Siber Güvenliksiz Dijitalleşme Yatırımları Kurumların Bütçesine Zarar Veriyor

Yazar:

17 Şubat 2021

Dünyanın 50 ülkesinde 18 bin çalışanıyla 40.000 kurumsal müşteriye dijital dönüşüm hizmeti sunan Micro Focus, kurumları dijitalleşme ve siber güvenlik konusunda uyarıyor. Micro Focus Türkiye ve Yunanistan Genel Müdürü Deniz Kırca, tehditlerin dijital olduğu yerde güvenliğin de dijital olması gerektiğini belirterek, şirketlerden sadece 3’te 1’inin yapay zeka ve otomasyon yatırımının yanında siber güvenliği de düşündüğünü söyledi. Kırca, siber güvenlik yatırımını gerçekleştirmeden yapay zeka ve otomasyon sistemine geçmenin şirketleri saldırıya daha açık hale getirdiğinin de altını çizdi. Banttan indirilemeyen bir otomobil için üreticilerin 10.000 Euro zarar ettiğini vurgulayan Kırca “Siber güvenliksiz yapay zeka ve otomasyon yatırımları bilançoya zarar olarak yazılıyor. Bu üç yatırımı birbirinden ayırmadan yapmak en iyi çözüm” dedi.

Yapay zeka konusunda bugüne kadar yayınlanmış en kapsamlı araştırmayı kamuoyuna duyuran Stanford Üniversitesi’nin verilerine göre; üretimde bu teknolojiyi kullananların oranı dünya genelinde yüzde 58’e ulaştı. Aynı araştırmaya göre yapay zeka kullanımı yıldan yıla yaygınlığını sürdürürken, başta sanayi, üretim kuruluşlarıyla finans ve e-ticaret siteleri de sistemlerini yapay zeka ile donatıyor. 2019 yılında yapay zeka yatırımlarının 70 milyar doları geçtiği tespit edilen araştırmada, bu yatırımın 2020’de katlanarak artacağı öngörüldü. Covid-19’un etkisiyle dijitalleşmenin artmasına paralel olarak rakamın 100 milyar dolara ulaşmış olabileceği düşünülüyor. Öte yandan insansız fabrikaların otomasyon sistemiyle donatılması konusunda ise dünyada bir yarış söz konusu. Buna göre otomasyon konusunda en önde olan ülkeler ise Çin, Japonya, ABD, Güney Kore ve Almanya olarak tespit edildi. Sayılan bu ülkeler dünya sanayi üretiminin yüzde 70’inden fazlasını gerçekleştiriyor. Covid-19 günlerinde insanların yakalandığı bu hastalık nedeniyle dünya üretim devleri yeni tedbirler alacağını duyurdu. Böylece yalnızca fabrikalarda değil, TIR’lar başta olmak üzere tüm tedarik ve depolama zincirlerinde de yapay zeka ile donatılmış, uzaktan kontrol edilen araçların kullanılması planlanıyor. Yeni salgınlar karşısında dünya ekonomisinin durmaması için dijitalleşmenin bu gelişmelerle katlanarak artması bekleniyor. Bugüne kadar birçok önemli şirket de, bu alanda yatırımlar yapacaklarını ve Ar-Ge’yi geliştireceklerini açıkladı.

Türkiye saldırı altında

Dijitalleşmedeki bu hızlı seyir, beraberinde siber güvenliği de getiriyor. Güvenliğin dijital hale gelmesi olarak tanımlanan bu savunma mekanizmasının kurulmaması ise yapay zeka ve otomasyon ile çalışan uzay teknolojisine sahip sistemleri işlevsiz kılıyor. Dünya genelinde günde 2.000 siber saldırı gerçekleşiyor. Gerçekleştirilen incelemelere göre Covid-19’un dünyayı esir aldığı, üretim ve tedarik zincirini durdurduğu 2020 yılında hacker gruplarının en çok saldırdığı yerler sanayi ile finans kuruluşları oldu. Öte yandan e-ticaret şirketleri de bu siber korsanlıktan payını alırken, dünyanın ekonomik kaybı 3 trilyon dolara yükseldi. Siber saldırıların en çok arttığı ikinci ülke ise Türkiye olarak kayıtlara geçti: Bundaki en önemli neden ise Türkiye’de şirketlerin de giderek yapay zeka ve otomasyon sistemlerine geçmeyi tercih etmesi. Yine bu saldırıların artmasındaki en önemli etmenler arasında Türkiye’de e-ticaretin yüzde 80’e varan oranda yükselmesi, 45 yaş üzeri tüketicinin internet okuryazarı haline gelmesi ve finans sistemlerini uzaktan kullanma alışkanlığının yüzde 70’leri aşan büyümesinin payı büyük.

Kurumların sadece 3’te 1’i siber güvenliğe yatırım yapıyor

Dünyanın en büyük yazılım şirketlerinden Micro Focus’un Türkiye ve Yunanistan Genel Müdürü Deniz Kırca, dijitalleşmenin Covid-19 ile beraber 2020 yılında büyük bir patlama yaptığını belirterek, tüm şirketler, e-ticaret firmaları ve üretim tesislerinde yapay zeka ve otomasyon sistemleriyle varlığını artırmasına paralel olarak, şirketler siber güvenlik konusunda ise aynı anda yeterli yatırımlara imza atılmadığını söyledi. Araştırmalara göre şirketlerin sadece 3’te 1’inin yapay zeka ve otomasyon yatırımlarının yanında siber güvenlik konusuna da aynı anda yatırım yaparak, sistemlerini koruma altına aldığını belirten Kırca “Diğer şirketler ise ancak bir saldırı söz konusu olduğunda bunu savuşturmak için siber güvenlik hizmeti alırken, üretim ve tedarik noktasındaki kayıpları ise, başlangıçta siber güvenliği korumak adına yapacakları yatırımdan daha fazla oluyor. Bir otomotiv firmasının siber saldırı nedeniyle üretime ara vermesinin maliyeti ise banttan indiremediği her otomobil için 10.000 Euro olarak kayıtlara geçti. Büyük bir finans kuruluşunun ya da e-ticaret sitesinin aynı şekilde saldırıya uğramasında bu zarar katlanarak artıyor” dedi.

