Şirket Operasyonlarında Ulaştırma ve Filo Yönetimi
– İdari Satınalma Süreçlerinden Sevkiyat Yönetimine – 

Prof. Dr. Murat ERDAL İstanbul Üniversitesi
Tedarik Zinciri Yönetimi Yüksek Lisans Program Başkanı
merdal@istanbul.edu.tr

Büyük tesislerde ulaştırma ve filo yönetimi konusu son dönemde üzerinde daha fazla durulan alanlardan biri haline gelmiştir. Geniş arazi içerisinde kurulu olan tesislerin ulaştırma ve lojistik ihtiyaçlarının yönetimi profesyonel bir bakış açısı gerektirmektedir. Sahip olunan varlıkların değeri, etkin ve verimli bir şekilde işletimi, tahsisi, kullanım ömürleri, yenileme politikaları, maliyet yönetimi, öz mal ve kiralık araç dağılımları, şöför yönetimi, lastik, akaryakıt, tamir-bakım, sigorta, teknoloji kullanımı gibi pek çok konu geçmişin iş alışkanlıkları ile sürdürülememektedir.

Lojistik Araç Hareketleri ve Yönetimi

Fabrika (-lar), açık ve kapalı saha depolama alanları eşya hareketi bakımından pek çok problemi barındırmaktadır. Gün içerisinde tesise giren ve çıkan araçların sayısı, bekleme yerleri, trafik / güzergah yönetimi, park ve manevra sıkıntıları, taşınan yükler, boşaltma ve yükleme sahaları, mal kabul, çıkış, evrak kantar işlemleri, şöför hareketleri, dar boğazlar, riskli noktalar, kamera takip ve izleme gibi operasyonlara hakim olmayı zorunlu hale getirir.

Tesisin kendisine ait olan lojistik araçlar ile dışarıdan temin edilen, tedarikçi ya da müşterilerden gelen kamyon ve çekicilerin tamamının tesis kurallarına uyma mecburiyeti vardır. Aksi takdirde trafik problemleri, ürün kayıpları ve kaza riskleri başta olmak üzere büyük bir kaos yaşanabilmektedir.

Ulaştırma Araç Hareketleri ve Yönetimi

Büyük tesislerde yüksek çalışan sayısı aynı zamanda binek ve servis araçlarının sayısını da artırmaktadır. Ana giriş kapısından çalışma sahasına yürümek zaman alabilmektedir. Yaz ve kış iklim koşullarında sıkıntılar olabilmektedir. Personele ait araçların park sahasının yönetimi ve servis araçların yığılma problemi olmadan düzenli beklemeleri önemlidir.

Tesis içerisinde ya da yakın coğrafyada bulunan yerleşim birimleri; konut, lojman, sosyal tesis, alış veriş noktaları, yemekhane, lokanta, okul, hastane, ibadethane gibi yerler beraberinde farklı türden araç hareketleri ve filo yönetimini gündeme getirmektedir. Ayrıca, tesis ve yakın bölgede yer alan havalimanı ve oteller arasında mekik dokuyan araçlar hizmet vermektedir. Üretim proje mühendislerinden tedarikçi ve müşterilere, kamu otoritelerinden eğitmenlere varıncaya kadar daima yerli ve yabancı misafir hareketi vardır. Yolcu taşımacılığının dinamikleri (özellikle emniyet, güvenlik ve sigorta) gündemdedir.

Ulaştırma ve Filo Müdürlüklerinin Sorumluluk Alanları

Hemen belirtmeliyiz ki, tesis ulaştırma ve filo yönetimi sorumluluk alanı geniştir. Bir taraftan binek, arazi ve servis araçları diğer taraftan iş makineleri, istif makineleri, yük taşıyan kamyonet, kamyon ve çekiciler. Yönetimsel ve operasyonel boyutları birbirinden çok ayrı özellikler taşımakta. Araç filolarının yapısı, şöför yönetimi, araç kapasiteleri, kullanılan belgeler, mevzuat, yetki ve yeterlilik belgeleri kendine özgü nitelikler barındırmaktadır.

Şirketler araç sahipliği, yönetimi ve sürdürülebilirlik konusunda çeşitli karar türleri ile karşı karşıya kalmaktadırlar. İhtiyacımız nedir ? Bu ihtiyacımız kısa, orta ve uzun vadede nasıl şekillenecek ? Araçları satın almak veya dış kaynak kullanımı (taşeron, kiralama) ile nasıl çözebiliriz ?

Öncelikle şirket araç filosu içerisindeki araç dağılımı, araçların ne şekilde kullanıldığı belirlenmelidir.

Araç filoları şirketten şirkete sektörden sektöre değişebilmektedir. İnşaat müteahhitlik firmalarından perakende dağıtım filolarına,  ilaç firmaları ve ecza depolarından yolcu servislerine kadar uzanan iş yaşamında araç gereksinimleri hayli çeşitlilik arz etmektedir.

Binek araç, minibüs, kamyonet, kamyon, pick up, jeep, vinç, vidanjör, iş makinası vd. araçlarının özellikleri birbirinden son derece farklıdır. Araç kullanıcılarının (sürücü, şöfor, operatör) özellikleri, ehliyet ve sertifikaları da kullanılan araca bağlı olarak değişmektedir.

