altı çiziliyor. Bu durumun cinsiyet eşitsizliğini derinleştirdiği belirtilen raporda, deprem bölgelerinde kadınların ekonomik hayata katılımının özel bir gündem maddesi olarak ele alınması gerektiği kaydediliyor.

Deprem Kentlerinde Kapsayıcı Kalkınma İçin Stratejik Öneriler

Küresel ticaret eğilimlerindeki değişimin itici güçlerinden birinin yeşil dönüşüm olduğuna işaret edilen raporda şu önerilere yer veriliyor:

“Çevresel ürünler, deprem bölgesinin yeniden yapılandırılması önceliklendirilecek bir yaklaşımla seçilebilir. İlgili ürünlerde yeni oluşturulacak kapasitenin deprem bölgesinde planlanması, girdi-çıktı ve lojistik bağlantıları da dikkate alınarak bölgeyi bir yeşil üs haline getirmeye katkı sunar. Böylesine bir strateji kurgulanması, hem Türkiye’nin bu ürünlerdeki üstünlüğünü güçlendirebilir hem de deprem bölgesinin kalkınmasında kaldıraç olabilir.
Yeşil dönüşüm, küresel üretim, tüketim, yatırım kararlarında ve rekabet gücünde, verimlilik arayışında büyük değişimleri beraberinde getiriyor. Deprem bölgesi, yeşil dönüşüme odaklı bir ekonomik alan olarak kurgulanabilir. Burada Yeşil Organize Sanayi Bölgesi değil de “Yeşil Ekonomik Alan” şeklinde bir yapılanma yaratılabilir. Coğrafi bir tanımlamayı da içeren bu özel ekonomik alan, küresel yeşil dönüşüm sürecinde Türkiye’nin rol almak istediği alanlar ve ürünler için bir üretim üssü haline gelebilir.
Tarımsal faaliyetlerde sürdürülebilir pratikler yaygınlaştırılarak toprağın karbon depolama kapasitesi artırılabilir. Bu şekilde toprakta depolanan karbondan karbon kredisi üretilebilir ve gönüllü karbon kredileri piyasalarında satılarak ilave gelir imkânı yaratılabilir. Türkiye’de oluşturulacak karbon piyasası da bölgede kurulabilir.
Kadın, genç ve engelli istihdamından, dijitalleşmeye, yeşil dönüşüm ve düşük emisyonlu üretimden, ekosistem dostu, doğa pozitif projelere kadar pek çok alanda yatırımlar için bu bölge bir üs olarak belirlenebilir.
Sanayide düşük emisyonlu üretimden, tarımda doğa temelli karbon depolama yöntemlerine kadar pek çok alanda sağlanabilecek ilerlemede ve afet sonrası toparlanma arayışında yurtdışı fonlama imkânlarından da faydalanılabilir.

Raporun tamamına linkten ulaşılabilirsiniz: https://www.tskb.com.tr/uploads/file/9c156c2e30854ee2910414b82b0844aa-1723545298363.pdf

İşçinin Devamsızlık Yaptığı Günlerin Primlerinin Ödenmiş Olması Feshi Geçersiz Kılar mı?

Yazar:

Lütfi İnciroğlu

14 Ağustos 2024

Satınalma Dergisi 7 Gün 7 Gündem İşçinin Devamsızlık Yaptığı Günlerin Primlerinin ödenmiş Olması Feshi Geçersiz Kılar Mı

İşçinin Devamsızlık Yaptığı Günlerin Primlerinin Ödenmiş Olması Feshi Geçersiz Kılar mı?

Lütfi İNCİROĞLU

Devamsızlık, işçinin işine devam etmemesi hali olarak tanımlanmaktadır. İşçinin işe devamsızlığı ve bunun yaptırımı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25 II- (g) bendinde düzenlenmiştir. 4857 sayılı İş Kanuna göre, “işçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi” halinde işverenin haklı fesih imkanının bulunduğu kurala bağlanmıştır. Ancak, bu hükmün uygulanabilmesi için, biri devamsızlığın süresi, diğeri sebebi olmak üzere her iki koşulun birlikte gerçekleşmiş olması gerekir. Yani devamsızlık haklı sebebe dayanıyorsa iş sözleşmesi bildirimsiz feshedilemez. Haklı nedenler; İstirahat, bir yakının ölümü, yardıma koşma zorunluluğu, resmi makamların çağrısı, tutukluluk, eşinin doğumu gibi haller sayılabilir. Burada önemli olan objektif iyi niyet kurallarına tarafların uymasıdır. Mazeretin ispatı noktasında, sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadığı sürece özel sağlık kuruluşlarından alınan raporlara da değer verilmelidir.