Ekosisteme zarar veriyor

Siber güvenliğin yapay zeka ve otomasyona geçiş ile beraber olmazsa olmaz bir ihtiyaç halini aldığını, siber güvenliksiz dijitalleşme yatırımlarının ise her an saldırıya açık olduğunu belirten, Micro Focus Türkiye ve Yunanistan Genel Müdürü Deniz Kırca “Yapay zeka ve otomasyon ile yapılan dijitalleşme yatırımlarına mutlaka siber güvenlik kalemi de eklenmeli. Güvenlik artık dijital bir güvenlik sorunu ve bu problemi halletmemek büyük mali kayıplara yol açıyor. Üretim ya da finans şirketi siber saldırıya uğradığında sadece kendisi zarar görmüyor. O şirketle iş yapan başka iş kolları da zarar görüyor. Sorun çözülmediği zaman yan kollara ait ekosistemde de bozulmalar meydana geliyor.” ifadelerini kullandı.

İşveren, çalışanların kurumsal e-posta adreslerini hangi hallerde denetleyebilir?

Yazar:

Lütfi İnciroğlu

17 Şubat 2021

Anayasa Mahkemesinin 21 Ocak 2021 tarihli kararına göre, işverenin çalışanın kullanımına sunduğu iletişim araçlarının ve iletişim içeriklerinin incelenmesini haklı kılacak meşru gerekçeleri varsa, çalışanlar şeffaf bir biçimde önceden tam olarak bilgilendirilmişse, iletişim araçlarının kullanımına ilişkin olarak öngörülen sınırlamalar işveren tarafından belirlenmişse, işveren çalışanların kurumsal e posta adreslerini denetleyebilir.

Anayasa Mahkemesi vermiş olduğu kararda, “..özellikle işverenin kural olarak; İşlerin etkin bir şekilde yürütülmesi ve bilgi akışının kontrol edilmesi, işçinin eylemlerine bağlı cezai ve hukuki sorumluluğa karşı korunması, verimliliğinin ölçülmesi ve genel güvenlik endişeleri gibi sebeplerle işçiye sunduğu iletişim araçlarının denetlemesi ve kullanımına sınırlamalar getirilmesini makul ve meşru görmüş ancak işverenin bu yetkisinin işlerin yürütülmesi, işyeri düzeni ve güvenliğinin sağlanması ile sınırlı olması gerektiğini de özellikle vurgulanmıştır” (AYM.12.01.2021/2018/31036-RG.5/2/2021-31386)

İşverenlerin kurumsal e postaların iş dışında özel amaçlarla kullanılmaması gerektiğini iş sözleşmelerine koydukları hükümlerle sınırlandırmakta ve aksine davranışların yaptırıma bağlanacağını da belirtmektedirler. Sözleşmenin tarafı olan işçinin sözleşmeye bağlılık ilkesi kapsamında bu hükme uygun hareket etmesi beklenmelidir. İşverenin kurumsal e-postaları denetlemesindeki makul ve meşru amacı Anayasa Mahkemesi tarafından son yıllarda verdiği kararlarda açıkça ifade edilmektedir. Nitekim, işlerin etkin bir şekilde yürütülmesi ve bilgi akışının kontrol edilmesi, işçinin eylemlerine bağlı cezai ve hukuki sorumluluğa karşı korunması, verimliliğinin ölçülmesi ve genel güvenlik endişeleri gibi sebepler bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Bununla birlikle, işveren e–posta içeriğinin ve yazışmaların denetlenmesini gerekli gördüğünde, ulaşılacak sonuca başka yöntemlerle ulaşma imkanı olup olmadığını araştırılmalıdır. Başka bir anlatımla, çalışanın iletişiminin içeriğine girilmesi yerine onun kişisel verilerine daha az müdahale eden yöntem ve tedbirlerin uygulanmasının mümkün olup olmadığı denetlenmelidir.

Sonuç itibariyle, işveren iş sözleşmesinde, kurumsal e-postanın kullanımına dair sınırları, e-postanın kullanılma usulü ve denetleme yetkisini, işçinin işini yürütürken ve e-postayı kullanırken uyması gereken yükümlülükleri ve bu yükümlülüklere uymaması halinde, 4857 sayılı Kanun kapsamında hangi yaptırımlar uygulanacağı belirlemiş ve işçi de bunu imzalayarak rıza göstermişse, işverence çalışanların kurumsal e-posta adresleri denetlenebilir.

Devletten Kiralamalarda Yeni Dönem

Yazar:

Satınalma Dergisi

16 Şubat 2021

RESMİ GAZETEDE YAYIMLANDI !

Devletten kiralamalarda yeni dönem başlıyor… Ormanlık alanlara ve bu alanlardaki gayrimenkullerin kiraya verilmesine ilişkin yeni düzenlemeler Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yeni sisteme göre, orman sınırları dışına çıkarılan ve komisyon tarafından ‘yayla’ olarak kullanılabileceği belirlenen alanlar Başbakanlık değil Cumhurbaşkanı’nın onayıyla yayla vasfını kazanabilecek. Türkiye’nin arsa ve arazi yatırımlarında uzmanlaşmış ilk ve tek markası olan uparazzi’nin Genel Müdürü Hakan Erilkun ormanlık alanlarda bulunan yapı ve tesislerin kiralanmasına getirilen kolaylıkların özellikle orman turizmini olumlu etkileyeceğini, yapılacak kiralamalara getirilen zorunlu denetimlerin sıkı sıkıya uygulanmasının büyük önem taşıdığını belirtti.