Proje yönetimi esaslı çalışan firmalarda araç filolarının yönetimi hayli zordur. Personel profiline uygun bir biçimde (örneğin satışçılara tahsis edilen) tek tip binek araçlardan farklı olarak çok çeşitli özelliklere haiz araçların yönetimi ihtisas gerektirmektedir.

İnşaat müteahhitlik hizmetlerinin gerçekleştirilmesinde araç filosuna ilişkin ihtiyaçların tespiti ve giderilmesinde; önceliklerin tespitinde proje takvimi, çalışma sahaları, arazi şartları ve iklim koşulları, araç güzergahı, kullanılan araçlar, vb. her bir başlık ayrı ayrı çalışılması gereken alanlar olmaktadır.

Araç atama veya kaydırma, araç-operasyon eşleştirilmesi,  tam zamanındalık ve performans yönetimi gibi konular hayati önem arz etmektedir. Araç tahsisi ile ilgili olarak “şirket içi iletişim yönetimi ve örgütsel ilişkiler” başlığı içerisinde organizasyon yapısı, departman müdürleri ile sevkıyat ve planlama yöneticileri arasında yaşanan gerginlikler ulaşım ve filo yönetiminin diğer bir yüzünü oluşturmaktadır.

Operasyon Türleri

Ulaşım ve Lojistik Müdürlüğü şeklinde tasarımı yapılan örgüt yapılarında farklı taşıma operasyonlarını şu şekilde sıralayabiliriz.

SATIN ALMA ve TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ YAZI DİZİSİ

• Tedarikçi Günü Nasıl Planlanır? Organizasyon ve Yürütme için Yol Haritası
• Satınalma Yönetiminde Minimum Sipariş Miktarı Sorunu Nedir?
• E-Satınalma Yatırımları Satınalma Departmanlarını Güçlendirir
• Danışmanlık Hizmet Alımları ve Proje Esaslı Satınalma Yönetimi – I
• Danışmanlık Hizmet Alımları ve Sözleşmeler: Kontrol Listesi-II
• Satınalma Check-Up ile Operasyonlarınızı Ölçümleyin
• Yeşil Satın Alma ve Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi Nedir?
• Tedarik Zinciri Yönlendiricileri ve Performans Ölçümleme
• Tedarik Zinciri Kurmak İstiyoruz. Nereden Başlamalıyız ?
• Güçlü Alıcılar Dönemindeyiz
• Tedarikçi Bilgi Formları Kurumsal Özgeçmiş mi ? Bumerang Etkisi
• Tedarikçi Araştırması ve Örgütsel Pazarlarda Yeni İstihbarat Kaynakları
• Tedarikçi Müşteri Seçiyor, Alıcılar Ürün Bulamıyor
• Tedarik Zincirinin Amacı Ne?
• Küresel Tedarik Zinciri Atmosferi
• Ürün Hayat Eğrisi ve Tedarik Zinciri Operasyonları
• Satınalmacı Olmak Ülkemizde Zordur
• Yemek Sektöründe Restoran Zincirleri ve Satınalma Yönetimi
• Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi Vaka Çalışması
• Satınalma Nedir? İşin Başladığı Yer – Doğru Talep ve Satın alma Mesleğinin Doğruları
• Satın Alırken Kazanmanın Koşulları
• Tedarikçi Performans Değerlendirme ve Tedarikçi Geliştirme Eğitimi
• Tedarik Zinciri Entegratörlüğü Nedir? 4. Parti Lojistik ve İlerisi
• Satınalma Pazarlık Çevresi
• Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) Nedir?
  Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) Nasıl Hesaplanır? Çalışma Sistemi Nedir? 
• Deniz Ticareti ve Konteyner Taşımaları
• Dış Ticaretin Sıcak Gündemi: Konteyner Taşıma Fiyatları
• Dünya Ticaretini Konteyner Liman Hareketleri Üzerinden Değerlendirmek
• Havayolu Taşımacılığı Büyüme Trendinde. Yolcu ve Kargo Hareketleri Olumlu.
• Tedarik Zincirlerinde Hatlar ve Rekabet: Denizyolu Konteyner Taşımacılığının Liderleri
• İstanbul Havalimanı Tedarik Zincirlerinin Neresinde?
• Şirket Operasyonlarında Ulaştırma ve Filo Yönetimi

SATIN ALMA EĞİTİM TESTLERİ

• Satınalma Eğitimi Test – I
• Satınalma Eğitimi Test – II
• Satınalma Eğitimi Test – III

PAZARLIK BECERİ ANKETİ

• Pazarlık Stilinizi Öğrenin: Tüm Yönetici Adayları için Tavsiye Edilen Anket

Kitap Önerileri : 

• MÜZAKERE TEKNİKLERİ ve PAZARLIK BECERİLERİ (E-Kitap 2. Baskı), Prof. Dr. Murat ERDAL, Erişim için profesyonel üyelik işlemlerinizi tamamlamanız gerekmektedir.
• SATINALMA ve TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ, Prof. Dr. Murat ERDAL, (Beta Yayıncılık),  4. Baskı.

-> Eğitim Kataloğunu İndirebilirsiniz ->   https://satinalmadergisi.com/egitim.pdf

-> ŞİRKET EĞİTİMLERİNİZ İÇİN TEKLİF ALIN -> egitim@satinalmadergisi.com