Örneğin, devamsızlık nedeni ile işverene bildirimsiz fesih hakkı doğmuş olsa bile, işveren bu hakkını objektif iyi niyet kurallarına göre kullanması gerekir. Bu kural işçi için de geçerlidir. Hastalan işçi hastalığını işverene haber vermeye ve onun kendi yokluğundan dolayı tedbir alarak zarardan korunmasını sağlamakla görevlidir[1].

Yargıtay’a göre, “Devamsızlık süresi, ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü ya da bir ayda üç işgünü olmadıkça, işverenin haklı fesih imkanı yoktur. Belirtilen işgünlerinde hiç çalışmamış olunması gerekir. Devamsızlık saatlerinin toplanması suretiyle belli bir gün sayısına ulaşılmasıyla işverenin haklı fesih imkanı doğmaz.

Devamsızlık, işçinin işine devam etmemesi halidir. İşyerine gittiği halde iş görme borcunu ifaya hiç başlamayan bir işçi devamsızlıkta bulunmuş sayılmamalıdır. İşçinin yapmakla yükümlü olduğu ödevleri hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi ayrı bir fesih nedeni olup, bu durumda 4857 sayılı İş Kanununun 25/II- h bendi uyarınca değerlendirme yapılmalıdır.

Maddede geçen “bir ay” ifadesi takvim ayını değil ilk devamsızlıktan sonra geçecek olan bir ayı ifade eder. İlk devamsızlığın yapıldığı gün ayın kaçıncı günüyse takip eden ayın aynı günü bir aylık süre sona erer. Son ayda ilk devamsızlığının gerçekleştiği günün bulunmaması halinde son ayın son günü bir aylık süre dolmuş olur. Sonraki devamsızlar söz konusu ise takip eden aylık dönemler içinde değerlendirilir.

İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. Buna göre, öncelikle iş sözleşmesinin Kanunun 24 ve 25 inci maddelerinde yazılı olan nedenlere dayanmaksızın feshedilmiş olması ve 17 nci maddesinde belirtilen şekilde usulüne uygun olarak ihbar öneli tanınmamış olması halinde ihbar tazminatı ödenmelidir. Yine haklı fesih nedeni bulunmakla birlikte, işçi ya da işverenin 26 ncı maddede öngörülen hak düşürücü süre geçtikten sonra fesih yoluna gitmeleri durumunda, karşı tarafa ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar.

Somut olayda, davalı işveren davacının 02-03-04/09/2013 tarihlerindeki devamsızlığı sebebiyle iş akdine son verdiğini savunmuş ise de davacı devamsızlık yapmadığını, iş akdinin 04/09/2013 tarihinde sebepsiz şekilde işverence feshedildiğini iddia etmiştir.

Kurum kayıtlarında işten çıkış tarihi 04/09/2013 tarihi olarak gösterilip 9. ayda 4 gün çalışma bildirilmiş, devamsızlık ile ilgili düzenlenen tutanaklar bilirkişi raporunun ibrazından sonra dosyaya sunulmuş, davacı sunulan devamsızlık tutanakları kabul etmediğini beyan etmiş, buna karşılık işveren ise tutanak tanıklarını dinletmemiş, eş değerde delil sunarak kurum kayıtlarının aksini ispat etmemiştir. Açıklanan hususlara göre iş akdinin işverence haksız feshedildiği anlaşıldığından davacı lehine kıdem ve ihbar tazminatına hükmedilmesi gerekir iken aksi düşünce ile yazılı şekilde verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir”[2].

Sonuç olarak, devamsızlık, işçinin işine devam etmemesi halidir. Haklı bir mazereti olmaksızın işe devamsızlık yapan işçi ücrete hak kazanamaz ve dolayısıyla sigorta primleri de ödenmez. Haklı bir mazereti olmaksızın işe devam etmeyen işçi ile ilgili hem tutanak tutulması hem de ücret ve prim ödenmiş olması devamsızlık gerekçesi ile yapılan feshi haksız hale getirir. Bu durumda işçi ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanır.

Lütfi İNCİROĞLU

[1] Y9.HD. 9.5.2008 T, 2007/ 16956 E, 2008/ 11983 K.