“Düzenlemeye göre, orman alanlarında bulunan ve kiraya verilen binaların kira artış oranında Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) değil Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) esas alınacak olup, ilk kiralamalarda alınacak teminat oranı da %10’dan %3’e düşürülmüş ve kiralama süresi maksimum 10 (on) yıldan 20 (yirmi) yıla çıkarılmıştır. Alkışlanması gereken bu yeni düzenlemedeki ana amaç hem doğal tarımı ve buna bağlı turizmi desteklemek, toprağa yönelimi daha sağlıklı hale getirmek hem de ormanlık alanlarda atıl durumda bulunan yapıların fonksiyon göstermesini sağlamak.”

Uygulama ile beraber kiraya verilen gayrimenkullerin kullanım şeklindeki sıkı denetimin önemine işaret eden ve bunun kâğıt üzerinde kalmaması gerektiğinin altını çizen Erilkun kiralama koşullarına getirilen azami sınırla ilgili yeni düzenleme için “Ormanlık alanların korunabilmesi ve tesislerin amaç dışı kullanımının engellenebilmesi amacıyla kira sözleşmelerine devletin yılda en az bir kez kullanım amacına uygunluğu denetlemesi koşulu da eklenmiştir. Bu da doğru ve verimli kullanım için yerinde bir uygulamadır. Hatta üçüncü kişilere yapılan kiralamalarda devletin de kazançtan pay alması mecburi denetimin verimine katkı sağlayacaktır. Çünkü yeni uygulamaya göre özel kişi ve kuruluşlar orman alanlarında devletten kiraladıkları bina ve tesislerin yüzde yirmi beşini alt kiralama suretiyle üçüncü kişilere kiraya verebilecek ancak bu durumda da bu kira bedelinin %25’ini ana kiraya veren olarak ilgili kamu kuruluşuna ödeyeceklerdir. Bu da birlikte büyümenin esas alınmasını sağlamakta ve devletin sürekli denetim yoluyla takibini kolaylaştırmaktadır.” açıklamasında bulundu ve ekledi:

uparazzi olarak, devletin toprak alım satım ve kiralamalarını ilgilendiren düzenlemelerini takip ederek, bu düzenlemeleri doğru yorumlamanın çok önemli olduğuna inanıyoruz. Bu doğrultuda orman alanlarıyla ilgili resmî gazetede yayınlanan son yönetmelik hem yatırımcıları hem yatırım uzmanlarını yakından ilgilendiriyor.

Hackerların hedefi içme suyu şebekeleri

Yazar:

Satınalma Dergisi

16 Şubat 2021

Su kaynaklarının korunması öncelikli olmalı

Siber saldırganlar sanayi tesisleri, hastaneler ve kamu kuruluşlarından sonra içme suyu şebekelerine de saldırı gerçekleştirmeye başladı.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Florida eyaletinde bulunan Oldsmar şehrinde, halka içme suyu sağlayan su şebekesine bir bilgisayar korsanının sızması ve suyu zehirleme girişiminde bulunması güvenlik uzmanlarını harekete geçirdi. Siber Güvenlik kuruluşu ESET tarafından da mercek altına alınan bu saldırı, halk sağlığı açısından siber güvenliğin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.

Geçen hafta Amerika’da su şebekesine yapılan siber saldırının ardından polis yetkilileri yaptıkları açıklamada halk sağlığına yönelik bir tehlike oluşmadan önlem alındığını belirtmişti. Su şebekesinde çalışan bir bilişim uzmanı uzaktan kontrol edilen arıtma sisteminde, sudaki sodyum hidroksit miktarının 100 kat artırıldığını fark ederek çok tehlikeli olabilecek bir durumun zamanında önlenmesine katkıda bulundu.

Belediyeler su temin sistemlerini daha iyi korumak için ne yapabilir?

Florida’da yapılan siber saldırı başarılı olmasa bile iyi korunmayan ve yeterli önlem almayan içme suyu şebekelerinin risk altında olduğunu gösteriyor. ESET, halk sağlığını doğrudan ilgilendiren bu konu ile ilgili olarak neler yapılabileceğini irdeledi. Uzmanlar suçluların su kaynağındaki kimyasal seviyeleri değiştirmek için uzaktan erişim araçlarını kullandığını belirterek saldırının hedefli olduğunun altını çizdiler. Bu olayın sinsi bir sıfır gün saldırısı olmasa da, kötü niyetli kişi ya da kişilerin uzun süredir hedefle ilgilendiği ihtimali üzerinde duruyorlar.

Böyle bir saldırı nasıl gerçekleştiriliyor

Bilgisayar korsanlarının su arıtma ve yönetim sistemleri hakkında özel bilgi sahibi oldukları ya da bunun üzerinde uzun süre çalıştıkları görülüyor. Önce saldırganlar hedefi belirliyor, bilgi topluyor ve bir plan oluşturuyorlar. Erişim sağlandıktan sonra, doğrudan su arıtma süreciyle etkileşime giren kontrol sistemleri için ağı araştırıyorlar. Potansiyel saldırı alanı belirlendikten sonra detaylı ve hedefli çalışmalar yaparak nasıl zarar verecekleri konusuna yoğunlaşıyorlar.

Yerel yönetimlerin, belediyelerin neler yapması gerekiyor

Florida’da yaşanan bu olay yakın gelecekte halk sağlığını doğrudan ilgilendirecek yerlere siber saldırı yapılabileceğine dikkatleri çekmiş oldu. ESET Siber Güvenlik Uzmanları, küçük ya da büyük olduğuna bakılmaksızın tüm yönetimlerin ve belediyelerin, içme suyu şebekeleri ya da su arıtma tesislerinde bu tip saldırıların olabileceğini düşünerek planlama yapması gerektiğinin altını çizerek şu önerilerde bulundular;

Her zaman olası siber saldırılara hazırlıklı olunmalı
Bu birimlerde çalışan siber güvenlik uzmanları bir bilgisayar korsanı gibi düşünerek kötü niyetli kişilerin sisteme girmelerini engelleyecek yolları belirlemeli, planlamaları yapmalılar
Çalışanlar siber saldırılar konularında bilgilendirilmeli ve eğitilmeliler
Yönetimler 2FA (Çift Faktörlü Koruma) uygulamalarını devre almalılar
Teknik uzmanlar yama uygulamalarını dikkatle takip etmeliler
Mevcut yapı ve kontrol süreçlerinin üzerinden tekrar tekrar geçilmeli.
Bir ihlal ya da siber saldırı olabileceği göz önüne alınarak planlamalar ve sonrasında tatbikatlar yapılmalı

