Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT
Nişantaşı Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi
İsletme Bölüm Başkanı & Gözde Araştırma Şirketi Kurucusu

Girişimci; henüz belirginleşmemiş bir bedelle satmak üzere, üretim girdilerini ve hizmetlerini satın alan kişi olarak ifade edilmektedir. Buna göre girişimci; piyasadaki değişimlerin neden olduğu risklerin, taşıyıcısı durumundadır. Cantillon, girişimcinin piyasadaki belirsizliğe katlanma rolü üzerine odaklanmıştır. Schumpeter’e göre ise girişimciler, yeni bileşimler yaparak, mevcut ekonomik düzeni yıkan kişilerdir. Schumpeter’in ifadesiyle; girişimcilik, aslında bir yaratıcı yıkımdır ve kapitalizmin itici gücüdür. Liberal bir perspektiften bakılırsa, sistem herkese aslında böyle bir şans tanımaktadır. Sistem, herkese; “Sen de yapabilirsin, sen de başarabilirsin.” demektedir. Herkesin, fırsat eşitliğine sahip olduğunu düşünmesini ister. Girişimci olup, kendini kurtarmak, başarıya ulaşabilmek için aslında, herkes eşit ve özgür değildir. İktisat literatürünün diliyle; üretim faaliyetinin gerçekleşmesi için birkaç faktörün bir araya gelmesi gerekmektedir. Bunlar; emek, sermaye, doğal kaynaklar ve müteşebbistir. Bu faktörlerden müteşebbis dışında olanlar; kiralanabilir, yani emek için ücret, sermaye için faiz, doğal kaynaklar için de rant ödenip, bunlar elde edilebilir.

İş dünyası, tam olarak belirli bir alan olmasa da inşaat, üretim, danışmanlık, perakendecilik gibi alanlar liderler için bir bilgi düzeyinin olmasını gerektirmektedir. Yöneticiler, kendileri için topladıkları bilgiyi değerlendirebilecek uzmanlığa sahip değillerse, etkili şekilde liderlik yapamazlar. Mantıklı fikirler sunan çalışanlar ödüllendirmeli, onların çalışma saatlerine, esneklik getirmelidir. Çalışanların, yaratıcı olmaları teşvik etmelidir. Başarılı çalışanlara, şirketten hisse vermelidir.

Malcom Gladwell’e göre üç ana çeşit insan tipi bulunmaktadır. Bunlar:

• Bağlayıcılar (Connectors),
• Yetenekliler (Mavens) ve
• Satıcılar (Salespersons).

Bağlayıcılar, geniş çevreleri olan, hemen her kanatta bir tanıdığı olan kişilerdir. Yetenekliler, çevresindekileri sürekli bilgi ile donatan bireylerdir. Satıcılar ise ikna kabiliyeti çok yüksek olan karizmatik bireylerdir. Hangi kategoride olduğunuza karar vererek, bir değer yaratmalı ve markalaşma yoluna gitmelisiniz.

İş Kurmadan Önce Kendinizi Sorgulayın

• Kendi işiniz için, kendi sermayenizi riske atmaya hazır mısınız?
• Herkesin gözünde, bir başarısızlık örneği olarak algılanacak olmanız, sizi rahatsız eder mi?
• Satış yapmayı istiyor musunuz?
• Risk alabilme kapasiteniz yeterince yüksek midir?

İş Yönetimi Size Uygun mu?

İşletmecilik, herkesin yapabileceği bir şey değildir. Sizin için en mantıklı hareket; güçlü ve zayıf yönlerinizi tahlil etmek, sonra da kendinizi tipik bir girişimciyle karşılaştırmaktır. Böylelikle girişimciliğin, karakterinize uygun olup-olmadığını anlayabilirsiniz.

Girişimci olmak, kariyeriniz boyunca verdiğiniz kararlardan sadece bir tanesidir. Bu yüzden yapmanız gerekenleri yaparak, ihtiyaçlarınızı ve isteklerinizi listeleyin, sonra da girişimciliğin sizin için en doğru yol olup olmadığına karar veriniz.

Girişimcinin, Mevcut Bir Şirkete Yatırım Yapmadan Önce; Firmanın İflas Durumunu Sorgulaması Gereklidir

Amacınıza, düşündüğünüzden daha hızlı bir şekilde ulaşmak için; yeni bir işe girişmek yerine, var olan bir işletmeyi veya hissesini satın alabilir ya da ona yatırım yapabilirsiniz. Böyle bir durumda, Altman’ın İflas Formülünü kullanarak, firmanın iflas durumunu ortaya çıkartmalısınız. Bu herkesin yapabileceği, son derece kolay bir hesaplama yöntemidir. Şirket, sağlıklı durumda değilse (yani Z değeri 3’ten küçükse); bu şirkete yatırım yapmamalısınız.

Altman’ın Z Değeri, bir şirketin iflasa yakınlığını görmemizi sağlayan ve bilimsel dayanağı olan bir araçtır. New York Üniversitesi’nde görevli olan akademisyen Edward Altman tarafından, 1968 yılında ortaya atılan bu teori, bir şirketin, içerisinde bulunduğu mali sıkıntıyı ölçümleyip, iflasa yakınlığını ortaya koymaktadır. İmalat sektöründe faaliyet gösteren şirketler için hazırlandığından dolayı; ulaştırma, haberleşme ya da bankacılık gibi sektörlerde uygulanamaz.

Z = 1.2 T1 + 1.4 T2 + 3.3 T3 + 0.6 T4 + 0.999 T5

Bu formülde;

T1= Çalışma sermayesi / Toplam Varlıklar: Bu şirketin büyüklüğü ile likit varlıkları arasındaki ilişkisini

T2= Alıkonmuş karlar / Toplam Varlıklar: Bu rasyo, şirketin köklülüğü ve gelir yaratma becerisini,

T3= Faiz ve vergi öncesi kar / Toplam Varlıkları: Şirketin operasyonel karlılığını,

T4= Toplam Piyasa Değeri / Toplam Yükümlülükler: Piyasanın bakış açısını da dikkate alarak şirketin değerine olan algıyı,

T5= Toplam Satışlar / Toplam Varlıklar: (Bilindiği gibi) varlık devir hızını ortaya koymaktadır.

Formülde belirtilen değerler, kamuya açık olarak yayınlanır. Elde edilen Z değeri firmanın durumunu gösterir.

Eğer Z-değeri;

>2.99 ise şirket güvenli alanda olup, sağlıklı bir durumdadır.

1.81<Z<2.99 ise şirket gri alandadır, borçlanmada tehlikeli bir duruma doğru gidiş vardır.

<1.81 ise şirket sıkıntı alanındadır, önemli kredi sorunları vardır, şirketin iflas beklentisi vardır.

Girişimci, Bir İş Kurmadan Önce; Aşağıdaki Hususları Sorgulamalıdır:

• Piyasanın durumu ve pazarın yapısı,
• Müşteri durumu, pazarlama metodu, reklam,
• İşletme girdilerinde sürekliliğin sağlanması,
• İşletme giderlerini (hammadde, personel, enerji, rant, iletişim, ikmal vb. gibi) karşılayacak nakit akışının sürekliliği,
• Süreçleri aksatmadan yürütecek ve sürekliliği olan bir çalışma ekibi,
• İşletmenin; insan, malzeme, para, zaman ve diğer kaynaklarını etkin bir şekilde nasıl yönetileceği.