[2] Y22HD.02.07.2019 T., 2017/23161, 2019/14770 Legalbank

İşletmelerin Otomasyon Yolculuğu İçin 6 Altın Kural

Yazar:

Satınalma Dergisi

13 Ağustos 2024

Satınalma Eğitimleri Haber İşletmelerin Otomasyon Yolculuğu İçin 6 Altın Kural

Günümüzde üretici her sektör, robot teknolojileri, yapay zeka (AI) ve artırılmış gerçeklik/sanal gerçekliğin (AR/VR) kusursuz entegrasyonunun yön verdiği bir dönüşümden geçiyor. Geleceğin rekabetçi dünyasında verimliliği artırmak adına robotik otomasyonun alternatifsiz bir zorunluluk olduğunu vurgulayan FANUC Türkiye Genel Müdürü Teoman Alper Yiğit, üretimi geleceğe hazırlayacak altı altın kuralı açıkladı.

Bugünün dünyasında üretkenliği artırmaya, atıkları azaltmaya, ürün kalitesini iyileştirmeye ve iş gücü eksikliklerini gidermeye yardımcı olan otomasyon, rekabetçi bir modelin de ana unsurunu oluşturuyor. Gerek yeni bir ürün tasarlarken veya yeni bir üretim hattı planlarken gerekse mevcut üretim tesisini geliştirirken otomasyonun sürecin en başından itibaren hesaba katılması gerektiğinin altını çizen FANUC Türkiye Genel Müdürü Teoman Alper Yiğit, kusursuz otomasyon entegrasyonu için altı altın kurala dikkat çekti.

Doğru Stratejilerle Adım Adım Otomasyona Uyum

Otomasyona uyumun “süreci benimsemek”le başladığını ifade eden Yiğit, “Ürününüzün üretim sürecinin otomasyondan faydalanması gerektiği gerçeği, bugün en temel süreçlerin başında geliyor. Bu da genellikle otomasyonu ürünün tasarımına dahil ederek yapılabilir. Bu anlayış ilerleyen süreçle birlikte daha geniş bir ürün hattına yansıdığında ise sistemlerinizi geleceğe hazırlamış olursunuz” dedi.

Bakım, Enerji Kullanımı, Onarım ve Kullanım Ömrü Faktörleri Dikkate Alınmalı

Otomasyona uyumun ikinci adımının ise ‘parçaları önceliklendirmek’ olduğunu kaydeden Yiğit, ”Eğer ki otomasyona geçmek isteyen bir işletmeyseniz proje maliyetinin yüzde 20-30’unu gerçek otomasyon süreci başlamadan önce parçaları yerleştirmek veya sabitlemek ve işlemeye hazır hale getirmek için harcamalısınız. Bunun yanında Total Cost of Ownership (TCO) olarak nitelendirilen ‘toplam sahip olma maliyetini göz önünde bulundurmak’ da otomasyon süreçlerinin temel noktalarından biri. Nitekim bazı müşteriler, bir otomasyon çözümünün kullanım ömrü boyunca işletmeye getireceği değere bakmak yerine, bu çözümü tanımlanmış bir geri ödeme süresine sığdırmaya odaklanıyor. Bu noktada toplam sahip olma maliyeti modeli çok daha iyi bir ölçüt” diyerek otomasyondan uzun vadede fayda sağlamanın yolunun, enerji kullanımı, onarım ve kullanım ömrü gibi faktörlerin de dahil edilmesi olduğuna işaret etti.

Yeni bir ürün geliştirirken, otomasyon sürecini olumsuz etkileyebileceğinin farkına varmadan tüketici için en kolay olana öncelik vermenin yanlışlarına dikkat çeken Yiğit, “Otomasyondan tam verim almak için ‘tüketicinin yanında süreci de hatırlamak’ sizi doğru yolda ilerletir. Bu nedenle çok yönlü düşünün” dedi. Yiğit, konuya ilişkin şu örneği verdi: “Örneğin gıda üretimindeki mevcut eğilim, yırtılabilir kapaklı veya gevşek kapaklı ön yüzlü ambalajların perakendecilerin rafları hızlı ve kolay bir şekilde doldurmasını sağlar. Ancak ambalaj tasarımındaki bu basit görünen değişiklik, gevşek kapak veya yırtılabilir kapak yerinde kalmaya elverişli olmadığından, hat sonu paletleme için otomasyondan yararlanılmasını son derece zorlaştırır. Bu nedenle, ambalajda herhangi bir değişiklik yapmadan önce otomasyon kabiliyetinizi nasıl etkileyebileceğini ve bunun üretim verimliliği ve iş gücü talebi üzerindeki etkisini dikkatlice düşünün.”