AVM sektöründe müşteri deneyimine veriler yön verecek

Yazar:

Satınalma Dergisi

16 Şubat 2021

Esas Gayrimenkul, SAS ve Partner Republic’ten önemli dijitalleşme projesi

Dünya’nın ileri analitik lideri SAS, veri odaklı müşteri deneyimi tasarımı konusunda projeler üreten Partner Republic’in desteğiyle Türkiye’nin lider yatırım gruplarından Esas Gayrimenkul ile alışveriş merkezlerinin dijital dönüşümüne öncülük edecek. SAS Viya platformu üzerinden gerçekleştirecek projeyle birlikte AVM’ler, kullanıcı verileri doğrultusunda misafirlerin ihtiyaçlarına ve beklentilerine uygun şekilde kişiselleştirilmiş tüm kanalların sürece dahil olmasını sağlayan hibrit bir alışveriş platformu ile fiziki ya da online alışveriş yapmalarına olanak tanıyacak. Aynı zamanda platformdaki markalara da tedarik zinciri çözümleri sunan entegre bir ortam haline gelecek. Hem lojistik ve perakende planlaması hem de pazarlama uçtan uca bütünleşmiş olacak.

Türkiye’ye son dönemde yaptığı yatırımları arttıran, yapay zekâ ve analitik alanında değer yaratan SAS ve veriyle iş bilgisini harmanlayarak değer üreten çözüm ortağı Partner Republic, Türkiye’nin lider yatırım gruplarından olan Esas Gayrimenkul ile iş ortaklığını duyurdu. İmzalanan stratejik anlaşma çerçevesinde SAS’ın sunduğu analitik çözümleri ve Partner Republic’in iş sonucu ve değeri üretme deneyimiyle oluşturulacak platform üzerinden Esas Gayrimenkul veriyle üretilecek değerle birlikte AVM içerisindeki markalara önemli katkılar sağlanacak. SAS Viya platformu üzerinden gerçekleştirecek proje kapsamında tüm süreçler yapay zeka desteğiyle en yüksek performansla yürütülecek.

Doğru strateji ve zamanı yakalayan proje

Dijitalleşmeyle sürekli değişen müşteri alışkanlıkları pandemi sürecinde de ivme kazanmaya devam etti. Esas Gayrimenkul’ün hayata geçirdiği projeyle birlikte müşteri deneyiminde lojistik, pazarlama, talep tahmin ve planlaması uçtan uca entegre olacak. Projeyle Esas Gayrimenkul öncelikle ziyaretçi veri stratejisini yeniden konumlandıracak. Ziyaretçilerinin kim olduğunu, ihtiyaçlarının neler olduğunu, nereden ve nelerden etkilendiğini tespit ederek kişiselleştirilmiş teklifler oluşturmak için ileri analitik ve yapay zekadan yararlanacak. Şirket bu yaklaşımla alışveriş merkezlerindeki iş ortaklarıyla beraber ortak fayda oluşturularak perakende markaları için yüksek katma değerli bir iş birliği oluşturmayı hedefliyor.

Projeyle birlikte mobil uygulamalar, web siteleri gibi online kanallardan edinilen veriler ışığında tüketicilerin ihtiyaçlarına göre şekillenen, SAS’ın Customer Intelligence 360 teknolojisi ile de uçtan uca entegre bir alışveriş deneyimi oluşturulacak. Öte yandan, teknoloji ve yapay zekâyla tasarlanmış, kolay kullanımlı, otomasyona dayalı, bütünsel bir perspektif sunan, lojistik ve perakende planlaması gibi operasyonel yükleri azaltıp analitik yetkinlikleri artıran bir platformda çalışma deneyimine sahip olunacak.

AVM’ler için yeni fırsatlar sunuyor

Esas Gayrimenkul’un liderlik yaptığı bu projeyle diğer tüm AVM’ler de yeni bir teknoloji yatırımı yapmadan SAS ve Partner Republic ile geliştirilen platformu kullanabilecek. Böylece, sektörün ihtiyaçlarına uygun geliştirilmiş olan bu platform, AVM içerisindeki işletme sahiplerine, veri odaklı karar alma imkanı sunacak. Esas Gayrimenkul, yapmış olduğu bu teknolojik yatırımı, tüm AVM’lerin de kullanımına açarak, müşteri deneyimini iyileştirmenin de ötesinde, sektörün geliştirmesine de olanak sağlayacak.

SAS Türkiye Güneydoğu Avrupa Bölgesi Genel Müdürü Tayfun Topkoç konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Esas Gayrimenkul bünyesinde bulundurduğu alışveriş merkezlerinde müşteri ve markaları bir araya getiren ve müşterilerin ihtiyaçlarına uygun çözümler sunan bir platform oluşturma hedefiyle yola çıktı. Bu hedefle SAS’ın dünya çapında kanıtlanmış perakende analitiği ile dijital pazarlama çözümlerini ve Partner Republic’in müşteri deneyimi konusundaki uzmanlığını tercih etti. Değişen perakende trendleri, Esas Gayrimenkul’ün dijital deneyim ve alışveriş merkezi deneyimini bir araya getiren bir platform oluşturması sürecini hızlandırdı. Esas Gayrimenkul ile hayata geçirdiğimiz projeyi örnek göstererek bölgede de benzer projeleri hayata geçirmeyi planlıyoruz” şeklinde konuştu.