Otomasyon Yolculuğuna Başlayan İşletmelere Yol Haritası Sunuyor

Otomasyon planlamasının doğru işlemesi için elzem noktalardan birinin de ‘otomasyon tedarikçileriyle görüşmek’ olduğunu belirten Yiğit, “Otomasyon yolculuğuna başlayan işletmeleri destekleyen yaklaşımımız ile şirketlere sürecin içeriği konusunda rehberlik etmeye yönelik uzun yıllara dayanan bir tecrübeye sahibiz. Otomasyona geçmek kadar, bu yolculuk için seçilen partner de işletmeler için başarının önemli bir kıstası. Birçok sektörde olduğu gibi bazı otomasyon tedarikçileri de otomasyona ilk adımlarını atan şirketler için düşük maliyetli ve düşük riskli yollar sunabiliyor. Bu noktada biz de işletmelerin ‘satın almadan önce denemek’ yönündeki taleplerini doğru yönetmek adına öncü bir rol üstleniyor, maliyet noktasında da uygun fiyatlı bir yol haritası çiziyoruz” ifadelerini kullandı.

Henley Pasaport Endeksi: Türk Pasaportu 7 Basamak Yükseldi Türk Pasaportu ile 118 Ülkeye Vizesiz Seyahat

Yazar:

Satınalma Dergisi

13 Ağustos 2024

Tedarik Zinciri Danışmanlığı Haber Henley Pasaport Endeksi Türk Pasaportu 7 Basamak Yükseldi Türk Pasaportu Ile 118 ülkeye Vizesiz Seyahat

Henley Pasaport Endeksi güncel raporuna göre Singapur, sıralamada en üst sırayı paylaşan 6 ülke ile arayı açarak “Dünyanın En Güçlü Pasaportu” unvanını yeniden devraldı. Şehir-devlet statüsündeki ülke vatandaşlarına dünyanın 227 ülkesinden 195’ine vizesiz seyahat olanağı sunarak bu alanda başka bir rekora daha imza attı. Endeksin en alt sırasında Afganistan yer alırken, geçen yıl 52. sırada yer alan Türk Pasaportu 7 basamak yükselerek dünyanın en güçlü 45. pasaportu oldu.

Henley & Partners tarafından, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA) resmi verilerine kapsamında düzenli olarak yayınlanan Pasaport Endeksi dünyanın en güçlü pasaportları sıralamasında dikkat çekici veriler ortaya koydu. Endekse göre yurttaşlarına 195 ülkeye vizesiz seyahat etme imkânı sağlayan Singapur Pasaportu dünyanın en güçlü pasaportu olarak yeniden ilk sıraya yerleşti. Bir önceki endekste Singapur ile birlikte liderliği paylaşan Fransa, Almanya, İtalya, Japonya ve İspanya ise en güçlü pasaportlar listesinde ikinci sırada yer aldılar. Bu beş ülkeden birinin pasaportuna sahip olanlar dünyada 192 ülkeye vizesiz seyahat edebiliyor. Diğer taraftan daha önce benzerine rastlanmamış bir şekilde, Avusturya, Finlandiya, İrlanda, Lüksemburg, Hollanda, Güney Kore ve İsveç’ten oluşan 7 ülke, 191 ülkeye vizesiz seyahat olanağı sunarak endekste üçüncü sırayı paylaştı.

Britanya ve ABD Pasaportları Güç Kaybediyor

10 yıl önce dünyanın en güçlü pasaportları olarak zirveyi paylaşan Birleşik Krallık ve ABD pasaportları sıralamada gerilemeye devam ediyor. 2024 endeksine göre Birleşik Krallık pasaportu ile vizesiz seyahat edilebilen ülke sayısı 190’a düştü. Yeni endekste Birleşik Krallık, Belçika, Danimarka, Yeni Zelanda, Norveç ve İsviçre 4. sırada yer aldı. Diğer taraftan endekste son 10 yıldaki düşüş trendini sürdüren ve 186 ülkeye vizesiz seyahat edilebilen ABD pasaportu listede 8. sırada yer alıyor. 26 ülkeye vizesiz seyahat edilebilen Afganistan pasaportu sıralamanın dibine demir atmış durumda. Bu, 19 yıldır yayınlanan listenin tarihinde görülen en düşük skor olarak kayda geçti.