Esas Gayrimenkul Chief Asset Management Officer’ı (CAMO) Nevzat Yavan ise iş ortaklığına dair şunları ifade etti: “Yalnızca fiziki bir varlık yönetimi sağlamanın ötesinde, perakende alanında iş ortaklarımıza da katkı sunan bir ‘platform’ sağlama vizyonuyla çalışmalarımıza yön veriyoruz. Bu sebeple Esas Gayrimenkul olarak yeni dönemde bu odağımızı gerçekleştirmek amacıyla SAS analitik yetkinliklerini kullanarak, Partner Republic ekibinin deneyim tasarımı gücüyle büyük bir iş birliği için adım attık. Bu anlamda yeni iş birliğimizle birlikte; alışveriş merkezlerimizi çok kanallı platformlara dönüştürerek ziyaretçilerimizin ihtiyaçlarını daha iyi anladığımız ve elde ettiğimiz verilerle de müşteri deneyimiyle şekillenen fiziki ya da online alışveriş yapabilecekleri entegre bir ortam haline getireceğiz. SAS işbirliğimiz ile aynı zamanda alışveriş merkezi sektöründe öncü bir adım atmış oluyoruz. Sektörde edindiğimiz tecrübelerimize bir yenisini daha ekleyerek SAS iş birliğimizle sektöre katma değer sağlıyoruz.” dedi.

Partner Republic Genel Müdürü Demet Yarkın ise iş ortaklığına dair: “Esas Gayrimenkul’ün AVM dönüşümü sürecini SAS’ın analitik ve yapay zeka yetkinliklerini kullanarak veri odaklı bir yapıyla yöneteceğiz. Bu dönüşüm projesiyle AVM’leri ziyaret eden müşterilerin fiziksel ve dijital deneyimini hizalamayı, ihtiyaçlarına yönelik yeni hizmetler tasarlamayı ve AVM içerisindeki markalara iç görü üretmeyi hedeflemekteyiz. Türkiye’deki AVM’lerle başlayacağımız bu sürecin çok kısa sürede yurtdışındaki AVM’lere örnek bir başarı sağlayacağını öngörüyoruz.” dedi.

Oyun ihraç eden şirketlere müjde

Yazar:

Satınalma Dergisi

16 Şubat 2021

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Katma Değer Vergisi (KDV) Genel Uygulama Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yapılan değişiklikle, hizmet ihracatı istisnası KDV iadelerinde, bedelin yurt dışından Türk lirası olarak da getirilebilmesine imkan sağlandı. İhracat yapan oyun şirketleri de düzenleme kapsamında yer alıyor.

KDV Genel Uygulama Tebliği’nde yapılan değişiklik ile TL’nin uluslararası ödemelerde artan yaygınlığı dikkate alındı. Faturasında Türk lirası karşılığı gösterilen hizmet ihraçlarında, bedelin Türk lirası olarak Türkiye’ye getirildiğini belgeleyen dokümanlara istinaden iade yapılabilmesine olanak tanındı.

Hizmet ihraçlarına KDV iadesi

Tebliğ’in, Türk lirası ile yapılan hizmet ihracının tevsiki sorununu giderdiğini vurgulayan IFASTURK Eğitim, Ar-Ge ve Destek Kurucusu Mesut Şenel, “Düzenleme öncesinde, KDV’den istisna bulunan hizmet ihracatlarına ilişkin yüklenilen KDV’nin iade edilebilmesi ancak hizmet ihracatı bedelinin döviz olarak Türkiye’ye getirilme şartına bağlıydı. Yapılan değişiklikle KDV iade şartlarından olan dövizin Türkiye’ye getirilmesi şartı esnetilmiş oldu. Bu sayede ihracat yapan yazılım, uygulama ve oyun şirketlerinin sorunu çözülerek iade alabilmelerinin önü açıldı. İhracata dayalı devlet destekleri konusunda yıllara dayanan tecrübemizle, döviz kazandırıcı hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren tüm oyun, yazılım, mobil oyun ve uygulama şirketlerine KDV mevzuatı ve destekler hakkında danışmanlık hizmeti veriyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

KDV iadeleri TL ile yapılabilecek

Hizmet ihracına ilişkin beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin iadesi, hizmet bedeli döviz olarak Türkiye’ye gelmeden yerine getirilemiyordu. Yapılan düzenleme, faturasında Türk lirası karşılığı gösterilen hizmet ihraçlarında, bedelin Türk lirası olarak Türkiye’ye getirildiğini kanıtlayan belgelere istinaden de iade yapılabilmesini mümkün kıldı.

Yeni normalin yükselen değerleri: Empatik liderlik ve artırılmış esneklik

Yazar:

Satınalma Dergisi

16 Şubat 2021

Weber Shandwick’in organizasyonel dönüşüm konusunda uzmanlaşmış yönetim danışmanlığı şirketi United Minds’ın yayınladığı “İşin Geleceğinde Çalışan Deneyimi / The Future of Work is Now: The Employee Experience Premium” çalışması, işletmelerin mevcut ve gelecekteki çalışanlarına kusursuz bir çalışan deneyimi sunmak için neler yapabileceklerini ortaya koyuyor. Çalışma kapsamındaki ankete katılanların üçte ikisinden fazlası evde de üretken çalıştıklarını ve pandemi sonrasında da evden çalışmaya devam etmek istediklerini söylüyor.

Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını birçok endüstriyi derinden etkiledi. Çoğu işletme “eski normale” dönülmeyeceğini ve çalışma şeklimizin sonsuza dek değiştiğini fark etmeye başladı. Pek çok ajans ve şirket hibrit çalışma modeline geçti. Hiç kuşkusuz bu durum, işletmelerin yeni yetenekleri işe alma ve çalışanları elde tutma modellerini de etkileyecek.

İşin Geleceğinde Çalışan Deneyimi çalışmasına göre işe alımlar maaşın beceri, yetenek ve deneyimle değiş tokuş edildiği basit bir işlem olmaktan çıktı. İşverenler çalışanlarından sadece pozisyonlarının gerektirdiği sorumlulukları yerine getirmesini değil, aynı zamanda müşteri ve iş arkadaşlarına karşı anlayışlı, üretken, yaratıcı ve yenilikçi olmalarını bekliyor. Çalışanlar da maaş ödemelerinden çok daha fazlasını talep ediyor. İşveren ve çalışan arasındaki değer alışverişi dengede olduğunda bir işletme iyi bir çalışan deneyimi sunuyor demektir. Covid-19 salgını bu değer alışverişini derin şekilde kesintiye uğrattı. Bu kesintilerin en önemlilerinden biri de tüm işgücünün evden çalışmak zorunda kalması oldu.