Endekse ilişkin bir değerlendirme yapan Henley & Partners Türkiye Direktörü Burak Demirel, “2006 yılında küresel bazda vizesiz seyahat edilebilen ortalama ülke sayısı 58 iken bu sayının 2024’te neredeyse ikiye katlanarak 111’e yükseldi. Ancak, listenin en üstünde yer alanlarla en altında yer alanlar arasındaki makas daha önce hiç olmadığı kadar açılmış durumda. Listenin en üst sırasında yer alan Singapur pasaportu ile 195 ülkeye vizesiz seyahat edilebilirken en alt sırada yer alan Afganistan pasaportu ile sadece 26 ülkeye gitmek mümkün.

Havayolu Ulaşımında Maliyetler Düşüyor

IATA verilerine göre 2024 yılı içinde havalimanları 22 bin rota ve 39 milyon uçuşla yaklaşık 5 milyar insanı buluşturacak. Havacılık Sektörünün bu yılki gelir beklentisi yaklaşık 1 trilyon dolar seviyesinde olsa da giderlerin de 936 milyar dolarla rekor seviyeye ulaşacağı öngörülüyor. Bu da 30,5 milyar dolarlık bir net kar demek. Buradan yola çıkarak yolcu başına en düşük net karın sıradan bir otel kafesinde single espresso fiyatına tekabül eden 6,14 dolar düzeyinde olacağını gösteriyor. Buna karşın, uçak yolculuğunun gerçek maliyeti son 10 yılda yüzde 34 oranında düşmüş durumda. International Air Transport Association

Endekste Yükselenler, Düşenler ve Seçim Etkisi

Sıralamada en görkemli yükselişi gösteren Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) pasaportu endeksin ilk yayınlandığı yıl olan 2006’dan bu yana vizesiz seyahat haritasına 152 destinasyon dahil ederek vizesiz seyahat edilebilen ülke sayısını 185’e çıkardı. Endekste 62. sırada olan BAE, 53 basamak yükselerek 9. sıraya yerleşti ve bu yıl ilk kez ilk 10 içinde yer buldu. Endekste son 10 yıldaki en sert düşüşü ise 25. sıradan 42. sıraya gerileyen Venezüella yaşadı. Ülke, son 10 yılda ülkesini terk etmek zorunda kalan 7 milyondan fazla Venezüellalının kaderini şekillendirebilecek 28 Temmuz’daki başkanlık seçimlerine odaklanmış durumda. Diğer taraftan, Henley Küresel Mobilite 2024 Raporunda da vurgulandığı üzere ABD’de göç ve turizme bağlı sektörler de yaklaşan genel seçimler konusunda oldukça kaygılı bir görünüm içinde. Bu kesimin en fazla öne çıkan endişeleri olası yeni bir Trump yönetiminin Geçici Koruma Statüsü uygulamasını sonlandırması ve toplu sınır dışı etmelerin gündeme taşıması.

Afrika’dan Yapılan Schengen Başvurularının Yüzde 30’una Ret

Yayınlanan rapor içinde yer alan yeni bir araştırma ise Schengen vizesi için en fazla ret yanıtı alan pasaportların çeşitli Afrika ülkelerine ait olduğunu gösteriyor. Buna göre Afrika’dan iletilen her 10 Schengen başvurusundan 3’ü ret yanıtı alıyor. Dünya genelinde ise Schengen başvurularının yüzde 10’u reddediliyor. Bununla birlikte Afrika kıtası kişi başı Schengen başvurusunda en düşük orana sahip. Araştırma başvuru yapılan Afrika ülkesinin yoksulluk düzeyiyle alınan ret yanıtlarının doğru orantılı olduğunu da ortaya koyuyor.

Türk Pasaportu ile 118 Ülkeye Vizesiz Seyahat

Türkiye Ocak 2024’ten bu yana endekste 7 basamak tırmanarak 52. sıradan 45. sıraya tırmandı. Bu yükselişle birlikte Türk pasaportuyla vizesiz gidilebilen ülke sayısı 118’e yükseldi. Türkiye’nin sıralamada yükseldiği yeni konum aynı zamanda son 10 yıldaki en iyi performansı olarak göze çarpıyor.