Weber Shandwick İstanbul ofisi olarak pandemi öncesinde evden çalışma modeli için gerekli teknolojik altyapıyı oluşturduklarını belirten Weber Shandwick Türkiye CEO’su Seda Yalçın Ulusoy çalışmayla ilgili şunları söyledi: “İşin geleceği günümüzde şekilleniyor. Artık işletmeler mevcut ve muhtemel işgücünü güçlendirmek için geleceğe bakmalı ve çalışan deneyimini daha iyi bir yere taşımak üzerine çalışmalar yapmalılar. İnanıyorum ki, hibrit çalışma modeline en hızlı ve etkin şekilde uyum sağlayan işletmeler, çalışan deneyimini iyileştirerek daha güçlü bir rekabet avantajıyla pandemiden başarıyla çıkabilecekler.”

Çalışanların %71’i evde de verimli çalıştıklarını söylüyor

Weber Shandwick’in organizasyonel dönüşüm konusunda uzmanlaşmış yönetim danışmanlığı şirketi United Minds ve KRC Research tarafından yapılan bir ankete katılanların üçte ikisinden fazlası (%71’i) ofiste olduğu kadar evde de üretken olduklarını ifade ediyor. Ankete katılanların %74’ü pandemi sonrasında da evden çalışmaya devam etmek istiyor. Mevcut durum, kusursuz bir çalışan deneyimi yaratan denge noktasını değiştirdi. Sadece birkaç ay içinde, işletmelerin çalışanlarına sunduğu spor salonu üyeliği gibi çalışan destek programları önemli ölçüde değersizleşti. İşletmelerin en iyi yetenekleri çekmesi ve elde tutması için, pandemide öğrenilenler ışığında ileriye bakması ve çalışan deneyimini geliştirmesi gerekiyor. Bunun için de işletmelerin iki faktöre dikkat etmesi gerekiyor; empatik liderlik ve artırılmış esneklik.

İyi bir performans yönetiminin anahtarı: Empatik liderlik

Pandemi boyunca işletmeler, virüsün neden olduğu zorlukların yanı sıra çalışanlarının zihin sağlığı ve kariyer gelişimleri üzerine de kafa yormaları gerektiğini fark etti. Uzaktan çalışma modelinde, çalışanların iyi liderlik ve etkili iletişim yönetimine verdiği değer arttı. Bu da empatik liderlik kavramını öne çıkardı.

Birkaç yıl önce Google, ekiplerin yüksek performans sergilemeleri için nasıl bir liderlik anlayışıyla yönetilmesi gerektiğini özetleyen bir analiz yapmıştı. 8 ana maddede toplanan bu analiz, empatik liderlik için önemli ipuçları barındırıyor:

İyi bir koç ve mentor olun.
Ekibi güçlendirin ve mikro yönetim yapmayın.
Ekip üyelerinin başarısı ve kişisel refahıyla yakından ilgilenin.
Üretken ve sonuç odaklı olun.
İyi bir iletişimci olun, dinleyin ve bilgi paylaşın.
Ekibinize kariyer gelişiminde yardımcı olun.
Ekip için net bir vizyon ve stratejiye sahip olun.
Ekibe tavsiyelerde bulunmanızı sağlayacak teknik beceriler edinin.

Bugün lider kuruluşların başarısının sırrı, yıllardır bu değerleri önceliklendirmelerinde yatıyor. Salgın döneminde bu değerler her zamankinden daha kritik hale geldi. Bu sekiz özelliği sergileyen liderler, işletmelerini refaha çıkaracak yetenekleri elde tutmalarını sağlayacak bir çalışan deneyimi yaratacaktır.

Artırılmış esneklik çalışan bağlılığını artıracak

Esnek çalışma tartışması yıllardır, çalışanların arada evden çalışmasına güvenilip güvenilemeyeceği etrafında dönüyordu. Pandemi, bu tartışmada bir katalizör oldu. Ne var ki, bu dönemde birçok kuruluş evden çalışmanın getirdiği tükenmişlikle yüzleşmeye başladı. 09.00-18.00 saatlerini kapsayan geleneksel çalışma modeli, artık çalışanların aradığı deneyime uymuyor.

Gelecekte esnek çalışma modeli hakkındaki tartışmalar, zaman ve konum gibi detaylara odaklanmak yerine sonuca odaklanılarak yürütülecek. Böylece artırılmış esneklik kavramı hayatımıza girebilir, günlük çalışma saatlerinin kısaltılması ve daha kısa çalışma haftaları gibi uygulamalar gündemimize gelebilir. Bu da işletmeler için daha güçlü bir çalışan deneyimi sunarak verimliliklerini artırma fırsatı yaratabilir.

Döviz Kurunun Düşmesi ve İhracatçının Zararları

Yazar:

Reşat BAĞCIOĞLU

16 Şubat 2021

İHRACATÇI VE DÖVİZ KURLARI

İhracatçılar; üretim, fiyatlama, lojistik ve diğer maliyetleri ince eleyip sık dokuyarak yurt dışındaki ithalatçısına (alıcısına) fiyatlama yapmaya çalışır. İhracatçının bu fiyatlaması adeta kumpasla ölçülür gibi milimetriktir. İhracatçı tarafından verilen fiyatlar dünyadaki aynı sektördeki diğer rakiplerinin verdiği fiyatlarla rekabet edebilir ve aynı zamanda ihracatçının bu satıştan kâr ediyor olması esastır.