Tersine Lojistiğin Sürdürülebilirliği

Yazar:

Emine Korkmaz

13 Ağustos 2024

Tersine Lojistiğin Sürdürülebilirliği

Emine KORKMAZ – İhracat-İthalat Müdürü

Modern iş dünyasında tersine lojistik uygulamaları son yıllarda artış gösterirken, bu uygulamanın yaygınlığı ve etkinliği sektöre ve bölgeye göre farklılık göstermektedir. Tersine lojistiği ele almadan önce, kısaca lojistik kavramının doğuşuna değinmek isterim.

Lojistik, ilk olarak 20. yüzyıl başlarında askeri ihtiyaçlardan doğan bir terim olarak ortaya çıkmış; ordunun malzemesinin tedarik edilmesi ve taşınması gibi faaliyetleri kapsarken, modern anlamda II. Dünya Savaşı’ndan sonra daha anlamlı hale gelmiş ve önemi artmıştır.

Lojistik türlerinden biri olan tersine lojistik (reverse logistics) kavramı, ilk olarak 1981 yılında James R. Stock ve Douglas M. Lambert tarafından tanımlanmıştır. Bu kavram, tüketiciden üreticiye doğru gerçekleştirilen faaliyetleri kapsar. Bu süreçler, ürünlerin tüketiciye ulaşmasından sonra geri dönüşümü, yeniden kullanımı, kusurlu ürünlerin iadesi ve imhasını içerir. Tersine lojistik, doğal kaynakların korunması, enerjinin daha az tüketilmesi, atık miktarının azaltılması ve ekonomik anlamda fayda sağlanması açısından büyük önem taşır.

James R. Stock’un 2001 yılında yaptığı tanıma göre, tersine lojistik şu alanları içerir:

Ürün dönüşleri (product returns)
Kaynak azaltımı (source reduction)
Geri dönüşüm (recycling)
Materyal ikamesi (material substitution)
Materyallerin yeniden kullanımı (reuse)
Atıkların yok edilmesi (waste disposal)
Yakılması (refurbishing)
Tamir ve yeniden üretim (remanufacturing)

Tersine lojistiğin öneminden bahsetmişken, biraz daha detaylandırmak isterim:

Ürünlerin geri dönüşüm ve yeniden kullanım süreçleri, ürünlerin yaşam döngüsünü uzatır ve kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlar. Aynı zamanda, bu kaynakların tükenme hızını yavaşlatır.
Ürünlerin geri dönüşümü ve yeniden kullanımı, üretim maliyetlerini azaltır. Ayrıca, atık bertarafı için gereken maliyetleri de düşürebilir.
İade süreçlerinin etkili yönetilmesi, müşteri memnuniyetini artırır. Müşteriler, kolay ve sorunsuz iade işlemlerine olumlu şekilde dönüş sağlarlar.
Çevre dostu uygulamalar, şirketlerin çevreye duyarlı olduklarını ve sosyal sorumluluklarını yerine getirdiklerini gösterir, bu da marka imajını güçlendirir.

Tersine lojistik alanında sürdürülebilirliği destekleyen çeşitli projeler ve programlarla faaliyet gösteren birkaç markadan da örnek vermek gerekirse:

Adidas: 2015 yılında Parley for the Oceans ile bir ortaklık başlattı. İki kuruluş, geri dönüştürülmüş plastikten yapılmış ürünler üretmek için iş birliği yaptı. Okyanuslardan toplanan plastik atıklardan yapılan malzemelerle ürünler üreterek deniz kirliliğine karşı mücadelede ve geri dönüşümde önemli bir adım atmıştır.
Eileen Fisher: Renew Programı aracılığıyla müşterilerinden kullanılmış ürünleri geri getirmelerini, yeniden satışı ve geri dönüşümü için teslim etmelerini teşvik etmektedir. Bu program sayesinde, ürünlerin ikinci bir hayat kazanmasını sağlar.

Tersine lojistik uygulamaları, yeni teknolojilere ve yenilikçi çözümlere yatırım yapma olanakları sunar. Bu süreçlerde kullanılan teknolojiler, diğer lojistik süreçlerinde de verimliliği artırabilir. Tekstil sektöründe çalışan biri olarak, bu uygulamaların sektörümüz için ne kadar önemli olduğunu vurgulamak istiyorum.

Tersine lojistiğin, hem çevresel sürdürülebilirliği hem de ekonomik verimliliği artırmak açısından büyük önem taşıdığının farkındalığını sağlamak istedim. Umuyorum, farkındalıklarımız sayesinde gezegenimizi aydınlık bir geleceğe taşıyabileceğiz.

Emine KORKMAZ

İhracat-İthalat Müdürü

Ege İhracatçı Birliklerinden Temmuz Ayında 1 Milyar 541 Milyon Dolarlık İhracat

Yazar:

Satınalma Dergisi

12 Ağustos 2024

E Satınalma Yazılımı Haber Ege İhracatçı Birliklerinden Temmuz Ayında 1 Milyar 541 Milyon Dolarlık İhracat

Ege İhracatçı Birliklerinden Temmuz Ayında 1 Milyar 541 Milyon Dolarlık İhracat

Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) temmuz ayında yüzde 6’lık artışla 1 milyar 541 milyon 896 bin dolarlık ihracata imza attı. EİB’nin 2023 yılı temmuz ayı ihracatı 1 milyar 458 milyon 915 bin dolar olmuştu.

Temmuz ayında Türkiye’nin ihracatı ise; yüzde 13,8’lik artışla 19,8 milyar dolardan 22,5 milyar dolara yükseldi.

EİB’nin ihracatı 2024 yılı ocak-temmuz döneminde yüzde 1’lik azalışla 10 milyar 554 milyon dolar olurken, son 1 yıllık ihracatı 18 milyar 150 milyon dolar olarak kayıt altına alındı.

Ege İhracatçı Birlikleri’nde sanayi sektörleri yüzde 6’lık artışla 825,8 milyon dolarlık bir ihracat rakamına ulaşırken, tarım ürünleri ihracatı yüzde 4’lük artışla 584 milyon dolardan 605 milyon dolara ilerledi. 2024 yılının ihracat artış rekortmeni olan madencilik sektörü temmuz ayında da ihracatta yüzde 19’luk gelişim gösterdi ve 111 milyon dolar dövizi Türkiye’ye kazandırdı.

EİB’de 10 ihracatçı birliği ihracatını artırdı

Ege İhracatçı Birlikleri çatısı altındaki 12 ihracatçı birliğinin 10 tanesi ihracatını artırmayı başarırken, 2 ihracatçı birliği 2023 yılı temmuz ayı performansının gerisinde kaldı.

Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği 190 milyon 447 bin dolarlık ihracat seviyesiyle EİB bünyesindeki 12 ihracatçı birliği arasında liderliğini korurken, 2023 yılı temmuz ayına göre ihracatta yüzde 1’lik artış gösterdi.

Hazırgiyim İkinciliğe Yükseldi

Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği, temmuz ayında ihracatını yüzde 21’lik artışla 116,5 milyon dolardan 140,6 milyon dolara çıkardı ve uzun zaman sonra EİB bünyesinde en çok ihracat yapan ikinci birlik konumuna yükseldi.

Su ürünleri ihracatında Türkiye lideri olan Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği temmuz ayında ihracatını yüzde 2’lik ilerlemeyle 129 milyon dolara taşıdı ve zirvenin üçüncü basamağında yerini aldı.

Ege Maden İhracatçıları Birliği yüzde 19’luk artış hızı yakalarken temmuz ayında ihracatını 93 milyon dolardan 111 milyon dolara taşıdı.

Ege Bölgesi’nin lezzetlerini dünyanın dört bir tarafına taze meyve sebze ve meyve sebze mamulleri olarak ulaştıran Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği, temmuz ayında 107 milyon dolar dövizi ülkemize kazandırdı ve EİB çatısı altında 100 milyon dolar barajını geçen beş ihracatçı birliğinden biri oldu.

Türkiye’deki tüm tütün ve tütün mamulleri ihracatçılarını çatısı altında buluşturan Ege Tütün İhracatçıları Birliği temmuz ayında ihracatını yüzde 6 geliştirdi ve 90,4 milyon dolar ihracatı hanesine yazdırdı.

Temmuz ayında ihracatını yüzde 6 artıran Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği 82 milyon 150 bin dolarlık ihracat başarısı gösterdi.

Temmuz ayında, Ege İhracatçı Birlikleri bünyesinde en başarılı olan ihracatçı birliklerinden birisi de Ege Mobilya Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği oldu. EMKOÜİB ihracatta yüzde 18’lik sıçramayla 65 milyon dolardan 76,8 milyon dolara yükseldi.

Kuru meyve ihracatında Türkiye’nin ihracatının yüzde 60’ını tek başına gerçekleştiren ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği, temmuz ayında ihracatını yüzde 3 geliştirdi ve 65 milyon dolara çıkardı.