Şimdi aşağıdaki USD / TRL grafiğine bakarak ihracatçımızın yurt dışına satacağı mala ilişki yorumlarımızı paylaşalım;

İhracatçımızın Mersin’den satacağı portakal ile ilgili yurt dışına verdiği fiyatlama şöyledir;

Fiyat : USD.350.00 / Ton

Malın ihracatçıya maliyeti : USD.340.- / Ton (Net kâr USD.10.- / beher ton)

TRL.3.- beher kilo maliyeti. İhracatçı kurun

yükselmesinden kazanacağını düşünmüştür

Mal miktarı : 1.500 ton portakal

Teslim şekli : FOB Mersin

Teklif tarihi : 02.11.2020

Teklif tarihindeki kur : USD/TRL C/8.5300

Ödeme şekli : Mal mukabili

İhracatçı minimum kâr ile malını satmak üzere sözleşme yapar. Sözleşmenin ardından malını hazırlayıp, Kasım 2020 Ayının sonlarına doğru yurt dışındaki ithalatçısına gönderir. Ödeme mal mukabili şeklindedir. İthalatçı firma mal bedeli olan USD.525.000.- lık tutarı 08.02.2021 tarihinde banka aracılığı ile gönderir.

İhracatçı firma portakalını vadeli olarak satın aldığı çiftçiye portakal bedelini ödemek amacıyla ihracat bedeli dövizleri şu şekilde bozdurur

Bozdurma tarihi : 08.02.2021

Bozdurma tarihindeki kur : USD / TRL C/ 7.000

Mal bedeli : USD.525.000.-

Türk Lirası tutarı : TRL.3.675.000.-

İhracatçının çiftçiye borcu : TRL.4.500.000.-

İhracatçının fiili zararı : TRL.825.000.- Gümrükleme ve ambalaj giderleri hariç.

İhracatçımız yurt dışına satmış olduğu USD.525.000.- lık mal bedelinin tamamını tahsil etmesine ve her tondan USD.10.- lık kâr sağlayacağını hesap ederken gümrükleme ve ambalaj giderleri hariç olmak üzere TRL.825.000.- lık net bir zarar söz konusudur.

BU ihracat işlemi bize şunu anlatmaktadır; Döviz kurları normal seyrinde kalsaydı, her ay enflasyon oranında artma eğiliminde olsaydı ihracatçımı zarar değil, bilakis kâr edecekti. Ancak çeşitli nedenlerden dolayı ters dolarizasyon oldu, kurlar yükselme yerine % 21 oranında gerilemiştir. Enflasyonist bir ülkede pek olası bir döviz hareketi olarak kabul edilmese de maalesef döviz fiyatı ciddi anlamda geri gelmiştir.

İTHALATÇI YENİ BİR SİPARİŞ VERDİ

İthalatçı yeni bir sipariş daha vermiştir. Ancak bu yeni siparişi aynı fiyatlardan gönderemeyeceğini söyleyen ihracatçı USD.440.- / ton fiyat önermiştir. İthalatçı bu yeni fiyatın dünya pazar fiyatlarının oldukça üzerinde olduğunu bahisle siparişini iptal etmiş ve ilk fiyat olan USD.350.- / ton olarak Yunanistan’dan ürün satın almıştır.

DÖVİZ KURLARININ DÜŞMESİNDEN KİM KAYBETTİ?

Belirsiz piyasada döviz fiyatının aşağı doğru gerilemesinden dolayı şu sonuçlar ortaya çıkacaktır;

İhracatçılar yurt dışına fiyat tutturamayacaklardır. Kurların düşmesi dolayısıyla Dolar bazında daha yüksek fiyat vermek zorunda kalacak olan ihracatçının fiyatlaması rekabetten uzak kalacaktır,
İhracat rakamları azalacaktır,
Ülke ekonomisi ihracat yapılamaması döviz girdisi olamaması dolayısıyla kaybedecektir,
Dövizin fiyatı durup dururken düşmez. Döviz fiyatının düşmesi için o ülkede döviz rezervlerinin fazla vermesi, istikrarlı piyasa olması, üretim maliyetlerinin düşük olması, faizlerin yüksek olması, ülkenin sıcak paraya trafiğine maruz kalması gibi etkenler sayılabilir.

Yukarıda sayılan nedenler dövizin düşmesini sağlar ancak dövizin düşmesi ile birlikte ülkedeki oluşan enflasyon dolayısıyla yüksek faiz maliyeti, ucuz döviz fiyatı da ithalatı patlatır, ihracat rakamları serbest düşüşe geçer. Kur düşüşü ve maliyetlerin yüksek olması dolayısıyla ihracatçı ihracat yapamaz. Döviz kurlarını düşmesinden dolayı ihracatçılar yurt dışına mal satamayacakları gibi, daha önceden yaptıkları satışlardan dolayı da zarar edeceklerdir. İhracatçı zararına ihracat yapmayacağına göre, ihracat işlemi olmamasından dolayı iş üretemeyecek ve istihdam yaratamayıp, bilakis istihdam kaybı olacaktır.

Bırakın sadece ihracatçının kaybetmesini; çalışanlar, ülkemiz ekonomisi de kaybedecektir.

Gayrimenkul üreticileri acil eylem planına geçmeli

Yazar:

Satınalma Dergisi

15 Şubat 2021

“Pandemiden sonra gayrimenkulde fark yaratan kazanır”

“Evler office-home’a dönüşüyor, gayrimenkulde yeni trend başlıyor”

Covid-19 salgını ile birlikte tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de şirketlerin bir çoğu evden çalışma modeline geçti. Bu model ile birlikte gayrimenkul geliştiricilerinin acil tasarımlarında değişikliğe gitmesi gerektiğini söyleyen Demay A.Ş Genel Ortağı ve Müdürü Ali Gökçiler, “Pandemi döneminde daralan ekonomiyle birlikte durgunluk yaşayan gayrimenkul üreticilerinin acil bir şekilde yeni dünyaya adapte olup, yeni ev modelleri geliştirmesi gerekiyor” dedi.

Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınıyla birlikte, yaşam şekillerimizde kalıcı değişikliklerin meydana gelmesi, gayrimenkul üreticilerini acil eylem planı yapmaya yöneltti. Son olarak Türkiye’nin en büyük şirketler topluluklarından Koç Grubu ve Akbank’ın çalışanlarını evden çalışma modeline kalıcı geçme kararı almasıyla birlikte, yaşam alanlarının mimari olarak home-office konseptine döndürülmesi de zorunlu hale geldi. İş yaşamının verimliliğini artırmak için dönüşüme geçilmesi gerektiğini belirten Demay A.Ş Genel Müdürü Ali Gökçiler, “İş hayatı artık ev yaşamıyla birlikte sürdürülecek. Bu dönemde artan ihtiyaçların görülmediği takdirde sektör oyuncuları gelecekte kendisine yer edinemez” dedi. Yeni dünya çalışma sistemine uygun konutlar üretilmesi gerektiğine vurgu yapan Gökçiler, “ Online toplantılara uygun izolasyonlu odalar, elektrik kesintisi durumunda bu kesintileri önleyecek güç kaynakları kullanılmalı. Evde birden fazla çalışan insanlar için hem work station hem de yemek masası olarak kullanılabilecek alternatifler üretilmeli. Bugünden sonra gayrimenkulde fark yaratan kazanacak. Artık insanların bu dönemdeki ihtiyaçlarına cevap veren kimse oraya yönelecek. O yüzden şirketlerin bu ihtiyaçlara cevap vermesi lazım. Yoksa sektör oyuncuları kendilerini geleceğe taşıyamayabilir. İhtiyaçları karşılamayan ayakta kalamayacak.’ açıklamalarında bulundu.

“Bağımsız çalışma mekanları oluşturulmalı”

Özellikle Türkiye’de küçük evlerde yaşayanların bağımsız iş yapabilme alanları oluşturmak adına bazı düzenlemeler de yapılabileceğini kaydeden Gökçiler, “Ev değişikliğine gitmek isteyecek olan alıcılar, daha küçük ama bağımsız çalışmaya imkan verecek alanlar isteyecekler. Ev-ofis şeklinde yeni satış stratejileri belirlenmeli. Havalandırma, aydınlatma gibi konular daha da önemli hale gelecek” diye konuştu.

Yabancı yatırımcı da trendleri takip ediyor!

Uluslararası yatırımcıların izlediği yatırım trendlerini dönemsel olarak analiz eden araştırmaya göre, yabancı yatırımcıların %53,9’unun 2014-2018 yılları arasında Türkiye’den gayrimenkul satın aldığını, %37,6’sının ise 2019-2020 yılları arasındaki yatırım trendini takip ettiğini ortaya çıkardığını aktaran Gökçiler, “Veriler ‘yeni bir yatırımcı’ profili ile karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. Sırf yerli alıcı değil, yabancı yatırımcının da alım iştahı yeni nesil gayrimenkullere yöneliyor” dedi.

Clubhouse uygulaması güvenli mi?

Yazar:

Satınalma Dergisi

15 Şubat 2021

Clubhouse uygulaması son dönemde hem dünyada hem de Türkiye’de oldukça popüler hale geldi. Bu durum podcast yayınlarının son zamanlarda toparlanmasıyla birlikte ses tabanlı ürünlere artan ilginin bir yansıması gibi görünüyor. Clubhouse, bir sosyal ağın temel dinamiği olan insanların birbirini bulması ve etkileşimde bulunması için gerekli her şeye sahip. Ancak kayıt aşamasının mevcut durumu nedeniyle sahte bir güvenlik, mahremiyet ve yakınlık duygusu yaratabiliyor. Bu, kullanıcılar açısından internette herhangi bir kamusal alanı kullanırken karşılaşılanlara benzer dikkat edilmesi gereken riskler oluşturuyor.

Uygulamanın ortaya çıkarttığı söz konusu risklerden biri gizlilik. Bu genellikle insanların benzer düşünen bireyler ve arkadaşları tarafından çevrelenmiş hissetmeleriyle bağlantılı ve bu, insanların daha doğal davranmalarına neden oluyor. Bu durum, kazara bahsi geçen özel bilgileri mağdurlara karşı kullanmak için her zaman tetikte olan suçlular için bir fırsat yaratabiliyor. Üstelik böyle bir durumda söz konusu ifadenin bağlam dışına çıkarıldığının kanıtlanması da son derece zor. Teorik olarak bu tür vakalarda siber suçlular peşine düştükleri kişiye şantaj yaparak fidye talebinde dahi bulunabilir. Dahası, uygulama içinde konuştuğunuz veya yazdığınız her şeyin yalnızca orada bulunanlar tarafından duyulup görülmediğini, aynı zamanda hizmetin kendisi tarafından toplanıp analiz edildiğini de unutmamak gerekir.

Uygulama, bir hesaba kaydolduğunuzda, içerik oluşturduğunuzda, paylaştığınızda, başkalarıyla mesajlaştığınızda ve iletişim kurduğunuzda katılımcıların sağladığı içeriği, iletişimi ve diğer bilgileri toplar. Katılımcının hesap oluşturmak ve yönetmek için katılımcı isim, telefon numarası, fotoğraf, e-posta adresi ve kullanıcı adı gibi kişisel verileri sağlaması gerekir. Uygulama, oda canlıyken bir odadaki sesi geçici olarak kaydeder. Ayrıca katılımcılar hakkında toplanan veriler, geçici kullanım için de olsa üçüncü şahıslara verilebilir. Şu durumda hiç kimse sızıntılara karşı koruma altında değildir.

Kaspersky Güvenlik Araştırmacısı Alexey Firsh, şunları ifade ediyor: “Clubhouse’un gizlilik politikası bir bütün olarak nispeten standart görünüyor. Ancak bu tür sosyal ağlarda bir şey paylaştığınızda, paylaşılan verilerinize ne olacağından %100 emin olamayacağınızı aklınızda tutmak çok önemlidir. Bu nedenle, bir gün bu bilgilerin halka sızabileceği gerçeğine hazırlıklı olun.”

Kaspersky uzmanları, her kullanıcının internetin, özellikle de tartışma ortamlarının ve sosyal platformların halka açık yerler olduğunu ve buralarda gerçekleştirilen davranışların kamuya uygun olması gerektiğini hatırlaması gerektiği konusunda uyarıyor.