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği temmuz ayını 53 milyon dolarlık ihracat rakamıyla geride bırakırken, Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği hanesine 32,2 milyon dolarlık ihracat yazdırdı.

Emek yoğun sektörler arasında yer alan ve 2024 yılının ilk yarısında ihracatta yüzde 16’lık gerileme yaşayan Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği temmuz ayında ihracatta yüzde 9’luk gelişim göstererek 17,2 milyon dolar ihracat seviyesine ulaştı.

Ege İhracatçı Birlikleri bünyesinde ihracatçı birliği olmayan sektörler arasında kimya sektörü 164,5 milyon dolarlık ihracata imza atarken, otomotiv endüstrisi 83,3 milyon dolar, elektrik-elektronik sektörü 60 milyon dolar, iklimlendirme sektörü 56 milyon dolar, makine sektörü 42 milyon dolar döviz getirisi sağladı.

Ege Bölgesi’nin İhracatı 2 Milyar 554 Milyon Dolar

Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre temmuz ayında Ege Bölgesi 2 milyar 554 milyon dolarlık ihracata imza attı. Ege Bölgesi 2023 yılı temmuz ayında 2 milyar 329 milyon dolar olan ihracatını yüzde 5 artırmayı başardı.

İzmir, 1 milyar 402 milyon dolarlık ihracatla Ege Bölgesi ihracatının yüzde 55’ini tek başına gerçekleştirirken, İzmir’deki iki serbest bölge İzmir’in temmuz ayı ihracatına 266 milyon dolar katkı sağladı. Ege Bölgesi’nde ikinci sırada 428,6 milyon dolarlık ihracatla Manisa yer aldı.

Denizli, 352 milyon dolar dövizi Türkiye’ye kazandırırken, Muğla 91 milyon dolarlık, Balıkesir 81 milyon dolarlık ihracat performansı gösterdi.

Temmuz ayını Aydın 72,3 milyon dolarlık ihracatla geride bırakırken, Kütahya 38 milyon dolar dövizi hanesine yazdırdı. Afyonkarahisar’ın ihracatı 28,5 milyon dolar olurken, Uşak 26,3 milyon dolarlık ihracatla temmuz ayını geride bıraktı.

Eskinazi: “Temmuz ayındaki grafiğin sürdürülebilir olması önemli”

Temmuz ayında Türkiye genelinde ve Ege İhracatçı Birlikleri bazında ihracat rakamlarının umut verici olduğunu dile getiren Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, temmuz ayındaki yukarı yönlü ihracat rakamlarının sürdürülebilir olmasının önemli olduğunu, bunun için döviz kurlarının enflasyon rakamlarına yakın bir seyir izlemesi gerektiğini belirtti.

Ege İhracatçı Birlikleri’nin son 1 yıllık ihracatının halen yüzde 1 seviyesinde geride olduğuna dikkati çeken Eskinazi, “TİM Başkanımız Mustafa Gültepe’nin de ifade ettiği gibi Türkiye’de üretim maliyetleri Asya’daki rakiplerimizden yüzde 40-50 daha yüksek. Avrupa’daki bazı ülkelerden yüzde 15-20 yukarıda kalıyoruz. Emek yoğun sektörlerimiz başta olmak üzere pekçok sektörümüz fiyat tutturamıyor. Rekabetçiliğimiz sürekli geriliyor. Toplumda istihdamı, refahı ve sosyal barışı koruyabilmemiz için ihracat hedeflerimizi tutturmamız gerekiyor. Bunun içinde ihracatçıya nefes aldıracak adımların atılmasını bekliyoruz” diye konuştu.

Almanya, ABD ve İngiltere İlk Üç Ülke

Ege İhracatçı Birlikleri’nin temmuz ayında ihracat yaptığı ülkeler irdelendiğinde Almanya 154,5 milyon dolarlık ihracatla zirvedeki yerini korudu. EİB’den Almanya’ya yapılan ihracat temmuz ayında yüzde 4 artış gösterdi.

Zirvenin ikinci sırasında yer alan Amerika Birleşik Devletleri’ne EİB’nin ihracatı yüzde 28,5’luk artışla 110 milyon dolardan 141,4 milyon dolara çıktı. EİB’li ihracatçılar İngiltere’ye ihracatlarını yüzde 19,4’lük artışla 75 milyon dolardan 90 milyon dolara taşıdılar. Bu artışla İngiltere, İtalya ve İspanya’yı geride bırakarak üçüncü sıraya yükseldi.